تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : - قرآن كريم ، بيانگر حقايق عالم از ابتداي خلقت تا ابد، هدايتگر انس و جن و نشانگر راه سعادت است. تجلي قرآن در اين دنيا به صورت الفاظ است و در آخرت - كه دار تكليف نيست - وعده و وعيدها و حقايق قرآن تجلي مي يابد .;

پاسخ : كتاب شريف مفاتيح الجنان به دست عالم عامل و محدث كامل شيخ عباس قمي ( ره ) با دقت بسيار نوشته شده است و آنچه در مقدمه كتاب ذكر كرده ،گوياي آن است كه آن عالم رحماني سعي بر نقل مطالب معتبر داشته است. البته اين بدان معنا نيست كه هر چه در آن كتاب آمده ، كاملا" از نظر فني قابل قبول و دفاع باشد؛ زيرا غير از قرآن مجيد هيچ كتاب ديگري وجود ندارد كه بتوان همه مطالب آن را مستند و صحيح دانست. ;

پاسخ : اما در مورد افطار كردن باخرما گفتني است كه آنچه در مفاتيح الجنان آمده اين است : ( ( بهتر آن است كه به خرماي حلال افطار كند تا ثواب نمازش چهار صد برابر گردد ) ) ( وسايل الشيعه ، ج 10، ص 161 ) . اولاً فرموده است ثواب نماز را چهارصد برابرمي كند نه ثواب روزه را ( توجه كنيد ) . ثانيا" دو چيز مورد توجه قرار گرفته است : 1- نوع غذا ( خرما بودن ) 2-حلال بودن غذا .غذاها هم از نظر حلال وحرام بودن ، بي شك آثار بسياري در جسم و روح انسان و در نتيجه در اعمال و رفتار و عبادت هاي انسان دارند .امام باقر ( ع ) مي فرمايد : ( ( خداوند بالانمي برد، دعاي عبدي را كه در شكمش لقمه حرام باشد ) ) . و در حديث قدسي آمده است كه خداي متعال فرمود : ( ( هيچ دعايي از من محجوب نمي شود غير از دعاي خورنده حرام ) ) . خرما در بين غذاها، تقدس خاصي دارد و از غذاهاي بهشتي محسوب مي شود .البته اين روايت و امثال آن نوعا"جنبه اختصاصي برخي كارها را بيان كرده اند؛ يعني ، خوردن خرما به جهت تاسي به پيامبر و علم به سنت آن حضرت مي تواند ثواب را چند صد برابركند .( البته در صورتي كه مانعي در كار نباشد ) . - دعا از بهترين راه هاي ارتباطخلق با خالق خويش است و اگر با شرايط آن انجام شود، آثار دنيوي واخروي آن به بيان در نمي آيد و اگر بنده عاصي از گناهان خويش پشيمان شود و با معرفت ، خضوع، خشوع و حضور قلب به درگاه خداوند غفار پناه آورد و استغفار نمايد، چه بسا با گفتن يك يا ( ( ارحم الراحمين ) ) گناه چند صدساله او آمرزيده شود .درياي رحمت خدا وسيع تر از آن است كه اين چيزهاانسان را به تعجب وادارد .با اين حال دعاها متفاوت بوده و آثار و خواص متفاوتي نيز در معنويت انسان دارند؛ همان طور كه غذاها نيز مختلف اند وآثار آنها در جسم انسان متفاوت است . البته آنچه كه ايمه ( ع ) در ثواب اعمال بيان فرموده اند، قطعا" حقيقت دارد و صرفا" براي ترغيب نيست ؛ گرچه بابيان آن حقيقت ترغيب بندگان نيز حاصل مي شود .;

پاسخ : در رابطه با آيه اشاره شده ، تفاسيرمتفاوتي وجود دارد : علامه طباطبايي در جلد سيزدهم الميزان ،صفحات 156 تا 165 را به بررسي پيرامون اين آيه اختصاص داده است. يكي از ديدگاه هايي كه در اين رابطه مطرح است و قابل تاييد به وسيله ديگرنصوص ديني مي باشد، تفكيك بين ( ( ويژگي هاي اوليه خلقت انسان ) ) و ( ( كمالات اكتسابي ناشي از عمل اختياري ) ) مي باشد .توضيح اين كه : الف ) انسان از نظر ذاتي و در خلقت اوليه ، بر موجودات زميني برتري دارد ؛ زيراموجودي هوشمند، خردورز و داراي ويژگي هاي ممتازي است كه جمادات ،نباتات و حيوانات از آن بي بهره اند ؛ ليكن از ملايك برتر نيست ؛ زيرا آنان موجوداتي بالذات معصوم اند و به گونه اي آفريده شده اند كه صرفاً مطيع اوامر الهي اند ؛ ولي انسان موجودي است كه در او هم اطاعت راه دارد و هم نافرماني . بنابراين چون آدمي تركيبي از عواملي است كه امكان نافرماني خدارا فراهم مي آورند، در مرتبه اي نازل تر از فرشتگان قرار مي گيرد .از اين روانسان بر همه مخلوقات برتري ندارد ؛ بلكه بر بسياري از آفريدگان برتر است. ب ) از نظر عمل اختياري ، آدمي مي تواند با وجود بهترين شرايطكمال بخش ، راه انحطاط را در پيش گيرد - كه در نتيجه از حيوانات نيزپست تر خواهد شد - و نيز مي تواند با وجود همه زمينه ها و گرايش هاي شديد به سوي گناه ، در برابر خواسته ها و تمنيات نفساني ، يوسف وارمقاومت نموده و با تمام وجود سر به فرمان پروردگار نهد و هواي نفس خويش را در بند كشد .چنين كسي قطعاً از ملايك نيز برتر مي شود ؛ زيرا آنان به سادگي و بدون مانع و رادع به عبادت مي پردازند ؛ ولي انسان با هزاران مانع سخت و دشوار رو به رو مي شود كه قهرمانانه بايد با همه آنها پيكار كند.بنابراين كسي كه راه عبوديت محضه الهي را در پيش گيرد، مقامي برتر ازملايك خواهد يافت . از اين جا روشن مي شود كه تعبير آيه شريفه يا در رابطه با ويژگي هاي اوليه و ذاتي خلقت انسان است و يا ناظر به افراد معمولي است كه نه از حيوانات پست ترند و نه از ملايك برتر .;

پاسخ : - از جمله خصايص اين كتاب الهي ، اين است كه هر كس به اندازه انس با آن و تدبر و تفكر در آيات آن و حتي تلاوت وروخواني آن از اين كتاب عظيم بهره مند مي شود .البته همين روخواني عادي نيز بر دل ها اثر مي گذارد؛ حتي نگاه كردن به آن نيز داراي فوايد است . سعي كنيد كه روخواني را مقدمه تدبر و تفكر در آيات الهي قرار دهيد .;

پاسخ : - در كتاب هاي اهل سنت روايات فراواني در مورد اهل بيت ( ع ) و فاطمه زهرا ( س ) و فضايل آنان و لزوم محبت به آنها وارد شده است : هم چنين در مورد مهدي موعود ( عج ) به دليل روايات فراواني كه از پيامبر ( ص ) رسيده ، آنان به وجود مهدي اين امت اعتقاد دارند .البته آنان ، پيشوايان ما را به عنوان امام معصوم نمي شناسند؛ ولي شيعيان با استناد به آيات و روايات فراوان و دلايل عقلي ،معتقدند كه با نصب پيامبر ( ص ) ديگر جايي براي خلافت آن سه خليفه - كه با تشكيل شورايي زمام امور را به دست گرفتند - باقي نمي ماند و اين خلاف روش و دستوري است كه پيامبر ( ص ) صادر فرموده و در غديرخم رسما"اعلان كرده و از همه براي امام علي ( ع ) بيعت گرفته است ، ( اين مساله راخود برادران اهل سنت نيز نقل نموده اند ) . ب;

پاسخ : - درباره اصل موضوع دعا و آثار معنوي و مادي آن و دعاهاي معتبر- كه از ايمه ( ع ) به ما رسيده - سخن بسيار است . اين دعاها تنها يك راز ونياز نيست ؛ بلكه يك مكتب اخلاقي و تربيتي مي باشد كه در قالب دعا بيان شده است . بنابراين ما نيز با شما هم داستانيم كه بايستي محتواي دعاهافهميده شود .اساساً در دعا بايستي فرد قصد انشا داشته باشد ؛ يعني ، آن كه گويي خود، اين سخنان را مي گويد .ولي حال كه فهم آن براي همگان ميسرنيست ، آيا بايستي آن را كنار گذاشت و يا اين كه سعي در فهم آن كرد .مردم متمدن دنيا، سعي مي كنند حتي خطهاي به جا مانده از عصر حجر رابشناسند و آن را بخوانند تا بر معلوماتشان افزوده شود ؛ نه اين كه چون آن رانمي فهمند، به كناري بگذارند.;

پاسخ : درباره نزول قرآن در شب قدر چندقول وجود دارد : 1- اين كه آغاز نزول قرآن شب قدر بوده است ؛ 2- اين كه تمام قرآن در شب قدر به آسمان دنيا نازل شده و سپس به تدريج در طي 23سال بر پيامبر ( ص ) نازل شده است ؛ 3- اين كه نزول واقعي تمام قرآن برپيامبر ( ص ) در شب قدر بوده و سپس در طي بيست و سه سال نزول تدريجي داشته است . درباره اين كه نزول قرآن قبل يا بعد از بعثت بوده است ،آنچه به طور مسلم مي توان گفت اين است كه اولين نزول تدريجي قرآن باانگيزش و بعثت پيامبر ( ص ) قرين بوده است و با نزول نخستين آيات سوره ( ( علق ) ) آن حضرت به رسالت مبعوث گرديده اند و سپس ديگر آيات نازل شده است . اما درباره نزول دفعي آن به طور قاطع نمي توان سخني گفت . ;

پاسخ : - مقصود از ( ( روح الهي ) ) اين نيست كه خداوند از وجود خود،بخشي را جدا ساخته و در قالب آدمي جاسازي نموده است ؛ بلكه اضافه روح به خدا اضافه تشريفيه است ( مانند حكم ( ( بيت الله ) ) يا ( ( شهر الله ) ) ) ومقصود از آن اين است كه روح آدمي از ويژگي هايي برخوردار است كه از نظرعظمت و اهميت ، تنها به خدا قابل اضافه مي باشد .يكي از ويژگي هاي روحآدمي - كه باعث شرافت والاي آن شده - همان ( ( اختيار ) ) و قدرت انتخاب است كه آن را از ديگر موجودات ممتاز ساخته است . با اين ويژگي انسان مي تواند از ملايك برتر شود و يا از حيوانات پست تر گردد .طبيعي است كه اگر مسير انحراف و پليدي را برگزيد، در آتش خواهد سوخت و اين به معناي سوخته شدن بخشي از وجود خدا نيست ؛ بلكه سوختن يكي از مخلوقات بسيار شريف الهي است كه شرافت خود را به دست خويش نابود ساخته واز ( ( احسن تقويم ) ) به ( ( اسفل سافلين ) ) هبوط كرده است . ;

پاسخ : مقصود از ( ( لفسدتا ) ) اين نيست كه بر اثر تزاحم با يكديگر، عالم را به تباهي مي كشاندند ؛ بلكه اين كه دو خداهر يك مالك قسمتي جداگانه از عالم باشند خود به خود فرض محالي است ، زيرا؛ وقتي هر دو خدا خواهند بود كه هر دو واجب الوجود باشند وهر دو بايد خالق كل هستي بوده ؛ چون هيچ جزيي از عالم ، جداي از هيچ يك نتواند بود .از طرف ديگر از نظر فلسفي ، استناد معلول به دو علت تامه محال است ؛ زيرا استناد آن به هر يك در مقابل ديگر ترجيح بلامرجع مي باشد .از اين رو با نگرش دقيق فلسفي با وجود دو خدا، امكان تحقق هيچ چيز وجود نخواهد داشت و در نتيجه تمام عالم تباه و نيست و معدوم خواهد بود .براي آگاهي بيشتر ر . ك : اصول فلسفه و روش رياليسم ، ج 5،علامه طباطبايي ، شهيد مطهري . ;