تبیان، دستیار زندگی

در طب قدیم روزه اهمیت خاصی داشته، فیثاغورث و بقراط برخی از امراض را با روزه معالجه می كردند و ابن سینا فصلی از كتاب قانون را به مداوا با روزه اختصاص داده است. دكتر الكسی سوفورین دانشمند شهیر روسی می گوید: جسم به هنگام روزه به جای غذا از مواد داخلی استفاده كرده و آنها را مصرف می كند و بدین وسیله خود را به وسیله روزه، پاكیزه می سازد. اكثر بیماریهای حاد و مزمن را می توان به وسیله روزه بهبود بخشید یا از شدت آنها كاست. بهترین درمان بیولوژیكی این است كه به وسیله دفع مواد مضر، سلامت فرد را تأمین نماییم. به محض این كه نیروهای نوسازی موجود زنده، در هنگام روزه فعال و آزاد بشوند، تصفیه مواد زائد حاصل از متابولیسم ایجاد می گردد.مشاهدات علمی تفاوت بین روزه داری و گرسنگی را نشان داده اند. نوعی داوطلبی واقعی توأم با آسایش درونی لازمه روزه درمانی است. وضع فكر بیمار، در هدایت اعمال متابولیك تمام بدن تأثیر اساسی دارد. روزه داری سبب افزایش قدرت انقباضی قلب و دفع چربی های زائد می گردد.
آثار مثبت جسمی زیادی در افراد سالم و بیمار، برای روزه داری بیان شده است كه از جمله؛ 
●اثر بر سوخت و ساز،
● غلظت هورمونها،
● فعالیت كلیه ها، آزمایشهای كبدی،
●دستگاه گوارش، 
● دستگاه قلب و عروق،
● آثار عصبی و روانی،
● اثر بر الكترولیت ها و شاخص های خون سازی، 
● اثر بر كاهش وزن و... می باشد.
● شیوع حملات صرعی در روزه داران ماه مبارك رمضان كاهش می یابد.
●روزه داری سبب كاهش افسردگی، افكار پارانوئیدی و وسواس می گردد و عزت نفس فرد را افزایش می دهد.
ماه رمضان را از آن جهت ماه صبر نامیده اند چون صابر و روزه دار خود را از تأثیر درگیر ی ها و شكوه ها و آلام می رهاند و خویشتن را از آنها بازمی دارد. صبر یكی از طرق سلامت و بهداشت روانی است كه در روزه دار تجلی می یابد.

بوی بد دهان یک علامت شناخته شده با سابقه تاریخی قدیمی است. بوی بد دهان می‌تواند دلیل عمومی یا موضعی داشته باشد. مشخص شده که تقریبا 85 درصد بوی دهان ناشی از عوامل موضعی است، از این جهت اهمیت روشهای بهداشتی مثل مسواک زدن دندانها و زبان محرز شده است. باید یادآوری کرد که بوی بد دهان به تنهایی یک بیماری نیست بلکه علامت بیماریهای مختلف است. وجود بوی بد دهان معمولا در اکثر مواقع ناشی از عوامل بیماریزاست و نشان دهنده وجود یک بیماری است که باید شناسایی و تصحیح شود همینطور اکثر افراد احساس نگرانی درباره بوی بد دهان خود دارند. این نگرانی گاهی به آنجا میرسد که فرد از تماس با دیگران پرهیز می‌کند و هنگام صحبت کردن دست خود را جلوی دهان می‌گیرد و یا بطور مرتب از آدامس یا از انواع دهان شویه‌ها استفاده می‌کند. باید گفت چون گیرنده‌های بویایی خیلی سریع خسته می‌شوند و این گیرنده‌ها حدود یک ثانیه پس از تحریک به میزان 50 درصد با محیط سازگاری می‌یابند و سپس با سرعت کمتری به سازگاری خود ادامه می‌دهند، از دریافت بوها عاجز می‌شوند. به همین دلیل فرد مبتلا به بوی بد دهان خیلی سریع به آن عادت خواهد کرد، بنابراین شخص نمی‌تواند بوی بد دهان خویش را تشخیص دهد. مطالعات بر روی بزاق انکوبات شده و هوای تنفسی گرفته شده از دهان افراد مورد مطالعه وجود سه ترکیب گوگرددار متیل مرکاپتان، سولفید هیدروژن و دی متیل سولفید را مسئول بیش از 90 درصد بوی بد دهان می‌داند که در این بین نقش دو ترکیب اول بیشتر است

بوی بد دهان ناشی از عوامل بیماریزا
در این حالت بوی بد دهان به وسیله وضعیت‌های موضعی مثل بهداشت ضعیف دهان و عفونت لثه (ژنژیویت) مزمن بوجود می‌آید. مخصوصا در ژنژیویت مزمن اگر همراه با خونریزی از لثه‌ها باشد موجب بوی زننده و تنفرآور بخصوص هنگام صبح می‌شود
در تنفس دهانی (مثلا در وجود لوزه‌های بزرگ) بدبویی دهان در نتیجه ممانعت از شسته شدن طبیعی مخاط و دندان‌ها توسط بزاق است. زبان شیاردار، زبان مودار و زبان باردار چون به تجمع و نگهداری مواد غذایی کمک می‌کنند در ایجاد بوی بد دهان دخالت دارند. بیماریهای سینوس نظیر سینوزیت مزمن و فیستول سینوس دهانی و بیماریهای بینی ازجمله رینیت آتروفیک سل و سیفیلیس و رینیت چرکی همراه با ترشح و بیماریهای حلق نیز از علل بوی بد دهان هستند

بوی بد دهان ناشی از بیماریهای عمومی بدن
در این نوع بیماریها، بیماریهای دستگاه تنفس تحتانی از درجه اول اهمیت برخوردارند.آبسه ریه بوی گندیده شبیه به بوی گوشت فاسد دارد که حتی گاهی اولین علامت بیماری است. علت این بوی بد بیشتر باکتریهای بی‌هوازی هستند. سل ریوی در حالت پیشرفته به سبب نکروز کازئوز و زخمی شدن ضایعات سلی باعث بدبویی دهان و بازدم ناشی از تنفس می‌شود. سایر بیماریهای ریوی نظیر برونشیت مزمن، پنومونی نکروزه و کلا هر حالت بیماری‌زا که بر روی درخت تنفسی و نای اثر بگذارد، ممکن است بوهای قابل اعتراض تولید کند. در اختلالات گوارشی و سوهضم، زخم‌های معده‌، سرطان مری و معده‌، یبوست و عفونت‌های روده‌ای نیز بوی بد دهان مشاهده می‌شود. در دیابت بوی استون در هوای بازدم به مشام می‌رسد. در نارسایی کلیه بوی شبیه آمونیاک و در سیروز کبدی بوی کیک گندیده به مشام می‌رسد. کمبود ویتامین و هر بیماری که سبب تب شود از علل بوی بد دهان می‌باشند

بوی بد دهان ناشی از عوامل غیربیماریزا
از این عوامل سیگار کشیدن را باید نام برد که نه تنها به خاطر بوی خود سیگار و توتون، بلکه به سبب ایجاد زبان مودار و کاهش جریان بزاق به بدبویی دهان کمک می‌کند. همچنین می‌توان بوی دهان صبحگاهی ناشی از توقف حرکت گونه، زبان و لب‌ها و نیز بر اثر کاهش جریان بزاق در طی شب اشاره کرد. به همین دلیل مسواک زدن قبل از خواب در کاهش بوی دهان صبحگاهی تاثیر زیادی دارد. پروتزهای ثابت و متحرک دندانپزشکی نیز درصورتیکه بهداشت دهان رعایت نشود سبب بدبویی دهان می‌شوند

بوی بد دهان ناشی از عوامل عمومی غیربیماری‌زا
در حاملگی، در یائسگی و بلوغ  به دلیل تغییرات هورمونی بوی بد دهان
وجود دارد. در گرسنگی به علت فساد شیره پانکرآس بوی بد دهان وجود دارد که حتی با مسواک زدن ازبین نمی‌رود. در افراد مسن بوی بد دهان به سبب تغییرات متابولیک و سایر علل نظیر کم‌آبی بدن‌، کاهش مقاومت به عفونت، کاهش اشتها و غیره است. در خستگی و ضعف که بدن نمی‌تواند محصولات فرعی زائد را با سرعتی بیش از سرعت تولید آنها دفع کند، امکان بوی بد دهان است. بوی بد دهان در خانم‌ها بیشتر از آقایان وجود دارد

در مورد نقش تغذیه در ایجاد بوی بد دهان باید گفت که دهان ما بوی آن چیزی را که می‌خوریم می‌دهد. به همین دلیل آنهایی که برنامه غذایی با فرآورده‌های گوشتی دارند، دهانشان بوهای مختلف زیادی نسبت به گیاه‌خواران می‌دهد. همچنین مشخص شده است که مصرف رژیم پرچربی منجر به ایجاد اسیدوز می‌شود و در هوای تنفسی بویی شبیه به آنچه در کمای دیابتی وجود دارد، بوجود می‌آید. بطور کلی غذاهایی که پروتئین زیاد و مواد قندی کمی دارند به علت ایجاد مواد سولفوردار باعث بدبوشدن دهان می‌شود. البته نقش غذاهای بوداری مثل سیر و پیاز کاملا معلوم است

بوی بد دهان ناشی از داروها
ایزوسورباید (Isordil) که محتوی هیدرات کلراید می‌باشد می‌تواند باعث بوی بد دهان شود آنتی‌هیستامین‌ها، آمفتامین‌ها، آرامبخش‌ها، دیورتیک‌ها، فنوتیازین‌ها و داروهای شبه آتروپین باعث کاهش تولید بزاق و بنابراین کاهش شستشوی خودبخودی حفره دهان و در نتیجه ایجاد بوی بد دهان می‌شوند. فنوتیازین‌ها سبب ایجاد زبان مودار می‌شوند
افراط در مصرف دخانیات، کهولت سن، یائسگی، بیماریهای عمومی با تب بالا، اضطراب، کم‌آبی بدن، مصرف بی‌رویه ادویه‌جات و عدم رعایت بهداشت دهان نیز از علل دیگر ایجاد بوی بد دهان هستند

درمان و پیشگیری
چون اغلب بوهای بد دهان به علت عوامل موضعی است، بنابراین حذف این عوامل و اصلاح ناهنجاری‌های موجود در دهان اولین قدم درمان است. رعایت بهداشت دهان شامل مسواک زدن دندان‌ها، لثه، زبان و استفاده از نخ دندان در کاهش بوی بد دهان با منشا دهانی بسیار موثر است. مسواک زدن دندان‌ها و زبان ترکیبات سولفوردار را برای مدت یک ساعت به میزان 70 تا 85 درصد کاهش می‌دهد. باید توجه کرد که زبان یکی از جایگاه‌های اصلی میکروبها در دهان است و این به دلیل جمع شدن عوامل میکروبی در سطح پشتی زبان است و باید یک قسمت ضروری از بهداشت دهان معطوف به زبان شود.
در بیمارانی که به سبب خشکی دهان (به دنبال مصرف داروهایی که قبلا ذکر شد و یا بر اثر بیماری) بوی بد دهان دارند می‌توانند از آدامس‌های بدون شکر استفاده کنند

بطور کلی بوی بد دهان ناشی از عوامل موضعی بیماری‌زا زمانی ازبین می‌رود که بیماری درمان شود و بهداشت دهان رعایت گردد. استفاده از دهان‌شویه‌ها اثر موقتی در کاهش بوی بد دهان دارد. در حقیقت کوشش برای حذف بوی بد دهان با استفاده از دهان‌شویه‌ها علاوه بر اینکه موقتی است، حتی ممکن است بیماری عمومی را نیز از دید دندانپزشک مخفی نگه دارد بطور کلی پوشاندن بوی دهان با یک بوی معطر و قوی‌تر مناسب نیست و درمان باید بیشتر معطوف درمان علت اصلی باشد.
بطور کلی جهت کاهش بوی دهان باید از سیگار کشیدن، نوشیدن نوشابه‌های بودار، خوردن غذاهای با ادویه زیاد، غذاهای گوشتی زیاد، غذاهای معطر شده با پیاز و سیر، افراط در مصرف مواد چربی‌دار مخصوصا کره و روغن‌های مختلف اجتناب شود. در حالی که خوردن میوه‌های تازه و سبزیجات و بطور کلی رژیم غذایی غنی از فیبر ارجحیت دارد. همین طور نوشیدن آب زیاد در کاهش بوی بد دهان تاثیر بسزایی دارد.

بهداشت خواب مجموعه اقداماتی است که به افراد کمک می‌کند، خواب راحت و آرامی داشته باشند به بیان دیگر بهداشت خواب عادت سالم خوابیدن است.این عادت‌ها بسیار ساده هستند و اکثر افراد از آن آگاهی دارند اما در موقع خواب به آن عمل نمی‌کنند.

یک متخصص خواب در این خصوص می‌گوید بسیاری از اختلالات خواب به دلیل عدم رعایت این عادت‌ها در دراز مدت ایجاد می‌شوند.

یکی از اصول مهم بهداشت خواب همراهی با ساعت بیولوژیکی بدن است بسیاری از فعالیت های بدن انسان (مثل درجه حرارت و افرازهورمونها) با یک دوره فیزیولوژیک تقریبا ‪۲۴ساعته تنظیم می‌گردد شرط لازم برای داشتن یک خواب خوب همراهی با این ساعت بیولوژیکی است.

 یک متخصص خواب می‌گوید توصیه‌های مهمی در خصوص اصول بهداشت خواب وجود دارد که به کارگیری آنها در فراهم کردن یک خواب راحت موثر است.

از جمله اینکه هر روز صبح در یک ساعت مشخص بیدار شوید.این کار به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن کمک می‌کند و پس از مدتی شما در ساعت مشخصی می‌خوابید و بیدار می‌شوید.

میزان نیاز خود به خواب را مشخص نمایید. زمانی به رختخواب بروید که احساس خستگی می‌کنید و از خوابیدن در ساعات عصر خودداری کنید.

در طول روز و بخصوص در ساعات بعدازظهر در معرض نور آفتاب قرار بگیرید مواجهه با نور در ساعات بیداری به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن کمک میکند.

یکی دیگر از نکاتی که در فراهم کردن یک خواب راحت موثر است بهبود محیط فیزیکی خواب است.

یک متخصص دیگر دراین خصوص می‌گوید اگر اتاق خواب فرد راحت و رضایتبخش باشد، خواب وی نیز رضایت بخش خواهد بود. توصیه‌های مورد نظر در این خصوص این است که از دوشک ‌هایی استفاده کنید که خیلی سخت یا خیلی نرم نباشد.

در مورد مناسب بودن درجه حرارت اتاق اطمینان حاصل کنید، اتاق خواب شما باید به اندازه کافی تاریک باشد.

اتاق خواب باید ساکت باشد اگر نمی‌توان سرو صدا را کنترل کرد (مثل همسایه‌های پرسر و صدا یا صدای پارس سگها) بهتر است از گوش‌بند استفاده کنید.

از اتاق خواب، تنها برای خوابیدن استفاده کنید. اگر از اتاق خواب برای تماشای تلویزیون یا مکالمه تلفنی با دوستان استفاده کنید ذهن شما برای این کارها عادت میگیرد و به محض ورود به اتاق خواب به یاد این کارها می‌افتید.

وی با بیان اینکه برای داشتن یک خواب راحت باید از مصرف ادویه خودداری کرد می‌افزاید بسیاری از مردم فکر می‌کنند که مصرف دارو یا برخی مواد باعث بهبود خواب آنها می‌شود.



بسیاری از افرادسیگاری  فکرمی‌کنند که سیگار باعث آرامش آنها می‌شود، غافل از اینکه نیکوتین یک ماده محرک و دارای عوارضی مانند افزایش ضربان قلب و فشار خون است، که باعث می‌شوند فرد برای بخواب رفتن مدت بیشتری را صرف کند.

الکل، ماده‌ای است که باعث کندی کار اعصاب مرکزی می‌شود و مصرف آن قبل از خواب به ظاهر ممکن است خواب را تسهیل نماید اما الکل ریتم خواب و بیداری را به هم می‌زند و فردی که الکل مصرف می‌کند روز بعد احساس کسالت می‌کند. مشکل دیگر الکل، بیدار شدن مکرر برای دفع ادرار است.

یکی دیگر از عواملی که منجر به اختلالات خواب می‌شود مصرف تابلیت ‌های خواب آور است. عوارض این تابلیت ‌ها شامل خواب آلودگی در طی روز، نامشخص ماندن علت بیخوابی و بازگشت شدیدتر بیخوابی به دنبال قطع مصرف آنهاست.

این داروها باید زیر نظر داکتر و تنها برای مدت کوتاهی مورد استفاده قرار گیرد.


* آرام‌سازی و تاثیر آن در راحت خوابیدن
یکی از علل بیخوابی نگرانی و اصطراب است. کاهش نگرانی می‌تواند زمینه را برای یک خواب راحت فراهم نماید. توصیه‌هایی که در این خصوص وجود دارد عبارتند از:
اگر شما جزء افرادی هستید که هنگام خواب نگرانیها به سراغشان می‌آید، طوری برنامه‌ریزی کنید که نیم ساعت قبل از رفتن به رختخواب را به فکر کردن ارادی در مورد نگرانیها اختصاص دهید بدین ترتیب زمان رفتن به رختخواب شما قبلا فکرهای خود را در مورد روز بعد کرده‌اید.

از تمرینات آرام‌سازی استفاده کنید. این تمرینات شامل آرام‌سازی عضلانی، تصورات خوشایند ذهنی و تمرکز بر آنها، استفاده از کست‌های آرام سازی، ماساژ و حمام آب گرم است.

همچنین تمرینات ورزشی روزانه به بهبود وضعیت خواب کمک شایانی می‌کند.

وقتی که جسم فرد خسته باشد، راحت‌تر به خواب میرود.

در خصوص ورزش نیز توصیه‌هایی وجود دارد از آن جمله، ورزش منظم بخصوص در عصرها باعث تسهیل خواب می‌شود اما ورزش شدید در فاصله دو ساعت قبل از خواب باعث کاهش توانایی فرد در به خواب رفتن می‌شود.


* نقش رژیم غذایی در خواب
با تغییر در رژیم غذایی میتوان خواب بهتری را تجربه نمود از جمله اینکه کاهش مصرف کافئین در فاصله ‪۴تا‪ ۶ساعت قبل از خواب به علت اینکه حدود ‪۵۰درصد کافئینی که ساعت ‪۷عصر مصرف می‌شود تا ساعت ‪۱۱شب در بدن باقی میماند.

توجه داشته باشید کافئین در قهوه، چای، نوشابه و بسیاری از مواد غذایی و دارویی وجود دارد.

مصرف غذاهای سنگین قبل از خواب توصیه نمی‌شود. این غذاها موجب سوزش سردل و بازگشت مواد غذایی از معده به مری می‌شوند که هر دو می‌توانند خواب را مختل نمایند.

اگر گرسنگی و معده خالی باعث بیدار شدن شما از خواب می‌شود، بهتر است از غذاهای سبکی مثل شیر و بسکیت، فرنی، سوپ و یا ماست قبل از رفتن به رختخواب استفاده کنید.

از مصرف مایعات در فاصله ‪۹۰دقیقه قبل از خواب خودداری کنید. چون حدود ‪۹۰دقیقه طول می‌کشد که مایعات مصرفی به ادرار تبدیل شود.احساس دفع ادرار، بویژه در افراد مسن موجب بیدار شدن از خواب و اختلال خواب می‌شود.

برخی از افراد با خوردن مواد غذایی حاوی امینو اسید تریپتوفان (مانندکیله) راحت‌تر به خواب می‌روند. امینو اسید تریپتوفان، پیش‌ساز سروتونین است. سروتونین نیز خواب را تسهیل می‌نماید
یک متخصص خواب امریکائی در این خصوص می‌گوید یکی از شایعترین علل اختلالات خواب و بیخوابی و بدخوابی رعایت نکردن اصول مربوط به بهداشت خواب است.

وی در یک مصاحبه افزود به کارگیری نکات مربوط به بهداشت خواب که بصورت تغییرات کوچکی در شیوه زندگی است اثرات بزرگی در بهبود کیفیت خواب دارد.

وی با اشاره به اینکه مهترین نکته در خصوص بهداشت خواب همراهی با ساعت بیولوژیکی بدن است افزود: چرخه‌های خواب و بیداری هر فرد توسط ساعت بیولوژیکی بدن او تنظیم می‌شود.

 
به گفته این متخصص امراض روحی برخی افراد برای سرحال شدن باید ‪۹ساعت بخوابند و برخی به ‪۶ساعت خواب نیاز دارند ولی اکثر افراد به حدود ‪۷تا‪۸ ساعت خواب نیاز دارند.

موصوف می افزاید قرار گرفتن در معرض نور خورشید دربعد از ظهرها و مواجهه با نور در ساعات بیداری به تنظیم ساعت بیولوژیکی کمک می‌کند.

وی بااشاره به اینکه فرد باید سعی کند در زمان خستگی به رختخواب برود افزود: اگر فرد پس از ‪۲۰تا‪ ۳۰دقیقه از زمان رفتن به اتاق خواب همچنان در شروع خواب مشکل داشت باید به اتاق دیگری برود و با انجام کارهایی مثل مطالعه یا گوش دادن به رادیو تا حد امکان دچار خواب آلودگی شود و بعد برای خواب به رختخواب برود.

وی با بیان اینکه بهبود محیط فیزیکی خواب در خواب راحت تاثیر دارد افزود: استفاده از دوشک‌هایی که خیلی نرم و خیلی سخت نباشند،مناسب بودن درجه حرارت اتاق خواب،تاریکی اتاق خواب،آرام و ساکت بودن محیط خواب و در موارد نیاز استفاده از گوش بندها در بهبود خواب نقش مهمی دارند.

وی گفت:نیکوتین موجود در سیگار  ماده‌ای محرک و دارای عوارضی مانند افزایش ضربان قلب و افزایش فشار خون است که باعث می‌شود فرد برای به خواب رفتن مدت زمان بیشتری را صرف کند.

استفاده از تمرینات آرام‌سازی شامل آرام‌سازی عضلانی، تصورات خوشایند و تمرکز بر آنها، استفاده از نوارهای آرام‌سازی ، ماساژ و حمام آب گرم قبل از خواب در داشتن یک خواب سالم و آرام نقش اساسی دارند.

مصرف غذاهای سنگین قبل از خواب موجب سوزش سردل و بازگشت مواد غذایی از معده به مری می‌شود که منجر به ایجاد اختلالات خواب می‌شود.

* میزان خواب مورد نیاز
نیاز به خواب در افراد مختلف متفاوت است. برخی افراد برای سرحال شدن باید ‪۹ساعت بخوابند برخی دیگر نیاز به ‪۶ساعت خواب دارند اما بیشتر افراد به حدود ‪۷تا ‪۸ساعت خواب نیاز دارند.

میزان خواب مورد نیاز افراد متفاوت است به گونه‌ای که می‌توان گفت، مهمترین عامل در تعیین میزان خواب طبیعی در افراد مختلف "وراثت" است و بر همین اساس میزان خواب در افراد تعیین می‌شود.

یک استاد پوهنتون طبی کابل این خصوص می‌گوید برخی افراد به طور جنتیکی کم خواب و بعضی هم پر خواب هستند اما تحقیقات نشان داده که خواب کمتر از ‪۶ساعت و بیشتر از ‪۹ساعت در سلامت فرد اثر منفی می‌گذارد.

به گفته وی بر اساس مطالعات مختلف،اختلالات خواب در افراد چه بصورت کم خوابی و چه بصورت پرخوابی در کاهش طول عمر آنها نقش دارد.

وی با اشاره به اینکه خواب طبیعی در رفع خستگی جسمی و روحی موثر است افزود:بهترین زمان خواب طبیعی خواب شبانه و میزان آن بطور اوسط هشت ساعت دریک شبانه روز است.

ممکن است برخی از افراد با ‪۶یا ‪۷ساعت خواب هم سرحال باشند و احساس خستگی و خواب آلودگی نداشته باشند.بهترین میزان خواب پیشنهادی برای افراد در روزهای معمولی هفته تا هفت و نیم ساعت و در روزهای پایانی هفته و روزهای تعطیل هشت تا هشت نیم ساعت است.

وی با بیان اینکه خواب نیمروزی بعد از ساعت چهار بعدازظهر و بیشتر از یک ساعت نباید باشد، افزود: بهتر است برای بهبود خواب شبانه و راحت خوابیدن در شب از خواب نیمروزی پرهیز کرد.

وی می‌گوید چنانچه افراد خواب شبانه خوبی داشته باشند بطور معمول دیگر نیازی به خواب نیمروزی نخواهند داشت این درحالی است که کیفیت و بازدهی خواب شبانه بسیار بیشتر و موثرتر از خواب نیمروزی است.

بدن انسان در هر هشت ساعت خواب چیزی حدود ‪۵۰کیلو کالری انرژی ذخیره می‌کند این انرژی تقریبا معادل انرژی دو قرص نان سبوس دار یا یک سیب کوچک است.


* میزان خواب مورد نیاز در جانداران مختلف
طول مدت آرامش مطلق در میان جانداران مختلف بسیار متفاوت است بیشتر حیوانات بزرگ جثه کم خوابند.

بر اساس پژوهش‌های مختلف انجام شده انسان‌ها بین هفت تا هشت ساعت در شبانه روز می‌خوابند، شامپانزه‌ها تقریبا ‪۱۰ساعت به خواب می‌روند و گوسفندان تنها به چهار ساعت خواب نیاز دارند.

فیل ها، گاوها و اسب‌ها حدود سه ساعت و زرافه‌ها حتی با دو ساعت خواب برای ادامه فعالیت روزانه آماده می‌شوند.

پشک ها بیشتر می‌خوابند به طوریکه ببرها روزانه تقریبا ‪۱۶ساعت می‌خوابند و پشک ‌های خانگی حداقل ‪۱۲ساعت در شبانه روز را در خواب سپری می‌کنند.

خفاش‌ها می‌توانند حتی ‪۲۰ساعت در شبانه روز، خارپشت‌های معمولی بیش از ‪۱۷ساعت و موش بیش از ‪۱۳ساعت می‌توانند بخوابند.

به نظر می‌رسد در مورد حیوانات خواب برای تجدید قوای جسمانی است و مشاهده می‌شود حیواناتی که زمان کمتری را به خواب اختصاص می‌دهند معمولا در طول روز چرت می‌زنند.

ارتباط مستقیمی میان میزان سوخت و ساز بدن و خواب وجود دارد حیوانات کوچک که تحرک بیشتری دارند و انرژی بیشتری مصرف می‌کنند در مقایسه با حیوانات بزرگ جثه که روند سوخت و ساز کندتری دارند مدت زمان طولانی تری می‌خوابند.


* خواب در جانوران غیر پستاندار
پرندگان، خزندگان و ماهی‌ها هم می‌خوابند البته از تفاوت هایی نسبت به پستانداران برخوردار هستند.

بر اساس تحقیقات انجام شده نوع خواب خزندگان با پرندگان و پستانداران متفاوت است. ماهی‌ها هم می‌خوابند و معمولا برای خواب در جستجوی جای مطمئن و امنی هستند.

ماهی‌ها معمولا هنگام خواب عکس العمل چندانی نسبت به تحریکات بیرونی از خود نشان نمی‌دهند.

غیر فقاریه ها همچون حلزون‌ها و حشرات هم می‌خوابند. مگس‌های جوان همچون پستانداران جوان بیشتر از پیرترها می‌خوابند.

یک عامل مهم در میزان ساعات خواب تاثیر شب و روز یا تاریکی و روشنی بر خواب است.این ریتم تقریبی که در واقع با نور خورشید ایجاد می‌شود در مورد گیاهان نیز صدق می‌کند.

لیمو ترش در طبیعت سرد  و تر پیدا میشود و در ترکیبات آن ویتامینهای سی و پی  زیاد موجود است به هضم غذا کمک و مقوی جگر است. لیموی ترش در امراض جگرمورد استفاده قرار میگیرد ، لیمو اثر مخصوص در جوان نگاه داشتن شرایین دارد.... لیمو برای معالجه روماتیسم نیز بکار میرود و این میوه ضد عفونی کنندة بسیار قوی است برای رفع تشنگی و جلوگیری از دل  بدی نیز مفید است.

  داکتر جزایری در کتاب اسرار خوراکی ها مینویسد  (آب لیمو ضد گوشت های زیادی است که در  مغز پیدا میشوند،  عصارة لیمو ضد کم خونی،  غلظت و رقت خون است،  آب لیمو ضد درد است  و سر دردی، کمردردی و درد های گرده و شکم را تسکین میدهد. )  آب لیمو ضد ترشی معده و سنگ های جگر است...... عصارة لیمو صفرآ بر است و ضد وحشت و دل تنگی میباشد،  آب لیمو ضد امراض جگر،  برای تب ها،  آب لیمو را جوشانده و برگ کرم،  شلغم و گلپر را به آن مخلوط کرده بخورید.

آب لیمو ادرار زیاد میکند و به این وسیله درد های گرده ها و مثانه ها را در مان میکند.   آب لیمو بهترین داروی ضد خون دماغ است،  برای کسانیکه اشتها ندارند داروی بهتر از لیمو وجود ندارد.  عصارة لیموی ترش عمل هاضمه را تحریک مینماید.   آب لیمو از طاس شدن سر جلوگیری میکند و موهای سر تقویت مینمایند.  برای تآمین این منظور مالیدن آب لیمو روی سر مفید است.

لیمو برای معالجة تمام امراض قلبی مفید است زیرا عدم ترتیب حرکات قلب نتیجه بد هضم و سموم جگر است،  برای این کار لازم است که آب لیمو جرعه جرعه با نفس های عمیق نوشید

آب لیمو نور چشم را زیاد میکند و مخصوصآ اگر شب یک قطره در چشم بچکانید.

بو علی سینای بلخی عالم و فیلسوف افغانستان که شهرت جهانی دارد در مورد لیمو گفته است (لیموی ترش  برای قلب و معده و برای زنان حامله برای دفع استفراق خیلی مفید است.)   لیموی ترش برای تکالیف مانند برنشیت، سرما خوردگی، روماتیسم، کمر دردی نقرس، سنگ کلیه و مثانه بسیار مفید است.

لیموی ترش را از لحاظ زیبایی باید شناخت : اگر پوست بدن شما چرب باشد در آنصورت، همه روزه صبح صورت خود را با پخته تر نموده و به آب لیمو پاک کنید و اگر لیموی قاش شده را مدت 20 دقیقه بر صورت خود مالش بدهید آنگاه درک خواهید کرد که پوست شما لطیف و با طراوت میشود. برای اینکه زنها دستان نرم و لطیفی داشته باشند از محلول مساوی آب لیمو، گلسیرین و کلونیا به دستان خود هر شب بمالند.  برای از بین بردن لکه های سرخ که روی صورت پیدا میشوند باید آب لیموی تازه را با نمک مخلوط کرده و آنرا بشکل محلول روی صورت و مخصوصآ روی لکه بمالید بعد از چندی لکه از روی صورت شما ناپدید میشود.

در هفته یکبار دندانهای خود را با آب لیمو مساژ دهید علاوه بر آنکه صاحب دندانهای سفید خواهید شد  و اگر میخواهید بچه هایتان زودتر صاحب دندان شوند در آن صورت انگشتان خود را نخست با صابون پاک بشویید بعدآ اب لیمو را با آب جوشانده مخلوط کرد و روز چند بار بیره های کودکان را به آن مالش بدهید، همچنین ناخن های شکننده را نیز میتوان بواسطه مالیدن به آب لیمو معالجه کند در صورتیکه بین شما خونریزی داشته باشد برای جلوگیری از آن پخته را آب لیمو آغشته کنید و در سوراح بین بگذارید فورآ خونریزی قطع میگردد.

پوست لیمو ضد عفونی است و گازات روده ها و امعآ را به کلی دفع میکند، برای تمام جهاز هاضمه بدن مقوی است، با مادة مخصوصی تلخی که دارند معده را تقویت و ضد عفونی میکند و امعآ را پاک کرده و خون را تصفیه مینماید، تمام قسمت های لیمو کرم کش است بنا براین اگر بطور مکمل خورده شود یعنی آب، پوست و هسته آنرا بخورید کرم های روده را کاملآ از بین میبرد.