محل زندگى آن حضرت تعیین نشده است، و شاید مسكن معینى نداشته باشد و به طور ناشناس در بین مردم زندگى كند، شاید هم نقاط دور افتاده اى را براى زندگى انتخاب كرده باشد. در احادیث وارد شده است كه در موسم حج حاضر مى شود و اعمال حج را به جا مى آورد، او مردم را مى شناسد اما مردم او را نمى شناسند.( [1]- بحارالانوار، ج 52، ص 152، به نقل از دادگستر جهان.) اما در مورد «جزیره ى خضرا» مطالب زیادى نقل شده است و در بین علماى بزرگ و صاحب نظر در این مسأله اختلافاتى وجود دارد. نتیجه ى جمع بندى ها این مى شود كه این مسأله مورد اتفاق همه نیست، زیرا طبق حكایت جزیره ى خضرا ـ كه از فردى به نام على بن فاضل مازندرانى نقل شده است ـ امام زمان (علیه السلام)اولادى دارند كه در جزایر دریاى سفید (بحر الابیض) زندگى مى كنند و با سید شمس الدین كه خود را از فرزندان امام (علیه السلام)معرفى مى كند دیدار مى نماید و ... اصل این حكایت در بحارالانوار، ج 52، ص 159 تا 174 آمده است. در هر حال دسته اى از علما آن حكایت را صحیح و معتبر دانسته، و عده اى دیگر آن را مجعول و خالى از حقیقت مى دانند و هر دسته براى ادعاى خود دلایلى ذكر مى كنند; عمده ى دلایل مخالفین آن است كه اولا: این حكایت سند صحیحى ندارد لذا نمى توان آن را پذیرفت. ثانیاً: در متن حكایت تناقضاتى به چشم مى خورد از جمله این كه فردى به نام سید شمس الدین خود را نایب خاص امام زمان (علیه السلام) معرفى مى كند و مى گوید: من آن حضرت را اصلا ندیده ام، بعد در جاى دیگر خود سید شمس الدین مى گوید: من هر روز صبح جمعه براى زیارت امام زمان (علیه السلام) به آن كوه مى روم ... ثالثاً: در حكایت مزبور ادعا مى شود كه در قرآن تحریفاتى واقع شده است، كه این حرف با اصول اعتقادى اغلب مسلمانان بویژه شیعیان همخوانى ندارد. رابعاً: در لابه لاى مباحث این حكایت احكامى ذكر شده است كه با اعتقادات و احكام فقهى فقهاى شیعه مخالفت دارد. به عنوان مثال: در طى این حكایت خمس مباح دانسته شده است یعنى پرداخت خمس براى شیعیان لازم نیست، در حالى كه كسى این مطلب را بیان نمى كند و ... از طرف دیگر كسانى هم خواسته اند جزیره ى خضرا را همان مثلث برمودا معرفى كنند كه این موضوع با حوادثى كه بعدها رخ داده تكذیب شده است. در این باره كتاب هاى مفیدى تنظیم و منتشر شده است كه به نقد و بررسى این مسأله پرداخته اند. به عنوان مثال مى توان به كتاب «جزیره ى خضرا، افسانه یا حقیقت» نوشته ى سید جعفر مرتضى عاملى، ترجمه ى ابوالفضل طریقه دار، و یا به كتاب «جزیره خضراء» تألیف علی اكبر مهدیپور مراجعه نمود.
اگر چه ممكن است حضور شخصى امام زمان (علیه السلام) در بین مردم سبب شود كه مسلمانان از بركات بیش ترى بهره مند شوند، ولى این گونه نیست كه اگر شخص ایشان غایب بود، هیچ گونه فایده اى براى امت اسلامى و مردم نداشته باشد. در روایات فوآید گوناگونى براى حضرت در حال غیبت آمده است; از جمله: 1 ـ امام غائب (علیه السلام) واسطه فیض و امان اهل زمین: امام معصوم(علیهم السلام)امان اهل زمین اند، و اگر زمین از این حجت هاى الهى خالى بماند دنیا و اهلش نابود خواهند شد. امام سجاد (علیه السلام) فرمود: «ما پیشواى مسلمانان و حجت بر اهل عالم و سادات مؤمنان و رهبر نیكان و صاحب اختیار مسلمانان هستیم; ما امان اهل زمین هستیم چنان كه ستارگان امان اهل آسمانند. به واسطه ى ماست كه آسمان بر زمین فرود نمى آید، مگر وقتى كه خدا بخواهد; به واسطه ى ما باران رحمت حق نازل و بركات زمین خارج مى شود. اگر ما روى زمین نبودیم اهلش را فرو مى برد.» و آن گاه فرمود: «از روزى ك خدا آدم را آفریده تا حال هیچ گاه زمین از حجتى خالى نبوده است، ولى آن حجت گاهى ظاهر و مشهور و گاهى غایب، و مستور بوده است، تا قیامت نیز از حجت خالى نخواهد شد، و اگر امام نباشد خدا پرستش نمى شود.» سلیمان مى گوید عرض كردم: مردم چگونه از وجود امام غایب، منتفع مى شوند؟ فرمود: «همان طور كه از خورشید پشت ابر بهره مى برند.» ینابیع المودة، ج 2، ص 217. 2 ـ امید بخشى به مسلمانان: ایمان و اعتقاد به امام غایب (علیه السلام) سبب امیدوارى مسلمانان نسبت به آینده ى پر مهر و صفاى خویش در عصر ظهور امامشان مى گردد. جامعه ى شیعى، طبق اعتقاد خویش به وجود امام شاهد و زنده، همواره انتظار بازگشت ایشان را دارد. هر چند او را در میان خود نمى بیند، اما خود را جداى از او نمى داند. حضرت همواره مراقب حال و وضع شیعیان خویش هستند، و این باعث مى شود تا شیعان به امید لطف و عنایت حضرتش براى رسیدن به یك وضع مطلوب جهانى تلاش كرده و در انتظار ایشان بسر ببرند. 3 ـ پاسدارى از آیین اسلام و دین خدا: یكى دیگر از فوآید امام غایب این است كه عاشقان و سربازان آن حضرت، به امید عصر ظهور خود را براى دفاع از دین آماده مى نمایند. حضرت على (علیه السلام) در این خصوص مى فرماید: «به بركت آن امام گروهى از مردم براى دفاع از دین و درهم كوبیدن فتنه ها آماده مى شوند، چنان كه شمشیر و تیر به دست آهنگر تیز مى گردد; چشم آن ها به واسطه ى قرآن روشن است. تفسیر و معانى قرآن در گوششان گفته مى شود و شب و روز از جام حكمت و علوم الهى سیراب مى شوند.» نهج البلاغه صبحى صالح، خطبه 15.
در تفكر شیعى انتظار موعود به عنوان یك اصل مسلّم پذیرفته شده، و از آن به عنوان برترین اعمال یاد شده و تأكید شده است كه منتظر فرج باشید و از رحمت خدا مأیوس نباشید (به جهت طولانى شدن غیبت) چرا كه بهترین اعمال در پیش خداوند انتظار فرج است. از بررسى اخبار و روایات معصومین(علیهم السلام)وظایفى چند در عصر غیبت براى منتظران استفاده مى شود: 1 ـ شناخت حجت خدا و امام زمان (علیه السلام): مهم ترین وظیفه ى یك فرد منتظر تلاش براى كسب معرفت نسبت به وجود مقدس امام زمان (علیه السلام) است; چرا كه انسان بدون شناخت امام و منزلت او نمى تواند وظیفه ى خود را در رابطه ى با او تشخیص دهد. در روایت آمده است: «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة». «هر كس بمیرد و امام زمان خویش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است.» 2 ـ تهذیب نفس و كسب فضایل اخلاقى (خود سازى فردى): منتظر واقعى همیشه در صدد كسب فضایل اخلاقى و آراسته شدن به صفات خوب انسانى است. 3 ـ تلاش براى اصلاح جامعه (خود سازى اجتماعى): تلاش براى برطرف كردن مفاسد اجتماعى از طریق امر به معروف و نهى از منكر و اهتمام براى تربیت نسل مهذّب و كارا و خلاصه آماده سازى زمینه براى ظهور امام زمان (علیه السلام)یكى از وظایف منتظر واقعى است، چون تا زمینه ى ظهور فراهم نگردد امكان ظهور امام زمان (علیه السلام)میسر نخواهد شد. 4 ـ كسب آمادگى هاى فكرى و فرهنگى و نظامى براى یارى امام زمان (علیه السلام): چرا كه آن حضرت پس از قیام به یارانى نیاز دارند كه حداقل در یكى از عرصه ها بتواند مفید واقع گردد. 5 ـ توبه از گناهان 6 ـ اطاعت و پیروى از نایبان امام زمان (علیه السلام): همان طور كه مى دانیم در زمان غیبت امام زمان (علیه السلام) مردم موظفند در تمام كارها و حوادث، به توصیه ى ائمه ى اطهار(علیهم السلام)بویژه امام زمان (علیه السلام) به فقهاى جامع الشرایط ـ كه نواب عام آن حضرت هستند ـ مراجعه كنند و به احكامى كه آن ها طبق موازین شرعى صادر مى كنند، عمل نمایند. 7 ـ دعا براى سلامتى امام زمان (علیه السلام) و تعجیل فرج ایشان: منتظر واقعى در هر صبح و شام با خلوص نیت از پیشگاه خداى مهربان سلامتى و ظهور امام زمان (علیه السلام)را درخواست مى نماید. 8 ـ صدقه دادن براى سلامتى امام زمان (علیه السلام) 9 ـ انجام اعمال عبادى مانند خواندن نماز و قرآن، زیارت نمودن به نیابت از امام زمان (علیه السلام) 10 ـ توجه به اماكنى كه مورد عنایت امام زمان (علیه السلام) است نظیر مشاهد مشرفه، مسجد سهله، مسجد جمكران و ... 11 ـ توسل به امام زمان (علیه السلام) و زیارت آن حضرت با زیارت ها و دعاهایى كه در كتب ادعیه مانند مفاتیح الجنان آمده و از آن جمله موارد ذیل است: الف) دعاى عهد كه هر روز صبح بعد از نماز خوانده مى شود: اللهم رب النور العظیم و رب الكرسى الرفیع ... ، ب) دعاى اللهم عرفنى نفسك فانك لم ان لم تعرفنى نفسك ... این دعا در عصر روز جمعه خوانده مى شود، ج) دعاى كه براى برآورده شدن حاجات ذكر شده است و با این عبارت شروع مى شود: الهى عظم البلاء و برح الخفاء ...، د) دعا براى سلامتى امام زمان (علیه السلام): اللهم كن لولیك الحجة ابن الحسن ...، هـ) دعاى حضرت مهدى (علیه السلام) كه با این عبارت آغاز مى شود: اللهم ارزقنا توفیق الطاعة و بعد المصیبته ...، و) زیارت آل یاسین. جهت توضیح بیشتر به كتابهاى (وظیفة الانام) و (شیوه هاى یارى قائم آل محمد علیه السلام) مراجعه شود
هنگامى كه خداوند متعال اذن ظهور به امام زمان(علیه السلام) بدهند، آن حضرت براى اصلاح جهان از كنار كعبه ظهور مى كنند و نخستین سخنى كه مى فرمایند: آیه (بقیة الله خیرلكم ...) است. امام باقر(علیه السلام) در روایتى ـ كه محمد بن مسلم از ایشان نقل كرده ـ مى فرمایند: «حضرت به دیوار كعبه تكیه مى دهد و سیصد و سیزده نفر در خدمتش جمع مى شوند، و اول كلامى كه به آن نطق مى كنند، این آیه كریمه است: (بقیة الله خیرلكم ان كنتم مؤمنین) یعنى آنچه خدا بر شما باقى گذارد بهتر است، اگر واقعاً به خدا ایمان دارند. بعد از آن مى فرماید: منم بقیة الله در روى زمین». و نیز در ضمن روایتى كه از امام صادق(علیه السلام) نقل شده، حضرت مى فرمایند: «آقاى ما قائم(علیه السلام) پشت به كعبه مى دهد و مى فرماید :اى مردم! آگاه باشید! هر كه مى خواهد كه به آدم(علیه السلام) و شیث نگاه كند، هر آینه منم آدم و شیث ـ یعنى در اخلاق و احوال و اوصاف ـ و هر كه مى خواهد به نوح و پسرش سام نگاه كند، هر آینه منم نوح و سام. آگاه شوید! هر كه مى خواهد به ابراهیم و اسماعیل نگاه كند، هر آینه منم ابراهیم و اسماعیل. و هر كه مى خواهد به موسى و یوشیع نگاه كند، هر آینه منم موسى و یوشع. آگاه باشید! هر كه مى خواهد كه به عیسى و شمعون نگاه كند، هر آینه منم عیسى و شمعون. آگاه شوید! هر كه مى خواهد به محمد و امیرالمؤمنین(علیه السلام) نگاه كند، هر آینه منم محمد و امیرالمؤمنین. آگاه باشید! هر كه مى خواهد كه به حسن و حسین نگاه كند، هر آینه منم حسن و حسین. آگاه شوید! هر كه مى خواهد به ائمه او اولاد حسین(علیه السلام)» نگاه كند هر آینه منم ائمه(علیه السلام)خواهش مرا اجابت نمایید و قبول كنید، بدرستى كه به شما خبر مى دهم پاره اى چیزها را كه به شما خبر داده شده و پاره اى دیگر را كه خبر داده نشده است. هر كه كتابها و صحف الهى را خوانده از من بشنود. چه خوش است صوت قرآن ز تو دلربا شنیدن***به رُخت نظاره كردن، سخن خدا شنیدن
در همه حركتهاى بزرگ اجتماعى جهت دستیابى به پیروزى، وجود عواملى ضرروى است كه از مهم ترین عوامل در پیروزى نهضت ها وجود حامیان دلسوز، مخلص و شجاع است; بر این اساس اگر تمامى حركتهاى مهم اجتماعى مورد بررسى قرار گیرد به خوبى روشن مى شود كه در هر یك از آنها كه یاران و حامیان وفادارى وجود داشته است، میزان موفقیت بیشتر بوده است. از آنجا كه قیام حضرت مهدى (علیه السلام) نیز در راستاى تكمیل نهضت هاى انبیاء و اولیاء الهى است و در سطح وسیعى واقع خواهد شد لذا وجود یاران آگاه و با استقامت، نقش بسیار مهمى در پیشرفت این حركت بزرگ جهانى دارد مخصوصاً با توجه به این واقعیت كه سنت الهى آن است كه این جریان مهم تاریخ بشریت بطور عادى در چهار چوب اصول و قوانین اجتماعى واقع گردد و البته این به آن معنى نیست كه امدادهاى الهى وجود نخواهد چرا كه «ان تنصروا الله ینصركم و یثبت اقدامكم» همیشه جریان داشته و خواهد داشت و مقدار آن بستگى به میزان اخلاص و تقواى افراد و رهبران حركتها و نوع جهت گیرى آنها دارد. در مجموعه روایات براى یاران حضرت، مشخصات و ویژگیهایى ذكر شده است كه از جمله آنها روایتى است از امام صادق (علیه السلام)كه فرمودند: «آنها مردانى هستند كه دلهایشان همانند قطعه هاى آهن است، هرگز دچار شك و تردید نمى شوند، در حق خدا از سنگ سخت تر هستند، اگر به كوهها حمله ببرند از جاى بر مى كنند، با پرچمهاى خویش به هر شهرى روى آورند تحت سیطره خود در آورند. بر فراز اسبها چون عقاب چابك و چالاكند. براى تیمّن و تبرّك، زین اسب امام (علیه السلام) را مسح مى كنند و پروانه وار، دور شمع وجودش مى گردند و خود را سپر جان امام قرار مى دهند، شبها را به شب زنده دارى سپرى مى كنند و در سراسر شب نغمه هاى نماز و ذكر و عبادتشان چون صداى زنبور به گوش مى رسد. آنها زاهدان شب و شیران روزند، و در برابر امام عزیزشان كاملا مطیع و تسلیم هستند». در اغلب كتابهاى مربوط به معارف امام زمان (علیه السلام) تعداد یاران مخصوص آن حضرت را سیصد و سیزده نفر معرفى مى كنند كه آنها از سراسر عالم در یك شب خود را به طرق مختلف به مكه مى رسانند این عده اولین افرادى خواهند بود كه با امام زمان (علیه السلام) بیعت مى كنند و عهده دار فرماندهى لشكر و یا پرچمدار آن حضرت هستند البته بلافاصله پس از اعلام ظهور، دسته دسته مردم به آن حضرت مى پیوندند و انشاءالله جمله «اللهم اجعلنى من انصاره واعوانه والذّابین عنه والمسارعین الیه و ...» مصداق پیدا مى كند. در همان روزهاى اول تعداد یاران حضرت به ده هزار نفر مى رسد و تا تعداد یاران حضرت به ده هزار نفر نرسند عملا قیام نمى كنند و حركت انقلابى این رهبر بزرگ پس از آن است كه كم كم خود مكه و سپس مدینه و ... را فتح مى كنند و زمینه را براى تشكیل حكومت جهانى فراهم مى نمایند. نكته دیگر در مورد یاران حضرت آن است كه بر طبق روایتى كه از امام باقر (علیه السلام) نقل شده است حدود پنجاه نفر از یاران آن حضرت زن هستند كه كارهاى مناسب با ویژگیهاى خودشان را انجام مى دهند. در مورد تركیب سربازان، حضرت امیر مؤمنان (علیه السلام) مى فرمایند: اصحاب مهدى (علیه السلام) جوانند و پیر در آنها بسیار كم است همچون سرمه در چشم و نمك درغذا و ...در مورد وطن یاران حضرت نیز تعابیر مختلف وارد شده است، در برخى از روایات آمده است كه جمعى از مردم از طرف مشرق خروج كنند و مقدمات حكومت مهدى (علیه السلام) را فراهم سازند. على (علیه السلام) مى فرمایند: آفرین بر طالقان كه خداوند در آن گنجهایى نهاده كه از طلا و نقره نیست بلكه مردان مؤمنى هستند كه بطور شایسته خدا را شناخته اند و در آخر الزمان یاوران حضرت مهدى (علیه السلام) خواهند بود ...
چه چیزهایى موجب نزدیكتر شدن ظهور امام زمان (علیه السلام) مى شود؟
زمان ظهور امام زمان (علیه السلام) را خدا مى داند و ما در حالى كه باید زمینه هاى نزدیكتر شدن ظهور را فراهم كنیم، نباید در ظهور تعجیل نمائیم. در دعایى كه در غیبت امام زمان (علیه السلام) آمده مى خوانیم: «انت العالم غیر المعلّم بالوقت الذى فیه صلاح امر و لیك فى الاذن له باظهار امره و كشف سرّه فصبرنى على ذلك حتى لا احب تعجیل ما اخرّت ولا تأخیر ما عجلت( )» اى خدا تو دانایى ـ بدون معلم و بدون آنكه كسى به تو خبر داده باشد ـ به وقتى كه در آن صلاح ولىّ تو باشد كه به او اجازه دهى براى آشكار كردن امرش و برطرف كردن پرده او، پس مرا صبر عطا كن تا نخواهم تعجیل آنچه را تأخیر نمودى و نه تأخیر آنچه را تعجیل كنى. امام زمان (علیه السلام) براى برقرارى عدالت در سراسر جهان، ایجاد حكومت واحد جهانى، برافراشتن پرچم توحید در تمام مناطق كره زمین و حاكمیت دین اسلام بر تمامى ادیان، ظهور و قیام خواهند فرمود و هر آنچه زمینه تحقق این اهداف بلند را آماده سازد، موجب نزدیكى ظهور حضرت مى شود. پس برقرارى حكومت اسلامى در جامعه به تحقق اهداف قیام حضرت مهدى (علیه السلام) كمك مى كند و زمینه اى براى ظهور خواهد بود و در نزدیكى ظهور نقش دارد. یكى دیگر از نكاتى كه نقش بالایى در نزدیكى ظهور دارد، دعا براى فرج امام زمان (علیه السلام) است. در توقیعى كه از ناحیه مقدسه توسط «محمد بن عثمان» صادر شده است، امام زمان (علیه السلام) مى فرمایند: «اكثروا الدعاء بتعجیل الفرج فان ذلك فرجكم( » براى تعجیل فرج زیاد دعا كنید، كه در آن فرج شما هم هست. در مورد فرج دعاهاى متعددى در كتب ادعیه (مفاتیح الجنان) آمده است. پس نه تنها باید براى تعجیل فرج دعا كرد، بلكه زیاد باید دعا نمود، كه دعا موضوعیت دارد و در تعجیل فرج نقش دارد، چون دعا یكى از مقدرات الهى است كه در تغییر قضاى الهى تأثیر مى گذارد، در روایتى كه از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است، حضرت مى فرمایند: «الدعاء یردّ القضاء بعد ما ابرم البراماً فاكثر من الدعاء» دعا قضاى حتمى را بر مى گرداند، پس زیاد دعا كن.
براى ظهور امام زمان (علیه السلام) وقت و زمان معینى مشخص نشده، و طبق روایات، تعیین كننده ى وقت ظهور، دروغگو شمرده شده است. فضیل مى گوید: خدمت امام باقر (علیه السلام) عرض كردم: آیا ظهور مهدى (علیه السلام) وقت معینى دارد؟ حضرت در پاسخ سه مرتبه فرمود: «هر كس براى ظهور وقتى معین كند دروغ مى گوید.» بحارالانوار، ج 52، ص 103. محمد بن مسلم مى گوید: امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: «هر كس وقت ظهور را برایت تعیین كرد از تكذیب نمودنش باك نداشته باش، زیرا ما براى ظهور وقتى تعیین نمى كنیم.» همان، ص 104 و 117. بنابراین، وقت ظهور حضرت، همانند زمان قیامت مشخص نیست، و هر كس زمانى براى ظهور تعیین كند دروغگو است. در برخى روایات آمده است كه روز جمعه، وقت ظهور خواهد بود و ظاهراً این روایت با روایات دیگرى كه روز عاشورا و یا روز عید نوروز را به عنوان روز ظهور تعیین نموده است منافات ندارد; زیرا امكان دارد هر سه عنوان در یك روز جمع شوند. مكان ظهور امام زمان (علیه السلام)مشخص است، و به طور مسلم از مكه ظهور خواهند كرد. مفضل از امام صادق (علیه السلام) پرسید: اى آقاى من! حضرت مهدى (علیه السلام) از كجا و چگونه ظهور مى كند؟ حضرت فرمود: «اى مفضل! او بتنهایى ظهور مى كند، و بتنهایى كنار خانه ى كعبه مى آید، و بتنهایى شب را در آن جا مى گذراند.» همان، ج 53، ص 7.
این پرسش در مورد همه ى امامان معصوم بعد از امام حسین (علیه السلام) وجود دارد، یعنى چرا امامت در ذریه و نسل امام حسین (علیه السلام) است نه از ذریّه ى امام حسن (علیه السلام). این كه امام زمان (علیه السلام) از نسل امام حسین (علیه السلام) است، جاى هیچ شكى نیست. در 185 حدیث آمده كه مهدى (علیه السلام) از فرزندان امام حسین (علیه السلام) است و در 148 حدیث آمده كه مهدى نهمین فرزند امام حسین (علیه السلام) است.ابراهیم امینى، دادگستر جهان، ص 87. ولى این سخن بدان معنا نیست كه امام زمان (علیه السلام) فرزند امام حسن (علیه السلام) نیست، زیرا مادر حضرت امام باقر (علیه السلام) دختر امام حسن مجتبى (علیه السلام) است; بدین جهت امام باقر (علیه السلام) از جانب پدر به امام حسین (علیه السلام) مى رسند و از جانب مادر به امام حسن (علیه السلام) و به همین خاطر در زیارت نامه ى حضرت فاطمه ى معصومه(علیهم السلام)، دختر امام هفتم (علیه السلام) ـ كه در شهر مذهبى قم مدفون هستند ـ مى خوانیم: «السلام علیك یا بن الحسن و الحسین» زیرا از طریق جدّ بزرگوارشان ـ امام باقر (علیه السلام) ـ به امام حسن مجتبى (علیه السلام) مى رسند، گرچه از جانب پدرى اولاد امام حسین (علیه السلام) محسوب مى شود. پس مى توان خطاب به امام زمان (علیه السلام) گفت: «السلام علیك یابن الحسن و الحسین» و اگر امامت در نسل امام حسین (علیه السلام) است، بنابر مصلحتى است كه خداوند متعال مى داند; زیرا خداوند حكیم است و هیچ كار او بدون حكمت و مصلحت نیست. بعلاوه اگر امامت در نسل امام حسن (علیه السلام) بود، باز این پرسش مطرح مى شد كه چرا امامت در نسل امام حسن (علیه السلام) است نه امام حسین (علیه السلام). شاید یكى از علت هاى این كه امامت در نسل امام حسین (علیه السلام) قرار گرفته، و امام زمان (علیه السلام) از نسل ایشان است، پاداش شهادت امام حسین (علیه السلام) در كربلا است. در روایت آمده: خداوند متعال امام حسین (علیه السلام) را به خاطر شهادتش به سه چیز پاداش داد; این سه چیز مخصوص اما حسین (علیه السلام) است: 1 ـ امامت در ذریه و نسل ایشان است. 2 ـ شفا در تربتش قرار داده شده است. خوردن خاك حرام است، مگر خاك قبر امام حسین (علیه السلام) به قصد شفا. 3 ـ دعا در كنار قبرش مستجاب است. امالى شیخ طوسى، ص 317.
بنابر آنچه در برخى از روایات آمده است، علت واقعى غیبت امام زمان (علیه السلام) بر ما پوشیده است كمال الدین و تمام النعمة، ص 482.; در عین حال با استفاده از روایات به عواملى چند در این زمینه پى مى بریم: 1 ـ امتحان و آزمایش: غیبت آن حضرت سبب مى شود تا نفاق پنهان عده اى آشكار شود، و ایمان حقیقى محبان و شیعیان واقعى امام (علیه السلام) در كوره ى ولایت امام غایب (علیه السلام) از ناخالصى ها و دورویى ها جدا و پاك گردد و مؤمن از منافق تمیز داده شود. حضرت موسى بن جعفر (علیه السلام) مى فرماید: «هنگامى كه پنجمین فرزند امام هفتم (علیه السلام) غایب شد، مواظب دین خویش باشید، تا مبادا كسى شما را از دین خارج كند! اى پسرك من! براى صاحب الامر بناچار غیبتى خواهد بود، به طورى كه عده اى از مؤمنان از عقیده ى خود بر مى گردند، همانا خدا به وسیله ى غیبت، بندگانش را امتحان مى نماید.»بحارالانوار، ج 51، ص 113. 2 ـ بیعت نكردن با ستمكاران: حسن فضّال مى گوید: على بن موسى الرضا (علیه السلام) فرمود: «گویا شیعیان را مى بینم كه هنگام مرگ سومین فرزندم (امام حسن عسكرى (علیه السلام)) در جست و جوى امام خود همه جا را مى گردند، اما او را نمى یابند.» عرض كردم: به چه دلیل؟ فرمود: «زیرا امامشان غایب مى شود.» عرض كردم: چرا غایب مى شود؟ فرمود: «براى این كه وقتى با شمشیر قیام نمود بیعت كسى در گردنش نباشد.» بحارالانوار، ج 51، ص 113. 3 ـ حفظ جان حضرت: زراره مى گوید: حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمود: «اى زراره! قائم ما ناچار است كه غیبت كند.» عرض كردم: براى چه؟ فرمود: «از جان خود بیم و ترس دارد.» پس حضرت با دست به شكم خود اشاره كرد اثبات الهداة، ج 6، ص 437. امام زمان (علیه السلام) از كشته شدن و مرگ بیم و هراس ندارند، بلكه حفظ جان ایشان به خاطر این است كه مبادا پرچمِ هدایت زمین بماند، و رشته ى هدایتى كه به پیامبر گرامى اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) متصل است، قطع شود.
آیا اعتقاد به مهدویت و منجى جهانى مخصوص شیعیان است؟
اعتقاد به مهدویت و منجى جهانى اختصاص به شیعه ندارد، همه ى ادیان و مذاهب به گونه اى اعتقاد به آن دارند. در منابع حدیثى اهل سنت، روایات در خصوص حضرت مهدى (علیه السلام) فراوان است. تفاوت نظر شیعه و سنى در این است كه اهل سنت عقیده دارد، مهدى در آخر الزمان متولد خواهد شد، ولى شیعه مى گوید حضرت متولد شده و هم اكنون زنده هستند و در پس پرده ى غیبت مى باشند. در ادیان غیر اسلامى مانند زردشتى، یهودى، مسیحى، بودایى، ادیان هندى و ... اعتقاد به منجى وجود دارد، و در منابع زردشتى (كتاب زند و كتاب جاماسب نامه)، منابع هندى (كتاب شاكمونى و كتاب دید)، انجیل، تورات، زبور و ... به مسأله ى منجى جهانى اشاره شده است. در كتاب «جاماسب نامه» آمده است: «مردى بیرون آید از زمین تازیان، از فرزندان هاشم، مردى بزرگ سر و بزرگ تن و بزرگ ساق، و بردین جد خویش بود، با سپاه بسیار، و روى به ایران نهد و آبادانى كند و زمین پر داد كند.» در انجیل آمده است: «كمرهاى خویش را بسته، چراغ هاى خود را افروخته بدارید، و شما مانند كسانى باشید كه انتظار آقاى خودشان را مى كشند كه چه وقت از عروسى مراجعت مى كند، تا هر وقت كه آید و در را بكوبد، بى درنگ براى او باز كنند خوشا به حال آن غلامان كه آقاى ایشان چون آید ایشان را بیدار یابد! پس شما نیز مستعد باشید زیرا در ساعتى كه گمان نمى برید به سر انسان مى آید ...» انجیل لوقا، فصل 12، بند 35 و 36. تورات مى گوید: «و نهالى از تنه یسّى» بیرون آمده و شاخه اى از ریشه هایش خواهد شكفت و روح خدا بر او قرار خواهد گرفت ... مسكینان را به عدالت داورى خواهد كرد و به جهت مظلومان زمین به راستى حكم خواهد كرد ... گرگ با برّه سكونت خواهد كرد و پلنگ با بزغاله، و گوساله و شیر و پروارى با هم، و طفل كوچك آن ها را خواهند راند ... در تمامى كوه مقدّس من ضررى نخواهند كرد، زیرا جهان از معرفت خدا پر خواهد شد. تورات اشعیانبى، فصل 11، بند 1 ـ 10. بنابراین اعتقاد به منجى جهانى و این كه آینده ى جهان روشن است، در ادیان غیر اسلامى هم وجود دارد، و اختلاف دین اسلام با دیگر ادیان در مصداق خارجى و خصوصیات شخصى منجى جهانى و مهدى است.
