تبیان، دستیار زندگی

افراد زیادی در طی سالیان اخیر له یا علیه حجامت سخن گفته اند . عده ای گفته اند كه حجامت یك امر اعتقادی است و چون سنت درمانی اسلام است نیاز به تحقیق و بررسی علمی ندارد و در سوی دیگر عده ای مخالفت را بدانجا رسانیده اند كه می گویند چون حجامت از آن طرف مرز نیامده و جایگاهی در طب رایج ندارد ، اصلا نباید مورد دقت و بررسی قرار گیرد . بنابراین حجامت نیز مثل برخی مباحث دیگر گرفتار دینداران متحجر كه بد دفاع می كنند و روشنفكران بی دین كه اصلا دفاع نمی كنند شده است . به نظر می رسد برای رسیدن به قضاوت صحیح چاره ای نداریم جز اینكه از سیر تاریخی حجامت و جایگاه آن در گذشته اطلاع پیدا كرده و در قدم بعد به بررسی اثرات درمانی آن بر اساس اصول علمی امروز بپردازیم .


حجامت نام یك روش درمانی است كه بر اساس قدیمی ترین سند موجود از 3300 سال قبل از میلاد مسیح در مقدونیه انجام می شده است و بعدها از مقدونیه به یونان باستان رخنه كرده و در آن زمان شاخص پزشك بودن ، حجامت كردن و داشتن ابزار آن بوده است . ( 1 )
برخی ذكر كرده اند كه اصول طب سوزنی و حجامت از آنجا گرفته شد كه در عصر ما قبل تاریخ متفكران متوجه شدند كه وقتی سربازی در میدان جنگ مورد اصابت سنگ ، چاقو یا شمشیر قرار گرفته و زخمی برمیدارد ، به علت همین زخم، بسیاری از بیماریهای قبلی او بهبود می یابد . این كشف بزرگ به آنها آموخت كه با فرو بردن سوزن و تیغ زدن میتوان برخی از امراض را شفا بخشید و به همین علت 2600 سال قبل از میلاد مسیح ، سوزنهای فلزی در چین و شاخهای حجامت در ایران وارد اصول درمان گردیده و طب سوزنی و حجامت رواج پیدا كرد .
چینیها در بدن 600 نقطه اسرار آمیز پیدا كرده بودند و اطبای سنتی ایران نیز نقاط متعددی از بدن را برای حجامت پیدا كرده هر ناحیه را برای معالجه یك مرض بخصوص حجامت می كردند . (2ص 17)اوراق پاپیروس كه از عصر باستان بدست آمده نیز نشان می دهد كه حدود 2200 سال قبل از میلاد مسیح ، حجامت امری رایج بوده است . همچنین در كتاب آیورودا ( طب سنتی هند ) كه مربوط به متجاوز از 1500 سال قبل از میلاد مسیح است ، در مورد حجامت و اثرات درمانی آن بحث شده است . ( 1 )
و اما بقراط كه حدود 400 سال قبل از میلاد مسیح زندگی میكرده است ، با روشهای مختلف حجامت كاملا آشنا بوده و در آثار خود به موارد استفاده و منع استفاده آن اشاره كرده است . جالینوس نیز 120 سال بعد از میلاد مسیح مطالب متنوعی در مورد حجامت در آثار خود بیان كرده است . بنابراین حجامت در جهان سابقه ای دیرینه دارد .
با ظهور اسلام ، حجامت مورد تایید و تاكید فراوان پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام قرار گرفت . ( بیش از 600 روایت در مورد حجامت جمع آوری شده است .) ( 8 )


پیامبر اكرم در روایتی كه در نهج الفصاحه آمده پنج چیز را از سنتهای پیامبران الهی معرفی كرده اند كه عبارتند از :
حیاء ، حلم ، حجامت ، مسواك و عطر زدن .
در روایت دیگری امام علی علیه السلام می فرماید:
(( ان الحجامه تصح البدن و تشد العقل . )) ( 2 )
(( بدرستیكه حجامت بدن را سالم و عقل را نیرومند می گرداند . ))

در قرن 16 میلادی ، حجامت امری رایج در كشورهای اروپایی بود. پزشكان معروفی در این قرن از جمله Fallopio ، Dallacroce و Vidius هر كدام ابزار خاصی برای آن ابداع كرده بودند . از اوایل قرن بیستم تا كنون نیز حجامت عمدتاً از سوی مراكز درمان طبیعی ( Heilpractiker ) در آلمان انجام می شود و بعضی از پزشكان طب جدید هم به این امر مبادرت می ورزند . ( 1 )
این در مورد جایگاه و تاریخچه حجامت در جهان . اما در ایران نیز حجامت جایگاهی ویژه در فرهنگ مردم داشته و به عنوان سنتی موكد جزء اعتقادات مردم بوده است. بزرگسالان خود حجامت كرده و در بهاران كودكان خود را ملزم به انجام حجامت می كرده اند .
مردم بر اساس توصیه رسول خدا صلی الله علیه و آله كه فرمود : (( بهترین عید ، عید حجامت است )) عید خون گرفته ، روز مشخصی از سال را برای این كار تعیین می كردند . ))

ابوعلی سینا در كتاب قانون ، حجامت را از اركان درمان محسوب كرده و تقریباً برای درمان تمام بیماریها حجامت و بادكش (Cupping) را تجویز كرده است وی می گوید :
(( اگر حجامت بین دو كتف انجام گیرد، فوائد زیر را در بردارد: گرانباری دو ابرو و سنگینی پلك ها را از بین می برد و گرمی چشم را رفع می كند، چرك كنار چشم را ازمیان برمی دارد و بوی بد دهان را می زداید. اگر حجامت بر یكی از دو رگ پشت گردن انجام شود، در زدودن حالت لرزه در سر و برای رخسار ، گوشها و چشمها ، گلو و بینی فوائدی در بردارد . حجامت بر ساق پا خون را تصفیه می كند و اگر خون حیض بند شده باشد ( آمنوره) آن را باز می كند. حجامت در زیر زنخ (چانه) برای دندانها ، رخسار و گلو مفید است و دماغ و آرواره ها را تصفیه می كند. حجامت ناحیه كمر ، برای رفع دملها و جوشهای ران سودمند است و برای نقرس ، بواسیر، پاغر ( ستبر شدن ساق پا ) ، بادهای مثانه و رحم و خارش پشت فایده دارد. حجامت اگر در پائین زانو انجام شود، جهت دملهای بدخیم و زخمهای مزمن در ساق و پا فایده دارد. حجامت برقوزك پا برای حالات بند آوردن خون حیض، عرق النساء ( سیاتالژی ) و نقرس مفید است . (3ص491)


زكریای رازی حجامت را به عنوان روش درمان زكام و آلرژی معرفی كرده می گوید :
(( اما كسانی كه رنج آنان از این بیماری افزون باشد، یعنی بدین گونه كه سوراخ های بینی بسته شده و خارش داشته باشد و عطسه فراوان گردیده و آب از بینی فرو ریزد ، باید از داروهایی كه قبلاً معرفی كردم و نیز از راه رفتن و عرق كردن در حمام و حجامت از ناحیه پشت استفاده كنند )) . ( 4 ) حكیم جرجانی نیز در كتاب ذخیره خوارزمشاهی كه اولین و مهمترین كتاب طب سنتی به زبان فارسی است، فصل مشخصی را به حجامت اختصاص داده پیرامون قواعد و زمان مناسب آن سخن می گوید.
به خاطر همین تاكید پیامبر اكرم و ائمه معصوم علیهم السلام بر انجام حجامت و استفاده فراگیر طبیبان صاحب نام سنتی از این شیوه درمانی ، مردم ایران جایگاه ویژه ای برای آن قائل بودند بطوریكه دكتر پولاك طبیب ناصرالدین شاه در كتاب خود با عنوان (( ایران و ایرانیان )) كه در سال 1865 در آلمان منتشر شده است می گوید: ( 7 )
(( بین دو استخوان كتف تقریباُ همه ایرانیان شیارهایی به چشم می خورد. در بدو امر خیال می كردم اینها آثار ضربه های چوب باشد تا این كه دیدم ضربه چوب را فقط بر كف پا می زنند و از این لحظه دیگر متوجه اثر حجامت شدم . جریان حجامت كردن در سراسر مشرق زمین یكسان است و همان است كه در مصر قدیم رایج بوده است . بخصوص اغلب حجامت را در مورد كودكان به كار می برند. ))
لازم به ذكر است كه تحقیقات اخیر نشان داده است كه حجامت موجب تقویت سیستم ایمنی می شود و این مسئله بخصوص در مورد كودكان كه مستعد ابتلا به انواع امراض عفونی هستند حائز اهمیت است. زكریای رازی نیز در كتاب خود با عنوان جدری و حصبه توصیه می كند اطفال جهت پیشگیری از ابتلا به آبله حجامت شوند كه این خود نشان از اعتقاد اطبای سنتی برنقش ایمنی زای حجامت است .

دكتر پولاك در ادامه می گوید :
(( غیر از بین دو كتف در سایر قسمتهای بدن نیز حجامت می كنند از جمله در پشت استخوان خاجی ( حجامت كمر ) ، در مفاصل ، روی طحال و ...

در اینجا ناگزیر از اعتراف به این مطلبم كه من در مدت 30 سال اقامتم در ایران جز دو مورد هیچ عاقبت زیانباری از حجامت ندیدم و در این دو مورد هم دلاك را متهم می كردند كه ابزار كثیف به كار برده است .)) و اما حادثه مهم در مورد حجامت در ایران ، مربوط به سال 1344 هجری شمسی است . در این سال و همزمان با وضع قانون نظارت بر درمان ، به شكل گسترده ای با حجامت مبارزه شد و ژاندارمها ، حجامها را در سراسر كشور دستگیر می كردند و بدین ترتیب این سنت درمانی پرسابقه بدون هیچ بررسی و تحقیق علمی ، از روند رفتارهای سنتی جامعه خارج شد و تنها در مناطقی از كشور كه تحت تسلط كامل دولت نبود ، اجرا میشد و بالاخره به تناسب فراگیر شدن طب شیمیایی در سراسر جهان ونفوذ فرهنگ استعماری در جوامع مختلف كه همراه با زدودن باورهای دینی و فرهنگی جوامع بود ،حجامت منسوخ شد وروشهای درمان دینی وسنتی از رفتارهای اجتماعی حذف گردید و نسل های جدید نیز به تدریج آن را فراموش كردند.

تا اینكه در سال 1364 در جمعی كه به انگیزه كشف یك روش درمانی ساده ، ارزان و فراگیر تشكیل شده بود تا از طریق آن بتوان بخش عمده ای از مشكلات درمانی مردم جهان را درمان كرد سنت درمانی حجامت پیشنهاد و مورد توجه قرار گرفت و علیرغم جو فرهنگی و اجرایی نامناسب پیرامون حجامت ،اطلاعات مربوط به آن ساماندهی و ابزارهای اجرایی آن متناسب با شرایط روز طراحی گردید و پس از طی مراحل مقدماتی پژوهشی در سال 1369 در قالب موسسه تحقیقات حجامت ایران به ثبت رسید. به تدریج پزشكان عضو این موسسه شده و با مبانی و آثار درمانی حجامت آشنا شدند . سپس تعدادی از این پزشكان تحقیق پیرامون حجامت را موضوع پایان نامه خود قرار دادند. بعد از بدست آمدن نتایج علمی این پایان نامه ها ، سایر پزشكان بصورت روز افزون به عضویت موسسه تحقیقات حجامت ایران درآمدند كه این روند همچنان ادامه دارد.
بدنبال رواج انجام حجامت در مطب پزشكان و عدم وجود دیدگاه شفاف و واقع بینانه پیرامون آن در دستگاه اجرایی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی ، بخشنامه هایی مبنی بر ممنوعیت حجامت صادر و موجب برخوردها و ایجاد مشكلاتی گردید كه منجر به تشكیل 7 پرونده قضایی علیه مجریان حجامت و محققین آن شد و تعداد زیادی از پزشكان نیز به دادگاه فراخوانده و محاكمه ولی اكثرا تبرئه شدند.
سرانجام بدنبال خلاف شرع شناخته شدن بخشنامه های وزارت بهداشت و ابطال آنها توسط دیوان عدالت اداری ، انجام حجامت در كشور رسمیت كامل یافت و به عنوان آخرین خبر وزارت بهداشت نیز اعلام آمادگی كرده است تا برای پزشكان پروانه انجام حجامت صادر نماید .





منابع : Reference
1- johann Abele,Daschropfen.Eine Be Wahrte Heil Methode , 1997
2 ـ جزایری غیاث الدین ، زبان خوراكیها، انتشارات امیر كبیر ، 1354
3 ـ ابن سینا ، قانون در طب ، ترجمه عبدالرحمن شرفكندی ج اول
4 ـ محقق مهدی ، تاریخ پزشكی در اسلام و ایران ، انتشارات سروش 1374
5 ـ پایان نامه دكتر رضا منتظر با عنوان مقایسه تركیب بیوشیمیایی خون وریدی با خون حجامت ، دانشگاه شهید بهشتی شماره 7522
6 ـ جرجانی سید اسماعیل ، ذخیره خوارزمشاهی ، انتشارات انجمن آثار ملی
7 ـ پولاك یا كوب ادوارد ، ایران و ایرانیان ، انتشارات خوارزمی، 1361
8 ـ خیراندیش حسین، حجامت از دیدگاه اسلام ، انتشارات اسلامی ، چاپ اول 1377
9 ـ طباطبائی علامه ، تفسیر المیزان ترجمه سید محمد باقر موسوی
10 ـ زكریای رازی ، جدری و حصبه
11 –الگود سیریل ، تاریخ پزشکی ایران ، انتشارات امیر کبیر ، 1371

در یونان قدیم ارتباط نزدیكی بین موسیقی و شفا وجود داشت. این همبستگی به یكی از خدایان یونان «آپولو» شخصیت و شكل داده است. آپولو هم خدای موسیقی و هم خدای طب بود.یونانیان معتقد بودند كه امراض نتیجه عدم هارمونی در وجود فرد است و موسیقی با قدرت روحی و اخلاقی خود می تواند با برگرداندن هارمونی و نظم در بدن سلامتی را برای فرد مورد استفاده به ارمغان آورد.پژوهش های انجام شده، نشان می دهد كه غده تالاموس به عنوان مهمترین غده در مغز انسان محرك های صوتی را به وسیله سیستم های عصبی دریافت و در كنار حافظه و تخیل به آنها پاسخ می دهد.غده هیپوفیز نیز كه از غده تالاموس فرمان دریافت می كند به محرك های صوتی موزون پاسخ می دهد، موجب بروز ترشحاتی می شود كه نتیجه آن آزادسازی ماده آرام بخش به نام آندروفین خواهد بود.
با توجه اینكه مهمترین اثر ماده مزبور، تسكین درد در انسان است به سادگی می توان به ارزش موسیقی درمانی كه عملاً موجبات آزادسازی ماده آندروفین كه علاوه بر تسكین درد، موجبات انبساط و شادی را در انسان فراهم می سازد، پی برد.
تحقیقاتی كه توسط كولن در سال ۱۹۹۲ در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان «سنت جرج» لندن صورت گرفته، نشان می دهد كه موسیقی به میزان قابل توجهی در تسكین و تقلیل وضعیت بحرانی بیماران كه در بخش آی ـ سی ـ یو بستری بود ه اند تأثیر داشته است.زیرا ثابت شده است كه سیستم اعصاب انسان به محرك های موزیكال پاسخ مثبت می دهد. موسیقی درمانی یك فرآیند فعال است. در موسیقی درمانی، ما انتظار داریم كه موسیقی ما را در برگرفته و در تمام وجودمان جریان پیدا كند.
یادتان باشد كه از قوه تخیل مغز استفاده كنید. به خاطر داشته باشید: «انرژی در پی اندیشه می آید» هر جا كه فكر باشد انرژی هم وجود دارد. برای بهتر گوش كردن به موسیقی دو مطلب را به خاطر بسپارید: ۱- صدای موسیقی در حدی باشد كه شما با آن راحت هستید. ۲- خودتان را تسلیم موسیقی كنید.
در اینجا به كاربرد مواردی چند از موسیقی درمانی اشاره می شود:
كاربرد موسیقی درمانی
برای كمك به افراد عقب مانده
با حركات ریتمیك موزیكال می توان مهارت در هماهنگی های حركتی را بهبود بخشید، اشعار آوازهای مخصوص را می توان نوشت كه از طریق آن مراحل و روش های مهارت های خودیاری مثل لباس پوشیدن و مسواك زدن را یاد بگیرند و به خاطر بسپارند. موزیك تراپیست ها، برای اینكه برنامه های درمانی و روش های مؤثر برای در حال جریان ایجاد كنند، باید برنامه ریزی دقیقی را به كار گیرند.
جریان برنامه ریزی شامل چهار مرحله كلی است:
۱- تعریف مشكل درمانجو یا زمینه نیاز آن (سنجش)
۲- فراهم كردن هدفی برای درمانجو كه به رفع مشكل یا نیاز او كمك كند.
۳- برنامه ریزی مناسب فعالیت های موزیكی
۴- تكمیل روش ها و فعالیت ها و ارزشیابی واكنش های درمانجو
مشاهدات و تجربیات اخیر نشان داده است كه كاربرد موسیقی در درمان ناتوانی های یادگیری اشخاصی كه آسیب های شنوایی دارند، اشخاصی كه آسیب های بینایی یا آسیب های گفتاری دارند، مورد استفاده قرار می گیرد.

كاربرد موسیقی درمانی در نارسائی های گفتاری
افرادی كه در ارتباط كلامی مشكل دارند با خواندن آوازها و سرودهای مخصوص می توانند در شمرده تلفظ كردن اصوات، گفتار مورد نیاز و مهارت در تشخیص لغات رشد و تمرین كنند. ریتم و صدای موسیقی همچنین می تواند تقویت جریان تكلم را در اختلالات گفتاری مانند لكنت زبان آسان سازد. از موسیقی برای اشخاص زبان پریش (آفازیك) به عنوان روش برای برقراری رابطه كلامی می توان استفاده كرد.
تكنیك شناخته شده، درمان آوازی ملودیك
(Melodic intonation Therepy ( M.I.T در اوایل دهه هفتاد میلادی به عنوان یك روش ترمیمی برای بخشی از مسائل گفتاری بزرگسالان زبان پریش به وجود آمده است. در این روش جملات كوتاه در نمونه های ساده آهنگین، با آواز خوانده می شود. به موازاتی كه بیماران عبارات و جملات را یاد می گیرند، آهنگ ها كمرنگ تر و محو می شوند، این روش بر پایه این نظریه قرار گرفته كه وقتی نیم كره سمت چپ، آسیب می بیند می توان به وسیله اغراق در آواز (ریتم، با تأكید بیان كردن و جملات ملودیك) با كمك نیم كره راست مغز، تكلم را كمك، تحریك و تسهیل كرد.

كاربرد موسیقی درمانی در درمان
معلولیت های ارتوپدی
بنابر نظر «رودنبرگ» (۱۹۸۲) از موسیقی می توان در چند منظور درمانی برای معلولین ارتوپدی استفاده كرد:
۱- كاهش حواس پرتی
۲- رهایی از تنش ها و حساسیت های شدید
۳- تقویت تمرین های عضلانی
۴- افزایش احساس ارزش شخصی
فعالیت های مختلف موسیقی درمانی می تواند جهت بهبود وضعیت مفاصل و ماهیچه ها و افزایش هماهنگی حركات آنها كمك كرد. مثلاً نواختن سازهای انتخاب شده با شیوه های مخصوص می تواند تحرك و استقامت مفاصل را افزایش دهد و با هماهنگی قسمت هایی از بدن را بهبود بخشد.
مثلاً نواختن پیانو برای حركت و خم كردن و كشش انگشت ها و از ریتم سازها برای افزایش دامنه حركات و منبعی برای الگوهای حركتی.از نواختن ساز دهنی برای كنترل بهتر دست ها و هماهنگی آن با دهان و تقویت ظرفیت های حیاتی می توان استفاده كرد. یكی دیگر از منافع یادگیری نواختن ساز برای معلولین، احساس كامیابی و رضایت است. نواختن ساز، احساس ارزش شخصی را افزایش می دهد و اگر به صورت گروهی نواخته شود، رشد اجتماعی شان تقویت خواهد شد.

كاربرد موسیقی درمانی در درمان سالمندان
سالمندی معمولاً با درجاتی از زوال كاركرد جسمی و ذهنی همراه است. كه این درجات در افراد مختلف متفاوت است. بیشتر افراد مسن خصوصاً آنهایی كه در خانه های سالمندان زندگی می كنند، علائمی از اختلالات فكری و بدنی دارند.
بسیاری از سالمندان مشكل پزشكی مانند بیماری های قلبی، دیابت، سرطان و یا فشارخون دارند. به علاوه عده ای نیز به دلایل عاطفی دچار افسردگی و تنهایی می شوند.
موسیقی درمانی می تواند در زمینه تقویت كاركرد جسمی و روحی این افراد مؤثر واقع شود. به عنوان مثال موسیقی همراه با تمرینات و ورزش های روزانه، می توان احساس دردی را كه غالباً توأم با این ورزش هاست از ذهن دور ساخته و یا انگیزه و محرك لازم را برای شركت در انجام این قبیل ورزش ها و فعالیت های حركتی فراهم كرد.
دست زدن نشاط انگیز و موسیقی ریتمیك می تواند ورم مفاصل انگشتان را صاف كند، اعتماد به نفس او را افزایش داده و انرژی مثبت را در اینگونه افراد تقویت كند. مهم است به خاطر بسپاریم كه موسیقی مورد علاقه سالمندان مانند دیگر اقشار مردم دامنه وسیعی دارد. علاقه آنها متناسب با سنشان تغییر می كند. معمولاً افراد مسن به آهنگ های معروفی كه در دوران جوانی حوالی سنین ۱۸ تا ۲۵ سالگی گوش می دادند، علاقه نشان می دهند.

مردی جهانگردی شنید روحانی مقدسی در سرزمین خاور زندگی می كند. وسایلش را جمع كرد تا برود و شكوه و عظمت او را ببیند. وقتی به خانه روحانی رسید او را در كلبه محقری تنها یافت در حالی كه در آن خانه جز یك قفسه كتاب و میز و صندلی چیزی وجود نداشت.
مرد جهانگرد از روحانی پرسید: « پس وسایل خانه شما كجاست؟»
روحانی پرسید: « وسایل تو كجاست؟»
مرد جهانگرد پاسخ داد: « من وسیله ای ندارم. اینجا مسافرم.»
روحانی نیز پاسخ داد: « من هم وسیله ای ندارم. اینجا مسافرم ...»

مرحوم علامه طهرانی دركتاب معادشناسی می گوید :

یكی از اقوام شایسته ما كه از اهل علم سامرا بوده و سپس در كاظمین و فعلا در تهران سكونت دارد برای من نقل كرد كه در ایامی كه در سامرا بودم مبتلا شدم به مرض حصبة سخت و هر چه در آنجا مداوا نمودند مفید واقع نشد . مادرم با برادرانم مرا از سامرا به كاظمین برای معالجه آوردند و در كاظمین نزدیك به صحن مطهر ، یك اطاق در مسافر خانه تهیه و درآنجا به معالجة من پرداختند ، موثر واقع نشد و من بیهوش افتاده بودم . ازمعالجة اطبای كاظمین كه مأیوس شدند یك روز به بغداد رفته و یك طبیب سنی مذهب را برای من به كاظمین آوردند . همین كه نزدیك بستر من آمد و می خواست مشغول معاینه گردد من در اطاق احساس سنگینی كردم و بی اختیار چشم خود را باز كردم دیدم خوكی بر سر من آمده است ، بی اختیار آب دهان خود را به صورتش پرتاب كردم . گفت چه می كنی ؟ چه می كنی ؟ من دكترم ، من دكترم‌ !‌ من صورت خود رابه دیوار كردم و او مشغول معاینه شد و دستوراتی داد و نسخه ای نوشت و رفت . نسخه را تهیه كردیم و به تمام دستورات او عمل كردند ابدا موثر واقع نشد و من لحظات آخر عمر خود را می گذراندم . تا آن كه دیدم حضرت عزرائیل وارد شد با لباس سفید و بسیار زیبا و خوشرو و خوش منظر و خوش قیافه . پس از آن پنج تن : حضرت رسول اكرم ، حضرت امیر المونین و حضرت فاطمة زهرا و امام حسن و امام حسین بترتیب وارد شدند و همه نشستند و به من تسكین دادند و من مشغول صحبت كردن با آنها شدم و آنها نیز با هم مشغول گفتگو بودند . در این حال كه من به صورت ظاهر ، بی هوش افتاده بودم ، دیدم مادرم پریشان شده و از پله های مسافر خانه بالا رفت روی بام و رو كرد به گنبد مطهر حضرت موسی بن جعفر و عرض كرد :

یا موسی بن جعفر من بخاطر شما ، بچه ام را آوردم اینجا ، شما راضی هستید بچه ام را اینجا دفن كنند و من تنها برگردم ؟ حاشا و كلا ! (البته این مناظر را این آقای مریض با چشم دل می دیده است نه با چشم سر ؛ آنها بهم بسته و بدن افتاده و عازم ارتحال است .)همین كه مادرم با حضرت موسی بن جعفر مشغول تكلم بود ، دیدم آن حضرت به اطاق ما تشریف آوردند و به حضرت رسول الله عرض كردند : خواهش می كنم تقاضای مادر این سید را بپذیرید !

حضرت رسول الله رو كردند به عزرائیل و فرمودند :‌

برو تا زمانی كه خداوند مقرر فرماید ؛ خداوند بواسطة توسل مادرش عمر او را تمدید كرده است . ما هم می رویم و انشا الله برای موقع دیگر . مادرم از پله ها پائین آمد و من نشستم آن قدر از دست مادرم عصبانی بودم كه حد نداشت و به مادرم گفتم چرا این كار را كردی ؟ من داشتم با امیر المومنین می رفتم ، با پیغمبر می رفتم ، با حضرت فاطمه و حسنین نی رفتم ، تو جلو مارا گرفتی و نگذاشتی كه ما حركت كنیم

مرد زاهدی که در کوهستان زندگی می کرد.کنار چشمه ای نشست تا آبی بنوشد وخستگی در کند.سنگ زیبای درون چشمه دید.آن را برداشت و در خورجینش گذاشت وبه راهش ادامه داد. در راه به مسافری برخورد که از شدت گرسنگی به حالت ضعف افتاده بود....... کنار او نشست و از داخل خورجینش نان بیرون آورد و به اوداد. مرد گرسنه هنگام خوردن نان چشمش به سنگ گرانبهای درون خورجین افتاد.نگاهی به زاهد کرد و گفت:آیا آن سنگ را به من می دهی؟زاهد بی درنگ سنگ را درآورد و به او داد. مسافر از خوشحالی در پوست خود نمی نگجید.او می دانست که این سنگ آن قدر قیمتی است که با فروش آن می تواند تا اخر عمر در رفاه زندگی کند.بنابراین سنگ را برداشت و با عجله به طرف شهر حرکت کرد. چند روز بعد همان مسافر نزد زاهد آمد و گفت:من خیلی فکر کردم تو با این که میدانستی این سنگ چقدر ارزش دارد.خیلی راحت ان را به من هدیه کردی.بعد دست در جیبش بردو سنگ را در آورد و گفت:من این سنگ را به تو بر می گردانم ولی در عو ض چیز گرانبهای از تو می خواهم.
به من یاد بده که چگونه می توانم مثل تو باشم

لوئیز رِدِن ، زنی بود با لباسهای كهنه و مندرس ، و نگاهی مغموم . وارد خواربار فروشی محله شد و با
فروتنی از صاحب مغازه خواست كمی خواروبار به او بدهد . به نرمی گفت شوهرش بیمار است و نمی‌تواند كار كند و شش بچه‌شان بی غذا مانده‌اند جان لانگ هاوس ،صاحب مغازه ، با بی‌اعتنایی محلش نگذاشت و با حالت بدی خواست او را بیرون كند .
زن نیازمند در حالی كه اصرار می‌كرد گفت : «آقا شما را به خدا به محض اینكه بتوانم پولتان را می‌آورم .»
جان گفت نسیه نمی‌دهد .مشتری دیگری كه كنار پیشخوان ایستاده بود و گفت و گوی آن دو را می‌شنید به مغازه دار گفت : «ببین این خانم چه می‌خواهد? خرید این خانم با من .»
خواربار فروش گفت :لازم نیست خودم می‌دهم لیست خریدت كو ؟
لوئیز گفت : اینجاست .
- « لیست ‌ات را بگذار روی ترازو به اندازه ی وزنش هر چه خواستی ببر . » !!
لوئیز با خجالت یك لحظه مكث كرد، از كیفش تكه كاغذی درآورد و چیزی رویش نوشت و آن را روی كفه ترازو گذاشت . همه با تعجب دیدند كفه ی ترازو پایین رفت .
خواربارفروش باورش نمی‌شد .
مشتری از سر رضایت خندید .
مغازه‌دار با ناباوری شروع به گذاشتن جنس در كفه ی دیگر ترازو كرد كفه ی ترازو برابر نشد ، آن قدر چیز گذاشت تا كفه‌ها برابر شدند .
در این وقت ، خواربار فروش با تعجب و دل‌خوری تكه كاغذ را برداشت ببیند روی آن چه نوشته است .

كاغذ لیست خرید نبود ، دعای زن بود كه نوشته بود

« ای خدای عزیزم تو از نیاز من با خبری ، خودت آن را برآورده كن »
************************
فقط اوست كه می‌داند وزن دعای پاك و خالص چقدر است .

« بر گرفته از كتاب لبخند خدا »

ادریس از پیامبران مقرب درگاه الهی بود.روزی واسطه شد تا خداوند از عذاب یکی از

ملایک چشو بپوشد.آن ملک پس از بخشش از جانب خدا به ادریس گفت:حال به بپاس

 ای خدمتی که به من کردی بگو تا کاری برایت انجام دهم.

جبرئیل نزد پیامبر (ص) آمد و گفت: ای پیامبر! خداوند تبارك و تعالی مرا با هدیه‌ای به سوی تو فرستاده است كه پیش از تو ، به كسی چنین هدیه‌ای عطا نفرموده است. رسول خدا (ص) فرمود: آن هدیه چیست؟ گفت:

صبر و شكیبایی و حتی بهتر از صبر.

حضرت رسول پرسید: بهتر از صبر چیست؟ جبرئیل گفت:

خشنودی (به ارادة الهی) و بهتر از آن .

حضرت پرسید: بهتر و نیكوتر از رضا چیست؟ جبرئیل گفت:

پرهیزكاری و نیكوتر از آن.

حضرت پرسید: بهتر از اخلاص چیست؟ جبرئیل گفت:

یقین و بهتر از آن .

حضرت پرسید: بهتر از یقین چیست؟ جبرئیل گفت:

راه وصول به درجة یقین ، توكل بر خدای عزوجل است.

حضرت پرسید: توكل بر خدای عزوجل چگونه است؟ جبرئیل گفت:

رسیدن به این آگاهی كه مخلوقات نمی‌توانند به انسان نفع یا ضرری رسانند و یا به او بخشش كنند و یا مانعی در برابرش باشند. به كار بردن این آگاهی باعث ناامیدی (و دل كندن) از مخلوق می‌شود.

اگر بنده‌ای چنین باشد، كاری برای غیر خداوند انجام ندهد، جز به خداوند به كسی امیدوار نشود ، از كسی غیر از او نترسد و به هیچ كس جز خداوند، چشم طمع نورزد ؛ و این معنی توكل است .

حضرت پرسید: ای جبرئیل! تفسیر صبر چیست؟ جبرئیل گفت:

صبر یعنی داشتن حال یكسان در ناراحتی و خوشحالی ، تهیدستی و توانگری و گرفتاری و سلامت . صبر یعنی شكایت نكردن به مخلوقات از آنچه كه از بلا و گرفتاری به ایشان می‌رسد .
حضرت پرسید: تفسیر قناعت چیست؟ جبرئیل گفت:

قانع شدن به آنچه كه از دنیا می‌رسد . قانع شدن به چیز كم و شكر گفتن برای اندك .

حضرت پرسید: تفسیر خشنودی چیست؟ جبرئیل گفت:

خشنود كسی است كه چه دنیا به او برسد و چه نرسد ، بر خداوند خشم نگیرد و به اندكی از عمل خوب ، از نفس خود راضی نشود .

حضرت پرسید: ای جبرئیل تفسیر پرهیزكاری چیست؟ جبرئیل گفت:

پرهیزكار كسی است كه دوست بدارد آنچه را خداوند دوست دارد . دشمن بدارد آنچه را خداوند دشمن دارد . از حلال دنیا كناره بگیرد و به حرام آن توجه نكند ؛ زیرا در حلال دنیا حساب است و در حرام آن عقاب .
بر همه مسلمانان ترحم نماید همچنان كه به نفس خود ترحم می‌كند . از پرحرفی كناره بگیرد همچنان كه از مردار بدبو دوری می‌كند . از زرق و برق دنیا اجتناب كند تا مبادا او را فرا گیرد . آرزویش را كوتاه كند و مرگش را در نظر آورد .

حضرت پرسید: تفسیر اخلاص كدام است؟ جبرئیل گفت:

مخلص آن كسی است كه از مردم چیزی نخواهد تا آن را بیابد . و هنگامی كه آن را یافت ، راضی شود . هر گاه چیز اضافه‌ای در نزد او بماند ، در راه رضای خدا بدهد . كسی كه از بندگان چیزی درخواست نكند ، به راستی كه به بندگی خداوند اقرار كرده و هر گاه چیزی بیابد ، راضی است و خداوند هم از او خرسند است .

حضرت رسول پرسید: تفسیر یقین چیست؟ جبرئیل گفت:

صاحب یقین ، كارهایش برای خداست ، چنان عمل می‌كند كه گویی خداوند را می‌بیند و اگر خدا را نمی‌بیند ، خدا او را می‌بیند .