تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : تلاوت قرآن؛ نگاه به قرآن؛ وقتى را براى قرآن قرار دادن بعد از نمازها قرآن را تلاوت نمودن قبل از خواب مقدارى از قرآن تلاوت كردن، آشنايى با زبان عربى، آشنايى با تفسيرهاى خوبى كه وجود دارد احياناً از بعضى از نشريات قرآنى ويژه جوانان (مانند نشريه بشارت) استفاده كردن از راه‏هاى انس با قرآن كريم است. همچنين استفاده از كتاب «كليدهاى فهم زبان قرآن» براى آشنايى با زبان قرآن بسيار مفيد است.

پاسخ : شيوه احترام گذارى ما در صحبت با يكديگر، از جهاتى با تكريم خداوند متفاوت است. در گفت و گوهاى رايج بين ما، اگر فرد بزرگى را با كلمه «تو» مورد خطاب قرار دهيم، نوعى اهانت و تحقير به حساب مى‏آيد. از اين رو با كلمه «شما» كه جمع است توقير و احترام گذاشته مى‏شود، ولى اين مسأله در مورد خداوند درست نيست؛ زيرا «شما» خطابِ جمع است و خداوند يگانه و پيراسته از هر گونه شريك و مانندى است، و كلمه «شما» چون در بردارنده معناى تكثّر و جمع است، با اصل توحيد منافات و ناسازگارى دارد. از اين رو خداوند خودش از ما خواسته است كه او را با لفظ «تو» خطاب كنيم، تا از اساس ريشه هر گونه تمايل ذهن به تكثر و جمع از بين برود. از همين رو در سوره حمد آمده است: «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ‏».

پاسخ : بنا بر فتواى حضرت امام و برخى مراجع بايد خمس پولى را كه قرض داده‏ايد به محض وصول بپردازيد.

پاسخ : از نظر شرعى ازدواج موقت اختصاص به مردان مجرد يا متاهل ندارد ليكن از نظر قانونى هرگونه ازدواجى بايد تشريفات قانونى خود را طى نمايد و در دفاتر رسمى ازدواج ثبت گردد. در ضمن در اين رابطه مراكز خاصى وجود ندارد. و طالبان آن تقريبا مانند ازدواج دائم بايد شخص مورد نظر خود را يافته و خواستگارى نمايند.

پاسخ : در وجود انسان گيرنده‏هاى مختلفى هست كه پيام‏هايى را دريافت مى‏كند. اين پيام‏ها بر دوگونه است: پيام‏هاى رحمانى و پيامهاى شيطانى. هر كس با اندكى درون‏كاوى مى‏تواند پيام‏هاى اين دو را در اندرون خود دريابد. مكانيسم ارتباط شيطان با انسان مشخص نيست؛ ولى نمونه‏هايى از آن را مى‏توانيم در روابط بين انسان‏ها مشاهده و تجربه كنيم. قدرت تله‏پاتى و يا حس ششم نمونه‏هايى از اين مكانيسم هستند كه فرد بدون نياز به هيچ وسيله خاصى، با شخص ديگر ارتباط برقرار مى‏كند. از زاويه ديگر شيطان منحصر به يك موجود نيست؛ بلكه به تعبير قرآن طيف وسيعى هستند شَياطِينَ اَلْإِنْسِ وَ اَلْجِنِ‏؛ انسان‏هايى نيز كه مردم را دعوت به فساد مى‏كنند از جمله شياطين هستند». گروه عظيمى از شياطين نيز پنهان بوده و از طايفه «جن» به شمار مى‏روند. همان‏گونه كه يك دستگاه فرستنده از يك نقطه مى‏تواند با تمام دنيا ارتباط برقرار نمايد، فرستنده‏هاى شياطين نيز مى‏تواند با افكار و دل‏هاى آدميان تماس گرفته و القائاتى را به آنان داشته باشند.

پاسخ : اگر در حال شستن صورت يا دستها باشيد و با آن آب قصد شستن وضوئى نماييد اشكال ندارد ولى در موقع مسح آب خارج محسوب مى‏شود و مسح با آن صحيح نيست.

پاسخ : يكى از اهداف ازدواج و نيازهاى فطرى بشر، تناسل و تكثير نسل است به گونه‏اى كه اگر اين هدف از برنامه ازدواج حذف مى‏گرديد، بسيارى از مردم تن به ازدواج نمى‏دادند. از همين رو و به خاطر اين نياز در رواياتى، مردان از ازدواج با زنان نازا منع شده‏اند، البته اين منع به معناى حرمت و يا حتى كراهت ازدواج با آنان نيست؛ بلكه ارشاد به اين است كه اگر طالب فرزند و نسل هستى، با چنين زنانى ازدواج مكن، زيرا غريزه پدر و مادر شدن در انسان قوى است و اين مسأله اختصاص به مرد هم ندارد. لاجرم چنين ازدواجى ممكن است در آينده گرفتار مخاطره شده و به جدايى يا ناراحتى تا پايان عمر بيانجامد. در كتاب شريف «كافى» ، ج 5 ، ص 333 رواياتى در اين زمينه آمده است. البته تعبيرى كه شما در نامه خود نوشته‏ايد (تكّه گليم كنار مسجد) را نيافتيم. براى نمونه پيامبر خدا(ص) به مردى فرمودند: «با زنى كه چه بسا نازيبا ولى ولود است ازدواج كن و با زن نازا اگر چه زيبا باشد ازدواج نكن؛ زيرا من به شما امت در روز قيامت مباهات مى‏كنم. آيا نمى‏دانى كه فرزندان در زير عرش براى پدرانشان استغفار مى‏كنند»؟ اين روايت و امثال آن در حقيقت ارشاد به راه بهتر است، نه اينكه منع شرعى در كار باشد. دليل روشن اين مسأله آن است كه پيامبران الهى، در مواردى با زنان نازا ازدواج كرده‏اند؛ به طور مثال همسر ابراهيم (ساره) نازا بود. همچنين برخى از همسران پيامبر(ص) نيز نازا بوده‏اند؛ در عين حال پيامبران خدا با آنان ازدواج كرده بودند.

پاسخ : شايد بتوان گفت: مجموعه ديدگاه‏ها و نظرات در مورد شناخت جهان و انسان و سرانجام آنها و راهى كه فراروى انسان قرار دارد و راهنمايى‏هايى در مورد آن «دين» نام دارد كه شامل دو بخش جهان‏بينى و ايدئولوژى است. چه دين الهى باشد يا غير الهى. اگر چه منظور از اصطلاح دين و دين‏دارى در عرف ايمان و اعتقاد قلبى به دين الهى و پايبندى به آن در تمام اعمال مى‏باشد.

پاسخ : جاى بحث و گفتگو نيست كه هر پديده‏اى داراى علتى است كه آنرا بوجود مى‏آورد و قانون عليت و معلوليت از قوانين محكم و استوار عقل است كه ابداً قابل استثناء نيست بنابراين معجزه پيامبران كه خود پديده‏اى محسوب مى‏شود. بايد داراى علتى باشد كه سرچشمه وجود آن بشمار مى‏رود اكنون بايد ديد معجزه پيامبران در سايه چه علتى پديد مى‏آيد. براى معجزه پيامبران يكى از سه علت زير را مى‏توان نام برد: 1- علل طبيعى؛ 2- تأثير نفوس و ارواح پيامبران؛ 3- علل مجرد از ماده مانند فرشتگان الف - علت طبيعى ناشناخته مقصود از آن اينست كه ممكن است براى پيدايش يك پديده دو راه وجود داشته باشد يكى از آن دو راه معروف و شناخته شده باشد و ديگرى مجهول و ناشناخته باشد ولى از آنجا كه پيامبران با سرچشمه علم نامتناهى خدا ارتباط دارند ممكن است از راه وحى به اين قسم از علل آشنا شوند و پديده‏اى را بوجود آورند. اتفاقاً در اجتماع ما شبيه و مانند آن وجود دارد مثلاً يك مهندس كشاورزى بر اثر آگاهى از عوامل رشد و نمو و موانع آن نهال درختى را ظرف سه سال به ثمر مى‏رساند در صورتى كه يك باغبان عادى و غيرمطّلع از اصول گياه‏شناسى اين راه را در مدت ده سال طى مى‏كند. از اين نظر هيچ منعى نيست كه پيامبران بر اثر ارتباط با جهان غيب و در پرتو داشتن حس و شعور مرموزى بنام وحى از يك سلسله علل طبيعى مجهول و ناشناخته آگاهى داشته باشند كه نوع انسانها از آن غافل و بى‏اطلاع باشند و از اين طريق در ايجاد پديده‏هاى مورد نظر كمك بگيرند. ب - تأثير نفوس و ارواح پيامبران ممكن است برخى از پديده‏ها معلول تأثير نفوس پيامبران و اثر مستقيم ارواح نيرومند آنها باشند زيرا ما مرتاضان را مشاهده مى‏كنيم كه در پرتو رياضت و مجاهدت به مقامى مى‏رسند كه قادر به انجام كارهاى عجيب و حيرت‏انگيزى مى‏گردند كه از حيطه توانايى افراد عادى بيرون است به كارهايى دست مى‏زنند كه جز اينكه آنها را معلول اراده نيرومند و نيروى مرموز نفوس آنها بدانيم تفسير ديگرى ندارد. بنابراين چه مانعى دارد كه بگوئيم نفوس پيامبران بر اثر توجه و عنايت بى‏پايان خداوند قادر به انجام كارهايى مى‏گردند كه از حيطه قدرت بشر بيرون است. ج - علل مجرد از ماده ممكن است در پيدايش پديده‏اى عوامل مجرد از ماده مانند فرشته مؤثر باشد. يعنى فرشته از طرف خداوند مأمور گردد كه دهكده‏اى را ويران كند و يا پس از خواست پيامبر به دست او معجزه ظاهر سازد چرا كه فرشتگان مظاهر قدرت الهى و مأموران تدبير و جنود و سپاه حق در جهان خلقت مى‏باشند و از اين نظر قرآن از آنان به لفظ فَالْمُدَبِّراتِ أَمْراً؛ تدبيركنندگان امور خلقت و آفرينش‏ (سوره نازعات، آيه 5) تعبير كرده است. خلاصه اينكه يك پديده طبيعى علاوه بر علت مادى مى‏تواند در پرتو يكى از اين عوامل سه‏گانه نيز محقق شود و هرگز علت يك پديده منحصر به همان عامل طبيعى عادى شناخته شده نيست كه منكران اعجاز تصور كرده‏اند بلكه هر يك از اين عوامل مى‏تواند پديده‏اى را بوجود بياورند و اگر در پيدايش پديده‏اى علت عادى را نديديم نبايد فوراً تصور كنيم كه اين پديده بدون علت بوجود آمده است. و لذا در هر حال هيچ معجزه‏اى معلول بدون علت نيست بلكه فاقد علت عادى مى‏باشد. نه علت واقعى و حقيقى (ر.ك: الهيات و معارف اسلامى، آيت‏الله جعفر سبحانى، ص 203)

پاسخ : اين آيه صفت حورالعين زنان بهشتى را بيان مى‏كند كه به مانند مرواريدى مى‏مانند كه درون صدف قرار دارد. كنايه از اين كه چشم كسى به آنان نيفتاده و دست كسى به آنان نرسيده است. «حورالعين» حور به معنى سيه چشم يا كسى كه سياهى چشم او كاملاً مشكى و سفيديش كاملاً شفاف است. و «عين» به معنى درشت چشم است. (الميزان، ج 19، ص 122؛ الميزان ج 18، ص 149؛ برهان، ج 4، ص 277)