تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : استغفار رافع عذاب اخروى عمل انجام شده است، ولى هرگز آثار وضعى آن مانند حكم فوق را برنمى‏دارد، همين طور جهل و علم طرفين و اطرافيان آنها هيچ دخلى در حكم وضعى ندارد.

پاسخ : براى كشف برترى هرچيز روشن است كه آنرا بايد با اقران خود سنجيد و آن گاه به برترى آن حكم راند. براى دريافت برترى اسلام بر آيين‏هاى ديگر اين كار ضرورى است. گرچه اين وظيفه همگان نيست. زيرا كارى بس پيچيده و بزرگ است. پس بايد آن را به گروهى نخبه وانهاد و قضاوت آنان را پذيرفت.

پاسخ : مفسرين درباره اينكه چگونه مؤمن قبل از اخراج به سوى نور در ظلمت واقع هست و كافر بر عكس آن پيش از اخراج در نور قرار دارد؟ پاسخ‏هايى را ارائه نموده‏اند كه به بخشى از آنها اشاره مى‏كنيم: الف - علامه طباطبايى پس از آنكه مى‏فرمايد: نور و ظلمت در اينجا داراى معناى حقيقى‏اند نه معناى مجازى و مقصود از آن دو در حقيقت هدايت خدا و اضلال طاغوت است درباره اينكه چگونه مى‏شود نور و ظلمت در مؤمن و كافر يك جا جمع شوند، به نظر ايشان توجيهش به اين طريق است كه بگوييم دو نوع نور وجود دارد. نور اجمالى كه همان فطرت است و نور تفصيلى كه همان معارف حقه و اعمال صالحه است. چنان كه ظلمت هم دو گونه است: يكى ظلمت اجمالى كه نبودن فطرت باشد و ظلمت تفصيلى كه نداشتن معارف حقه و اعمال صالحه مى‏باشد. حال، وقتى مؤمن در هنگام بلوغ ايمان مى‏آورد در حقيقت به وسيله هدايت خدا از ظلمت تفصيلى به سوى نور تفصيلى وارد مى‏شود. ولى كافر با ايمان نياوردنش، در واقع به وسيله اضلال طاغوت از نور فطرى و اجمالى به سوى ظلمت تفصيلى (كفر و معصيت) كشانده مى‏شود. بنابراين با اين توجيه مى‏توان گفت: مومن قبل از هدايت در ظلمت واقع هست، و كافر نيز پيش از ضلالت در نور قرار دارد، (علامه طباطبايى، ترجمه الميزان، ج 2، ص 528). ب - دانشمند جليل سيد عبدالحسين طيب در پاسخ اين اشكال كه كافران در نور نبودند تا اينكه آنها را از نور خارج كنند بلكه دائماً در ظلمت بوده‏اند، مى‏فرمايد: خداوند به تمام آنها عقل افاضه فرمود كه درك حسن و قبح، و خير و شر، و نفع و ضرر را بكنند و بر آنها انبياء فرستاد و كتاب‏ها نازل فرمود... كه اگر آنها را به خود واگذارده بودند مقتضيات سعادت در آنها به طور اكمل فراهم بود لكن شياطين انسى و جنّى و مبلغين سوء و دعات باطل و خبث نفس و عناد و عصبيّت و هزار موانع ديگر اينها را در ظلمات انداخت، (تفسير اطيب البيان، ج 3، ص 23). ج - علامه طبرسى هم در جواب اين سؤال كه چگونه كافران از نور اخراج مى‏شوند و حال آنكه هنوز در نور داخل نگشته‏اند؟ مى‏فرمايد: دو وجه گفته شده است: 1- اين جمله مانند اين است كه مى‏گويند: پدرم مرا از ارث برندگان بيرون كرد، با اينكه مانع از داخل شدن او شده است. يا در داستان يوسف(ع) مى‏فرمايد: إِنِّي تَرَكْتُ مِلَّةَ قَوْمٍ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ‏ در حالى كه يوسف از آغاز داخل در آن جمعيت نبوده است. 2- اين آيه مربوط به آن دسته از كفار است كه قبلاً مسلمان بودند و سپس مرتد شدند. اين قول از مجاهد نقل شده است. وجه اول بهتر است كه اخراج به معناى منع باشد، (طبرسى، ترجمه مجمع البيان، ج 3، ص 118).

پاسخ : مدت زمان پاك شدن جهان از فساد معلوم نيست اما وقايع دوران ظهور را مى‏توان ترسيم نمود. ترسيم تفصيلى عصر ظهور امكان‏پذير نيست اما به صورت فشرده به سيماى كلى آن اشاره مى‏كنيم: روايات حاكى از اين است كه انقلاب و حركت ظهور حضرت مهدى(عج) بعد از فراهم شدن مقدمات و آمادگى‏هاى منطقه‏اى و جهانى از مكه آغاز مى‏گردد. آنگاه در سطح جهان نبردى سخت ميان غربى‏ها و تركان و يا هواداران آنها به وجود مى‏آيد تا جايى كه منجر به جنگ جهانى مى‏گردد. اما در سطح منطقه دو حكومت هوادار حضرت مهدى(عج) در ايران و يمن تشكيل خواهد شد... كه ياران ايرانى آن حضرت مدتى قبل از ظهور، حكومت خويش را تأسيس نموده و درگير جنگى طولانى مى‏شوند كه سرانجام در آن پيروز مى‏گردند. اندك زمانى پيش از ظهور آن بزرگوار در بين ايرانيان دو شخصيت با عنوان سيد خراسانى، رهبر سياسى و شعيب بن صالح رهبر نظامى ظاهر شده و ايرانيان تحت رهبرى اين دو تن نقش مهمى را در حركت ظهور آن حضرت ايفا خواهند كرد. اما ياران يمنى وى، قيام و انقلاب آنان چند ماه پيش از ظهور حضرت بوده و ظاهراً ايشان در سامان بخشيدن به خلاء سياسى كه در حجاز به وجود مى‏آيد همكارى مى‏نمايد. از جمله نشانه‏هاى ظهور حادثه‏اى است كه ميان دو حرم مكه و مدينه رخ مى‏دهد. در اين هنگام نشانه‏هاى ظهور حضرت مهدى(عج) آشكار شده و شايد بزرگترين نشانه آن، نداى آسمانى است كه به نام او در 23 ماه رمضان شنيده مى‏شود پس از اين نداى آسمانى حضرت مهدى(عج) به طور سرى با برخى از ياران خود ارتباط برقرار مى‏نمايد. درباره آن بزرگوار در سراسر گيتى سخن بسيار به ميان آمده و نام وى زبانزد همگان گشته و محبتش در دل‏ها جاى مى‏گيرد. دشمنان از حضور آن حضرت بيمناك شده و مى‏كوشند تا وى را يافته و از ميان بردارند ازاين‏رو سپاهى وارد مدينه گشته و به هر مرد هاشمى كه دست يافته او را دستگير و يا كشته و يا به زندان مى‏اندازند آن حضرت با برخى از ياران خود در مكه تماس گرفته تا اين كه قيام خويش را در شب دهم محرم بعد از نماز مغرب و عشاء از حرم شريف مكى آغاز مى‏كند و پس از درگيرى بر مكه تسلط مى‏يابد. در صبح روز دهم محرم حضرت مهدى(عج) پيام خود را به زبان‏هاى مختلف به تمام جهان ابلاغ مى‏كند و ملل دنيا را به يارى خويش دعوت كرده، اعلام مى‏دارد كه در مكه باقى خواهد ماند تا معجزه‏اى كه جد گرامى‏اش حضرت رسول(ص) وعده فرموده محقق شود و آن فرو رفتن لشكريان سفيانى به زمين است كه براى درهم شكستن حركت آن حضرت راهى مكه مى‏شوند به وقوع بپيوندد. آن حضرت پس از اين معجزه با سپاه خود كه متشكل از ده و اندى هزار تن است از مكه رهسپار مدينه مى‏شود و پس از نبردى با نيروهاى دشمن مستقر در آنجا، مدينه را آزاد ساخته آنگاه با آزادسازى دو حرم مكه و مدينه فتح حجاز و تسلط بر منطقه خاتمه مى‏يابد. وى پس از پيروزى بر حجاز راهى جنوب ايران مى‏شود و در آنجا با سپاه ايران و توده‏هاى مردم آن سامان به رهبرى خراسانى و شعيب بن صالح برمى‏خورد. آنان با او بيعت كرده و با همرزمى يكديگر با قواى دشمن در بصره به پيكار مى‏پردازند كه سرانجام به پيروزى بزرگ و آشكارى دست مى‏يابند. سپس امام(عج) وارد عراق گرديده واوضاع داخلى آنجا را پاكسازى مى‏كند و با درگيرى با بقاياى نيروهاى سفيانى و گروه‏هاى متعدد شورش آنها را شكست داده و به قتل مى‏رساند. آنگاه عراق را مركز حكومت و كوفه را پايتخت خود قرار مى‏دهد و بدين‏سان يمن، حجاز، ايران، عراق و كشورهاى خليج‏فارس يكپارچه تحت فرمانروايى آن حضرت درمى‏آيد. بعد از آن جنگ‏هايى با تركان و يهوديان صورت مى‏پذيرد كه در هر دو پيروزى از آن حضرت(عج) است. غربيان مسيحى از اين وقايع سخت نگران شده و با حضرت اعلان جنگ مى‏كنند ولى ناگاه حضرت عيسى مسيح(ع) از آسمان به قدس شريف فرود آمده و با سخنان خويش جهان و به ويژه مسيحيان را مورد خطاب قرار مى‏دهد. فرود آمدن حضرت عيسى(ع) براى جهان علامت و نشانه‏اى است كه موجب شادى مسلمانان و ملت‏هاى مسيحى خواهد گرديد. به نظر مى‏رسد كه حضرت مسيح(ع) ميان حضرت مهدى(ع) و غربى‏ها وساطت نموده و قرارداد صلحى به مدت هفت سال ميان دو طرف بسته مى‏شود. اما غربى‏ها بعد از دو سال پيمان صلح را مى‏شكنند، لذا روميان در يك هجوم ناگهانى با نزديك به يك ميليون سرباز به سرزمين شام و فلسطين يورش مى‏آورند. نيروهاى اسلام روياروى آنها قرار گرفته و حضرت مسيح(ع) موضع خود را هماهنگ با حضرت مهدى(عج) اعلام داشته و پشت سر وى در قدس نماز مى‏گذارد. دراين جنگ مسلمانان پيروز مى‏شوند. سپس غرب توسط امام فتح مى‏گردد. پس از فتح و اسلام آوردن بيشتر مردم آن سامان، حضرت مسيح(ع) رحلت نموده و حضرت مهدى(عج) و مسلمانان بر پيكر او نماز مى‏گذارند. سپس پيكر پاك او را با پارچه‏اى كه دست‏بافت مادرش مريم صديقه(ع) است كفن نموده و در جوار مزار شريف مادرش در قدس به خاك مى‏سپارد. پس از اين فتوحات حضرت مهدى(عج) براى تحقق بخشيدن به اهداف الهى در ابعاد گوناگون و در ميان ملل جهان اقدام مى‏كند و براى تعالى بخشيدن و شكوفايى زندگى مادى و تحقق توانگرى و رفاه همگان قيام نموده و جهت گسترش فرهنگ و دانش و بالا بردن سطح آگاهى دينى و دنيايى مردم مى‏كوشد. به نظر ميرسد كه جنبش دجال ملعون و فتنه و آشوب او يك حركت انحرافى بهره‏گيرى از پيشرفت علوم و حالت رفاهى باشد كه در زمان امام(عج) جامعه بشرى به آن دست مى‏يابد. دجال از روش‏هاى پيشرفته چشم‏بندى، براى فريب جوانان پسر و دختر و زنان كه بيشتر پيروان او را تشكيل مى‏دهند استفاده مى‏كند. ازاين‏رو در جهان موجى از فتنه و آشوب به وجود مى‏آورد كه فريبكارى‏هاى او را باور مى‏كنند اما حضرت مهدى(عج) نيرنگ‏هاى وى را آشكار ساخته و به زندگى او و هوادارانش خاتمه مى‏بخشد. اين دورنمايى كلى از حركت و انقلاب جهانى حضرت مهدى(عج) بود، (براى آگاهى بيشتر ر.ك: عصر ظهور، على كورانى، ترجمه عباس جلالى، انتشارات سازمان تبليغات اسلامى). اما علائم و نشانه‏هاى ظهور كه هر يك نويدى از نزديك شدن ظهور آن حضرت(عج) است فراوان است كه به ذكر مهم‏ترين آنها اكتفا مى‏كنيم: 1- خروج سفيانى: سفيانى مردى از نسل ابوسفيان است كه پيش از ظهور حضرت خروج مى‏كند و پس از ظهور با امام مى‏جنگد. امام صادق(ع) فرمود: «ما و خاندان ابوسفيان دو خاندانى هستيم كه بر سر دين خدا با هم دشمنى داريم. ما سخن خداوند را تصديق كرديم و آنان تكذيب كردند. ابوسفيان با پيامبر(ص) مبارزه كرد و معاويه با على(ع) و يزيد با حسين بن على(ع) به مخالفت برخاستند و سفيانى نيز با قائم(عج) خواهد جنگيد، (بحارالانوار، ج 52، ص 182). 2- خسف در بيداء: خسف ؛ يعنى، فرو رفتن و بيداء سرزمين بين مكه و مدينه است و مراد از آن فرو رفتن لشكر سفيانى در زمين است. على(ع) فرمود: در آستانه ظهور قائم ما، مهدى(عج) سفيانى خروج مى‏كند. سپاه وى به سوى مدينه حركت مى‏كند و چون به سرزمين بيداء مى‏رسند خداوند آنها را در كام زمين فرو مى‏برد، (ينابيع الموده، قندوزى، چاپ بصيرتى، ص 427). 3- خروج يمانى: سردارى است از يمن كه قيام كرده و مردم را به حق و عدل دعوت مى‏كند. امام صادق(ع) فرمود: قيام خراسانى و سفيانى و يمانى در يك سال و يك روز خواهد بود و در اين ميان هيچ پرچمى به اندازه پرچم يمانى دعوت به حق و هدايت نمى‏كند، (كتاب‏الغيبه، نعمانى، ص 252). ظاهراً خراسانى نيز دعوت به حق مى‏كند. 4- قتل نفس زكيه: نفس زكيه؛ يعنى، انسان پاك. امام باقر(ع) فرمود: «بين ظهور مهدى(عج) و كشته شدن نفس زكيه بيش از پانزده شبانه‏روز فاصله نيست»، (الارشاد، ج 2، ص 374). 5- صيحه آسمانى: ظاهراً صدايى است كه در آستانه ظهور از آسمان شنيده مى‏شود. امام باقر(ع) فرمود: «ندا كننده‏اى از آسمان نام قائم را ندا مى‏كند پس هر كه در شرق و غرب است آن را مى‏شنود، (كتاب الغيبه، نعمانى، ص 252). درباره تعداد ياران خاص آن حضرت كلياتى وارد شده است مانند اين كه: امام باقر(ع) فرمود: سوگند به خدا، سيصد واندى نفر بدون وعده پيشين گرد مى‏آيند در ميان آنان پنجاه زن است، (بحارالانوار، ج 52، ص 223). درباره ويژگى‏هاى ياران حضرت نيز طبق برخى از روايات خداشناسى، عبادت و بندگى، شجاعت، فرمانبرى، ايثار، زهد و ساده‏زيستى و نظم و انضباط از صفات آنان شمرده شده است. به بعضى از خصوصيات امام زمان(ع) اشاره مى‏شود: 1- زمين را پر از عدل و قسط مى‏كند. 2- همانند جدش پيامبر(ص) با شمشير قيام مى‏كند (البته شمشير ممكن است جنبه سمبليك داشته باشد). 3- هنگام ظهور چهره جوان خواهند داشت. 4- حكومت جباران و ظالمان از بين برده و امر خدا و دين حق را آشكار مى‏كند. 5- مردم را به قرآن و سنت رسول خدا و هدايت برمى‏گردند. نشانه‏هاى ديگرى نيز وجود دارد كه براى مطالعه آن ر.ك: 1- ظهور نور، على سعادت‏پرور، نشر تشيع 2- علائم ظهور امام زمان(عج)، محمد حسين همدانى، انتشارات صحفى 3- نشانه‏هاى ظهور، سادات مدنى، نشر منير 4- از ولادت تا ظهور، كاظم قزوينى، ترجمه: فريدونى، نشر آفاق 5- از ولادت تا ظهور، كربى، انتشارات الهادى 6- چشم به راه مهدى، جمعى از نويسندگان دفتر تبليغات اسلامى قم، چاپ اول زمستان 1375، صص 316 - 245 7- مقاله بررسى نشانه‏هاى ظهور، اسماعيل اسماعيلى 8- منتخب‏الاثر، فى‏الاسلام الثانى عشر، لطف الله صافى گلپايگانى، ص 357 و 373 9- مهدى موعود، تجرمه جلد سزدهم بحارالانوار، على دوانى، باب بيستم 10- امامت و مهدويت، لطف الله صافى گلپايگانى، ج 3، قسمت پايانى (به سوى دولت كريمه).

پاسخ : قيامت دو معنا دارد: يكى قيامت آحاد مردم است و يكى قيامت به معناى پايان عمر اين جهان و پديد آمدن جهانى ديگر. آن قيامتى كه ممكن است همين فردا باشد مرگ هر فرد است كه ممكن است هر زمان صورت بگيرد كسى كه مى‏ميرد قيامت او آغاز شده است. از پيامبر خدا(ص) نقل شده كه مى‏فرمودند: «من مات فقد قامت قيامته . كسى كه مى‏ميرد قيامت او برپا شده است» (بحار الانوار ج 61 ص 7). ولى آن قيامتى كه به معناى تحول اساسى و بنيادى اين جهان است گرچه زمان آن را هيچ كس جز خداوند نمى‏داند. ولى از جانب خداوند علايم و مقدماتى براى آن اعلام شده است كه بدون شك تا آن مقدمات فراهم نشود قيامت بر پا نخواهد شد. يكى از آن پيش آمدها ظهور امام زمان(عج) و علايم ديگرى است كه «اشراط الساعه» ناميده مى‏شود.

پاسخ : ازدواج و پاكى دانشجوى محترم از آنجا كه شما كليد حل تمام مشكلات را تأمين مالى و برخوردارى از سرمايه و ثروت‏مى‏دانيد بايد آدم محروم از مال و پول را هيچ و پوچ شماريد و آن را تا سرحد يك طفل 5 يا 6 ساله تنزل دهيد كه در همه نيازهاى خود چشم اميد به دست ديگران دارد در حالى كه در فرهنگ اسلامى و قاموس انسانى چنين‏انديشه‏اى هرگز جايگاه نداشته و كاملا" مطرود است حال شما به عنوان يك دانشجوى مسلمان و فرد تحصيل كرده چگونه مى‏فرمائيد «هنوز مانند يك‏پسر بچه شش ساله يا كمتر محتاج جيب پدرم هستم چگونه با اين...» آيا به عقيده شما تمام افراد سرمايه‏دار متولد شده‏اند و شما تهيدست بدنياآمده‏ايد؟ تمام انسانها بى نياز از جيب پدرشان چشم به دنيا گوشدند ولى‏شما در حالى كه دست در جيب پدرتان داشتيد پا به اين دنيا نهاده‏ايد؟ پاسخ واضح است كه هر شخصى خود با تلاش فردى خويش سرمايه به كف‏آورده است و از نظر مالى فكرى و اجتماعى سرمايه كسب كرده است و در اين ميان شما نيز بايد با تلاش خود نيازهاى مالى خويش را برآورده سازيدو اگر تخصصى داريد از مسير تخصص و الا هر كارى در توان شما هست همان وسيله كسب روزى و تأمين زندگى شما است پس ترديد به خود راه ندهيد ودر حد توان و ميزان تخصص خويش كار كنيد تا توانمند گشته و سرمايه به كف آوريد. تا امروز عزت خود را دستخوش اراده ديگران نبينيد. عزيز دل از جمله‏تعارضات آشكار در كلام شما آن است كه از يك سو خود را نيازمند وتهيدست مى‏دانيد ولى از جانب ديگر آرزوها و آمال دنيوى بلند و توقعات ايده‏ال داريد. مگر بايد در اول زندگى همه وسائل اعم از وسائل‏ضرورى رفاهى جملگى فراهم باشد؟! با تلاش خود ابتدا ضروريات را تهيه و تدارك كنيد و بعد از آن ازدواج نمائيد و آنگاه در صدد تهيه وسائل رفاهى‏برآئيد. و اين را بدانيد كه قدرت بازو تن سالم و همت بلند سرمايه زندگى هر انسان غيرتمند است و شما اين سرمايه را در حد ايده‏ال داريد. نيروى‏جوانى مقتدرترين نيرو و همت جوان بلندترين همت انسانهاست و اگر كسى‏با وجود اين سرمايه شكوه نمايد مشخص مى‏شود كه هنوز خود را نشناخته‏است و از سرمايه‏اى كه در اختيار دارد خبر ندارد و غافلانه زندگى مى‏كند ودر كنار آب تشنگى مى‏كشد. لذا دوست عزيزم آستين همت بالا و دامن تلاش بر كمر زن و با يك يا على مدد به سراغ كار و تلاش برو و در كنارتحصيل مسير معاش را نيز هموار ساز. كه خداوند ياور غيرتمندان پاك سرشت است. برادر عزيز اگر توان و يا فرصت كار در كنار تحصيل فراهم نيست و ازطرفى نيروى شهوت شما را تهديد مى‏كند و احتمال دارد به گناه مبتلا شويد و پاكى را از شما بربايد و ازدواج براى شما واجب گشته است در اين به‏تدابير زير عمل كنيد: 1- با بكارگيرى دستورالعملهاى زير قدرت شهوت راتحت كنترل در آوريد كه كنترل شهوت نه تنها در زمان تجرد بلكه حتى در زمان تأهل نيز مطلوب است و خود موجب موفقيت‏هاى روز افزون‏مى‏گرددA :: از خوردن غذاهاى پرچرپ خوددارى نمائيدB .: شكم خود را هرگز از غذا پر نسازيد بلكه قبل از سير شدن از خوردن دست بشوئيدC .:سعى كنيد روزه مستحبى بگيريد و يا در صورت عدم قدرت روزه تربيتى را فراموش نكنيد به اين ترتيب كه ميزان غذا را كاهش تعداد وعده‏هاى غذا راكاهش و فاصله وعده‏ها را افزايش و تا گرسنه نشده‏ايد غذا نخوريدD .: از خوردن تخم مرغ فلفل پياز گوشت قرمز چربى حيوانى غذاهاى چرپ وخرما حتى‏المقدور خوددارى نمائيد# .: از نگاه كردن به اشيأ مناظر وافرادى كه تحريك جنسى را در پى دارد پرهيز كنيدF .: با جنس مخالف رفتار متكبرانه داشته باشيدG .: افكار جنسى را هرگز به ذهن خود راه‏ندهيد و هميشه خود را به كار و فعاليت مطلوب مشغول سازيدH .: به صورت مرتب ورزش كنيد و بيشتر به ورزش‏هايى بپردازيد كه انرژى ذخيره‏شده را هزينه مى‏كندi .: كتب شهيد دستغيب(ره) را مطالعه كنيد تا حالت خداپروايى و پرهيز از گناه هميشه در دل شما زنده گرددJ .: زياد قرآن‏بخوانيد و در معانى آن تدبر كنيد و از قرائت ادعيه و زيارت ائمه كه درمفاتيح الجنان وارد شده غفلت نورزيد و يقينا" نسبت به آن اهتمام نمائيد. 2- در صورت عدم توانايى در به كنترل درآوردن شهوت به‏توصيه‏هاى زير عمل كنيد: - سطح توقع خود را پايين آوريد و به ضروريات زندگى اكتفا كنيد. - فردى كه با حداقل معيشت آماده زندگى مشترك‏است و ديگر شرائط يك همسر ايده‏ال را دارد انتخاب كنيد[ براى آگاهى از شرايط انتخاب همسر از كتاب‏هاى آئين همسردارى - انتخاب همسر نوشته‏آقاى امينى ازدواج آسان خانواده در اسلام كمك بگيريد] - مقدمات‏عقد را فراهم سازيد. و فرد مورد نظر را عقد كنيد. - بعد از مدتى حدود حداكثر 9 ماه ازدواج كنيد (بيشتر فاصله نشود) - در فاصله عقد و ازدواج كاركرده و مقدمات ازدواج و زندگى مشترك را فراهم سازيد. - از كمك‏هاى غير مستقيم و مساعدت‏هاى والدين خود و همسرتان بهره‏مند گرديد. مثلا "درمنزل يكى از والدين خود و يا همسر آينده‏تان زندگى كنيد. - از بابا شدن تا به سامان رسيدن زندگى اجتناب كنيد. (سعى در زمان تحصيل خود ياهمسرتان بچه‏دار شدن را به تأخير بيندازيد). - بيشتر به زندگى علمى خودعنايت و توجه داشته باشيد تا به آداب و رسوم خانوادگى و لذا به هيچ وجه از زندگى درسى دور نشويد و هرگز روزى را بدون مطالعه سپرى نسازيد ومقيد باشيد در روز چند ساعت مطالعه نموده و كتاب را كنار نگذاريد. - اين كار را در انتهاى ترم و بعد از امتحانات انجام دهيد از فرصت تابستان‏استفاده كنيد.سربازى دوست عزيز دانشجو همانگونه كه گذشت همه مشكلات را پول حل نمى‏كند و راه حل مشكل سربازى‏[ البته اگر بتوان آن رامشكل ناميد ]نيز تنها پولدار بودن نيست بلكه ادامه تحصيل بهترين‏راحتترين و سودمندترين روش است به اين ترتيب كه اگر پيوسته در حال تحصيل باشيد و به محض اتمام مقطع كارشناسى وارد دوره كارشناسى ارشدشويد و از آنجا پا به دوره‏اً تخصصى و دكترى‏ بگذاريد از خدمت سربازى معاف خواهيد بود. پس مشخص شدن تنها راه نرفتن به سربازى پولدار بودن‏نيست بلكه درس خواندن است. اما افسوس كه برخى چون به درس به عنوان ابزار نگاه مى‏كنند بايد خود را براى سربازى آماده كنند و الا هيچ‏نظام حكومتى افراد محصل و دانش اندوزان كشور خود را به سربازى نمى‏برد. بلكه با فراهم ساختن زمينه تحصيل آنها را در مسير علم اندوزى راهنمايى وهدايت مى‏كند و از درخت دانش آنها ثمره مى‏برد. برادر عزيز نكته ديگر آن‏است هرگز نبايد به سربازى به عنوان يك دوران تيره و تار نگاه كرد بلكه سربازى دوره خودسازى بدنى و پيشرفت و تكامل شخصيتى انسانها است‏البته به شرط آنكه از اين دوره بهره‏بردارى كنيد و همانند افراد سرگردان به آن نگاه نكنيد. چه بسيار افرادى كه از همين دوران سربازى به موقعيت‏هاعالى پل زدند و از اين فرصت طلايى بهره گرفتن افزون بر اينكه سربازى امروزه خدمتى مقدس در راه دفاع از دين و كشور است و آن كسى كه با پول‏خدمت سربازى را مى‏خرد نيز بگونه‏اى خدمت اقتصادى مى‏كند و به راستى اگر همه جوانان همانند شما به مسئله سربازى نگاه مى‏كردند اوج فساد به كجامى‏رسيد و مى‏انجاميد و سرنوشت كشورها چه مى‏شد؟ و دشمن تا كجا نفوذپيدا مى‏كرد؟ از افرادى همانند شما انتظار مى‏رود كه به مسائل از دريچه نياز شخصى و منافع فردى نگاه نكنند و بيشتر در انديشه دينى و مذهبى باشندو مصالح مسلمانان و كشور را مد نظر آورند و به ويژه با تحصيل علم و دانش هم عاليترين خدمت را ارائه كنند و هم خدمت سربازى را پاى تحصيلات عالى‏سپرى سازد. اميدواريم كه اطاله سخن و صراحت بيان ما خاطر شما را رنجيده نساخته و كاسه صبر و حوصله شما لبريز نكرده باشد در پايان ضمن آرزوى‏موفقيت براى شما چشم انتظار اتخاذ تصميم شما را داريم تا در مكاتبه بعدى در صورت توان خدمتى ديگر را ارائه كنيم و البته در خصوص سؤال‏دوم شما كه مد نظرتان مى‏باشد اطلاع مشروح از وضعيت خانوادگى نظر والدين سن رشته تحصيلى ترم تحصيلى و شهرستان محل سكونت و... لازم‏است كه در صورت ارائه آماده خدمت گزارى هستيم.

پاسخ : در فرض سوال كه پول را به عنوان قرض به شما پرداخته‏اند واجب است به دانشگاه مسترد داريد. و پرداخت آن به شخص مستحق يا ديگرى موجب برائت ذمه نيست.

پاسخ : اساساً استفاده شخصى از وسايل بيت المال جايز نيست و وسايل اسقاطى بايد براساس مقرراتى كه هر يك از سازمان‏هاى دولتى دارند به فروش برسد. در مورد اشياى بسيار كم‏ارزش كه قابل بازسازى هم نيستند طبق نظر مسؤول مربوطه و براساس اجازه مستند به اختيارات قانونى او مى‏توان استفاده كرد.

پاسخ : انفاق و ساير تصرفات زن در مال شوهرش بدون اجازه او جايز نيست. بلى اگر از قراين بفهمد كه شوهرش راضى است اشكال ندارد.

پاسخ : در وضو بايد صورت را از بالاى پيشانى از جايى كه موهاى سر روييده تا آخر چانه و از عرض به مقدارى كه معمولا بين دو انگشت شست و وسط قرار مى‏گيرد و دست‏ها را نيز كمى از بالاى آرنج تا سر انگشتان به طور كامل بشويد و فرقى نيست بين اين كه دست يا صورت را به قصد وضو زير آب بگيرد تا آب از بالا به پايين جارى شود يا با مشت آب را بريزد و با دست كشيدن آب را به همه نقاط دست‏ها و صورت جارى كند. و بعد از شستشوى صورت و دستها قسمت جلوى سر را با رطوبت كف دست راست مسح كند و بعد از آن پاى راست را از سر يكى از انگشتها تا مفصل پا و نيز پاى چپ را به همين صورت با دست چپ مسح نمايد.