تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : مـنـظـور خـلافـت الـهـى و نـمـايـنـدگـى خـدا در زمـين است خداوند مى خواست در زمين موجودى بيافريند كه نماينده او باشد , صفاتش پرتوى از صفات پروردگار , مقام و شخصيتش برتر از فرشتگان و بعضى معتقدند خليفه خدا بودن مفهومى متناقض است زيرا خداوندغايب نيست كه خـلـيـفه بخواهد بلكه منظور از خليفه , خليفه بودن از نسل هاى قبلى است زيرا شواهد زيادى در دست است كه نشان مى دهد خداوند آدم و حواهاى زيادى آفريده و ما نسل يكى از آنها هستيم . در گذشته تاريخ نسل هاى بيشمارى از انسانهاآمده اند و منقرض شده اند و خداوند ما را جانشين و خليفه آنها قرار داده است . آيات زيادى كه واژه خلفاء و خلائف در آنها آمده مويد اين نظريه است .

پاسخ : خداوند در آفرينش جهان انواع رنگها و گلها و پرندگان و ميوه ها را آفريده است . خـداونـد مـى تـوانـست همه جهان را به يك رنگ و بجاى اين همه ميوه و مواد غذائى فقطگندم بيافريند . آفـرينش گواه روشنى است كه خداوند تنوع و زيبائى را دوست دارد وفطرت انسانى را نيز همين گونه قرار داده است يكنواختى انسانها را خسته و معلول مى كند البته نبايد توجه به تنوع و زيبائى هدف اصلى زندگى قرار گيرد و آدمى اسيرتنوع طلبى هاى خود در عرصه ماديات شود .

پاسخ : بين اين دو نسبت , تعارض و تضادى وجود ندارد زيرا فاعليت الهى در طول فاعليت بندگان است . بـنـابـرايـن فاعل كارهاى خارق العاده الهى را مى توان خداى متعال دانست ( علاوه بر فاعليتى كه نـسبت به همه مخلوقات و از جمله پديده هاى عادى دارد ) از اين نظر كه تحقق آنها منوط به اذن خـاص خدا مى باشد , و مى توان آنها رابه وسايطى مانند فرشتگان يا پيامبران , نسبت داد به لحاظ نـقـشـى كـه بـه عنوان واسطه يا فاعل قريب دارند چنانكه در قرآن كريم , احياء مردگان و شفاى بيماران و خلق طير , به حضرت عيسى عليه السلام نسبت داده شده است .

پاسخ : چـون وجـود يـك انسان خود بتنهايى مجموعه اى است از نيروهاى مختلفى كه حاكم بر اين عالم بزرگ مى باشد و در حقيقت انسان نمونه بردارى از همه جهان است .

پاسخ : ريـشـه بـسيارى از تمايلات روانى و انگيزه هاى درونى , كمال جويى انسان است . اساساهيچ فردى دوسـت نـدارد نقصى در وجودش باشد , لذا تا حد توان در رفع نقص و عيب خودتلاش مى كند , و خود را بسوى كمال سوق مى دهد , و عيب خود را دوست ندارد بر ملاكند , همين ميل به كمال در صـورتـى كـه در مـسـيـر فطرى خودش حركت كند عامل هرگونه ترقى و تكامل مادى و معنوى مى شود , ولى اگر انحراف يابد منشا بزرگى فروشى ,رياكارى , ستايش طلبى و ... خواهد بود .

پاسخ : در تكامل جانوران اراده آنها برخاسته از غرايز كور حيوانى با بردى محدود به نيازهاى طبيعى و در پـرتـو شـعـورى محدود به توان اندامهاى حسى هر حيوان است , اماانسان علاوه بر خواص نباتى و حـيـوانـى داراى دو امـتياز روحى ويژه است : از يك سوى خواسته هاى فطريش در دايره نيازهاى طـبـيعى محدود نمى شود , ( بى نهايت طلب است ) واراده اش به بى نهايت ميل پيدا مى كند . و از سـوى ديـگـر از نيروى عقل برخورداراست كه مى تواند دائره معلوماتش را بسوى بى نهايت توسعه دهد لذا برد اراده اش ازمرزهاى محدود طبيعت فراتر رفته و بسوى بى نهايت ميل مى كند .

پاسخ : كـمالات روحى انسان در سايه اراده آگاهانه و در پرتو رهنمودهاى عقل بدست مى آيد .باصطلاح كـمـال انـسـان در گرو يافتن ايدئولوژى صحيح و ايدئولوژى صحيح در گرو داشتن جهان بينى صحيح است . يعنى كمال انسان با عمل صالح و عمل صالح با ايمان صحيح تحقق مى يابد . و ايمان صحيح در گرو اراده قوى و حاكميت عقل انسانى است .امام صادق عليه السلام مى فرمايد : ( الـعقل ) ما عبد به الرحمان واكتسب به الجنان . ( عقل ) چيزى است كه بوسيله آن خدا پرستش شود و بهشت بدست آيد ( اصول كافى , حديث 3 از باب عقل و جهل )

پاسخ : قـدرت تـصـمـيم گيرى و انتخاب , يكى از يقينى ترين امورى است كه مورد شناسايى انسان واقع مـى شـود زيـرا هـر كس آن را در درون خويش با علم حضورى خطاناپذير مى يابد ,چنانكه از ساير حالات روانى خويش با چنين آگاهى و علمى آگاه مى شود . هـر كـس بـا اندك توجهى به درون خويش مى يابد كه مى تواند سخنى را بگويد يا نگويددستش را حركت دهد يا ندهد و 000 و خلاصه هر انسانى كمابيش از موهبت الهى اراده آزاد بهره اى دارد , و هر قدر بيشتر تمرين كند , مى تواند آن را تقويت كند .

پاسخ : خير ; زيرا برانگيخته شدن ميلها , زمينه را براى اراده و تصميم گيرى فراهم مى كند . نـه ايـنـكـه تـصميم بر انجام كارى , نتيجه جبرى برانگيخته شدن ميلها باشد ,بطورى كه قدرت مقاومت را سلب كند و شاهدش اين است كه در بسيارى از موارد حالت ترديد و دو دلى براى انسان دست مى دهد و تصميم گيرى احتياج به تامل و سنجش سود وزيان كار دارد و گاهى به دشوارى و در مدت طولانى انجام مى گيرد .

پاسخ : هيجان فوق العاده و شرايط دشوار , موجب كاهش كيفر و تخفيف جرم آنها مى گردد . ولى باز آنها هم مسئول رفتار و عملكرد خود خواهند بود . زيرا با اراده و اختيار ,كار را انجام داده اند .