تبیان، دستیار زندگی

در بلندای این تپه‌ها، دهانه‌هایی به قطر چند سانتی متر وجود دارد و از دهانه گل‌فشان كه در حال حاضر فعال است، به طور متناوب گل خاكستری رنگ خارج شده و به سوی دامنه‌ها سرازیر می‌شود. دوره تناوب این پدیده نادر و زیبا ده تا پانزده دقیقه است كه این عمل با لرزش خاك همراه است و گاهی به هنگام خروج گل، صدایی همانند شلیك تفنگ از آن به گوش می‌رسد.

احتمالا تمام این کوه در طول سالیان دراز بر اثر فعالیت این چشمه ایجاد شده باشد. در کنار این کوه، دو کوه کم ارتفاع دیگر وجود دارد که به نظر می رسد زمانی آنها نیز گل افشان بوده اند.

گل‌فشان‌های ایران بیشتر در جلگه‌ ساحلی دریای عمان بخصوص بلوچستان جنوبی تمركز دارند و بیشتر آنها در حال حاضر فعالند، اما فعالیت آنها در فصول مختلف از سالی به سال دیگر تغییر پیدا می‌كند.

این پدیده بطور عمده در فصول پرباران از جاذبه‌های نادر و دیدنی استان به شمار می‌رود. گل‌فشان‌ها در میان بومیان ساكن استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان به صورتهای مختلفی تلفظ می‌شود. مردم منطقه گواتر، جلگه دشتیاری و شرق بلوچستان گل‌فشان را به لهجه محلی بوتن واهالی چابهار، كهیر و زرآباد آن را گل پاشان و ناپك به معنای ناف زمین یا ناف دریا می نامند و در بین ساكنان شرق استان هرمزگان نیز به آب باد معروف است.

گل‌فشان از جمله پدیده‌های جالب توجه در منطقه ساحلی خزر و دریای عمان هستند. هر چند در نقاط دیگر دنیا نیز وجود دارد اما همبستگی این عارضه زمین شناسی با منابع نفت و گاز آن را به پدیده‌ای جذاب در این دو حوضه تبدیل كرده است.

در كل تعداد گل‌فشان‌های زمین بیش از 800 عدد نیست كه بیش از نیمی از آنها در اطراف این دو دریا قرار گرفته، بویژه تعدادی از آن در حوزه خزر در منطقه جمهوری آذربایجان واقع شده است.

كارشناسان زمین شناسی و گردشگری بر این باورند كه در مورد گل‌فشان‌های شمال و جنوب كشور تاكنون مطالعات سیستماتیك و ارزنده‌ای انجام نشده و از آنجایی كه این پدیده از ارزش اقتصادی و گردشگری بسیار خوبی برخوردار است، پیشنهاد می‌كنند تا این طرح به عنوان یكی از جدی‌ترین طرح ها و برنامه‌های مطالعات زمین شناسی دریایی همگام با گشایش انستیتوی زمین شناسی دریایی در ایران مورد توجه قرار گیرد.

داریوش هوشمند یكی از كارشناسان زمین شناسی استان سیستان و بلوچستان ایجاد زمینه‌های رفاهی و امكانات اقامتی را از مهمترین مسائل در شناساندن این پدیده می‌داند و یادآور می‌شود: هنوز بر روی جنبه‌ای گردشگری منطقه از دیدگاه زمین شناسی كار چندانی صورت نگرفته است و بدیهی است كه استفاده كاربردی از منابع گل‌فشان به عنوان سرمایه ملی به نفع ملت و كشور خواهد بود. هفت گل‌فشان در منطقه چابهار وجود دارد كه بزرگترین آنها در جاده كهیر به تنگ واقع است،

فرمانداری این شهر برای شناساندن هرچه بهتر این پدیده زیبا به مردم كشورمان و جذب دوستداران طبیعت و گردشگرانی كه به این منطقه سفر می‌كنند، به احداث جاده آسفالته، توقفگاه دارای سایه‌بان با سرویس‌های بهداشتی، همچنین مخازن آب آشامیدنی و فروشگاه برای ارائه مواد غذایی اقدام كرده است.

منطقه آزاد چابهار نیز با برگزاری تورهای مختلف، شناساندن گل‌فشان نادر این منطقه را در دستور كار خود قرار داده است.

نكته حایز اهمیت در خصوص گل‌فشان های منطقه بلوچستان این است كه با وجود ویژگی‌های منحصر به فرد و بكری كه این پدیده خدادادی دارد و نسبت به بسیاری از نمونه‌ های مشابه خود در كشورهای آمریكای مركزی دارای ویژگی‌های بهتری است متأسفانه بهره‌برداری لازم و بهینه از آن نشده است و انتظار می‌رود با توجه به مسئولان محلی و كشوری، اتخاذ تدابیر و ایجاد تسهیلات لازم در این زمینه، بتوان به نحوی شایسته این پدیده‌های جذاب را به عنوان جاذبه‌های بكر گردشگری منطقه بلوچستان به هموطنان و جهانیان معرفی كرد.

نحوه تشکیل گل فشانها بیشتر به منشا و نوع آنها بستگی دارد. اصولا دو نوع گل فشان در دنیا وجود دارد.

یکی گل فشان های سرد که منشا تکتونیکی دارند و دیگری گل فشان های گرم که از عوارض بعدی آتش فشانها محسوب میشوند. به طور کلی میتوان گفت که نحوه تشکیل گل فشان بیشتر با نوع و منشا فشاری که به آن وارد میشود تا گل از درون زمین خارج شود، مرتبط است.

عده ای همیشه به دنبال پیدا کردن این پاسخ بوده اند که چه عاملی باعث میشود که آب و گل از اعماق به سطح زمین فوران کند.

نظرات و عقاید گوناگونی تاکنون در ابن زمینه ارائه شده است که به شرح ذیل میباشند. برخی از دانشمندان معتقدند که گاهی اوقات لایه های ضخیم رس به قدری سریع رسوبگذاری میشوند که آب موجود در آنها فرصت خروج پیدا نمیکند و به همین علت حالت سیال پیدا نموده و بواسطه داشتن آب فراوان، نیروهای تکتونیکی بعدا رسها را تحت فشار قرار داده و آنها را به همراه گاز به سمت بالا می آورند.

عده ای دیگر از پِژوهشگران معتقدند که فعالیت های زمین لرزه ای، عامل اصلی خروج آب و گل است. تعدادی هم فشار مخازن نفت و گاز درون زمین را عامل اصلی فشار و بالا راندن آب و گل میدانند. در هر حال تمام محققان بر این اعتقادند که فشار عامل اصلی تشکیل هر نوع گل فشان اعم از گل فشان سرد یا گرم میباشد.

اهالی محل در مورد این پدیده چندین باور را مطرح می كنند وبر اساس اعتقادات خود نامهایی را نیز برای گل فشان به كار می برند. به نظر آنها گل فشان پدیده ای طبیعی است كه با دریا در ارتباط بوده و به هنگام بالا آمدن آب دریا (مد) به ویژه در فصل تابستان، فعالیت آن به حداكثر می رسد،از این رو به آن ناف زمین یا ناف دریا نیز می گویند.

عده ای بر این باورند كه فعالیت این پدیده به كشش و جاذبه اجرام سماوی به خصوص ماه وابسته است.بر این اساس معتقدند كه فعالیت آن در ا بتدای ماه و نیمه ماه قمری (ماه نو، بدر)بیشتر می شود. هر چند این نظریه كمتر به حقیقت نزدیك است اما به طور كلی هم قابل رد نیست.

گروهی نیز بر این عقیده اندكه فعالیت این پدیده پس از بارندگی ها ی شدید زیادی مِی شود ،لذا ممكن است ازآب ناشی از سیلابها، فعال شود.اما باید گفت كه از نظر علمی، وجود گل فشان ها در هر منطقه اول نشانه بارزِ از فعالیت های تكتونیك بوده و ثانیا اغلب به لایه هاِ سنگی دارای ذخایر نفت ویا دیگر انواع هیدرو كر بور بستگی دارد.

فشار گازهای حاصل از این لایه وذخایر آنها موجب می شود كه سنگ های رسی و مارنی كف و تحتانی، كه توسط آبهای زیر زمینی اشباع و نرم شده و یا به صورت گل در آمده اند به خارج پرتاب شو ند و ازاین طریق دهانه هایی گاهاً بسیار بزرگ شبیه به دهانه های آتشفشان (شبه كرا تر یا كرا ترگون)بوجود می آیند.

بیشترین درصد گاز تشکیل دهنده گل فشانها به گاز متان تعلق دارد که حدود 85-89 درصد میباشد. حدود 10 درصد گاز دی اکسید کربن و درصد باقیمانده به گازهای نیتروزن و مونوکسید کربن تعلق دارد.

از آن جمله میتوان به استفاده از گل آنها در سفال سازی، کوزه گری، بهره برداری از گاز، گردشگری، گل درمانی و...اشاره کرد. بسیاری از مردم از گل های گل فشان برای موارد درمانی استفاده میکنند. استفاده از گل های گل فشان برای گل درمانی فقط مختص استان نبوده و در در کشورها دیگر از جمله آذربایجان استفاده میشود.

گل فشان ها برای درمان بیماری

از گل ها برای درمان بیماری های پوستی، درمان درد کمر،درد های مفاصل و... استفاده میشود. همچنین برای درمان تنگی عضلانی و انقباظ عروق موثرند. حال با عنایت به توضیحات فوق، به معرفی گل فشان تنگ و همچنین مرتفع ترین گل فشان کشور یعنی پیرگل خواهیم پرداخت.

شرح فرازهای دعا

آیت‌الله مجتهدی تهرانی در شرح «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَ التَّمْوِیهِ» می‌گوید:

خدایا در این ماه رمضان روزی کن که من هوشیار بشوم و حافظه پیدا کنم و از خواب غفلت بیدار بشوم!

انسان اگر بیدار بشود خیلی لذت می‌برد، نوع انسان‌ها در غفلت هستند؛ بنابراین در ماه رمضان از خدا درخواست کنید که از خواب غفلت بیدار شویم. وی در باره علت ضعیفی حافظه عنوان می‌کند: یکی از نعمت‌های بزرگ خدا ذهن است.

در این دعا از خدا درخواست ذهن و حافظه می‌کنیم، اگر می‌بینید حافظه ضعیف است و حافظه درست و حسابی نداریم، علت آن گناه است؛ به نامحرم که نگاه کنی حافظه می‌رود.

این استاد اخلاق ادامه می‌دهد: شخصی به دانشمندی مراجعه می‌کند و می‌گوید ؛ من حافظه ندارم.

آن دانشمند گفت: گناه نکن و علت آن را هم ذکر کرد و گفت: علم یک نوع فضیلت و برتری است و خدا این برتری را به شخص گناه‌کار نمی‌دهد لذا کسی که اهل گناه است مجتهد و ملا نمی‌شود و اگر بخواهد ملا بشود و به درد مردم بخورد باید حافظه داشته باشد و لازمه آن ترک گناه است.

آیت‌الله مجتهدی تهرانی در ادامه به بیان خاطره‌ای می‌پردازد و می‌گوید: مرحوم آیت‌الله بروجردی، گاهی در درس، شعرهای سیوطی می‌خواندند؛ با اینکه حدود 70 تا 80 سال از زمانی که سیوطی می‌خواندند و مجتهد شده بودند، فاصله بود، ولی به علت دوری از گناه از حافظه بسیار قوی برخوردار بودند. این عالم ربانی همچنین دعایی برای تقویت حافظه معرفی می‌کند و می‌گوید: از خدا؛ حافظه بخواهیم و ترک گناه کنیم؛ این دعا را هم بعد از هر نماز بخوانید: «سبحان من لایعتدی علی اهل مملکته ...» که باعث تقویت حافظه می‌شود؛ قرآن حفظ کنید؛ حافظه زیاد می‌شود؛ خواندن آیت‌الکرسی حافظه را زیاد می‌کند و ... این استاد بزرگ اخلاق دوباره به دعای روز سوم ماه رمضان اشاره می‌کند و می‌گوید: در ادامه دعای روز سوم از خدا طلب بیداری از خواب غفلت می‌کنیم. «وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ» خدایا در این روز مرا از کارهای باطل و سفیهانه دور گردان؛ غیبت نکنم، دروغ نگویم و ... سفاهت به معنای؛ کار بی‌خردانه و بچه‌گانه است.

وی با قرائت ادامه دعا می‌افزاید: «وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ» خدایا هر کار خیری که در ماه رمضان نازل کرده‌ای نصیبی از آن کار خیر به من برسان. * شیطان چگونه از ما دور می‌شود مرحوم آیت‌الله مجتهدی تهرانی در ادامه به حدیثی از حضرت رسول اشاره می‌کند و می‌گوید: رسول خدا فرمود: «آیا شما را خبر ندهم به اموری که اگر به آن امور عمل کنید، شیطان از شما دور می‌شود؛ مثل دور بودن مشرق از مغرب.» اصحاب گفتند: «بله یا رسول‌الله» حضرت فرمودند: «روزه بگیرید؛ چراکه روزه صورت شیطان را سیاه می‌کند.» وی تأکید کرد: یکی از کارهای خیر روزه گرفتن است.

از خدا بخواهیم که در ماه رمضان مریض نشویم و توفیق روزه‌داری داشته باشیم. یکی از کارهای خیر دیگر صدقه است؛ صدقه دادن هم پشت شیطان را می‌شکند. «و کَسْرَ ظَهره» و در ادامه آمده است،‌ مواظبت بر عمل صالح، نماز شب و دوستی با خدا و استغفار، ریشه شیطان را قطع می‌کند. و در آخر حدیث گفته شده است: «و ل‍ِکلِ شی زکات وزکاتُ الابدان الصیام» که هر چیزی زکاتی دارد و زکات بدن‌های شما روزه است. وی همچنین درباره بخش آخر دعای روز سوم ماه رمضان اظهار می‌کند: «وَ اجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ بِجُودِکَ یا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین» خدایا هر خیری که در ماه رمضان نازل می‌کنی برای من نصیبی از آن خیر قرار بده به جود و بخشش خودت ای کسی که جود و بخششت از همه بخشندگان بیشتر است.

درپوستری که در ایستگاه متروی ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نصب شده می توان به حضور زنان اشاره کرد که با آرایش وحجاب خاص و به دست گرفتن آلات موسیقی اشاعه دهنده فرهنگ غلط موسیقی زن با مرد هستند.حضور دو زن جلوتر از گروه مردان تداعی گر فمینیسم هست یا نه را به دوستان ارشادیمان می سپاریم. چرا در تبلیغات باید از زنان به عنوان فاکتوری برای جلب نظر استفاده کرد؟! این تصویر یاد آور سیر قهقرایی گروه های موسیقی برای ورود زنان به طور علنی به این عرصه است.

 این روش در موسیقی بی شک با روح حیا و عفت منافات داشته و عرضه بیهوده و بیجای زنان را در عرصه های گناه آلود به دنبال خواهد داشت. آیا صحیح است که دختران و زنان اندیشمند ما تار و تمبک به دست گیرند و مطربی نمایند؟ آیا این خود جلوه گری زنان نیست؟

زمانی جرات نمی کردند حتی موسیقی نا صحیح پخش کنند و مطرب بازان زیادی هم فرار کردند.

اما امروز به لطف شما همان فراریان طمع بازگشت داشته و حتی خود را در مقابل آزادی بیش از حد ارشاد و تولد نا موسیقی دانان جدید ذره ناچیزی می شمارند.

به لطف شما هر نا کوک مو سیقی جواز گرفته تا جایی که گاهی مومنی معتقد وقتی در تاکسی برای خاموش کردن آهنگ مستهجن تذکر می دهد

راننده می گوید : آقا رادیو است. رادیوی جمهوری اسلامی. صدای زن که هیچ تار زن و تمبک زن هم از زنان هستند. حتما این ها کار فرهنگی است. و فرهنگ هم حتما با دین و آئین مردم ایران تطبیق دارد. اصلا نکند خود اسلام در گوش شما نکته ای فرموده باشد.

آقایان چه کسی را گول می زنید؟! آهنگ غیر شرعی را خود شرع تعیین می کند. ما اعتقاد داریم شریعت برای همه چیز سخنی دارد برای موسیقی ندارد؟! مطمئنا دارد.

بروید از آقایان مراجع بپرسید ببینید موسیقی چه حکمی دارد. زن ویولون زن و تمبک زن اجازه این کار را دارد یا خیر؟!