تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : الف) خداوند شيطان را براى وسوسه‏گرى نيافريده است؛ بلكه او بر اثر گمراهى اختيارى چنين راهى را برگزيد؛ در حالى كه مى‏توانست در طريق مقابل آن حركت كند.البته به انسان نيز نيروى مقابله با وسوسه‏گرى‏هاى او را داده است. ب ) شيطان به معناى اخص همان «ابليس» است و به معناى خاص كه شياطين جنى هستند، ابالسه ناميده مى‏شوند. به معناى عام نيز هر عامل شر و گمراهى را گويند (مانند انسان‏هاى فاسد و مفسد) كه قرآن آنها را «شياطين انس» خوانده است. ج ) شيطان هيچ قدرتى ندارد و فقط وسوسه‏گرى مى‏كند. د ) چنان كه گفته شد شياطين گروهى از جن و انسان هستند كه راه انحراف را برگزيده و ديگران را به آن دعوت مى‏كنند و مهم‏ترين عامل آن حسادت مى‏باشد. ه ) بدون وجود شيطان نيز امكان گناه وجود دارد؛ زيرا امكان گناه تابع وجود اختيار است. مگر آن كه لفظ شيطان در معناى عام‏ترى به كار رود به طورى كه غريزه‏ها و گرايش‏هاى مادى انسان نيز شيطان خوانده شود. به اين معنا بدون وجود شيطان (گرايش‏هاى شهوانى) امكان گناه معنى ندارد. براى آگاهى بيشتر ر.ك: شيطان كيست؟، نشر دفتر فرهنگ اسلامى.

پاسخ : راى مبارزه با گناه و هواهاى نفسانى رعايت چند نكته لازم است: الف ) كوچك نشمردن هيچ گناهى هرچند به نظر صغيره باشد، ب ) عزم جدى و آهنين بر ترك معصيت و مراقبت جدى و دائمى نسبت به تمام افعال خود، ج ) شرط نمودن با خدا مبنى بر ترك معصيت و هم‏چنين از او استعانت جستن، د ) هر گاه فكر گناه و وسوسه آن به ذهن آمد بلافاصله آن را از لوح ذهن خارج كردن و توجه خود رابه خدا و امور شريفه مشغول داشتن. جديت و موفقيت در اين امر پيروزى بزرگى است و در واقع دفع دشمن شيطان نفس از همان خاكريز اول است. قرآن مجيد در وصف پارسايان مى‏فرمايد: إِنَّ اَلَّذِينَ اِتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ اَلشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ‏؛ پرهيزگاران چون گرفتار وسوسه شيطان شوند هماندم متذكر (ياد خدا) شده وبصيرت يابند»، (اعراف، آيه 201)، ه ) مطالعه و تفكر پيرامون عواقب سوء و وخيم گناه. در اين رابطه مطالعه كتب پيرامون معاد بسيار نافع و لازم است، و ) خود را همواره در محضر حق تعالى دانستن و او را به يقين در همه حال مراقب و بيناى به افعال خود نگريستن، ز ) توجه به چهره كريه و زشت واقعى سيئات، ح ) براى ترك معاصى لازم است دربسيارى از موارد انسان از مكروهات و چه بسا از برخى مباحات نيز چشم پوشد تا او را به انجام زشتى‏ها نزديك نسازند، ط ) در حد ممكن دورى جستن از مكان ها و شرايطى كه آدمى را به گناه ترغيب مى‏نمايد، ى ) تقويت اراده، ك ) محاسبه نفس همه روزه و در صورت رخداد خطا خود را محاكمه و توبيخ نمودن و بلافاصله استغفار كردن، ل ) مطالعه پيرامون زندگى پارسايان و زاهدان و مطالعه كتب اخلاقى و... . اما درباب كنترل چشم: اگر نگاه شما به صورت خيره و عمدى نيست و در اثر برخوردهاى اجتماعى ايجاد مى‏شود به آن حساس نباشيد. اما اگر به صورتى درآمده كه گناه تلقى مى‏شود براى درمان آن بايد مراحلى را طى كنيد. در مرحله اول به برنامه زير به دقت عمل كنيد و در عدم تخلف از آن كاملا سختگير باشيد: 1- هر روز صبح بعد از نماز با خداى خود شرط كنيد كه هرگز نگاه عمدى به نامحرم نكنيد و هم از او در اين مسير استعانت جوييد. 2- در طول روز كاملا مراقب خود باشيد و هرگاه نفس شما را وسوسه كرد بلافاصله با آن برخورد نموده و جلوى تخلفش را بگيريد. 3- شب بعد از نماز چند دقيقه كنش‏هاى روزانه خود را محاسبه كنيد و در جدولى موارد تخلف يا اطاعت خود را يادداشت نماييد. 4- نسبت به موارد عدم تخلف خداى را سپاس گزاريد و در موارد تخلف استغفار و خود را تنبيه و سرزنش كنيد و تصميم جدى ترى براى مجاهده با نفس درروز بعد بگيريد. اين برنامه راتا مدتى ادامه داده و نتيجه را براى ما گزارش نماييد. 5- نمازهاى خود را كاملا با توجه و حضور قلب و دقت كامل بخوانيد. زيرا نماز بزرگ‏ترين عامل بازدارنده از كژى‏هاست و ميزان قبولى نماز هر كس متناسب با قوت بازدارندگى آن از فحشاست. بنابراين هر قدر نماز بهتر باشد ديگر اعمال نيز بهتر خواهند بود و هر اندازه نماز از حقيقت اصلى‏اش دور گردد ديگر كنش‏ها نيز به ناهنجارى خواهند گراييد. از خداوند متعال توفيقات روز افزون شما را در جهت آرمان‏هاى مقدس الهى و اسلامى مسألت داريم.

پاسخ : مشابه اين مسأله در قرآن مجيد موارد متعددى وجود دارد كه هر يك به اعتبار خاصى است. در خصوص آيه ذكر شده (سوره انعام، آيه 78) شيخ طبرسى (ره) در تفسير مجمع البيان دو وجه ذكر نموده است: «تقدير [كلام‏] آن است كه [حضرت ابراهيم در واقع به نور اشاره نموده و گفته است:] اين نور درخشنده پروردگار من است، تا خبر و مخبر عنه همه مذكر باشند... . نيز ابن فضال مجاشعى مى‏گويد:.....آيه (هذا ربى) نقل خداوند از سخن ابراهيم است در حالى كه خورشيد در زبان عربى مؤنث مى‏باشد، نه در ديگر زبان‏ها ممكن است غير از اين باشد. [از طرف ديگر] ابراهيم(ع) عرب زبان نبوده است و خداوند سخن او را همان‏گونه كه در زبان خودش بوده نقل فرموده است». (مجمع البيان، ج 3 و 4، ص 500، چاپ بيروت)

پاسخ : لازم است ديون ميت قبل از تقسيم ارث پرداخت شود هر چند به فروش خانه باشد. بلى اگر كسى آن را به عهده بگيرد و طلب‏كار هم راضى به اين امر شود اشكالى ندارد.

پاسخ : مقدمه اول: خداوند را ذاتى است و اسماء و صفاتى و ما بخاطر محدوديت وجودى از شناخت ذات حضرت حق محروميم ولى از طريق اسماء و صفات در حدّ قابليت خويش و بهره وجودى‏مان خدا را مى‏شناسيم. در قالب يك مثال براى ما امكان شناخت ذات و حقيقت افراد ميسّر نيست بلكه ما آنها را از طريق افعال و حالات و اوصافشان مى‏شناسيم چرا كه ذات آدمى امرى مجرّد و برهنه از ماديّت است و از طريق امور محسوس خارجى نمى‏توان امر مجرد (نَفْس) را شناخت بلكه بايد با علم حضورى به روح و نفس معرفت حاصل نمود. آنچنانكه هر كس به خويشتن علم حضورى دارد. مقدمه دوم: همه موجودات عالم امكان آيات و نشانه‏هاى حضرت حق‏اند. كه هيچ هوّيتى از خود ندارند جز اينكه دلالت كننده بر آن وجود مطلق (خداوند) مى‏باشند. و هر كس به قدر وسعت وجودى‏اش نشانگر اسماء و صفات خداى سبحان است و در آئينه وجود هر موجودى مى‏توان جلال و جمال حضرت معبود را مشاهده نمود. (هر كه را حُسنى بود آئينه‏دار روى اوست) اما بعضى موجودات آيت و نشانه بودنشان بسيار محدود و ضعيف و بعضى ديگر بسيار وسيع و شديد و حضرات معصومين(ع) چون واسطه فيض‏اند و رابطه بين عالم غيب و شهود. و به مضمون زيارت جامعه كبيره: (سلام بر شما اى خاندان نبوت حجت‏هاى خدا بر اهل دنيا و آخرت... خداوند شما را به جانشينى خود در زمين پسنديد... بواسطه شما خداوند هستى را آغاز نمود... شما نشانه‏هاى خدائيد بر بندگانش و نشانه‏هاى خدا با شماست...) و لذا آئينه تمام نماى اسماء و صفات حضرت حق‏اند. همانگونه كه ما در آئينه صورت اشياء را مى‏بينيم. و صورت در اين مثال نمايش و جلوه اشياء است. در آئينه وجود انسان كامل مى‏توان حضرت حق را مشاهده نمود. و منظور از مشاهده حضرت حق رؤيت حسى و بصرى نيست چرا كه پروردگار نه محسوس است و نه مركب. بلكه غرض اينست كه انسان كامل (معصوم)جلوه و مظهر جلال و جمال پروردگار است آنهم به كاملترين وجه از اين رو در هيچ آئينه و مرآتى بهتر از مرآت انسان كامل نمى‏توان حق را مشاهده كرد. از اينرو امام على(ع) فرمود: براى خداوند هيچ آيت و نشانه‏اى بزرگتر از من نيست. (ر.ك: نورالثقلين 5/491/5) چون حضرات معصومين(ع) نور واحداند
كُلُّهم نورٌ واحد) اين حكم حضرت امير(ع) نسبت به بقيه معصومين نيز جارى است و لذا وجود تابناك و مقدس حضرت صاحب‏الزمان(عج) عظيم‏ترين آيت و نشانه پروردگار است. و اسماء و صفات خداوند را به بهترين صورت مى‏توان در مرآت وجودى حضرت ولى عصر(عج) مشاهده نمود. به عبارت ديگر عالى‏ترين و تابناك‏ترين جلوه و ظهور حضرت حق در آئينه انسان كامل (معصوم) محقق مى‏گردد. نكته حائز اهميت در اين زمينه اينست كه به هيچ وجه نبايد از لفظ صورت معناى هيئت، شكل، قيافه و يا فعليت را منظور داشت چرا كه اين معانى با اطلاق و وجوب وجودى پروردگار سازگار نمى‏باشد.

پاسخ : شناخت قرآن و روش‏هاى تفسيرى و نيز مقدمات و مبانى تفسير، شرطى لازم براى جلوگيرى از تفسير به رأى است در اين زمينه به كتب علوم قرآن مراجعه فرماييد؛ مانند : شناخت قرآن، كمالى دزفولى روش برداشت از قرآن، محمد حسين بهشتى سلسله مباحث قرآن‏شناسى، الياس كلانترى آشنايى با قرآن، شهيد مطهرى‏

پاسخ : نازيسم «nazism» عنوانى است براى نظريه‏ها، روشها، و شكل حكومت المان در دوره آدولف هيتلر، و نيز گاهى همرديف و هم معناى فاشيسم، براى ژيمها و نظريه‏هاى همانند در ديگر كشورهاى جهان به كار مى‏رود. كلمه «نازى» علامت اختصارى «حزب ناسيونال سوسياليست كارگران آلمان» است. اصول نظرى اين حزب آميزه‏اى از فاشيسم ايتاليا، ناسيوناليسم قديم آلمان و نژاد باورى و سنت ارتش‏سالارى بود. مهمترين اصلى كه نازيسم به فاشيسم ايتاليا افزود نظريه برترى نژاد آريايى و به ويژه نمونه بَرينِ آن، مردم آلمان، يعنى «نژاد سيرور» بود كه مى‏بايست بر ديگر نژادها فرمانروايى كند و اين را هيتلر نظم نوين جهانى مى‏خواند. در مورد مقايسه حكومت اسلامى و نظام ولايت فقيه با نازيسم تمام آنچه كه در اين زمينه در مورد توتاليتر فاشيسم گفته شده در اينجا هم حائز اهميت مى‏باشد، (محمود طلوعى، فرهنگ جامع سياسى، ص 872).

پاسخ : استفاده صحيح از اينترنت و ماهواره اشكالى ندارد. به فتواى اكثر مراجع تقليد موسيقى مطرب و مناسب مجالس لهو و لعب حرام است. همچنين آموزش آن براى استفاده حرام جايز نمى‏باشد.

پاسخ : ابتدا لازم است اهتمام به نماز را به وسيله آيات قرآن، گفته‏ها و سخنان بزرگان و نيز به وسيله كتاب‏هايى كه در موضوع اهميت وجوب نماز نوشته شده تقويت كنند و پس از آن با حفظ شرايط و مراتب همديگر را به نماز توصيه نمايند.

پاسخ : ارتباط مكاتبه‏اى شما با فرد مورد نظر - هر چند در راستاى آرمانى مقدس و الهى مى‏باشد - خالى از اشكال نيست. البته اگر مسأله ازدواج شما به نقطه مثبتى رسيده بود و در حال حاضر شما نامزد او بوديد، اين گونه مكاتبات بسيار مفيد و ارزنده بود و از پيامدهاى سوء نيز دور بود. ليكن در حال حاضر، با توجه به اين كه شما نيز چندان تمايلى به ازدواج با ايشان نداريد، موجب گشوده شدن دهان‏ها و زبان‏ها عليه شما و پديد آمدن تهمت‏ها و انگ‏ها خواهد شد، كه هم براى آينده شما ناگوار است و هم موجب نگرانى خانواده شما مى‏گردد. در عين حال اگر خواسته باشيد براى او نقشى ارشادى داشته باشيد، مى‏توانيد برخى از كتاب‏هاى جذاب و خوب مذهبى - كه متناسب با وضعيت فكرى و روانى ايشان باشد - برايش به گونه‏اى پست كنيد كه متوجه ارسال آن از ناحيه شما نشود. در اين رابطه مى‏توانيد از ديگران كمك بگيريد و به جاى نشانى خود، نشانى ديگرى بنويسيد. حتماً براى احتياط بهتر است نشانى ايشان را با خط خود ننويسيد.