تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : مسؤوليت هر كس در برابر اعمال خويش منافى با رسيدن خيرات از سوى ديگران به آدمى نيست. درست مثل اين كه در مناسبات اقتصادى اصل بر اين است كه هر كس از دسترنج خويش بهره‏مند شود، ولى اين مسأله مانع از هبه و بخشش ديگران به آدمى نيست. به عبارت ديگر اين كه قرآن مجيد مى‏فرمايد:
كُلُّ اِمْرِئٍ بِما كَسَبَ رَهِينٌ‏؛ هر كس در گرو عمل خويش است‏، (طور، آيه 21) داراى وجه اثباتى است، نه سلبى؛ يعنى، اثبات كننده تكليف و مسؤوليت شخص در برابر كرده‏هاى خويش است، نه نفى كننده امكان بهره‏مندى از خدمات خيرخواهانه ديگران؛ زيرا اولاً دليلى بر منع استفاده از آن نيست. ثانياً منع آن بر حسب بستن باب خيرخواهى براى ديگران است و بدين‏وسيله يك فضيلت بزرگ - كه هم براى عامل و هم براى معموله مفيد است - بسته خواهد شد؛ در حالى كه همه تلاش اسلام دعوت انسان‏ها به سوى خيرخواهى و فضيلت است. افزون بر آن انسان‏ها حقوقى بر يكديگر دارند و يكى از راه‏هاى اداى حقوق آنها، انجام اعمال نيك به نيابت از آنان و يا اهداى ثواب به ايشان است.

پاسخ : دعايى در خصوص ورزش مشاهده نكرديم اما به طور كلى به ما دستور داده‏اند براى شروع هر كار ذكر خدا بگوييد و خواندن بعضى سوره‏ها مانند: سوره‏هاى «قدر»، «قل اعوذ برب الناس» «قل اعوذ برب الفلق»، «آيةالكرسى»، «توحيد» و گفتن ذكر «لاحول ولا قوة الا بالله» و صلوات بسيار مفيد است.

پاسخ : در امامت امامان معصوم(ع) انتخاب و نصب از سوى خداست همان طورى كه رسول خدا(ص) فرمود: «الائمه من بعدى بعدد نقبأ بنى اسرائيل و كانوا اثنى عشر ... ثم وضع يده على صلب الحسين وقال تسعه من ولده و التاسع مهديهم .... جانشينان بعد از من دوازده نفرند به تعداد جانشينان موسى و عيسى عليهما السلام اول على بن ابى طالب(ع) دوم‏امام‏حسن(ع) و سپس دست مباركش را بر پشت فرزندش امام‏حسين(ع) گذاشت و فرمود: نه‏نفر ديگر از فرزندان حسينم خواهند بود و نهمين نفر آنها حضرت مهدى (عج) خواهد بود». پس امامت به كوچكى و بزرگى سن نيست. بلكه انتصاب از سوى خداى سبحان و رسول گراميش بوده است.

پاسخ : توفيق: ايجاد موافقت ميان دو چيز يا چيزها است؛ ازاين‏رو، مى‏توان آن را به «اصلاح» نيز تعريف كرد. قرآن مى‏فرمايد: إِنْ أُرِيدُ إِلاَّ اَلْإِصْلاحَ مَا اِسْتَطَعْتُ وَ ما تَوْفِيقِي إِلاَّ بِاللَّهِ‏؛ جز اصلاح مقصدى ندارم آنچه بتوانم و اصلاح كردنم نيست مگر به يارى خدا»، (هود، آيه 88). مقصود از توفيق در آيه شريفه، آن است كه ميان آن قوم و پذيرفتن حق، موافقت ايجاد كند. در محاورات نيز كه مى‏گوييم: اگر توفيق داشتم (يعنى چنانچه امور با يكديگر موافق گشت و بستر براى انجام كار فراهم شد) آن كار را عملى مى‏كنم و يا اين كه مى‏گوييم، اگر خداوند توفيق داد (يعنى اگر او امور را با يكديگر موافق گرداند و زمينه را مهيا ساخت) آن عمل را انجام خواهم داد، (ر.ك: قاموس قرآن، ج 5، ذيل واژه «وفق»).

پاسخ : تحليل شما از علل ضعف در دوست يابى بسيار دقيق و روانكاوانه است و مى‏توان گفت كه تمام سرنخ‏هاى بررسى رفتار در نامه مورد اشاره قرار گرفته است. همانگونه كه خود اشاره كرده‏ايد مشكل عمده شما در موضوع ارتباط با ديگران زود رنجى و رك گويى بوده است اين خصوصيت ريشه در دوران كودكى و رفتارهاى خانواده دارد كه البته تجزيه و تحليل آن با روشهاى علمى كارى سودمند است ولى آنچه كه از تحليل گذشته سودمندتر است شناخت آينده و اخذ تصميم صحيح براى وصول به اهداف است آدمى فقط ساخته محيط خانواده و اطرافيان نيست، بلكه اراده انسانى از عوامل بسيار مهمى است كه مى‏تواند همه گذشته‏ها را تحت تاثير قرار دهد و شرايط را دگرگون سازد. مهم اراده كردن و خواستن است به نظر ما مشكل شما باور نداشتن خود است و از همين جهت در برخوردها احساس ضعف كرده و همواره همان پيش ساخته ها، خود را نشان مى‏دهند. شما هيچ مشكلى جز باور كردن خود نداريد. چرا خود را كمتر از ديگران مى‏بينيد؟ شما بحمداللَّه با اين استعداد كه داريد مى‏توانيد به گونه‏اى باشيد كه ديگران براى دوستى با شما مسابقه بدهند. بنابراين توصيه ما اين است كه خود را باور كنيد و به خود اعتماد داشته باشيد و با توكل بر خداوند براى ايده‏هاى خود تلاش كنيد. منگر آنكه تو حقيرى يا ضعيف‏ بنگر اندر همت خود اى شريف‏ مرغ را پر مى‏برد تا آشيان‏ پر مردم همت است اين را بدان‏ شما براى رسيدن به اين هدف مقطعى (يعنى دوست يابى ) تنها به يك باور نياز داريد، اين هدف كه سهل است شما به اهدافى بزرگ و بزرگتر بيانديش و براى رسيدن به آن بكوش كه خواستن توانستن است. توصيه‏ها: 1- ارتباط خود را با خداوند محكم كنيد و با نماز و حتى بجاى آوردن نوافل و دعا پايگاه روحى خود را مستحكم‏تر سازيد. 2- در مجالس و محافل عمومى شركت كنيد و از اين بابت هيچ نگرانى به خود راه ندهيد. 3- شب‏ها به هنگام آرامش در بستر اين جملات را با خود زمزمه كنيد من قادر هستم بر زود رنجى خود غلبه نمايم و آن را در هم بشكنم. من اين دشمن را از سر راه خود بر خواهم داشت و آن را نابود خواهم كرد. خداوند به من كمك خواهد كرد تا دوستانى خوب و صميمى پيدا كنم. البته ذكر يك نكته نيز در پايان ضرورى است و آن اينكه دوستيها همواره به سود انسان تمام نمى‏شود گرچه دوست خوب، بسيار خوب است ولى دوست بد نيز بسيار بد است. اميد آن داريم كه با درايت و خردمندى و هنرى كه در شما سراغ داريم در روزهاى آينده شاهد ارتباط گرم و صميمى شما با دوستان خوبتان باشيم.

پاسخ : پل صراط تجسم حركت در مسير حق در همين دنياست بله پل صراط از مو باريك‏تر است. حركت در مسير حق نيز همين‏گونه است. اگر كسى بخواهد در مسير حق حركت نمايد اولا بايد حق را دقيق بشناسد كه خود عرصه‏اى مشكل و خطرناك است و ثانيا بايد بر طبق آن عمل نمايد كه بسى دشوارتر و صعب العبورتر است. پل صراط تجسم عينى حق و باطل است و عبور از آن همان حركت در مسير حق در اين دنياست. روشن است كه با اندكى غفلت آدمى از راه به در مى‏رود و گرفتار بيغوله‏ها خواهد شد. در قيامت نيز كسانى از پل صراط به سلامت عبور مى‏كنند كه در دنيا آن مسير را به سلامت پيموده باشند و اگر در اين جا دچار لغزش شدند روى آن پل نيز دچار لغزش خواهند شد و به جهنم سقوط خواهند كرد. (مگر آنكه لطف و عنايت و غفران پروردگار شامل شود). بنابراين پل صراط تجسم همان ميزان و حساب دقيق خداوند در قيامت است كه يا آدمى از آن عبور كرده و به بهشت وارد خواهد شد و يا اينكه ...

پاسخ : اين كه چگونه در طى مدت 4 سال در خوابگاه دانشگاه بتوانيد زندگى كنيد مربوط به تصميم و اراده شما است. براى اين امر بايد تصميم قوى بگيريد كه با يك برنامه درازمدت از اوقات خود بهترين استفاده را ببريد. به عبارت ديگر برنامه‏ريزى كنيد و براى خود برنامه روزانه، هفتگى، ماهانه و سالانه تدوين نماييد. در مقام اجرا نيز تلاش كنيد طبق برنامه مدون خود عمل كنيد. مثلاً در برنامه روزانه خود، ساعت بيدارى و انجام امور شخصى و نماز و نرمش و ورزش صبحگاهى را معين كنيد. ساعات درس و كلاس را طبق برنامه آموزشى علامت بزنيد و اوقات فراغت بين كلاس‏ها يا بعدازظهرها و شب‏ها را با يك برنامه قابل اجرا بر طبق ساعات مقرر مشخص نماييد. اوقاتى را كه براى مطالعه معين كرده‏ايد، سعى كنيد از كتابخانه يا سالن مطالعه خوابگاه استفاده كنيد و به طور كلى ساعات روز را تقسيم‏بندى نموده و براى هر ساعتى، كار مشخصى در نظر گرفته و طبق آن عمل كنيد، چرا كه بدون برنامه‏ريزى، اوقات زيادى از شما تلف خواهد شد.

پاسخ : آرى دين راه رسيدن به خدا است؛ اما كدام دين؟ آيا هر دين يا همان دينى كه خداوند بر آن مهر تأييد زده است؟ از ديدگاه قرآن - برخلاف انديشه پلوراليستى - تنها دين حق؛ يعنى، «اسلام» نزد خدا پذيرفته شده است؛ همه پيامبران منادى آن بوده‏اند و توسط آنان و به تناسب رشد و بلوغ فكرى بشر، رو به تكامل نهاد و در عصر خاتميت به كمال نهايى خود رسيد و تنها اين دين راه كمال و سعادت آدميان است. از اين رو خداوند در قرآن مجيد مى‏فرمايد: إِنَّ اَلدِّينَ عِنْدَ اَللَّهِ اَلْإِسْلامُ‏؛ همانا دين نزد خدا اسلام است‏، (آل عمران، آيه 19) وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ اَلْإِسْلامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ‏؛ كسى كه غير از اسلام دينى برگزيند، از او پذيرفته نيست‏، (آل عمران، آيه 85). ديگر آن كه خداوند دين كامل را مى‏پذيرد و اين كه كسى بخشى از دين را برگيرد و بخش ديگر را فرو نهد در منطق قرآن پذيرفتنى نيست. قرآن مجيد در خطابى عقاب آميز، مى‏فرمايد: ... أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ اَلْكِتابِ وَ تَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ يَفْعَلُ ذلِكَ مِنْكُمْ إِلاَّ خِزْيٌ فِي اَلْحَياةِ اَلدُّنْيا وَ يَوْمَ اَلْقِيامَةِ يُرَدُّونَ إِلى‏ أَشَدِّ اَلْعَذابِ وَ ...؛ آيا به پاره‏اى از كتاب ايمان آورده و پاره ديگر را مى‏پوشانيد؟ هر آن كس كه چنين كند، پاداشى جز ذلت در زندگى دنيا ندارد و در قيامت آنان به سخت‏ترين عذاب‏ها باز برده شوند، (بقره، آيه 85). اكنون مى‏پرسيم: اسلام كامل چيست و چگونه دين مبين اسلام كامل گشت؟ هيچ ترديدى نيست كه كتاب معصوم الهى، بدون بيانگر، مفسر و مجرى معصوم، نمى‏تواند براى هميشه امت را در مسير مستقيم الهى هدايت كند. از اين‏رو خداوند منان براى اكمال دين، در روز غدير خم، پيامبر(ص) را مأمور به ابلاغ ولايت و امامت اميرمؤمنان(ع) كرد و پس از آن، اين آيه را نازل فرمود كه: اَلْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ اَلْإِسْلامَ دِيناً ....؛ امروز دين را براى شما كامل گردانده و نعمت خود را بر شما به اتمام رساند و اسلام را به عنوان يك دين براى شما پسنديدم‏، (مائده، آيه 3). براى آگاهى بيشتر ر.ك: 1- امامت و رهبرى،شهيد مطهرى 2- حق‏جو و حق‏شناس،علامه سيد شرف‏الدين از مجموع آيات ياد شده، نتيجه مى‏گيريم كه: 1- خداوند، تنها اسلام را مى‏پذيرد. 2- خداوند، اسلام را كامل مى‏خواهد. 3- اسلام كامل و مورد پسند خداوند، اسلام با ولايت معصوم (حضرت على(ع) و ...) است. بنابراين صرف نماز خواندن و روزه گرفتن، اسلام كامل نيست و خداوند به آن راضى نمى‏باشد و انجام اين امور و كنار زدن ولايت اهل بيت(ع)، بخشى از اسلام را گرفتن و بخشى ديگر را وانهادن است. آنچه موجب شده است كه اين مسأله براى بسيارى شگفت‏انگيز بنمايد، چند چيز است: 1- اصالت ندادن به اعتقادات، كه از مهم‏ترين اركان سعادت و كمال بشر است. قرآن در سوره عصر به اعتقاد و عمل (هر دو) اصالت مى‏دهد. 2- عدم توجه به ابعاد مختلف دين و صرفاً آن را در بخشى از عبادات ملاحظه كردن. 3- ناآشنايى با انحراف بسيار بزرگى كه توسط مكتب خلفا در مسير دين الهى پديد آمد و هنوز كه هنوز است ضربه‏هاى بزرگ آن بر اسلام و مسلمين وارد مى‏شود. 4- عدم توجه به امتيازات مكتب اهل‏بيت(ع) و اين كه حتى اهل سنت نيز تا چه اندازه وامدار آنها و خدمات ارزنده ايشان در جهت حفظ و صيانت از دين مى‏باشند. براى آگاهى بيشتر ر.ك: 1- حماسه حسينى، ج 3،شهيد مطهرى 2- نقش ائمه در احياء دين ، ج 1 - 15،علامه عسكرى 5- نگاهى فردگرايانه (Individualitec) به دين و عدم توجه به جنبه‏هاى اجتماعى و آثار اجتماعى پيروى از هر يك از دو مكتب (مكتب اهل‏بيت(ع) و مكتب خلفا). 6- عدم توجه به روايات فراوان و تأكيدات مكرر پيامبر(ص) بر لزوم تبعيت و پيروى از اهل بيت(ع) و تصوّر اين كه شيعه انحصار طريق حق در پيروى از آنان را، از پيش خود بافته است. نكته مهم ديگر آن كه مسلماً راه حقيقت، راه پيروى از ائمه معصومين(ع) است؛ ليكن اين به معناى آن نيست كه غير شيعيان همه جهنمى مى‏باشند، بلكه به اين معنا است كه همگان موظف به شناخت و پيروى از اين راه مى‏باشند، ليكن اگر كسى از روى قصور و نادانى - بدون انگيزه‏هاى حق ستيزانه و بدون سستى و تنبلى و لجاجت در جهت دريافت حق - گرفتار اشتباه شد و راه ديگرى را پيمود، نزد خداوند معذور است. البته معذور بودن شخص، غير از حقانيت راه است.

پاسخ : دانشجو دو گونه وظيفه دارد: الف) وظايف شخصى مانند تحصيل، واجبات دينى فردى و... . ب) وظايف اجتماعى مانند تلاش براى اصلاح محيط، فعاليت‏هاى سياسى، مذهبى و فرهنگى و... . انجام وظيفه دوم لازمه‏اش داخل شدن در جناح‏ها نيست، ولى با همكارى يك گروه بهتر مى‏توان به فعاليت پرداخت. ليكن در اينجا بايد بين دو مسأله تفكيك نمود: يكى همكارى با تشكل‏ها، و ديگرى جناحى شدن. همكارى با تشكل‏هاى اسلامى در جهت اهداف مقدس دينى، فرهنگى، و در راستاى اهداف متعالى خوب است. اما جناحى شدن، به معناى استحاله در جناح، و چشم و گوش بسته همه چيز را از جناح خود پذيرفتن، و با ديگر جناح‏ها ستيز كردن، بسيار نادرست و انحراف آفرين است. در رابطه با اينكه با كدامين جناح بايد همراه و همسو شد، بايد ابتداء معيارهاى درستى داشت و با هر گروهى كه با آن سازگارتر است، نزديكى و همكارى بيشترى داشت. از جمله مهمترين معيارها، پاى‏بندى جدى به اسلام و ارزش‏هاى دينى، تعهد در برابر انقلاب و نظام اسلامى و پيروى واقعى از ولايت فقيه است.

پاسخ : صحبت كردن و خنديدن با نامحرم اگر موجب مفسده باشد جايز نيست و لازم است خواهران محترم از هر كارى كه موجب جلب توجه نامحرم مى‏شود پرهيز نمايند.