تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : اختلاف و تفاوت رنگ پوست نمى تواند دليل جدايى نسل هاى انسانى باشد . زيرا علوم طبيعى امروزه ثابت كرده است كه شرايط محيطى و جغرافيايى , و تغذيه و آب و هواتاثير بسزايى در رنگ پوست دارد . در جـرايـد نـوشـتـه شده است كه پزشكان به فرمولى دست پيدا كرده اند كه رنگ پوست را تغيير مى دهد . جدايى قاره ها و سرزمين ها نيز دليلى بر جدايى سر سلسله نسل انسانى نيست . زيـرادانـشـمـندان تجربى و طبيعى معتقدند كه ميليونها سال از عمر بشر مى گذرد و نيزشواهد فـراوانـى وجـود دارد كـه قـاره هـا در زمانهاى گذشته به يكديگر متصل بوده اند ودر اثر حوادث طبيعى به تدريج در طى ساليان سال از هم جدا شده اند . از نظر قرآن اين نسل موجود از انسان به يك پدر و يك مادر به نام هاى آدم و حوابرمى گردند .

پاسخ : فـطـرت انـسـانى در شرايطى ازدواج خواهر و برادر را زشت مى داند كه اولا ; ضرورت بقاى نسل انسانى وابسته به آن نباشد , ثانيا ; اين كار به فحشا و فساد و ويرانى اجتماع بينجامد . در حاليكه در مورد ازدواج فرزندان حضرت آدم عليه السلام اين گونه نبود . بقاى نسل انسانى وابسته به اين ازدواج بود و فحشاء و فسادى نيزازآنان لازم نمى آمد . در ضـمـن آنـكه اگر ازدواج ميان برادر و خواهر مورد نفرت فطرى بود , نبايد ساليان سال اقوام و مردمى مانند مجوس به اين كار مبادرت مى كردند و نيز وضعيت كنونى جامعه غربى نيز گواه اين امر است .

پاسخ : اينكه در آيه شريفه آمده است كه اگر كسى انسان بى گناهى را به قتل برساند گويى همه انسانها را بـه قـتـل رسـانـده اسـت ; كنايه از اين است كه همه انسان ها داراى حقيقتى واحدند كه همان انـسـانـيـت بـاشـد پـس اگر كسى انسانيتى را كه در يك نفر است از بين ببرد مانند آن است كه انسانيتى را كه در ساير انسان هاست از بين برده است .

پاسخ : اسلام آزادى را حق فطرى و مشروع انسان مى داند . امـا از آنجا كه اسلام انسان رانيز فطرتا متوجه و مايل به زندگى اجتماعى مى داند به گونه اى كه اگـر اجتماع نباشد , حيات انسان رو به زوال خواهد گذاشت ; اسلام حق آزادى فطرى را با توجه بـه اجـتـمـاعـى بودن فطرى انسان با هم در نظر گرفته و از آنجا كه وجود مشتركات ميان افراد اجـتـماع امرى ضرورى است و قوانين اجتماعى براى روشن شدن حد و مرز و تكاليف هر فرد لازم اسـت ; اسـلام بـه آزادى مطلق انسان نه تنها معتقد نيست بلكه آنرا مخالف و مناقض حيات بشرى مى داند . پـس حد آزادى قانون است , و قلمرو آزادى در جوامع گوناگون با توجه به مقدار قوانين و سعه و ضيق قوانين , متفاوت مى گردد .

پاسخ : بله , آيا بسيارى از قرآن كريم بيانگر اين مطلب است كه انسان به خودى خود راه سعادت و شقاوت را مى داند و به فطرت خود آنچه را حق است درك مى كند . خداوند درقرآن مى فرمايد فطره اللّه التى فطر الناس عليها لا تبديل لخلق اللّه ذلك الدين القيم ( روم / 30 ) و الذى خلق فسوى و الذى قدر فهدى 000 فذكر ان نفعت الذكرى سيذكر من يخشى و يتجنبها الاشقى ( اعلى / 11 ) و و نفس و ماسواهافالهمها فجورها و تقواها قد افلح من زكاها و قد خاب من دساها ( شمس / 10 )البته چه بسا به دليل پيروى از هواى نفس و فريب شيطان , راه را گم كند و فطرت خويش را ناديده بگيرد . اما اين دليل نمى شود كه فطرتش او را گمراه ساخته است ياتوانايى راه يابى ندارد .

پاسخ : گـرچـه ظـلـم و جـهـل در انـسان سبب مذمت و عقاب است , اما همين دو صفت نشان دهنده ايـن مـطلب هستند كه انسان مى تواند به عدل و علم متصف شود در حاليكه ساير مخلوقات چنين قابليتى ندارند .

پاسخ : اولا هـلـع و حـرص شديد انسان فقط نسبت به خيرات , آن هم خيراتى كه براى او باشد نه ديگران است . ثـانيا , اين حرص و حالت هلع فطرى انسان از آثار حب ذات است و به خودى خود نه تنها چيز بد و ناپسندى نيست , بلكه تنها راه حفظ و بقاى انسان ورسيدن او به سعادت و كمال وجودى است . حـرص و هلع نفسانى آن گاه بد و ناپسند است كه انسان از آن بد استفاده كند و به افراط يا تفريط كشيده شود كه در اين صورت هر صفت و حالت نفسانى نيك نخواهد بود .

پاسخ : هـلـوع بـودن انـسان كه ريشه در حب ذات دارد لازمه بقا و راه رسيدن به سعادت است وفى حد نفسه چيز بدى نيست . آنـچـه بـد و نـاپسند است استفاده نادرست و افراطى ياتفريطى از اين ويژگى است كه آن هم به دست خود انسان و از طريق اختيار و اراده او صورت مى پذيرد . پس آنچه خداوند تبارك و تعالى آفريده است نيك است .

پاسخ : كلمه صالحون معنى گسترده و وسيعى دارد , كه علاوه بر ايمان و توحيد همه شايستگيها از آن به ذهـن مـى آيـد ; شـايستگى از نظر عمل و تقوا , شايستگى از نظرعلم و آگاهى , شايستگى از نظر قدرت و قوت , و شايستگى از نظر تدبير و نظم و درك اجتماعى .

پاسخ : رسول اللّه (ص ) فرمود : اگر يك روز از عمر جهان بيشتر نماند باشد خداى متعال آن روز را چنان طـولانـى خواهد كرد تا مردى از اهل بيت من و همنام من به حكومت برسد وزمين را پر از عدل و داد كند , چنانچه پر از ظلم و جور شده است . ( صحيح ترمذى , ج 2 , ص 46 ) , ( صحيح ابى داود , ج 2 , ص 207 ) , ( مسند احمد بن حنبل , ج 1 , ص 378 ) و ( ينابيع الموده , ص 49 , ص 280 , ص 440 و ص 186 ) . از ام سلمه نقل كرده اند كه رسول اللّه (ص ) فرمود : مهدى از عترت من و از فرزندان فاطمه است ( اسـعاف الراغبين , ص 134 )از ابن عباس نقل كرده اند كه رسول اللّه (ص ) فرمود : همانا على امام امـت بـعـد ازمـن اسـت و از فرزندان او قائم منتظر مى باشد و هنگامى كه ظهور كند زمين را پر ازعدل و داد مى سازد , چنانكه پر از ظلم و جور شده است ( ينابيع الموده , ص 494 )