تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : آينده‏نگرى تدبير و تعقلى است كه هر عاقلى بدان نياز دارد زيرا هر كس بايد براى زندگى آينده و هدف خود خوب تدبير كند، خوب تعقل كند، مشورت لازم را انجام دهد، زير و بم و فراز و نشيب كار را به خوبى دريابد سپس با توجه به همه اينها يك برنامه خوب و قابل عمل بريزد و بعد در مقام عمل كوشايى لازم را از خود نشان دهد. ولى آرزوهاى طولانى بلند پروازى‏هاى خيالى و نفسانى است كه انسان را به خود مشغول مى‏سازد و به هيچ چيز هم بند نيست شايد بشود و شايد نشود و جز بافتنى‏هاى ذهنى و دل خوشى‏هاى بى اساس خيالى چيز ديگرى نيست و اين آمال و آرزوها بعد از آينده‏نگرى و تدوين برنامه زندگى جز دل مشغولى و دغدغه ذهنى عائدى ندارد ازاين‏رو در روايات، بسيار سرزنش شده است آينده‏نگرى و تدبير به انسان آرامش مى‏بخشد ولى آمال و آرزوهاى طولانى حسرت دست‏يابى به امور غير خدايى را در دل ماندگار مى‏كند و آرامش دل را به هم مى‏زند.

پاسخ : آيت‏الله تبريزى: بنا بر احتياط بين نماز شكسته و تمام جمع مى‏كند و بنا بر احتياط روزه بگيرد و چنانچه روزه گرفت قضأ ندارد. والله العالم.

پاسخ : براى اينكه بفهميد در تأثيرگذارى بر محيط خود چقدر مى‏توانيد نقش داشته باشيد چندين چيز را ملاحظه فرماييد: 1. درك نياز محيط خود: اين اوّلين گام است كه با مطالعه‏ى محيط خود و دقت در آن، نياز آنجا را درك كنيد، مثلاً اگر محيط شما ضعف اعتقادى يا اخلاقى يا... دارد ابتدا بايد نوع نياز شناسايى شود. 2. سنجش استعداد خود: در اين مرحله بايد استعداد خود را در راستاى برآوردن نياز محيط خود بسنجيد. مثلاً آيا استعداد ورود به وادى مسائل اعتقادى و بحث‏هاى نظرى اخلاقى را داريد يا نه؟ 3. شناخت توانايى‏هاى اجرايى: در اين مرحله بايد بدانيد كه آيا توانايى‏هاى لازم را براى عملى كردن و به فعليت رساندن آنچه را كه در خور استعداد شماست، به دست داريد يا نه؟ مثلاً تأثيرگذارى اعتقادى و اخلاقى صبر، حوصله و متانت را مى‏طلبد بايد بدانيد كه چنين توانايى در شما وجود دارد يا نه؟ 4. شناخت قالب‏هاى تأثيرگذارى: بايد با شيوه‏هاى تأثيرگذارى آشنا باشيد و اين خود به حسب افراد و محيطهاى گوناگون، متفاوت است، مثلاً در محيطى خاص تأثيرگذارى اعتقادى و اخلاقى از راه قلم فرسايى يا شعرسرايى ميسر است. در محيطى ديگر از راه مناظره و بحث‏هاى عقلى و برهانى ممكن است. در محيطى ديگر كلاس داراى ميسور است. در محيطى ديگر طرح دوستى و رفاقت‏هاى فرد كارساز است و... 5. شروع كردن از كم و مطالعه‏ى دقيق در نتيجه‏ى كار: از كم بايد شروع كرد و در نتيجه كار به دقت مطالعه كنيد تا كاستى‏هاى تأثيرگذارى بر محيط شناسايى گردد و سپس راه‏هاى علاج و برطرف ساختن كاستى‏ها اِعمال گردد در اين مرحله بايد نتيجه‏ى كار را دقيقاً ارزيابى كنيد و سپس براى از بين بردن نقصان تأثيرگذارى راهيابى كنيد.

پاسخ : يشه غرور و خودبينى عدم شناخت صحيح و كافى از خداوند و نيز عدم شناخت انسان از خويش است. اگر به اين نكته توجه شود كه انسان يك موجود ممكن و ضعيفى است كه از خودش چيزى ندارد و آن قدر ضعيف است كه در قرآن هيچ موجودى با صفت ضعف ياد نشده مگر انسان: خُلِقَ اَلْإِنْسانُ ضَعِيفاً، (نساء،آيه 28). از طرف ديگر اگر عظمت پروردگار عالم و اين كه هر چه هست از اوست روشن شود ديگر جايى براى غرور و عجب باقى نمى‏ماند؛ چون مى‏فهمد كه اگر علمى و دانشى دارد از اوست و ابزار درك و فهم آن علم را خدا داده است و اگر قدرتى دارد از اوست و اگر عبادت و نيايشى مى‏كند آن هم به توفيق اوست و... و نيز اگر بداند كه خداوند با اندك اشاره‏اى مى‏تواند همه اين سرمايه‏ها و قدرت‏ها را از انسان سلب كند و بگيرد هميشه خودش را بدهكار او مى‏بيند و عجب و غرور را از وجود خويش دور مى‏كند. البته رسيدن به اين مرحله از معرفت كار ساده‏اى نيست و مجاهده با نفس لازم دارد. دقت در آيات قرآن، سرنوشت مغروران، (چون شيطان، قارون، فرعون‏ها و...) و نيز دقت در روايات و تاريخ اسلام، كمك خوبى براى شناخت راه درست و مبارزه با اين صفت رذيله است. شايسته است انسان واقع بين باشد و درباره خويش به انصاف قضاوت كند؛ يعنى، نه شايسته است كه انسان خود را كمتر از آنچه هست بداند و نه زيبنده است كه خود را بيش از آنچه هست، تلقى كند. هر دو آفت بوده و براى سرنوشت انسان مضر خواهد بود. به خصوص توجه داشته باشيد كه غرور، انسان را از اهداف عالى باز مى‏دارد. علت آن روشن است؛ چون انسان مغرور، به خودش اجازه مشورت و استفاده از نظرات و ديدگاه‏هاى دوستان، اساتيد و بزرگ‏ترها را نمى‏دهد و همين امر كافى است كه او را از بسيارى از ارزش‏ها عقب بيندازد. انسان مغرور، پيوسته نظر خود را بر ديگران ترجيح داده و استبداد رأى پيدا مى‏كند و در نتيجه از ارزش‏ها عقب خواهد افتاد. نكته ديگر اين كه مردم از افراد مغرور، متنفر و بيزارند؛ هم چنان كه خود شما نيز از افراد مغرور خوشتان نمى‏آيد. با اين بيان در صدد خودسازى برآمده و تلاش كنيد، به جاى غرور و منيّت، افتادگى و تواضع را شعار خود پيشه كنيد و به هر كس به اندازه كمالى كه واجب است، توجه نموده واحترام بگذاريد. حضرت امام باقر(ص) فرموده است: دو ملك در آسمان هستند كه موكّل بندگانند؛ هر كه تواضع كند، او را بلند مرتبه كنند و هر كه تكبّر نمايد، او را پست مرتبه سازند»، (كافى، ج 2، ص 122). براى اين كه انسان ، دچار عجب و غرور نشود، توجه به چند نكته ضرورى است: الف ) اگر توجه به خدا داشته باشد و بداند هم‏چنان كه وجود انسان از او است، امكانات را هم او به انسان عطا كرده است و مى‏تواند با اندك اشاره‏اى اين نعمت‏ها را بگيرد و به قول شاعر: اگر نازى كند يك دَم‏ فرو ريزند قالب‏ها بنابراين انسانى كه از خود هيچ ندارد، غرورش براى چيست؟! در بين علما افرادى بوده‏اند كه بعد از مدت‏ها رنج و زحمت در راه علم با يك بيمارى مختصر همه آنچه را در طول سال‏ها ياد گرفته بودند، فراموش كردند، به طورى كه بعضاً اسم خود و فرزندان خود را هم از ياد برده‏اند. اين بهترين شاهد است بر اين كه هيچ‏گاه عُجب و غرور سراغ انسان نيايد، زيرا علمى كه با بيمارى مختصر به چنين سرنوشتى دچار شود، نبايد موجب غرور شود. ج ) در آيه 85 سوره اسراء مى‏خوانيم كه وَ ما أُوتِيتُمْ مِنَ اَلْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلاً؛ به شما از علم جز بهره اندكى داده نشده است، بنابراين هر چقدر هم بر اندوخته‏هاى علمى انسان اضافه شود، جز اندكى نخواهد بود. با مطالعه در زندگى بزرگان مى‏بينيم خيلى از آنها در آخر عمر گفته‏اند اكنون فهميده‏ام كه چيزى نمى‏دانم. ظاهراً درباره ابوعلى سينا با آن عظمت و تبحرى كه در اكثر علوم مخصوصاً فلسفه و عرفان داشت اين نكته نقل شده كه گفته است: تا بدان‏جا رسيد دانش من‏ كه بدانم همى كه نادانم! در خاتمه روايتى از رسول خدا(ص) در اين‏باره يادآورى مى‏كنيم. اگر طالب تحقيق بيشتر هستيد، شما را به مطالعه كتاب‏هاى اخلاقى مثل «معراج‏السعاده» و «قلب سليم» شهيد دستغيب توصيه مى‏نماييم. عن النبى صلى اللَّه عليه و آله و سلم: ثلاثٌ مُهْلِكات شحٌ مطاع و هوىً متّبع و اعجاب المرء بنفسه‏؛ سه چيز باعث نابودى انسان است؛ بخلى كه از آن پيروى شود، هواى نفسى كه متابعت شود و عجب انسان به خودش‏، (محجة البيضا، ج 6 ، ص 272). اين سه چيز را رسول‏خدا به عنوان هلاك كننده سرمايه دين و دنيا معرفى نموده است. براى آگاهى بيشتر ر.ك: 1) معراج‏السعادة،مرحوم نراقى 2) قلب سليم،شهيد دستغيب

پاسخ : بادت‏هاى ظاهرى به تنهايى در تشخيص حق و يا صبر براى حق كافى نيست. درباره دو مصداق ذكر شده (ابوموسى اشعرى و دشمنان امام حسين«ع)» گفتنى است كه التزام ظاهرى آنان به احكام اسلام روشن است. طبرى مى‏گويد: در شورش مردم ايذج ابوموسى اشعرى مردم را به جهاد پياده تشويق نمود به همين خاطر عده كثيرى پياده براى جهاد حركت كردند برخى نيز گفتند ببينيم خود او چگونه خارج مى‏شود. هنگام خروج براى جهاد بار و بنه خود را بر چهل قاطر از قصر خارج نمود. پس مردم عنان او را گرفتند و گفتند ما را بر بعضى از اين مركب‏هاى اضافه سوار نموده و خودت با پيادگان بيا همان‏گونه كه ما را به جهاد پياده تشويق نمودى او بر فرق آنان كوبيد تا اين كه بالاخره از او دست برداشتند و به نزد عثمان رفته و بركنارى وى را خواستار شدند» (تاريخ طبرى ج 4 ص 265). ابن ابى الحديد مى‏گويد: نزد حذيفه سخن از دين و ايمان ابوموسى به ميان آمد او چنين گفت: شما درباره او اين طور قضاوت مى‏كنيد ولى من گواهى مى‏دهم كه او دشمن خدا و پيامبر است و در دنيا و آخرت با آنها سر جنگ دارد حتى در روزى كه عذرخواهى ستمگران به آنان سودى نبخشد و لعنت خداوند و بدى عاقبت شامل حال آنان خواهد شد». ابن ابى الحديد اضافه مى‏كند: «حذيفه همان كسى است كه منافقان را خوب مى‏شناخت و پيامبر(ص) جريانات آن‏ها را شرح داده و نام آنها را به او گفته بود» (ترجمه نهج‏البلاغه ج 13 ص 313). درباره دشمنان امام حسين(ع) در كربلا نيز يكى از محققان و دانشمندان معاصر سنى مى‏گويد: «آنچه كه براساس تحقيق مى‏توان گفت اين است كه در لشكريان يزيد كه عليه امام حسين(ع) يزيد را يارى نمودند هيچ كس نبود مگر اين كه طمع در مال داشت و براى اين طمع جان مى‏داد تا آن جا كه محرمات را زير پا نهاده خون‏ها را مى‏ريخت و از هيچ گناهى در راه حُطام دنيا پرهيز نداشت و مبالات نمى‏نمود» (ابوالشهدأ عباس محمود العقاد ص 75). بر اين اساس نمى‏توان دو موردى را كه اشاره نموديد حتى از مصاديق عبادت ظاهرى دانست و چه بسا كه بتوان گفت التزام ظاهرى به احكام شرعى نيز از بسيارى از گناهان وانحرافات و ابتلا به باطل انسان را نجات مى‏دهد.

پاسخ : بر اساس آيات فراوانى از قرآن كريم، خداوند بزرگ پاداش هر عمل نيكويى را كه خالصانه براى رضايت او به جا آورده شود، تباه نمى‏سازد؛ إِنَّ اَللَّهَ لا يُضِيعُ أَجْرَ اَلْمُحْسِنِينَ‏ (بقره: 2) بنابراين، چنانچه كسى با عشق اهل بيت(ع) زيارت عاشورا را تلاوت كند، خداوند پاداش نيكويى به وى عطا خواهد كرد. مهم‏ترين پاداش همان است كه امام صادق(ع) بيان فرموده است: خداوند سوگند يا كرده است كه زيارت چنين زائرى را بپذيرد و نيازمندى‏هايش را برآورده سازد و او را از آتش جهنم برهاند و در بهشت برين جاى دهد. همچنين حق شفاعت و دستگيرى كردن از ديگران را به وى عطا كند، (مصباح المتهجد و سلاح المتعبد: شيخ طوسى/ص 782). بر اساس تجربه نيز ثابت شده است كه نيازمندان فراوانى با نذر كردن چهل زيارت عاشورا، به حوائج شخصى و يا عمومى خود دست يافته‏اند، مانند مرحوم آيت‏الله نجفى قوچانى و مرحوم آيت‏الله سيد فشاركى(قدس سرهما). براى آگاهى بيشتر ر.ك: سياحت شرق/204 الكلام يجرّ الكلام: احمد زنجانى/ج 1/ص 54 داستان‏هاى شگفت: شهيد دستغيب/ص 399 همچنين برخى از اهل معرفت در پرتو ممارست به تلاوت زيارت شريف عاشورا به مكاشفاتى دست يافته‏اند، مانند مرحوم حضرت آيةالله بهاء الدينى(قدس سره الشريف)، (منشور نينوا: مجيد حيدرى‏فر/ص 36) السَّلامُ عَلَيْكَ يا ثارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثارِهِ وَ الوِتْرَ المَوْتُورِ: سلام بر تو اى خون خدا و فرزند خون او سلام بر تو اى يگانه دوران، (ثار: مخفّف ثائر، به معناى خون و طالب خون است. وِترِ موتور، مثل يومِ أيوم و ليلِ اليل و حجرِ محجور و قدَرِ مقدور و وعدِ موعود تأكيد است يا به معناى فردى كه كسانش كشته شده باشند و يكّه و تنها مانده باشد). حسين خون خدا و يگانه دوران: آرى! او خون خدا و فرزند خون خدا است. على(ع) كه ثاراللّه است، فرزندى به نام حسين(ع) دارد، (درباره معناى «ثاراللَّه» پنج احتمال گفته شده، كه به نظر نگارنده آن چه در متن آمده است، از همه آن‏ها پوياتر است؛ شفاء الصّدور فى شرح زيارة العاشور، ص 228. هر چند معناى منتقم نيز زيباست. همان گونه كه مرحوم ابن قولويه در زيارت هفدهم و بيست و سوم امام حسين(ع) اين فقره را نقل مى‏كند: «وَ اِنَّكَ ثارُ اللَّهِ فِى الأَرضِ وَ الدَّمُ الَّذى‏ لا يُدرِكُ تَرَتَهُ أَحَدٌ مِن أَهلِ الأَرضِ وَ لا يُدرِكُهُ اِلاَّ اللَّهُ وَحدَهُ‏». (كامل الزيارات، ص 368 و ص 406). خدا موجود مادّى نيست كه داراى جسم و بدن باشد و دستگاه گوارش و مركز پالايش خون داشته باشد، ليكن اين تعبير از باب تشبيه معقول به محسوس است؛ يعنى همان گونه كه نقش خون در بدن آدمى نقش حياتى است، بود و نبودش، مرگ و زندگى او را رقم مى‏زند، وجود مقدّس امام على و امام حسين(ع) نزد خدا و در دين او چنين نقشى دارند كه اگر على(ع) نبود، اسلام نبود و اگر حسين(ع) نبود، اسلام و تشيّع نبود. امروز بقاى اسلام و آداب مسلمانى به بركت آن دو وجود مبارك است. يكى در مدينه و جنگ احزاب با شمشيرش مظهر تامّ كفر و شرك را از پاى درآورد و عامل توسعه و گسترش اسلام در حوزه حجاز و امپراتورى روم و ايران گرديد و ديگرى در كربلا و حماسه پر شور عاشورا، با ايثار جان و مالش، مظهر تامّ كفر و نفاق را از پاى درآورد و سبب اشاعه فرهنگ حسينى - فرهنگ نثار و ايثار - به سراسر عالم شد و به بركت آن دو ذات مقدّس، رسوايى كفر و شرك، نفاق و منافقان جاودانه شد و امروز كه ما شاهد فروپاشى نظام كمونيستى و سوسياليستى هستيم و در آينده نزديكى نيز فروپاشى نظام كاپيتاليستى را - ان شاء الله - مشاهده خواهيم كرد، همه و همه به بركت آن دو عنصر قدسى است. بنابراين، اگر سيّد الشّهدا(ع) لقب منحصر به فردى يافته است كه همتا و شريكى ندارد، به جهت نثار و ايثار اوست كه همانند و نظيرى ندارد:  تَرَكْتُ الْخَلْقَ طُرّاً فى‏ هَواكا         وَ أَيْتَمْتُ الْعِيالَ لِكَىْ أَراكا  * در راه وصول به معشوق حقيقى، تمامى جهان را طلاق دادم و از همه تعلقات دنيوى و مادى رهيدم. او يكّه تاز اين ميدان است و كسى چنين وصفى ندارد، حتّى پدر بزرگوارش. زيرا پدرش گرچه ثارالله است، ولى «ابن ثار الله» نيست. تنها كسى كه اين دو فضيلت را ويژه خود ساخته است، امام و سالار شهيدان حسين بن على(ع) است. آرى! تا ياد و نام سيّدالشّهدا(ع) زنده و بر سر زبان‏ها است، تا عشق حسين(ع) در دل‏ها مى‏تپد، تا آتش محبت و ولايت او در قلوب انسان‏ها مشتعل است، تا فرياد «يا حسين» بر بلنداى آسمان‏ها و زمين طنين انداز است، نام و ياد خدا زنده و پايدار است. چون او همه هستى خود را در راه خدا انفاق و ايثار كرد، سيماى ننگين رياكاران و تحريف‏گران زمان را آشكار كرد و نقاب از چهره زشت آن‏ها برداشت و اسلام ناب نبوى و علوى(ع) را بر مردم نماياند. توضيحى درباره‏ى سند زيارت شريف عاشورا مقدمه: پذيرفتن يك حديث و بر پاى آن رفتار كردن مشروط به گذران آن از چهار مرحله‏ى زير است: 1- اعتبار سند؛ يعنى راويانى كه حديثى را از پيامبر(ص) يا امام(ع) نقل كرده‏اند، همگى بايد افراد مورد اعتماد باشند؛ گر چه مذهب آنان شيعه‏ى دوازده امامى نباشد. پس، بايد دروغگو نبودن آنان براى ما روشن شود، و گرنه سخنشان باوركردنى نيست. 2- شفافيت دلالت مفهومى؛ يعنى ساختار واژگان و جمله‏هاى حديث به گونه‏اى باشد كه ظهور كافى در بيان مراد متكلم داشته باشد و از نظر عرف هيچ گونه ابهام و اجمال و ترديدى كه سبب اختلال ظهور كلام گردد، در آن راه نداشته باشد. زيرا اهل عرف در فهم مراد گويندگان، با استناد به اصول عقلايى مانند اصل نبودن قرينه، اصل عدم غفلت، اصل عدم نسيان، اصل عدم خطا، مبناى ظاهرى الفاظ را ملاك قرار مى‏دهد. 3- شرايط زمانى و مكانى صدور؛ يعنى آيا امام(ع) در شرايط عادى و بدون هيچ گونه مشكل خارجى حكم واقعى الهى را بيان فرموده‏اند يا در موقعيت بحرانى و در نظر گرفتن برخى از شرايط براى پيش‏گيرى از رخدادهاى نامطلوب براى برخى از مسلمانان سخنى را فرموده است؟ به ديگر سخن اين كه: آيا رعايت حال تقيه و شرايط ضرورى جانبى را كرده يا در حال متعارف به بيان حقايق نظر داشته است؟ زيرا حديث صادر شده در حال تقيه براى ديگر زمان‏ها حجيت ندارد. 4- نبود معارض مفهومى؛ يعنى پس از احراز صحت سند و تماميت دلالت و جهت صدور واقعى يك حديث، بايد در ميان احاديث ديگر به جست و جو پرداخت و چنانچه روايتى بر خلاف آن پيدا شد، نخست بايد به روش جمع دلالى، سپس ترجيح سندى يا دلالى عمل كرد. سند زيارت عاشورا شيخ طوسى(قدس‏سره) با سه سند اين زيارت شريف را به شرح زير نقل كرده است: 1- محمد فرزند اسماعيل بن بزيع، از صالح فرزند عقبه، وى نيز از پدرش عقبة بن خالد از امام باقر(ع). 2- محمد فرزند خالد طيالسى، از سيف بن عُميره، از صفوان فرزند مهران از امام صادق(ع)، از پدرانش از پيامبر و جبرئيل و سرانجام خداوند بزرگ. 3- صالح بن عقبه و سيف بن عُميره از علقمه فرزند محمد حَضرمى از امام باقر(ع)، (مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد/772 787) گفتنى است: همه‏ى افراد پيش گفته از مشاهير راويان حديث هستند كه عموماً از سوى دانشمندان علم رجال توثيق شده‏اند مگر عقبة بن خالد و علقمة بن محمد كه توثيق خاص ندارند، ولى توثيق عام دارند؛ يعنى افراد بنامى بودند كه روايات امامان را نقل مى‏كردند و اگر نقطه‏ى ضعفى در آنان بود، به يقين در جامعه اشتهار پيدا مى‏كرد و بر سر زبان‏ها مى‏افتاد و به يكديگر بازگو مى‏كردند؛ با اين همه، هيچ گونه قدحى درباره‏ى آن دو نقل نشده است. از اين طريق مى‏توان «توثيق عام» را احراز كرد. (براى توضيح بيشتر ر.ك: منشور نينوا: مجيد حيدرى‏فر/ص 35). در پايان ياد سپارى اين نكته‏ى مهم را براى همگان توصيه مى‏كنيم: براى اطمينان به صدور حديثى از معصومان(ع) بايد به روش پيش گفته عمل كرد، البته راه ديگرى وجود دارد و آن اينكه گاه از متن حديث و بلنداى مضمون آن مى‏توان به صدور آن روايت از امام معصوم(ع) مطمئن شد. كه ملاكهاى تشخيص دقيق آن از حوصله اين نوشتار خارج است و مى‏توان زيارت عاشورا را از اين طريق نيز مورد بررسى قرار داد. براى آشنايى بيشتر با مباحث رجالى سند زيارت عاشورا، به دو كتاب ارزشمند «شفاء الصدور فى شرح زياة العاشور» تأليف آيةالله ميرزا ابوالفضل تهرانى«قدس‏سره» كه از شاگردان ميرزاى شيرازى بود و نيز «اللؤلؤ النضيد فى شرح زيارة مولينا ابى عبدالله الشهيد» نگارش آيةالله شيخ نصرالله شبسترى مراجعه فرماييد.

پاسخ : خداوند در سوره احزاب در مورد اهل‏بيت(ع) مى‏فرمايد: ... إِنَّما يُرِيدُ اَللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ اَلرِّجْسَ أَهْلَ اَلْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً؛ ... خداوند فقط مى‏خواهد پليدى و گناه را از شما اهل‏بيت دور كند و كاملاً شما را پاك سازد»، احزاب، آيه 33). اين كه اهل‏بيت(ع) بشر هستند به حكم طبيعت انسانى همانند ساير انسان‏ها بوده و داراى لوازم جسمانى مى‏باشند در اين جهت فرقى بين اهل‏البيت و ديگر انسان‏ها نيست. البته در مورد فاطمه زهرا(ع) احاديثى وارد شده است كه دلالت بر پاكى آن حضرت از آلودگى ظاهرى و طبيعى (عادت زنانگى، حيض) مى‏كند، (فاطمةالزهرا، شادمانى دل پيامبر، احمد رحمانى همدانى، مترجم: دكتر سيد حسين افتخارزاده، ص 215، نقل از بحارالانوار، ج 43، ص 15). اما پاكى و طهارتى كه براى اهل بيت در آيه مى‏گويد، پاكى از هرگونه پليدى و گناه را شامل مى‏شود. در زيارت جامعه كبيره هم آمده است:
عصمكم الله من الزلل وامنكم من الفتن و طهركم من الدنس واذهب عنكم الرجس و طهركم تطهيراً؛ خدا شما را از لغزش‏ها حفظ كرد و از فتنه انحرافات در امان داشت و از آلودگى‏ها پاك ساخت و پليدى را از شما دور كرد و كاملاً تطهير نمود»، (تفسيرنمونه، ج 17، ص 297 و 298).

پاسخ : از اين‏كه با صراحت و صداقت كامل، مشكل خود را طى نامه‏اى براى ما تشريح كرديد بسيار خوشحاليم و اميدواريم با توجه كردن و به كار بستن نكات زير از اين مشكل رهايى يابيد. 1. به نظر مى‏رسد نه تنها شما در زندگى دچار شكست نشده‏ايد؛ بلكه فردى موفق و از اكثر افراد هم سن و سال خود بالاتريد؛ زيرا هم دوران متوسطه (دبيرستان) را به خوبى و موفقيت گذرانده‏ايد و هم توانسته‏ايد با پشت سر گذاشتن سدّ كنكور، وارد دانشگاه شويد. بنابراين مى‏توان گفت در زمينه تحصيل علم و دانش، از افراد موفق محسوب مى‏شويد. در زمينه‏هاى ديگر نيز اگر به گذشته و حال خود توجه كنيد، شاهد موفقيت‏هاى زيادى در زندگى خود خواهيد بود بنابراين اگر كمى درباره توانايى‏ها و استعدادها و توانمندى‏هاى خود دقت كنيد، درخواهيد يافت كه نبايد دچار سردرگمى باشيد و احساس شكست كنيد؛ بلكه احساس غرور و موفقيت خواهيد كرد و با تكيه بر تجربه‏هاى گذشته، روح اميد براى تلاشى بيشتر و دستيابى به موفقيت‏هاى بعدى در شما زنده خواهد شد. پس چه خوب است براى رهايى از احساس شكست و يا نااميدى نسبت به آينده، به موفقيت‏هاى تحصيلى و غير تحصيلى خود بينديشيد و توانمندى‏هاى مختلف را، در ذهن و انديشه، خويش مرور دهيد و با تكيه بر آنها، به سوى پيشرفت و رشد بيشتر حركت كنيد. همواره به خود تلقين كنيد كه: «فردى توانا و قدرتمندى هستيد» و افكار منفى را از خود دور كنيد؛ بنابراين توصيف و ترسيمى واقع‏بينانه از خود داشته باشيد و از اين افكار منفى - كه موجب يأس و نااميدى مى‏شود - اجتناب كنيد و بيشتر به نقاط قوت خود بينديشيد. 2. انسان موجودى مركب از دو بُعد جسمانى و روانى و متشكل از سيستمها و دستگاه‏هاى مختلفى (نظير دستگاه گوارش، تنفس، اعصاب و غدد و...) است. اين دستگاه‏ها چنان در هم پيچيده‏اند كه اختلال در يكى از آنها، ديگر دستگاه‏ها را نيز دچار اشكال مى‏كند. با بروز اشكال در يكى از اعضاى بدن، بايد با مراجعه به پزشك به علت يابى و درمان آن پرداخت. سيستم مغز - كه مركز فرماندهى تمام بدن است - نيز از اين قاعده مستثنى نيست. مغز انسان، تحت تأثير سيستم غدد داخلى كار مى‏كند كه در صورت كند كارى يا تند كارى و به طور كلى اختلال در سيستم غدد، گاهى سيستم تفكر و اعصاب فرد دچار اختلال مى‏شود و گاهى ديگر دستگاه‏هاى بدن تحت تأثير قرار مى‏گيرد. بنابراين اگر اختلالى در سيستم غدد ايجاد شود، ممكن است مستقيماً سيستم اعصاب و مغز فرد دچار اخلال گردد و موجب بعضى توهمات و افكار منفى شود. اين جا است كه بايد با مراجعه به پزشك متخصّص و دادن آزمايش، ضمن بررسى دقيق از وضعيت كاركرد سيستم غدد، به درمان آن پرداخت. بنابراين توصيه مى‏شود در ابتدا به پزشك متخصص (روان‏پزشك يا پزشك اعصاب و روان) مراجعه كنيد. در آن جا با معايناتى كه انجام خواهد گرفت، از كاركرد غدد داخلى و به طور كلى سيستم غدد اطلاعات كافى به دست خواهد آمد و در صورت نياز به دارو براى تنظيم ترشّح غدد، كار درمان شروع خواهد شد. در اين صورت مطمئن باشيد كه سير درمان پاسخ خواهد داد و شما از اين وضعيت نجات خواهيد يافت. ضمناً اگر صلاح دانستيد گزارش فعاليت‏هاى انجام شده را براى ما ارسال كنيد تا در صورت لزوم نكات بيشترى را خدمت شما ارائه دهيم. 3. رعايت نكات زير نيز در بهبود وضعيت شما مؤثر خواهد بود: الف) ارتباطهاى اجتماعى خود را با دوستان، هم كلاسى‏ها، اقوام و خانواده محترمتان گسترش دهيد؛ ب) سعى كنيد در خانه يا خوابگاه تنها به سر نبريد؛ ج) اوقات فراغت خود را بيشتر به كارها، فعاليت‏ها و ورزش‏هاى دسته جمعى بپردازيد؛ د) روزانه در پارك‏ها، يا محيطهاى سبز و خرم و با صفا، مقدارى پياده روى داشته باشيد؛ ه) حتى المقدور هفته‏اى يك بار به كوهنوردى رفته، از مناظر زيباى طبيعى لذت ببريد؛ و) مسافرت‏هاى تفريحى و دسته جمعى و شركت در اردوهاى علمى، تفريحى، زيارتى و... در كاهش اين گونه افكار مؤثر است؛ ز) با ورود افكار منفى و توهمات ديگر به ذهن‏تان، دوش آب ولرم بگيريد و در صورت امكان به شنا در استخر بپردازيد. در پايان، طبق درخواست شما، چند سطرى درباره امام زمان(عج) تقديم مى‏گردد: از وجود مقدس حضرت صاحب‏الامر (عج) نقل شده است كه فرمودند: «چگونگى استفاده از من در غيبت، مانند استفاده از آفتاب است؛ هنگامى كه ابرها آن را از ديدگان پنهان سازند». اين تشبيه از چند وجه قابل توجه است: 1- همان‏گونه كه خورشيد هرگز پشت ابر باقى نمى‏ماند، وجود آن حضرت نيز از پرده غيبت بيرون خواهد آمد. 2- همان‏گونه كه خورشيد گرما و نور خود را براى همگان مى‏رساند - هر چند پشت ابر باشد - آن حضرت نيز گرچه در پرده غيبت است، بركات خود را از مردم دريغ نمى‏دارد. 3- همان‏گونه كه وجود ابرها مانع ديدن خورشيد مى‏شوند، به گونه‏اى كه اگر ابرها را كنار بزنيم خورشيد نمايان مى‏شود؛ گناهان امت اسلام نيز، حجاب و علت غيبت شده است و اگر امت اسلام اين موانع را بردارند، دوباره از فيض حضور امام(عج) بهره‏مند مى‏شوند و يا حتى تك‏تك افراد با ترك گناهان و رفع حجاب‏ها، ممكن است به فيض ديدار امام(عج) نائل آيند. 4- همان‏گونه كه خورشيد مركز منظومه شمسى و محور چرخش كرات آن است و اين وظيفه ارتباطى به پشت ابر بودن يا نبودن آن حضرت ندارد، امام زمان(عج) نيز واسطه فيض بين خدا و مخلوق است؛ چه در غيبت باشد چه ظاهر.

پاسخ : هم علوم دينى و هم علوم غير دينى، هر دو از نيازهاى بسيار اساسى انسان است. از نظر اسلام خدمت به بشريت در هر زمينه‏اى، پسنديده و مورد سفارش اكيد است تا جايى كه تأمين هر يك از نيازهاى علمى و عملى جامعه از واجبات كفايى مى‏باشد. بنابراين هر كس بايد به تناسب نيازهاى جامعه و علايق و استعدادهاى خود، راه مناسب را برگزيند و در عين حال همواره متعهد باشد كه براى رضاى خدا و خدمت به بندگان او تلاش كند.

پاسخ : علاقه به شخصى ديگر به خصوص از جنس موافق اگر با رعايت معيارهاى اخلاقى و دينى همراه باشد اشكال ندارد يعنى نبايد اين علاقه به عشق كوركورانه منتهى شود بلكه بايد از هدف برخوردار باشد مثلاً موجب عبرت‏آموزى، درس‏گرفتن، مبادله شدن پيامهاى آموزشى و تربيتى گردد و از طرفى در رفتارها نيز نبايد حد و مرزها زير پا گذارده شود. پس اگر با رعايت نكات فوق باشد نه تنها ضرر ندارد و نكوهيده نيست بلكه مفيد بوده و عملى بسيار پسنديده مى‏باشد. اما شكل ارتباط شما بايد بر اساس رعايت موازين اخلاقى و انسانى و بدور از افراط و تفريط برقرار گردد و هميشه پيامى مفيد و مؤثر مبادله شود و بدون مبادله پيام و درس‏آموزى و عبرت نباشد و صرفاً به احترامهاى خشك و يا عشق افراطى و عارى از پشتوانه عقلى محدود نگردد شما بايد از اين ارتباط سه استفاده را ببريد: 1- به علم شما افزوده گردد. 2- ديدار او ياد خدا را در دل شما زنده سازد. 3- و رفتارى او شما به ياد آخرت و عمل كردن براى آخرت ترغيب كند نه دنياپرستى و روى آوردن به متاع دنيا. انشاءالله موفق و مؤيد باشيد.