تبیان، دستیار زندگی

سوره طور علىّ بن إبراهیم قال: أخبرنا أحمد بن إدریس عن أحمد بن محمّد عن ابن أبى نصر عن الرضا علیه السلام قال: (أدبار السّجود) أربع ركعات بعد المغرب و ( إدبار النجوم) ركعتان قبل صلاة الصبح . ق /40. طور / 49. تفسیر قمّى2 / 333. علی بن ابراهیم از احمد بن ادریس، از احمد بن محمد، از ابن ابی نصر، از حضرت رضا(ع) روایت كرده است كه فرمود: مقصود از (عقبهای سجود) چهار ركعت ( نافله) بعد از مغرب است و مراد از (پشت كردن ستاره ها) دو ركعت (نافله) پیش از نماز صبح .

سوره طلاق ابن شعبة مرسلاً, قال: و سأله رجل عن قول الله (و من یتوكّل علی الله فهو حسبه ) فقال علیه السلام‏: التوكّل درجات منها أن تثق به فى أمرك كلّه فیما فعل بك، فما فعل بك كنت راضیاً، و تعلم أنّه لم یألك خیراً و نظراً، و تعلم أنّ الحكم فى ذلك له، فتوكّل علیه بتفویض ذلك إلیه، و من ذلك الإیمان بغیوب الله الّتى لم یحط علمك بها فوكّلت علمها إلیه و إلی اُمنائه علیها، و وثقت به فیها و فى غیرها . طلاق / 3. تحف العقول 443. ابن شعبه موسلاً روایت كرده است كه مردی از حضرت رضا(ع) درباره این سخن خداوند سؤال كرد كه (و كسی كه به بر خداوند توكّل كند پس خود او را در امورش كفایت می كند) حضرت فرمود: توكّل درجاتی دارد: یكی از آن درجات این است كه در همه كارهایت، در آنچه با تو كند بدو اعتماد كنی، و به آنچه با تو كند خشنود و راضی باشی، و بدانی كه او در خیرخواهی و عنایت نسبت به تو كوتاهی نمی‏كند، و بدانی كه در همه این‏ها حكم، حكم اوست. بنابر این، همه كارهایت را به او واگذاری و بدو توكل و اعتماد كنی. یكی دیگر از درجات، توكل دینی است كه به غیبهای خداوند كه در حیطه علم و شناخت تو نمی‏گنجد، ایمان آوری، و علم به آنها را به او و به كسانی كه امین غیبهای خدا هستند، وا نهی، و در آنها و جز آنها به او اعتماد كنی .

سوره صافّات الصدوق قال: حدّثنا محمّد بن عمر بن محمّد بن سالم بن البراء الجعابی، قال: حدّثنى أبو محمّد الحسن بن عبدالله بن محمّد بن العباس الرازى التمیمى، قال: حدّثنى سیّدى علىّ بن موسی الرضا علیه السلام عن أبیه عن آبائه عن علىّ بن أبى طالب علیه السلام قال: قال رسول الله صلّی الله علیه و آله فى قول الله عزّوجلّ (و قفوهم إنّهم مسئولون) قال: عن ولایة علىّ‏ . صافّات 37 / 24. عیون اخبار الرضا 2 / 59. صدوق از محمد بن عمر بن محمد بن سالم بن براء جعابی، از ابو محمد حسن بن عبداللّه بن محمد بن عباس رازی تمیمی روایت كرده است كه گفت: سرورم علی بن موسی الرضا از پدر بزرگوارش، و آن حضرت از پدرانش، از علی بن ابی‏طالب روایت كرد كه فرمود: رسول خدا(ص) درباره این سخن خدای عزّوجلّ (و آنها را متوقف كنید تا از آنها سؤال شود) فرمود: یعنی درباره ولایت علی(ع) (مورد سؤال و بازخواست‏ قرار می‏گیرند) .

سوره ص الصدوق قال: حدّثنا محمّد بن محمّد بن عصام الكلینى قال: حدّثنا محمّد بن یعقوب الكلینى، قال: حدّثنا أحمد بن إدریس عن أحمد بن محمّد بن عیسی عن علىّ بن سیف عن محمّد بن عبیدة قال: سألت الرضا علیه السلام عن قول الله عزّوجلّ لإبلیس (ما منعك أن تسجد لما خلقت بیدىّ أستكبرت) قال: یعنى بقدرتى و قوّتی . ص / 75. توحید صدوق 153 . صدوق از محمد بن محمد بن عصام كلینی، از محمد بن یعقوب كلینی، از احمد بن ادریس، از احمد بن محمد بن عیسی، از علی بن سیف، از محمد بن عبیده روایت كرده است كه گفت: از حضرت رضا(ع) درباره این سخن خدای عزّوجلّ به ابلیس (و چه چیز تو را از سجده بر آدم كه به دست خود آن را خلق كردم بازداشت، كبر ورزیدی) سؤال كردم، فرمود: (مراد از دست خودم) یعنی با قدرت و نیرویم .

سوره زمر الصدوق عن الفقیه المروزى، عن أبی‏بكر النیسابورى عن أبى القاسم الطائى عن أبیه عن الرضا علیه السلام عن آبائه عن علىّ بن أبى طالب علیه السلام قال: قال رسول الله صلّی الله علیه و آله‏: لمّا نزلت هذه الآیة (إنك میّت و إنّهم میّتون) قلت: یا ربّ أتموت الخلایق كلّهم و یبقی الأنبیاء؟ فنزلت (كلّ نفس ذائقة الموت ثمّ إلینا ترجعون ). زمر / 30. عیون اخبار الرضا2/ 32, و آیه سوره عنكبوت / 57. شاید مقصود از پیامبران، فرشتگانى باشند كه براى پیامبر وحى مى‏آوردند؛ چنان كه در صحیفة الرضا (صفحه 62) به جاى "یبقى الانبیاء" عبارت "تبقى الملائكة" آمده است . صدوق از فقیه مروزی، از ابوبكر نیشابوری، از ابوالقاسم طائی، از پدرش، از حضرت رضا، از پدران بزرگوارش، از علی بن ابی‏طالب(ع) روایت كرده است كه فرمود: رسول خدا(ص) فرمود: چون آیه (براستی كه تو خواهی مرد و آنها نیز می میرند) نازل شد، عرض كردم: پروردگارا، آیا همه خلایق بمیرند و پیامبران باقی مانند؟ پس، این آیه نازل شد (هر كسی طعم مرگ را خواهد چشید سپس سوی ما بازگردد) .

سوره زخرف الصفار قال: حدّثنا عباد بن سلیمة عن سعید بن سعد عن صفوان بن یحیى عن أبى الحسن الرضا علیه السلام فى قول الله تعالی (و إنّه لذكر لك و لقومك و سوف تسئلون) قال : نحن هم . زخرف /44. بصائر الدرجات 57. صفّار از عباس بن سلیمان، از سعد بن سعد، از صفوان بن یحیی، از ابوالحسن الرضا(ع) روایت كرده است كه آن حضرت درباره این سخن خدای تعالی (و به راستی آن ذكری برای تو و برای قوم توست و به زودی درباره آن از شما سوال می شود)، فرمود: ما هستیم آن قومِ (رسول خدا) . -------------------------------------------------------------------------------- علىّ بن إبراهیم قال: حدّثنى أبى عن علىّ بن أسباط قال: حملت متاعاً إلی مكّة فكسد علی فجئت إلی المدینة فدخلت علی أبى الحسن الرضا علیه السلام فقلت: جعلت فداك إنّى قد حملت متاعاً إلی مكّة فكسد علیّ، و قدأردت مصر فأركب بحراً أو برّا؟ فقال: بمصر الحتوف و تفیض إلیها و هم أقصر الناس أعماراً، قال رسول الله صلّی الله علیه و آله‏: لاتغسلوا رؤوسكم بطینها، و لاتشربوا فى فخارها، فإنّه یورث الذلّة و یذهب بالغیرة. ثمّ قال: لا, علیك أن تأتى مسجد رسول الله صلّی الله علیه و آله‏‏، و تصلّى ركعتین، و تستخیر الله مائة مرّة و مرّة فإذا عزمت علی شى‏ء و ركبت البحر او إذا استویت علی راحلتك فقل: (سبحان الّذى سخّر لنا هذا و ماكّنا له مقرنین و إنّا إلی ربّنا* لمنقلبون) فإنّه ماركب أحد ظهراً، فقال: هذا و سقط إلّا لم یصبه كسر و لاوثی، و لاوهن، و إن ركبت بحراً فقل حین تركب: (بسم الله مَجراها و مرساها ) فإذا ضربت بك الأمواج فأتّك علی یسارك و أشر إلی الموج بیدك، و قل: اسكن بسكینة الله، و قرّ بقرار الله، و لاحول و لاقوّة إلّا بالله. قال علىّ بن أسباط: قدركبت البحر فكان إذا هاج الموج، قلت كما أمرنى أبوالحسن، فیتنفّس الموج ولا یصیبنا منه شى‏ء، فقلت: جعلت فداك و ما السكینة؟ قال: ریح من الجنّة لها وجه كوجه الإنسان طیّبة، كانت مع الأنبیاء و تكون مع المؤمنین . زخرف / 13 - 14. هود /41. تفسیر قمّى 2 / 282. علی بن ابراهیم از پدرش، از علی بن اسباط روایت كرده است كه گفت: كالایی را به مكه بردم اما بازارم كساد شد و به مدینه آمدم و خدمت ابوالحسن الرضا(ع) رسیدم و عرض كردم: قربانت گردم، كالایی را به مكه بردم اما به فروش نرسید و حالا می‏خواهم به مصر بروم، آیا از طریق دریا بروم یا خشكی؟ فرمود: مصر سرزمین مرگ خیزی است، و تو به جایی می‏روی كه مردمش از همه مردمان دیگر كمتر عمر می‏كنند . رسول خدا(ص) فرمود: با گِل مصر سر خود را نشویید، و در كوزه‏های آن آب نخورید؛ زیرا، خواری می‏آورد و غیرت را می‏برد. سپس فرمود: نه، به مسجد رسول خدا(ص) برو و دو ركعت نماز بخون و صد و یك بار از خداوند طلب خیر كن و آن گاه چون آهنگ سفر كردی و سوار كشتی شدی یا بر اشترت نشستی بگو: (پاك و منزّه است خدایی كه این مركب را در اختیار ما قرار داد و ما توانایی بهره گرفتن از آن را نداشتیم و به راستی ما سوی پروردگارمان برمی گردیم) چرا كه هر كس بر مركبی سوار شود و این آیه را بخواند و از مركب بیفتد دچار شكستگی و آسیب دیدگی نشود. و اگر سوار كشتی شدی، چون وارد دریا شدی بگو: (به نام خداوند در وقت راندنش و در وقت بازداشتنش) و هرگاه دستخوش موجی شدی به طرف چپ بدن خود تكیه بده و با دستت به موج اشاره كن و بگو: ساكن شو به آرامش از سوی خداوند، قرار بگیر به قرار از سوی خداوند، و هیچ قدرتی جز حول و قوّه الهی نیست). علی بن اسباط گوید: سوار كشتی شدم، و هرگاه موج بر می‏خاست، جمله‏ای را كه ابوالحسن فرموده بود، می‏گفتم، موج آرام می‏گرفت و چیزی از آن به ما نمی‏خورد. عرض كردم: قربانت گردم، سكینه چیست؟ فرمود: باد خوشی است كه از بهشت می‏وزد و چهره‏ای چون چهره انسان دارد، این باد با انبیاء بوده و با مؤمنان نیز هست .

سوره رعد الصفار، قال: حدّثنا عباد بن سلیمان، عن سعد بن سعد، عن أحمد بن عمر، عن أبى الحسن الرضا علیه السلام فى قول الله عزّوجلّ (قل كفی بالله شهیداً بینى و بینكم و من عنده علم الكتاب) قال: علىّ علیه السلام . رعد / 43. بصائر الدرجات234 . صفار از عباد بن سلیمان، از سعد بن سعد، از احمد بن عمر، از حضرت ابوالحسن‌ الرضا(ع) روایت كرده است كه آن بزرگوار درباره آیه شریفه (بگو به عنوان شاهد بین من و شما خداوند و كسی كه علم كتاب نزد اوست كفایت می كند) فرمود : مقصود از كسی كه علم كتاب نزد اوست علی(ع) است‌ . -------------------------------------------------------------------------------- الصدوق قال: حدّثنا محمّد بن إبراهیم بن إسحاق رضى الله عنه قال: أخبرنا أحمد بن محمّد بن سعید الهمدانى قال: حدّثنا علىّ بن الحسن بن فضّال عن أبیه، قال: قال الرضا علیه السلام فى قول الله عزّوجلّ (هو الّذى یریكم البرق خوفاً و طمعاً) قال: خوفاً للمسافر، و طمعاً للمقیم . رعد / 12. معانى الاخبار 374. صدوق از محمد بن ابراهیم بن اسحاق(رض‌)، از احمد بن محمد بن سعید همدانی، از علی بن حسن بن فضال، از پدرش روایت كرده است كه گفت: حضرت رضا(ع ) درباره آیه شریفه (او كسی است كه برق را به شما می نماید برای ایجاد ترس و امیدوار كردن) فرمود: مایه ترس‌ برای مسافران، و امید برای ساكنانِ ( آبادیها) . -------------------------------------------------------------------------------- العیّاشى عن أحمد بن محمّد عن أبى الحسن الرضا علیه السلام فى قول الله (إنّ الله لایغیّر ما بقوم حتّی یغیّروا ما بأنفسهم و إذا أراد الله بقوم سوءاً فلامردّ له) فصار الأمر إلی الله‏ تعالی . رعد / 11. تفسیر عیّاشى 2 / 206. عیاشی از احمد بن محمد، از حضرت ابوالحسن الرضا(ع) روایت‌ كرده است كه درباره آیه شریفه (براستی كه خداوند آنچه بر قومی می گذرد تغییر نمی دهد مگر آنچه را كه آن قوم بر سر خود می آورند و هنگامی كه خداوند بدی را نسبت به قومی اراده كرد برگشتی بر آن نیست) فرمود: پس كار به (اراده‌) خدای تعالی واگذار شده است‌ . -------------------------------------------------------------------------------- الصدوق قال: حدّثنا أبو علی الحسین بن أحمد البیهقى بنیسابور سنة اثنتین و خمسین و ثلاثمائة قال: أخبرنا محمّد بن یحیی الصولى قال: حدّثنا أبن ذكوان قال: سمعت إبراهیم بن العبّاس یقول: كنّا فى مجلس الرضا علیه السلام فتذاكروا الكبائر و قول المعتزلة فیها: إنّها لاتغفر، فقال الرضا علیه السلام: قال أبوعبدالله:‏ قد نزل القرآن بخلاف قول المعتزلة، قال الله عزّوجلّ (و إنّ ربك لذو مغفرة للنّاس علی ظلمهم)... الحدیث . رعد / 6. توحید صدوق 406. صدوق گوید: ابوعلی حسین بن احمد بیهقی به سال 352 در نیشابور برایمان حدیث كرد و گفت: محمد بن یحیی صولی، از ابن ذكوان برایمان‌ حدیث كرد كه گفت: شنیدم ابراهیم بن عباس می‌گوید: ما در مجلس حضرت رضا(ع) بودیم و درباره كبایر و عقیده معتزله در این خصوص كه: گناهان كبیره ‌آمرزیده نمی‌شوند، سخن به میان آمد . حضرت رضا(ع‌) فرمود: ابوعبدالله (صادق‌)(ع) فرمود: قرآن بر خلاف قول معتزله می‌فرماید: خداوند عزّوجلّ فرموده است (و براستی كه خداوند نسبت به ظلم مردم آمرزنده است). . . تا آخر حدیث .

سوره رحمن الصدوق قال: حدّثنا محمّد بن علىّ بن ماجیلویه قال: حدّثنا محمّد بن یحیى عن حنظلة عن میسر، قال: سمعت أباالحسن الرضاز یقول: لا یرى منكم فى النّار إثنان لا والله و لاواحد، قال: قلت: أین ذا من كتاب الله فأمسك هنیئة؟ قال: فإنى معه ذات یوم فى الطواف، إذ قال: یا میسر أذن لى فى جوابك عن مسألتك كذا. قال: قلت: فأین هو من القرآن؟ فقال: فى سورة الرحمن، و هو قول الله عزّوجلّ (فیومئذٍ لایسئل عن ذنبه [ منكم‏] إنس و لاجانّ) فقلت له: لیس فیها (منكم) قال: إنّ اوّل من قد غیّرها ابن أروى و ذلك أنّها حجّة علیه و علی أصحابه، و لو لم یكن فیها (منكم) لسقط عذاب الله عزّوجلّ عن خلقه، إذا لم یسأل عن ذنبه إنس و لاجانّ فمن یعاقب الله إذاُ یوم القیامة . الرحمن / 39. فضائل الشیعة1 / 41-42. صدوق از محمد بن علی بن ماجیلویه از محمد بن یحیی، از حنظله، از میسر روایت كرده است كه گفت: از ابوالحسن الرضا(ع) شنیدم كه می‏فرماید: از شما ( شیعه) دو نفر در آتش (دوزخ) دیده نخواهند شد، نه به خدا، حتی یك نفر، میسر گوید : عرض كردم: این مطلب در كجای كتاب خدا آمده است؟ حضرت لختی درنگ كرد، میسر گوید : روزی با آن حضرت در طواف بودم كه فرمود: ای میسر، اینك اجازه دارم كه پاسخ آن سؤالات را بگویم. عرض كردم: پس بفرمایید كه در كجای قرآن آمده است؟ فرمود: در سوره رحمان، آن جا كه می‏فرماید (پس در آن روز انس و جنّی از گناهش سوال نمی شود)5 عرض كردم: در این آیه كلمه (از شما) وجود ندارد. فرمود: اولین كسی كه آن را تغییر داد ابن اَروی بود؛ زیرا این آیه دلیلی بود بر ردّ او و یارانش اگر كلمه (از شما) در این آیه نبود معنایش این بود كه عذاب خداوند عزّوجلّ از خلقش ساقط شود، (زیرا) اگر هیچ انس و جنّی از گناهانش بازخواست نشود پس روز قیامت خداوند چه كسی را كیفر می‏دهد؟6 . -------------------------------------------------------------------------------- الصدوق قال: حدّثنا محمّد بن عمر الحافظ، قال: حدّثنا الحسن بن عبدالله التمیمی، قال: حدّثنى أبى قال: حدّثنى سیّدى علىّ بن موسی الرضا علیه السلام عن أبیه عن آبائه عن علىّ علیه السلام فى قول الله عزّوجلّ (و له الجوار المنشأت فى البحر كالاعلام) قال: السفن . الرحمن / 24. عیون اخبارالرضا 2 / 66. صدوق گوید محمد بن عمر حافظ ما را حدیث كرد كه حسن بن عبداللّه تمیمی ما را روایت كرده است كه گفت: پدرم مرا حدیث كرد كه آقایم علی بن موسی الرضا(ع) از پدرش از پدرانش از علی(ع) روایت كرد كه آن حضرت درباره این سخن خدای عزّوجلّ (و برای اوست كشتی های رونده در دریا همچون كوهها)3 فرمود: (مقصود از الجوار المنشآت)كشتیهاست4 . -------------------------------------------------------------------------------- علىّ بن إبراهیم عن أبیه عن الحسین بن خالد عن أبى الحسن الرضا علیه السلام فى قوله (الرحمن علّم القرآن) قال علیه السلام: الله علّم محمّداً القرآن، قلت: (خلق الإنسان) قال: ذلك أمیرالمؤمنین علیه السلام‏، قلت: (علّمه البیان) قال: علّمه تبیان كلّ شى‏ء یحتاج الناس إلیه، قلت: (الشمس و القمر بحسبان ) قال: هما یعذّبان، قلت: الشّمس و القمر یعذّبان؟ قال: سألت عن شى‏ء فأتّقنه إنّ الشمس و القمر آیتان من آیات الله، یجریان بأمره مطیعان له، ضوؤهما من نور عرشه، و حرّهما من جهنّم. فإذا كانت القیامة عاد إلی العرش نورهما و عاد إلی النّار حرّهما، فلاتكون شمس و لاقمر، و إنّما عناهما لعنهما الله، أو لیس قد روى النّاس أنّ رسول الله صلّی الله علیه و آله‏ قال: إنّ الشمس و القمر نوران فى النار؟! قلت: بلى، قال: أما سمعت قول الناس فلان و فلان شمسا هذه الاُمّة و نورها؟! فهما فى النّار، والله ما عنى غیرهما، قلت: (و النجم و الشجر یسجدان) قال: النجم رسول الله صلّی الله علیه و آله، و قدسمّاه الله فى غیر موضع، فقال (و النجم إذا هوى) و قال (و علامات و بالنجم هم یهتدون) فالعلامات الأوصیاء، و النجم رسول الله صلّی الله علیه و آله، قلت: (یسجدان)، قال: یعبدان، قوله (و السماء رفعها و وضع المیزان) قال : السماء رسول الله صلّی الله علیه و آله رفعه الله إلیه، و المیزان أمیرالمؤمنین علیه السلام نصبه لخلقه، قلت: (ألّا تطغوا فى المیزان) قال: لاتعصوا الإمام، قلت : ( و أقیموا الوزن بالقسط)، قال: أقیموا الإمام بالعدل، قلت: (و لاتخسروا المیزان ) ، قال: لاتبخسوا الإمام حقّه، و لاتظلموه، و قوله (و الأرض وضعها للأنام) قال: للناس ( فیها فاكهة و النخل ذات الأكمام) قال: یكبر ثمر النخل فى القمع ثمّ یطلع منه، و قوله (و الحبّ ذوالعصف و الریحان) قال: الحبّ الحنطة و الشعیر و الحبوب و العصف التین و الریحان مایؤكل منه، و قوله (فبأىّ آلاء ربّكمان تكذّبان) قال: فى الظاهر مخاطبة الجنّ و الإنس و فى الباطن فلان و فلان . تفسیر قمّى2/ 343 - 344 ؛ و آیات در سوره الرحمن /1 - 13. علی بن ابراهیم از پدرش، از حسین بن خالد از حضرت ابوالحسن الرضا(ع) روایت كرده است كه درباره آیه شریفه (الرحمن، تعلیم داد قرآن را) فرمود : یعنی خداوند قرآن را به محمّد آموخت، عرض كردم: (انسان را خلق كرد) فرمود: (آن انسان) امیرالمؤمنین (ع) است، عرض كردم: به او بیان را آموخت) فرمود: بیان هر چیزی را كه مردم به آن نیازمندند به وی آموخت، عرض كردم: (خورشید و ماه به حسابند ) فرمود: یعنی عذاب می‏شوند، عرض كردم: خورشید و ماه عذاب می‏شوند؟ فرمود: حال كه از این موضوع سؤال كردی، پس خوب دقت كن، همانا خورشید و ماه دو نشانه از نشانه‏های خداوندند كه به فرمان او در حركتند و فرمانبردار اویند، روشنایی آن دو از نور عرش خداست، و گرمایشان از دوزخ، پس چون روز قیامت شود، روشنایی‏شان به عرش باز می‏گردد، و گرمایشان به آتش دوزخ، بنابر این نه خورشیدی می‏ماند و نه ماهی، مقصود خداوند از خورشید و ماه هم آن دو ملعون هستند. آیا نه این است كه مردم روایت می‏كنند كه رسول خدا(ص) فرمود: خورشید و ماه دو نورند در آتش (دوزخ)؟ عرض كردم: چرا، فرمود: آیا نشینده‏ای این سخن مردم را كه می‏گویند فلانی و فلانی خورشید و ماه این امت و نور آن هستند؟ پس آن دو در آتشند، و قصد خداوند كسی جز آن دو نفر نیست، عرض كردم: (و ستاره و درخت سجده می كنند) فرمود: مقصود از ستاره رسول خداست، خداوند در چند جا از آن حضرت به نام ستاره یاد كرده است، مثلاً فرموده است (و ستاره هنگامی كه فرو رود و بر آید) و نیز فرموده است (و علامت ها و بوسیله ستاره هدایت می شوند)1 علامات همان اوصیاء (رسول خدا) هستند، و خود رسول خدا است، عرض كردم: ( آن دو سجده می كنند)؟ فرمود: یعنی می‏پرستند، و آیه: (و آسمان را بلند گردانید و میزان قرار داد) مقصود از آسمان رسول خداست كه خداوند او را به سوی خود بالا برد، و مقصود از میزان ( ترازو) امیرالمؤمنین است كه خداوند آن حضرت را برای (سنجش) خلق خود نصب كرد، عرض كردم: (كه در میزان تعدّی نكنید) فرمود: یعنی از امام سرپیچی نكنید. عرض كردم: (و وزن و اندازه گیری را با عدل بپا دارید) فرمود: یعنی امام را به عدل بر پا دارید ( حق امام را چنان كه باید ادا كنید). عرض كردم: (و میزان را كم نكنید) فرمود: یعنی حق امام را كم مگذارید و نسبت به او حق‏كشی و ستم روا مدارید، و آیه: (و زمین را برای انام قرار داد) مقصود از انام، مردم است، ( در آن میوه و درخت خرما با غلافهای خوشه وجود دارد) میون درخت خرما در غلاف رشد می‏كند و بزرگ می‏شود و آن گاه از غلاف بیرون می‏آید، و آیه (و دانه همراه برگدار و ریحان) مقصود از دانه، گندم و جو و سایر حبوبات است، و از برگدار انجیر، و از ریحان آنچه از اینها قابل خوردن است، و آیه (پس كدام نعمت پروردگارتان را تكذیب می كنید) در ظاهر خطاب به جن و انس است، و در باطن خطاب به فلانی و فلانی2 .

سوره حشر الصدوق قال: حدّثنا أبوالحسن علىّ بن عیسی المجاور فى مسجد الكوفة، قال: حدّثنا إسماعیل بن علىّ بن رزین، ابن أخى دعبل بن علىّ الخزاعى عن أبیه، قال: حدّثنا الإمام أبوالحسن علىّ بن موسی الرضا علیه السلام، قال: حدّثنى أبى موسی بن جعفر : قال: حدّثنى أبى جعفر بن محمّد، قال: حدّثنى أبى محمّد بن علىّ، قال: حدّثنى أبى علىّ بن الحسین، قال: حدّثنى أبى الحسین بن علىّ عن أبیه علىّ بن أبى طالب علیه السلام قال: إنّ رسول الله‏ صلّی الله علیه و آله تلا هذه الآیة (لایستوى أصحاب النّار و أصحاب الجنّة أصحاب الجنّة هم الفائزون) فقال صلّی الله علیه و آله‏ : أصحاب الجنّة من أطاعنى و سلّم لعلىّ بن أبى طالب بعدى و أقرّ بولایته، و أصحاب النّار من سخط الولایة و نقض العهد، و قاتله بعدى . حشر /20. عیون اخبار الرضا 1 / 280. صدوق از ابوالحسن علی بن عیسی مجاور در مسجد كوفه، از اسماعیل بن علی بن رزین برادر زاده دعبل بن علی خزاعی، از پدرش روایت كرده كه گفت: امام ابوالحسن علی بن موسی الرضا، از پدرش موسی بن جعفر، از پدرش جعفر بن محمد، از پدرش محمد بن علی، از پدرش علی بن الحسین، از پدرش حسین بن علی، از پدرش علی بن ابی‏طالب(ع) برایمان حدیث كرد كه فرمود: رسول خدا(ص) آیه (جهنمیان و بهشتیان برابر نیستند، بهشتیان رستگارانند) را تلاوت كرد و فرمود: بهشتیان كسانی هستند كه از من اطاعت كنند و پس از من در برابر علی بن ابی طالب تسلیم باشند و ولایت او را بپذیرند، و دوزخیان كسانی هستند كه با ولایت (او) دشمنی ورزند و پیمان شكنی كنند و پس از من با او به جنگ برخیزند5 . الصدوق قال: حدّثنا محمّد بن علىّ ماجیلویه، قال: حدّثنا علىّ بن إبراهیم بن هاشم عن أبیه، عن یاسر الخادم، قال: قلت: للرضاعلیه السلام ما تقول فى التفویض؟ فقال: إنّ الله تبارك و تعالی فوّض إلی نبیّه صلّی الله علیه و آله أمر دینه فقال (ما آتاكم الرسول فخذوه و ما نهاكم عنه فانتهوا) فأمّا الخلق و الرزق فلا، ثمّ قال‏: إنّ الله عزّوجلّ یقول (الله خالق كلّ شى‏ء) و هو یقول (الله الّذى خلقكم ثمّ رزقكم ثمّ یمیتكم ثمّ یحییكم – قل - هل من شركائكم من یفعل من ذلكم من شى‏ء سبحانه و تعالی عمّا یشركون ). حشر /7. زمر /62. روم /40. عیون اخبار الرضا 2 / 202- 203. صدوق از محمد بن علی ماجیلویه، از علی بن ابراهیم بن هاشم، از پدرش، از یاسر خادم روایت كرده است كه گفت: به حضرت رضا(ع) عرض كردم: درباره تفویض چه می‏فرماید؟ فرمود: خداوند تبارك و تعالی امر دین خود را به پیامبرش تفویض كرد و فرمود (آنچه را كه پیامبر برایتان آورد بگیرید و آنچه را از آن نهی كرد بپرهیزید)، امّا كار آفرینش‏ و روزی دادن به ایشان واگذار نشده است، سپس فرمود: خداوند عزّوجلّ می‏فرماید (خداوند خالق هر چیز است) و می‏فرماید (خداوند كسی است كه شما را خلق كرد سپس شما را روزی داد سپس می میراند سپس زنده می كند، آیا از شركای شما كسی هست كه چنین كاری انجام دهد پاك منزه و برتر است از آنچه شرك می ورزند) .

سوره حِجر الصدوق، قال: حدّثنا محمّد بن إبراهیم بن إسحاق الطالقانی، قال: أخبرنا أحمد بن محمّد بن سعید الهمدانى قال: حدّثنا علىّ بن الحسن بن فضّال عن أبیه قال: قال الرضا علیه السلام فى قول الله عزّوجلّ (فاصفح الصّفح الجمیل) قال: العفو من غیر عتاب . حجر / 85 . معانى الاخبار 373 - 374. صدوق از محمد بن ابراهیم بن اسحاق طالقانی، از احمد بن محمد بن سعید همدانی، از علی بن حسن بن فضال، از پدرش روایت كرده است كه گفت: حضرت رضا(ع ) درباره این سخن خدای عزّوجلّ (پس درگذر درگذشتنی زیبا) فرمود: (مقصود از صفح جمیل‌) گذشت كردن بدون عقاب و سرزنش است‌ . -------------------------------------------------------------------------------- العیّاشى عن إسماعیل بن همّام الكوفى قال: قال الرضا علیه السلام فى رجل أوصی بجزء من ماله، فقال: جزء من سبعة، إنّ الله یقول فى كتابه (لها سبعة أبواب لكلّ باب منهم جزء مقسوم ). تفسیر عیّاشى 2/ 243 - 244. عیاشی‌ از اسماعیل بن همام كوفی روایت كرده است كه گفت: حضرت رضا(ع) درباره مردی كه به جزئی از مالش وصیت كرده باشد، فرمود: یك جزء از هفت‌ جزء مالش را در بر می‌گیرد، خداوند در كتاب خود می‌فرماید (برایش هفت در است و برای هر دری جزئی قسمت شده) . العیّاشى عن أحمد بن محمّد بن أبى نصر، عن أبى الحسن‏ قال : سأله رجل عن الجزء و جزء الشى‏ء فقال: من سبعة، إنّ الله یقول فى كتابه (لها سبعة أبواب لكلّ باب منهم جزء مقسوم ). تفسیر عیّاشى 2/ 243; و آیه در سوره حجر /44. عیاشی از احمد بن محمد بن ابی نصر روایت كرده است كه گفت: مردی از حضرت ابوالحسن (الرضا)(ع) درباره جزء و جزء یك چیز سؤال كرد، فرمود: یك هفتم است،. خداوند در كتاب خود می‌فرماید (برایش هفت در است و برای هر دری جزئی قسمت شده) . --------------------------------------------------------------------------------