تبیان، دستیار زندگی

روزه در ادیان الهی:

بنا به نص قرآن كریم، روزه علاوه بر مسلمانان بر امت‏های پیش از آنها نیز واجب بوده است،1 البته بنا به نظر علمای تفسیر، علی رغم وجوب روزه بر تمام اقوام پیش از اسلام، روزه ایشان شبیه روزه مسلمانان نیست؛ به عبارتی همه پیغمبران به امت‏های خود دستور روزه داده‏اند هرچند هركدام، راه مخصوصی برای انجام این واجب الهی داشته‏اند. مثلاً مدت زمان روزه‏داری در اسلام از سپیده فجر تا غروب خورشید است كه ممكن است در ادیان دیگر متفاوت باشد و چه بسا روزه در ادیان دیگر، از جمله یهود به صورت دیگری مطرح باشد؛ مثلاً روزه سكوت كه به واسطه نذر، سوگند و... واجب می‏شد. حال آن كه در اسلام این نوع روزه جایز نیست. از امام سجاد(ع) نقل شده است: صوم السكوت حرام؛2 روزه سكوت حرام است و این به جهت تغییر شرایط اجتماعی و است. بنابراین، در میان ادیان الهی احكام و مقررات زیادی كه مشابه هم باشند یافت می‏شود، از این رو یكی از مبانی گفتگوی بین ادیان الهی همین احكام و مقررات متشابه می‏تواند باشد.
 

روزه در صحف حضرت ادریس(ع): حضرت ادریس پیامبر(ع) در صحف خویش می‏فرماید: هرگاه وارد ماه روزه شدید، خود را از هر پلیدی و ناپاكی پاك كنید و برای خداوند با قلبی خالص و نورانی و پاك از فكرهای بد روزه بگیرید. دهنهای شما نباید فقط از خوردنی‏ها امساك كند بلكه جوارح نیز باید از گناهان به دور باشند (یعنی اعضا باید از معصیت خدا امساك نمایند)
 

روزه در دین یهود: بعد از غرق شدن فرعون، قوم موسی از وی تقاضای كتاب كردند؛ چون خداوند می‏خواست كتابی برای هدایت این قوم بفرستد، ابتدا به حضرت موسی وحی فرمود كه در پایین كوه طور سی روز روزه بگیرد. موسی(ع) چنین كرد ولی متوجه شد كه بر اثر روزه، بوی دهانش تغییر كرده است. با خود اندیشید كه چه بسا با چنین بویی مناجات نمودن مناسب نباشد پس، از پوست درخت خوشبویی برای مسواك زدن استفاده كرد تا بوی دهانش رفع شود. در وقت مناجات، جبرئیل آمد و گفت: بوی دهان روزه‏دار در نزد خداوند از بوی مُشك خوشتر است.4
 

در بخشهای مختلف كتاب عهد قدیم ـ كتاب مقدس یهودیان ـ از روزه داشتن قوم یهود و حتی غیر یهود سخن به میان آمده و نشان دهنده آن است كه این قوم به عناوین مختلف روزه می‏گرفته‏اند؛ مانند روزه داشتن داود، عزرا، الیاس، دانیال و... از این رو روزه، یك ادب دینی كاملاً متداول برای نیل به هدف مورد نظر در میان یهودیان بوده است.
 

قوم یهود در موارد مختلف مبادرت به روزه گرفتن می‏كردند؛ از جمله برای بر سر لطف آوردن خداوند به منظور پیشگیری یا پایان بخشیدن به یك مصیبت الهی؛ هنگامی كه یك تهدید یا حمله‏ای از سوی دشمنان و یا مصیبت طبیعی متوجه آنها می‏شد، به روزه عمومی توجه می‏كردند؛ و روزه داشتن به منظور كسب آمادگی برای قبول امری خطیر یا ملاقات با ارواح مردگان.
 

روزه‏ای كه امروز، بین یهودیان معمول است دو نوع می‏باشد: روزه واجب سالیانه كه یكی روزه كیپور در روز قربان است به عنوان كفّاره گناه گرفته می‏شود و از ساعت 5 بعدازظهر روز دهم «ایلول» تا ساعت 7 بعدازظهر روز بعد ادامه داردو مدت آن 26 ساعت است. دوم، روز محرّم، روز شهادت زكریای نبی(ع) و خراب شدن بیت‏المقدس است كه از ساعت 9 بعدازظهر تا عصر دهم ماه «آب» انجام می‏گیرد.
 

برخی از آداب روزه در قوم یهود به شرح زیر است:
 

پرهیز از غذا و آب؛ روزه توأم با قربانی، روزه توأم با دعای اعتراف به گناه و توبه، روزه همراه با پلاس پوشیدن و خاك یا خاكستر بر سر نهادن و بر زمین یا خاكستر خوابیدن، قرائت تورات.

روزه در دین مسیحیت

نصارا نیز ماه رمضان را روزه می‏گرفتند و چون با فصل گرمای شدید مواجه شدند، آن را به ماههای شمسی انتقال دادند تا زمان روزه همواره ثابت باشد و با تابستان مواجه نشود. ده روز به آن اضافه كردند، و آن گاه سلطانی برای حل مشكلی هفت روز روزه نذر كرد؛ نصارا آن هفت روز را به آن اضافه نمودند و پادشاه دیگری نیز سه روز به آن اضافه نمود، كه مجموع روزه اهل نصارا پنجاه روز شد.
 

بنابراین همان گونه كه حضرت موسی(ع) به فرمان الهی به مدت 40 روز روزه بود؛ حضرت عیسی(ع) نیز به قوت روح به بیابان برده شد تا ابلیس او را امتحان كند؛ پس چهل شبانه روز روزه داشته و نهایتا گرسنه گردید.7
 

به نظر برخی حضرت عیسی(ع) تنها اصول را بیان كرده و وضع قوانین را به عهده كلیسا نهاده است، اما از یك سو كلیسا در وضع قوانین روزه كند حركت كرده است، از سوی دیگر در زمان‏های مختلف دستورات كلیساها توسط كلیساهای دیگر نقض شده است كه این امر باعث گردید كه كمّیت و كیفیت روزه در مسیحیت همواره دچار تغییر و تحوّل شود. از این رو روزهایی كه در آیین مسیحیت جهت روزه‏داری متداول بوده است، چه بسا در حال حاضر منسوخ شده باشد؛ مثل روزه روز جمعه و یا روزه چهل روز قبل از عید پاك و یا روزه چهل روز قبل از هفته مقدس.
 

اختلاف‏های زیادی در مورد روزه میان شاخه‏های مختلف مسیحیت دیده می‏شود؛ از جمله در كلیسای یونانی هرهفته روزهای شنبه و چهارشنبه و چهل روز قبل از میلاد مسیح و چهل روز از عید فصح، از عید تثلیث تا تولد سن پیر، از اوّل تا 16 ماه اوت روزه می‏گیرند. در كلیسای كاتولیك در ایّام چلّه كارم (به استثنای روزهای یكشنبه) و در كترتان، و ویژیلها، و شبهای بعضی از اعیاد روزه گرفته می‏شود. پروتستانها (به استثنای آنگلیكانها) تمام دستورات روزه را لغو كرده‏اند. فریسیها دو روز در هفته را روزه می‏گرفته‏اند.
 

البته در میان مسیحیان روزه به معنای پرهیز از مطلق خوردن و آشامیدن كم رواج داشته است، و بیشتر روزه را به معنای پرهیز از برخی غذاها و كارها می‏دانستند. اما آنچه مسلم است اصل روزه‏داری در دین مسیح وجود دارد؛ چنان كه از انجیل «لوقا» بر می‏آید كه حواریون مسیح نیز روزه می‏گرفتند.9 و یا در «قاموس كتاب مقدس» آمده است: «بنابراین حیات حواریون و مؤمنین ایام گذشته، عمری مملو از انكار لذات و زحمات بی‏شمار و روزه‏داری بود».10
 

در انجیل متی آمده است: «پس از شفا دادن حضرت مسیح جوان مصروعی را، فرمود: لیكن جنس این مرض جز به دعا و روزه، بیرون نمی‏رود».11
 

و یا چون روزه دارید؛ مانند ریاكاران ترش‏رو مباشید.

روزه در ادیان غیرالهی

روزه نه تنها در ادیان الهی بلكه در برخی ادیان غیرالهی نیز وجود دارد؛ مثلاً مصریان در ایام بت‏پرستی خود گرفتن روزه را واجب می‏دانستند، مخصوصا برای زنان و روحانیان.
 

مردم عربستان نیز پیش از اسلام روزه را یكی از عبادات و وظایف خود می‏دانستند. نمونه‏های دیگری از وجود روزه در ادیان غیرالهی عبارت است از:
 

1 ـ روزه در آیین هندو و جاین (Jain): زاهدان این دو آیین برای ایجاد آمادگی روحی خویش در برخی جشن‏ها و اعیاد روزه می‏گیرند. حتی پارسایان پیرو آئین جاین، بهترین مرگ را، مرگ در اثر پرهیز كامل از غذا و آب می‏دانند و بسیاری از آنها داوطلبانه روزه را در پیش می‏گیرند تا به این طریق به زندگی خود پایان بخشند.
 

2 ـ روزه در آیین بودا: بسیاری از راهبان این آیین، تنها به یك وعده غذا در روز اكتفا می‏كنند و اول ماه و نیمه ماه را روزه (كامل) می‏گیرند. امروزه مردم عامی آیین بودا هرماه چهار بار روزه می‏گیرند و به گناهان خود اقرار می‏كنند.
 

3 ـ مردم تبت مراسمی به نام روزه مدام دارند كه چهار روز طول می‏كشد. آنها دو روز اول را با دعا، اقرار به گناهان و تلاوت متون مقدس به سر می‏آورند و روز سوم هیچ چیز نمی‏خورند و حتی آب دهان خود را هم فرو نمی‏برند و این روزه را با دعا و اقرار به گناهان تا طلوع آفتاب در روز چهارم ادامه می‏دهند.
 

4 ـ قبایل بومی امریكا معتقد بودند روزه گرفتن در كسب هدایت و راهنمایی از روح عظیم مؤثر است و از جمله مراسم عزاداری آنها پرهیز از غذا بوده است.

5 ـ مردم كهن مكزیك امساك از غذا را به عنوا كفاره گناهان به جا می‏آوردند و مدت آن از یك روز تا چند سال متفاوت بوده است و پارسایان آنها در هنگام بروز مصیبتی عام، چندین ماه امساك می‏كردند.
 

مقایسه روزه در اسلام با سایر ادیان
 

بر خلاف آنچه بعضی افراد بی‏اطلاع تصوّر می‏كنند، آسان‏ترین روزه‏ها روزه‏ای است كه در دین اسلام به آن سفارش شده است كه مدّت آن در ایام تابستان شانزده ساعت و در ایام زمستان دوازده ساعت می‏باشد، در صورتی كه روزه‏های واجب یهودیان از 22 تا 26 ساعت طول می‏كشد و در روزه مسیحیان نیز مقررات سختی حكمفرماست كه بیشتر پیروان آنها از زیر آن شانه خالی می‏كنند.
 

زمان روزه در اسلام بسیار منظم و مطابق با آغاز و پایان روز است، در صورتی كه در ادیان دیگر این ترتیب جاری نیست؛ مثلاً زمان روزه یهودیان و مسیحیان نامنظم بوده و نیاز به دقت فراوان دارد.
 

پی نوشت :
1ـ بقره، 183.
2ـ وسائل الشیعه، ج 7، ص 390؛ تفسیر نمونه، ج 13، ص 46.
3ـ ر.ك: وقایع الایام خیابانى، ص 431.
4ـ همان، ص 423.
5ـ ره توشه راهیان نور، سال 1376، صص 198 و 199.
6ـ تفسیر فخر رازى، ج 5، ص 68.
7ـ ره توشه سال 76، ص 210.
8ـ لوقا 18 ـ 12؛ روزه درمان بیماریهاى روح و جسم، ص 153 ـ 152
9ـ تفسیر نمونه، ج 1، ص 634.
10ـ قاموس كتاب مقدس، ص 428؛ همان.
11ـ انجیل متى، باب 67، آیه 21.
12ـ همان، باب 6، آیه 26.
13ـ ره توشه، سال 76، ص 220.

آفریقای جنوبی ملغمه ای از فرهنگ ها و ادیان الهی و غیرالهی (آنیمیستی) است و تقریباً همه ادیان شناخته شده جهان در این کشور پیروانی دارند و آزادی مذهب در قانون اساسی این کشور نیز تضمین شده است، اما از میان همه این فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها، مسلمانان از جایگاه اجتماعی خاصی برخوردار هستند.

آفریقای جنوبی که به رنگین کمان فرهنگ ها معروف است مسلمانان آن نیز از رنگ ها و نژادهای مختلف هستند به گونه ای که همه رنگ مسلمان اعم از سیاه مرکز آفریقا، سیاه روشن تر شمال و جنوب آفریقا، رنگین پوستان هندی، پاکستانی، زرد پوستان اندونزی و مالزیایی و سفید پوستان اروپایی، عرب و ایرانی را در میان آنها می توان دید.

چرا که آفریقای جنوبی از قدیم الایام کشوری مهاجر پذیر بوده و به همین دلیل همه مهاجران مسلمان آن نیز به نسبت کشور خاستگاه خود، آداب و رسوم و به ویژه مراسم های دینی ماه مبارک رمضان را به سبک و سیاق خود برگزار می کنند.

درهرحال همه آنها مسلمان هستند و گرچه بیشتر از دو درصد از جمعیت 46 میلیونی این کشور را در بر نمی گیرند، ولی در این ماه مبارک علاوه بر انجام شعائر دینی همچون روزه داری، انجام کارهای نیک، برپایی محافل انس با قرآن ، بخش مهمی از آذوقه و قوت روزانه خود را به غیر مسلمانان فقیر کشورشان اختصاص می دهند.

دراین ماه با وجود روزه داری مسلمانان ‘ همه مساجد کشور پس از نماز عصر برای تهیه انواع غذا به منظوردادن افطاری به فقرا از جمله افراد غیرمسلمان فعال هستند .

بطور مثال مسجد الرحمن در منطقه تقریبا شیعه نشین پرتوریا پایتخت این کشور از ساعت سه عصر تا بعد از شامگاه پذیرای حدود 500 تن از نیازمندان غیر مسلمان است و همین موضوع خود نقش مهمی در نوع نگاه عمومی مردم این کشور به مسلمانان دارد.

کوتاه سخن اینکه برکات خدایی ماه مبارک رمضان در آفریقای جنوبی هم شامل مسلمانان و غیر مسلمانان این کشور است و همین مهم به همراه نیکی مسلمانان به دیگران و اهمیت دادن به روحیه برادری و همزیستی شان با دیگر ادیان و اقوام، در نوع نگاه احترام آمیز غیر مسلمانان به آنها تاثیر بسزایی داشته و دارد.

مسلمانان به ویژه در ماه مبارک رمضان در میان هموطنان جامعه و فرهنگ متکثر کشورشان از اعتبار اجتماعی خاصی برخوردار هستند.

تعامل مثبت بین مسلمانان و غیرمسلمانان در این کشور موجب شده است که غیرمسلمانان نسبت به فرهنگ اسلامی شناخت تقریبا کامل داشته باشند و به دلیل جایگاه نسبتا برتر مسلمانان برای آنها احترام خاص قائل شوند و شاید به برخی رفتاری اجتماعی آنها نیز عمل کنند. پ

همانگونه که اشاره شد، گرچه مسلمانان در این کشور زیاد نیستند ولی در بسیاری از فروشگاه های این کشور براحتی غذاهای با مارک حلال یافت می شود.

استقبال

کشور ازبکستان قبل از ورود به ماه مبارک رمضان فضای معنوی خاصی پیدا می‌کند. یکی از سنت‌های خوب در این كشور این است که مردم قبل از ورود ماه مبارک، به صله رحم و زیارت خویشاوندان ـ به خصوص بزرگسالان ـ می‌روند.

قرآن جمعی

ازبك‌ها نیز مانند دیگر مسلمانان، در ایام ماه مبارک رمضان بیشتر به قرآن كریم توجه می‌كنند. مردم در منازل یکدیگر دور هم جمع می‌شوند و یکی از آنها که می‌تواند قرآن را بخواند، می‌خواند و بقیه‌ی افراد که با حروف عربی آشنا نیستند به امید کسب ثواب به قرائت او گوش می‌دهند. قاریان نیز به مساجد اعزام می‌شوند تا مردم به همراه آنان روزانه یك جزء از قرآن كریم را تلاوت كنند.

مسجد

مردم این سرزمین در ایام ماه مبارک رمضان برنامه‌ها و عبادات مخصوصی در مساجد خود برگزار می‌كنند. مساجد ازبكستان در این ماه از مردم متدین پر می‌شوند. یكی از این عبادات خواندن نماز تراویح در آخر شب و بعد نماز عشا است. امام جماعت سعی می کند که هر شب در اثنای خواندن تراویح یک جزء قرآن را ختم کند.

(لازم به ذكر است كه نماز تراویح در زمان پیامبر (ص) نبوده و از اموری است كه در زمان خلیفه دوم به عبادات اضافه گردیده و اكنون تنها مورد اهتمام اهل سنت است.)

تغذیه

مردم ازبكستان برای مراسم افطاری، شیرینی مخصوصی می‌پزند "نشالده ـ neshalde" نام دارد. این شیرینی از سفیده‌ی تخم مرغ، شكر و ... تهیه می‌شود.

نشالده را همراه با خرما در سفره افطاری می‌گذارند و میل می‌كنند.

اطعام

بازار اطعام و میهمانی نیز بین ازبك‌ها داغ است. مردم غالبا همدیگر را برای افطاری دعوت می كنند تا در كنار هم افطار كنند.

عید فطر

بزرگ‌ترین اعیاد در ازبكستان "عید فطر" و "عید قربان" هستند. مردم این دو عید را سه شبانه‌روز جشن می‌گیرند و به آنها بسیار اهمیت می‌دهند. مثلا همه‌ی مردم ـ چه بزرگسال وچه كودك، مرد باشند یا زن ـ حتما در این عیدها لباس نو می‌پوشند.

یكی دیگر از سنت‌های عید فطر در این كشور این است كه نوعروسان در این روز، در منزل خود میهمانی می‌دهند و خویشاوندان و همسایگان را به این میهمانی دعوت می‌كنند.

در عید فطر شیرینی‌های خاصی از گندم و عسل درست می‌شود و بزرگ‌ترها به همه‌ی اقوام عیدی می‌دهند.

استقبال

در 15 شعبان عموم مردم این روز را به عنوان عید تلقی و روز را روزه  و شب را جشن می گیرند. قبل از ماه رمضان مردم تمام مواد غذایی لازم در این ماه را تهیه می کنند. به محض اینکه هلال ماه رمضان دیده شود مؤذنان مساجد طبل های بزرگی را به صدا در می آورند تا مردم بدانند که فردا روز اول ماه مبارک رمضان است. شیعیان بعد از نماز عشا با راهنمایی پیش نماز مسجد به خواندن سوره های مخصوص ذکر شده و نمازهای معین می پردازند.

اهل سنت هم در این شب بعد از نماز عشا به اعمال عبادی مشغول هستند و نماز تراویح به صورت جماعت برگزار می کنند. 

(لازم به ذكر است كه نماز تراویح در زمان پیامبر (ص) نبوده و از اموری است كه در زمان خلیفه دوم به عبادات اضافه گردیده و اكنون تنها مورد اهتمام اهل سنت است.) 

 فرهنگ جالب

فرهنگ جالب مردم مهربان ساحل عاج این است که هر مردی برای پدر و مادر و همسر خود مقداری ما یحتاج مربوطه به ماه مبارک را تهیه و به آنها هدیه می دهد. جالب تر اینکه در آنجا هیچ زنی در ماه مبارک از همسر خود دور نمی ماند و یک روز قبل به نزد همسر خود بر می گردد تا در این ماه در کنار شوهر ثواب بیشتری ببرد. اگر خانمی هم مرخصی گرفته باشد از شوهرش اجازه می گیرد و به دیدن پدر و مادرش می رود.

 ختم قرآن

مردم بعد از نماز صبح شروع به قرآن خواندن می کنند، بعد اذکار خاص این ماه را می گویند و سپس به سرکار می روند. در مساجد ساعت 10 تا اذان ظهر تفسیر قرآن برگزار می کنند و در بعد از ظهرها از ساعت 16 تا اذان مغرب . آنها در طول ماه مبارک یک دوره کامل قرآن را برای مردم تفسیر می کنند تا با حقایق الهی آشنا شوند و هر روز به خدای خود نزدیک شوند.

حکایت غیر مسلمانان

در این ماه با وجود اینکه 36درصد مردم مسلمان نیستند، اما رفتار مسلمانان کلاً باعث تأثیر در دیگران می شود.

سیاست و دیانت

چون دولت آنجا لائیک است، مراکز موسیقی و موزیک تعطیل نمی شود.

دعوا، بی دعوا

مردم با هم در این ماه دعوا نمی کند چون اعتقاد دارد از ثوابشان نزد خدا کم می شود و دیر به خدا می رسد.

اول سجود 

 مردم افطار خود را نزدیک اذان به مسجد می برند. مالکی ها اول نماز مغرب را می خوانند و بعد افطار، وهابی ها اول افطار می کنند و بعد نماز می خوانند. شیعیان ابتدا نماز مغرب می خوانند و بعد افطار می کنند.

اطعام

مسلمانان و به خصوص شیعیان در این ماه سعی می کنند هر روز یک غذای خوب و بسیار خوشمزه پخته و آن را به یکی از همسایگان و یا بستگان و یا دوستان و آشنایان به عنوان هدیه بدهند.

 وفات و میلاد

فقط شیعیان اینگونه مراسمها برگزار می کنند. آنها بعد از نماز مغرب و عشا مراسم مخصوصی را در روز معین با خواندن قرآن به همراه سخنرانی و مداحی به زندگی حضرت خدیجه – سلام الله علیها – و امام حسن مجتبی – علیه السلام - می پردازند.

شب قدر

شیعیان به نحوه خود مثل ایران دقیقاً عمل می کنند. در مناطقی که شیعیان زیاد باشند به صورت دسته جمعی مراسمها برگزار می شود. حتی در مناطق سنی نشین. اما اگر در مناطقی شیعه نباشد و یا کم باشد مراسم برگزار نمی شود. و اگر شهر دور نباشد به شهر دیگری برای شرکت در مراسم می روند.

وهابی ها از شب 21 تا 30 رمضات هر شب 4 رکعت نماز می خوانند و بعد سخنرانی و ادامه تهجد و بعد دعا و در نهایت هم آماده می شوند برای سحری و برای نماز صبح.آنها در این 10شب قرآن را ختم می کنند.

مالکی ها فقط یک شب را به عنوان لیله القدر احیا دارند و آن شب 27 است. از ساعت 9 تا اذان صبح. مردم از همه جا می آیند و این شب را شب صدقه دادن نامیده اند. آنها پول می دهند که به فقرا دهند و یا علما به فقرا بدهند. و در طول شب نمی خوابند. در ساحل عاج نقطه ای نیست که مسلمان نباشد به همین دلیل همه جا این گونه عمل می شود.

طهارت درونی؛ لباس مخصوص

لباس مخصوصی در این کشور وجود ندارد. اما در این ماه سعی می کنند که علاوه بر اینکه لباس تمیز و پاکیزه و نو در این ماه بپوشند از لحاظ درونی نیز جدیدتر از گذشته عمل کنند.

غذای مخصوص

برای افطار از شیر برنج ، شربت هم زیاد مصرف می کنند. آنجا برای افطار غذای سبک و بعد از نماز مغرب و عشا مجدداَ غذا می خورند. اما غذای مخصوص خود را در سحر استفاده می کنند.

 عید فطر

عید فطر مراسم سنی ها و شیعه فقط  دراجرای نماز متفاوت و دیگر کارها مثل هم می باشد. سنی ها در ماطق خود در شهر یا روستا قبل از رفتن به نماز یا 2 روز مانده یا شب قبل زکات خود فطر خود را به امام محله می دهند تا بین فقرا تقسیم کند. دراین روز لباس جدید برای اعضای خانواده تهیه و با آن لباسها خود را مزین و به عید می روند. و در این روز به دید و بازدید یکدیگر و عذرخواهی بابت هر مشکلی که قبلاً پیش آمده می پردازندو به بچه ها عیدی و هدیه داده نی شود.

یمن؛ كشور گنبدها

کشور ما به کشور گنبدها مشهور است. شما در هر نقطه از کشور، شهرها و روستاها تعداد فراوانی مسجد می بینید. یعنی کشور را مسلمان می بینید.

استقبال

تمام اعضای یك خانواده و فامیلها اگر در شهرها یا کشورهای دیگر کار می‌کنند همه قبل از ماه مبارک رمضان به محل اصلی زندگی خود پیش بزرگ فامیل برمی‌گردند و همه دور هم جمع می شوند. دید و بازدید فامیل‌ شادی و شور و نشاط فراوان میان آنها از اینکه بعد از یک سال یکدیگر را می‌بینند. در این ایام دیگر کسی در پایتخت دیده نمی‌شود و آنجا بسیار خلوت می‌شود. مردم یمن قبل از ماه رمضان در جلوی مساجد جمع می‌شوندو هم‌همه خاص برپا می‌کنند. این كار برای فهمیدن آغاز ماه رمضان است. بعد خادم مسجد که مسؤول اعلام حلول ماه رمضان است در زمان معین از پشت بلندگو حلول ماه را تبریک می‌گوید و شادی فراوان در میان مردم برپا می‌شود و مردم آمدن ماه را به یکدیگر خوش آمد می‌گویند و جلوه با شکوهی در این لحظه برپا می باشد.   

سحر

 5/1 ساعت قبل از نماز صبح همه از خواب بیدار می شوند، حتی کوچکترها و غذای گرم آماده می‌کنند‌ پس از صرف سحری به نماز می‌روند و بعد از نماز هم به خانه می‌آیند و می‌خوابند.

كار و درس تعطیل

معمولاً در این ماه کسی سرکار نمی‌رود، بچه ها هم به مدرسه نمی‌روند.

تلویزیون

 کل شبکه ها مخصوص رمضان است. بهترین سریالها و برنا مه های تفریحی را برای رمضان نگه می دارند. و با هم رقابت می کنند. مردم روز استراحت و شب به دیدن این برنامه‌ها می‌پردازند.

جلسه قرآن

طلبه‌ها و بعضی مردم علاقه‌مند هم به مسجد می‌روند و از جلسات ختم قرآن و آموزش قرآن استفاده می‌كنند.

اول وجود

آنها نماز مغرب را خوانده و 5/1 ساعت بعد از آن دوباره اذان می‌گویند و نماز عشا را می‌خوانند. مردم در ماه رمضان قبل از افطار هر كسی با غذا به مسجد می‌رود. نمازگزاران همگی در حیات تمیز پشت مسجد مشغول خوردن افطاری می‌شوند و بعد از 10 دقیقه نماز مغرب می‌خوانند و به منزل می‌روند. بعد از منزل رفتن، سفره شام آماده و با هم شام می‌خورند و بعد مجددا ًبرای نماز عشا به مسجد می‌روند و هر كه بخواهد در مسجد می‌ماند تا صبح.

رمضان برای چیست؟

معمولاً در یمن در طول سال زحمت می‌کشند و در ماه مبارک رمضان محصول کار خود را به طور کامل خرج می‌کنند. ماه رمضان برای آنها ماه تفریح، خوردن و استراحت كردن می‌باشد.

مراسم اهل بیتی

در یمن فقط عید غدیر جشن می‌گیرند، از سایر مراسمات فقط علما و فرهنگیان زیدی اطلاع دارند. مردم هیچ عملی در رابطه با هل بیت و مراسم و اعیاد خاص ندارند، چون نمی‌دانند كه چرا باید انجام شود.

احیا

در شبهای احیا هیچ خبری نیست، چون از اهل بیت – علیهم السلام - چیزی ندارند.

شب قدر

زیدی‌ها اعتقاد دارند كه در 10 روز آخر روزهای فرد، ‌یك شب، شب قدر است و آن روز نماز و دعا بیشتر می‌خوانند. یك اعتقاد خرافی هم دارند كه می‌گویند نوری بزرگ می‌آید و هر كه ببیند و دعا كند حاجت روا می‌شود.

غذای مخصوص

غذاها در رمضان بیشتر می‌شود و زیاد چرب و چیلی می‌شود. یك دوغ خاصی كه به روش خاصی هم درست می‌شود،‌ یك شربت خاص قرمز رنگ هم تهیه می‌شود. یك غذا هم مثل ژله است و مردم آنقدر به خود می‌رسند كه احساس روزه‌داری ندارند.

عید فطر

فطریه را فردا صبح در راه رفتن به نماز هر كسی به دلخواه خود به كسی می‌بخشد و نماز عید را در صحرایی بزرگ برگزار می‌كنند.

بچه‌ها بیایند،‌ خانم‌ها نه

فقط مردها و بچه‌ها می‌توانند در نماز عید فطر شركت كنند و ‌زنها حق آمدن به مسجد و نماز عید را ندارند این از نكات منفی زیدی‌هاست كه فرهنگ شده است.

دعای همیشگی

دعای همیشگی من این است و دلم می‌خواهد كه در ظهور امام زمان تعجیل شود، البته همه باید به دنبال امام زمان باشیم. شیعیان باید یقین داشته باشند كه باید عوض بشوند تا حضرت ظهور كند و الا با نشستن كاری درست نمی‌شود. ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم.

علت پادشاهی حضرت سلیمان و حكومت بنی اسرائیل بر كل دنیا به خاطر حركت یك گروه كوچك كه دنبال حركت الهی رفتند و به این هدف رسیدند. این درسها را ما شیعیان باید یاد بگیریم و عبرت آموز باشیم و به هر روش و كاری به سمت ظهور حضرت حركت كنیم. امید به روزی كه وعدۀ الهی محقق شود و در ركاب امام زمان به شهادت برسیم.

استقبال

یک روز مانده به ماه مبارک رمضان، شیعیان بومی و غیر بومی و مخصوصاً خوجه‌ها (شیعیان هندی كه حدود دو قرن پیش به آفریقا مهاجرت كرده‌اند)، با انواع برنامه‌های مختلف مذهبی با استقبال ماه مبارک رمضان می‌روند.

اطعام

شیعیان ماداگاسكار از یک ساعت مانده به افطار در حسینیه خود جمع می‌شوند و تدارکات لازم را برای افطار و روزه داران فراهم می کنند.

آنها بعد از آماده‌سازی سفره‌های افطار، نماز جماعت را در حسینیه برگزار می‌کنند و سپس به صورت دسته‌جمعی افطار را میل می‌نمایند.

ختم قرآن كریم

بعد از افطار، جلسه ختم قرآن بزرگسالان برگزار می‌شود. سپس سخنرانی توسط روحانی حسینیه شروع و بعداز آن مراسم های مذهبی و عزاداری برگزار می‌شود.

در روزهای خاص ـ مثل نیمه رمضان تولد امام حسن (ع) و یا وفات حضرت خدیجه (س) ـ هم همان نوع عملکرد مراسم در روزهای قبل نیز در همین ایام برپا می باشد و فقط مباحث سخنرانی و مدیحه‌سرایی هماهنگ با مناسبت آن روز برگزار می‌شود.

جلسه قرآن ویژه نوجوانان

همچنین هر شب بعد از مراسم باشکوه نماز و افطار، افراد کوچک‌تر در مدرسه حسینیه در مجموعه کلاس‌هایی شامل: آموزش قرآن، احکام، اخلاق، عقاید و قرائت از طریق اساتید با تجربه آموزش می‌بینند.

شب قدر

ساعت 11 شب مراسم شب احیای ویژه شروع می‌شود. مردم ابتدا شروع به قرآن خواندن و خصوصاً خواندن سوره های عنکبوت، یس، قدر و ... می‌كنند. سپس مراسم قرآن سر گرفتن و دعای پر فیض جوشن کبیر با شور و حال و هوای خاصی در حسینیه برگزار می‌شود. بعداز پایان مراسم افراد سفره های سحری را مهیا می کنند و بصورت دسته جمعی سحری خورده و بدنبال آن آماده برگزاری نماز جماعت صبح شده و اینگونه رضایت خداوند را از خود خواستارند.

تغذیه

مسلمانان ماداگاسكار غذاهای بومی مخصوصی را برای این ماه مهیا می‌کنند و به همراه آن آش و سوپ خاصی با شیره نارگیل و انواع "ترشی‌های انبه" را فراهم می آورند تا مردم تناول نمایند.

رسانه

شبکه تلویزیونی خاصی كه مثل ایران یا كشورهای عربی، سریال‌های مناسبتی این ماه را تهیه و پخش كند در ماداگاسكار وجود ندارد ؛ اما "شبکه رادیویی صوت الحکمة" شبکه‌ای بسیار توانمند است که تحت مدیریت شیعیان قراردارد و در طول سال ـ بویژه ماه مبارك رمضان ـ برنامه‌های دینی و مذهبی خوبی تولید و  پخش می‌كند.

عید فطر

اما باشکوه‌ترین و مفصل‌ترین مراسم این ماه در شب عید فطر برگزار می‌شود. مردم در این شب بهترین و فاخرترین لباس خود را پوشیده و در مراسم مجللی شركت می‌كنند. در این مراسم بزرگ‌ترها به کوچک‌ترها عیدی داده و نیز هدایایی از طرف "کمیته شیعیان ماداگاسكار" به افرادی که در مجالس و مراسم ماه مبارک رمضان حضور داشته اند و نیز به دانش‌آموزان برتر حاضر در کلاس‌های آموزشی تقدیم می‌شود.

وحدت مثال‌زدنی

آنچه درباره شیعیان ماداگاسكار بسیار جالب، زیبا و باشکوه است "اتحاد چشمگیر و مثال‌زدنی آنان" در امور آنهاست. مثلا درباره همین آداب و مراسم ماه مبارك، تمامی شیعیان بومی و غیر بومی، هر روز به صورت متحد، هماهنگی كامل را در برگزاری آنها به نمایش می‌گذارند.

استقبال

حدود 50% مسلمانان شیلی اهل روزه هستند. آنها آمدن ماه مبارك را گرامی می‏دارند و خود را برای حضور در مساجد و مراسم این ماه آماده می‏كنند.

اوقات شرعی ؛ مشكل اصلی

مهم‏ترین مشكل مسلمانان شیلی در ماه مبارك رمضان، مسأله تعیین اوقات شرعی است. بین كشور شیلی و شرق، یک کوهستان عظیم به نام "رشته‌کوه آند" (یا در زبان محلی: لس‌آندس) وجود دارد كه دارای 6.000 متر ارتفاع است. کشور شیلی بین آن رشته کوه و اقیانوس آرام قراردارد و این بلندی باعث می‌شود که تعیین وقت دقیق شرعی صبح برای مردم مشکل ‌باشد. مردم شیلی برای حل این مشکل و دانستن اوقات افطار و سحر، بیشتر از اینترنت و یا مردم آرژانتین کمک می‌گیرند. همچنین یک سایت دولتی در شیلی وجود دارد که وقت‌های جغرافیایی را معلوم و اعلام می‌کند.

شش ماه شب شش ماه روز

فاصله شمال تا جنوب شیلی 4.000 کیلومتر است. لذا این دو قسمت تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. شمال شیلی دارای صحراهای خشک و گرم بسیاری است. مردم جنوب شیلی 6 ماه از سال را در شب و 6 ماه را در روز به سر می‌برند. شهر "پونتارناس" واقع در این منطقه دارای گوسفندان فربه و خوبی است که به کشورهای عربی صادر می‌شوند؛ لذا مسلمانانی برای ذبح شرعی در آن كار می‌كنند. آنان به دلیل این اختلاف ساعت روزه‌داری سختی را پیش رو دارند.

لباس مخصوص در رمضان

مسلمانان شیلی در ماه رمضان ـ و نیز در روزهای جمعه کل سال ـ لباس‏های مخصوصی می‏پوشند كه نشانه‏ای از مسلمان بودن آنها باشد ؛ مثل لباس‏های بلند اسلامی و عربی و کلاه‏های هندی یا پاکستانی. دلیل آنها برای ان كار "عمل به سنت پیامبر (ص) " است.

عبادت و مسجد

از آنجا كه  شیعیان روحانی بومی ندارند در این ماه از مبلغین شیعه اهل آرژانتین استفاده می‏كنند. گاهی نیز كه در اعزام این مبلغ مشكلی پیش می‌آید خود روزه‌داران بعد از نماز عشاء حلقه‌هایی تشكیل می‌دهند و در مورد این ماه صحبت می‌کنند. همچنین متنی دینی آماده می‌شود و توسط یک شخص برای حضار قرائت می‌گردد.

اما اهل سنت برنامه نماز تراویح و قرائت قرآن دارند. آنها هرساله یك روحانی از مصر دعوت می‌كنند تا برنامه‌های مذهبی آنان را اداره كند. آنها همچنین حلقاتی برگزار می‌كنند كه در آنها حدیث خوانده می‌شود.

(لازم به ذكر است كه نماز تراویح در زمان پیامبر (ص) نبوده و از اموری است كه در زمان خلیفه دوم به عبادات اضافه گردیده و اكنون تنها مورد اهتمام اهل سنت است.)

اطعام

شیعیان در روزهای جمعه، شنبه و یکشنبه مقدار زیادی غذا طبخ می‏کنند و در مساجد و مؤسساتشان از روزه‏داران پذیرایی می‏نمایند.

اهل سنت هم در این ماه تعداد زیادی گوسفند ذبح نموده و غذا را در یک مسجد بزرگ به نام "مسجد السلام" در پایتخت شیلی تقسیم می‏كنند. آنها روی زمین می‌نشینند و غذا را در سینی‌های بزرگ که چند نوع غذا در آن قرار داده شده است با هم می‌خورند. آنها غذای خود را با دست می‌خورند.

تغذیه

در شیلی، پختن غذا و شیرینی‌های خاص رمضان عمومیت ندارد. فقط برخی خانواده‏های عرب و عرب‌تبار غذاها و تنقلات مخصوص این ماه را برای خود تهیه می‌كنند.