تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : مقصود از تميز بودن بدن براى غسل و وضو اين است كه اولاً جايى از محل غسل و وضو نجس نباشد و ثانياً چيزى روى پوست بدن نچسبيده باشد كه مانع از رسيدن آب به پوست شود اما چربى بدن اگر كم باشد اشكالى ندارد.

پاسخ : شناخت‏هايى كه انسان در كودكى به دست آورده با عوض شدن ساخت فكرى و شناختى و ذهنى او در سنين نوجوانى و جوانى متحول مى‏شود و انسان سعى مى‏كند تا شناخت‏هاى قبلى را با ساخت فكرى جديدى كه به دست آورده است بازسازى كند. بسيارى از نوجوانان و جوانان در اين حالت دچار بحران روحى مى‏شوند چون گمان مى‏كنند كه تمام ارزش‏هاى فكرى و اعتقادات و مقدساتشان دارد زير سؤال مى‏رود و نظام ارزشى و اعتقاداتشان به هم مى‏ريزد و چون نمى‏خواهند آرمانهايشان درهم بشكند و فرو ريزد و خود را در اين حال تنها احساس مى‏كنند و پناهگاهى نمى‏يابند و مى‏ترسند مسائل فكرى خود را با ديگران در ميان گذارند لذا دچار وحشت و اضطراب مى‏شوند. از بين كسانى كه با مطالعات صحيح و بحث و گفتگو با روحانيان و متخصصان علوم دينى به پاسخهاى مناسبى براى سؤالات خود دست مى‏يابند با ساخت فكرى جوان و جديد خود نظام فكرى پايدارى را بنا مى‏گذارند و به جهان بينى خود شكل مى‏دهند و خود را از حيرت و سردرگمى و اضطراب نجات مى‏دهند و به يك آرامش دائمى مى‏رسند برخى نيز با بى اهميتى به مسائل دينى و بى ارزش دانستن آنها بر اساس ابهامات حل نشده‏اى كه برايشان پيش آمده به ماديات مى‏چسبند و سعى مى‏كنند مسائل معنوى و ابهاماتشان را به نحوى فراموش كنند تا از اضطراب رهايى يابند. اما بعضى از جوانان عزيز كه پاسخ مناسبى را براى سؤالات خود نيافته‏اند واز لاابالى‏گرى هم متنفرند دوران بحران فكرى و روحى آنها بيش از حد معمول استمرار مى‏يابد و دچار رنج و عذاب روحى مى‏شوند. بنابراين به شما دوست گرامى توصيه مى‏شود: 1- از شك و ترديد بوجود آمده در خود هيچ هراس و اضطرابى نداشته باشيد چون اين شك سازنده است يعنى شكى است كه مى‏خواهد نظام فكرى جديدى در شما ايجاد كند كه واقعى‏تر بوده و راسخ و استوارتر باشد. 2- از سوالات و ابهامات پيش آمده هر قدر هم كفرآميز و الحادى باشد هيچ ناراحت نباشيد زيرا اولاً اين افكار گناه محسوب نمى‏شوند و خطرناك نيستند ثانياً هر قدر از اين افكار بترسيد ممكن است بيشتر براى شما وسوسه ايجاد كند و بيشتر به سراغ شما بيايند بنابراين هيچ احساس گناهى به خود راه ندهيد و بدانيد كه اين افكار طبيعى است و براى همه در اين سنين پيش مى‏آيد. 3- تمامى سؤالات و ابهامات خود ار يادداشت كنيد و در حضور يك متخصص و اسلام شناس مطمئن آنها را مطرح و حل كنيد و با مطالعه دقيق به جواب منطقى براى هر سؤال دست يابيد به بيان ديگر براى سؤالات خود پاسخ بيابيد و به وسيله ديگران و انديشه خود آنها را حل كنيد نه اين كه براى خود مشغله و دست آويز ذهنى درست كنيد و هميشه با آنهادست به گريبان باشيد. 4- چنانچه پس از انجام مطالعه دقيق و مباحثه و گفتگوى حضورى با متخصصين به جوابهاى مناسب دست يافتيد ولى على‏رغم آن بازهم افكار مزاحم و آزاردهنده و تكرار شونده‏اى به شما هجوم آوردند لازم است به يك روانشناس و با راهنمايى و تحت نظارت او به يك روانپزشك مراجعه كنيد زيرا احتمالاً نوعى وسواس فكرى و گاهى وسواس عملى شما را آزار مى‏دهد كه نياز به دارو درمانى و روان‏درمانى هم‏زمان دارد. 5- اين مطالبى كه بيان فرموديد چندان كه شما فكر مى‏كنيد اهميت ندارد و آزار دهنده نيست و با انجام برخى تمرينات ساده به كمك يك روانشناس بالينى متخصص برطرف مى‏شود. 6- سعى كنيد از هر امرى كه شما را عصبى و ناراحت مى‏كند اجتناب كنيد و نوعى استراحت روحى براى خود ايجاد نماييد. 7- ورزش و تفريحات سالم و به دور از رقابت اضطراب‏انگيز را فراموش نكنيد بلكه بطور مرتب و منظم هر روز ورزش كنيد. 8- به صورت مرتب و منظم در روز قرآن بخوانيد مثلاً صبح زود و پايان شب به هنگام خوابيدن قرآن بخوانيد. در پايان ضمن آرزوى موفقيت به عرض مى‏رساند كه 30 روز ديگر بعد از انجام توصيه‏ها گزارشى از تأثير توصيه‏هاى ارائه شده بيان كرده و ارسال داريد تا مراحل بعدى كار تعقيب شده و به مقصود نائل آييم.

پاسخ : اگر اين شك بعد از اتمام نماز عارض شود نماز خوانده شده صحيح است ولى براى نمازهاى بعدى بايد وضو بگيرد.

پاسخ : اگر آن طورى كه نوشته‏ايد مرتب لكه و ترشح ادامه دارد بايد به يك پزشك حاذق مراجعه كنيد زيرا ممكن است مربوط به بيمارى يا اشكالى در رحم شما باشد و بنابراين اگر يقين نداريد آنچه خارج مى‏شود خون مى‏باشد، پاك است و وضو را باطل نمى‏كند و براى نماز اشكال ندارد. و ترشحات معمولى خانم‏ها نيز پاك است.

پاسخ : الف) در «بحارالأنوار» مجلسى(ره) حديث قدسى بدون كلمه مثلى نقل شده و به اين صورت آمده است:
يابن آدم انا اقول للشى‏ء كن فيكون اطعنى فى ما امرتك اجعلك تقول للشى‏ء كن فيكون (بحار 86/376) برخى «با كلمه مثلى» هم نقل كرده‏اند. صرف نظر از ضعف سند اين روايت، بنا به نقلى كه با كلمه مثلى نقل شده روايت قابل توجيه است. برخى آن را مَثَلى‏ (با حركت فتحه) خوانده‏اند كه در اين صورت اشكالى پيش نمى‏آيد؛ چون در قرآن مَثَلْ براى خداوند آمده است:
لِلَّهِ اَلْمَثَلُ اَلْأَعْلى‏، مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ (مفاتيح الجنان اعمال ماه رجب) در صورتى هم كه مِثْل (با حركت كسره و سكون) خوانده شود معنا صحيح است؛ زيرا مقصود از اين تماثل، تماثل در ذات نيست؛ چرا كه هيچ چيز مثل او نمى‏تواند باشد. ولى در برخى صفات نمى‏توان تشابهى با او پيدا كرد (مثل علم، عفو، عزت و ...) در اين صورت مقصود تشابه در برخى صفات است. ب) قسمتى كه نقل نموده‏ايد از دعاى رجبيه است اين دعا در مصباح كفعمى(ره) و مصباح شيخ طوسى(ره) آمده است. دعاى رجبيه داراى مضامين بسيار زيبا است. اين قسمت از دعا كه مى‏فرمايد: «
و آياتك و مقاماتك التى لا تعطيل لها فى كل مكان يعرفك بها من عرفك لا فرق بينك و بينها الاانهم عبادك و خلقك‏ (مفاتيح الجنان اعمال ماه رجب) به اين معنا است كه بين خداوند و آيات او (پيامبر وائمه طاهرين از مصاديق بارز واليان امرند) فرقى نيست، از اين جهت كه هرگونه معامله و رفتار با آنان معامله با خداوند است. بيعت با ايشان بيعت با خدا «
إِنَّ اَلَّذِينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اَللَّهَ‏» (فتح آيه 10) اطاعت ايشان، اطاعت خدا «
مَنْ يُطِعِ اَلرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اَللَّهَ‏(نساء آيه 80). و شناخت ايشان شناخت خدا «
من عرفهم فقد عرف اللّه‏ (زيارت جامعه صغيره) و كارهاى ايشان كار خدا وَ ما رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَ لكِنَّ اَللَّهَ رَمى‏ (انفال آيه 17) خلاصه سخن اين كه انبيا و اوليا چون عبد خدا و فرمان بردار حقيقى او هستند، خداوند آنان را مظهر اسما و صفات خودش قرار داده است. آنان چشم بينا، گوش شنوا و دست تواناى خدا هستند و هر گونه معامله با ايشان معامله با خدا است. عبوديت خداوند هم مقام والايى است و خداوند در قرآن كريم از پيامبران به صفت عبوديت ياد مى‏كند: «وَ اُذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ (ص آيه 17)؛ وَ اُذْكُرْ عِبادَنا إِبْراهِيمَ وَ إِسْحاقَ‏ (ص آيه 45)؛ سُبْحانَ اَلَّذِي أَسْرى‏ بِعَبْدِهِ لَيْلاً (اسراء آيه 1)؛ «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِي أَنْزَلَ عَلى‏ عَبْدِهِ اَلْكِتابَ‏ (كهف آيه 1) و .... پس سرّ مقامات انبيا و مظهر اسما و صفات الهى بودن آنان، در مقام عبوديت آنها نهفته است. با توجه به آنچه گفته شد تعارضى بين آيه قرآن و جمله زيارت نيست. البته اگر كسى معناى ديگرى را اراده كند و راه خطا برود موضوع فرق مى‏كند.

پاسخ : به استناد قرائن موجود اعم از نمونه‏هاى لباسى كه در گذشته استفاده مى‏شده است و شمايل قديمى حضرت مريم و فرهنگ و تمدن آن زمان در فلسطين مى‏توان به اطمينان گفت كه حضرت مريم حداقل همين حجابى را كه ما مى‏شناسيم داشته است.

پاسخ : محال بر سه قسم است: 1- محال ذاتى و عقلى (مثل اجتماع نقيضين كه يك چيز در زمان واحد و مكان واحد هم وجود داشته باشد و هم نباشد). 2- محال عرفى و عادى كه ذاتاً محال نيست؛ ولى طورى است كه معمولاً چنين چيزى اتفاق نمى‏افتد (مثل اين كه يك انسان ده سر داشته باشد). 3- محال شرعى مثل محرمات (مثل ازدواج با خاله و عمه). در محال عادى و شرعى، مورد مى‏تواند پذيراى حكم مخالف باشد. در نتيجه تغيير حكم آن بستگى به قدرت خداوند دارد. حضرت بارى تعالى مى‏تواند شرايط را طورى عوض كند كه يك انسان با چنان وضعى خلق گردد يا وضع به شكلى تنظيم گردد كه بعضى از مفسده‏ها تبديل به مصلحت گردد. ازاين‏رو جا دارد سؤال شود كه آيا خداوند چنين قدرتى دارد. قسم اول خود اشيا هستند كه قابليت وجود و عدم در يك زمان و مكان را ندارند. ازاين‏رو اصل سؤال از قدرت و عدم قدرت ديگران نسبت به آن اشتباه است و مثال‏هايى را كه معمولاً مى‏زنند (مانند داخل كردن شتر در شيشه نوشابه، بدون اين كه شتر كوچك يا شيشه بزرگ گردد) از همين قبيل است؛ زيرا برگشت سؤال به اين است كه هم شتر كوچك باشد (زيرا بايد داخل شيشه كوچك گردد) و هم بزرگ باشد و اين اجتماع نقيضين است كه محال عقلى است و قدرت به محال عقلى تعلق نمى‏گيرد؛ زيرا شرط تعلق قدرت به اشيا اين است كه آنها ممكن باشند. در مورد ديدن خدا هم اگر منظورتان ديدن با چشم جسمى باشد، چنين چيزى محال است، زيرا اندام حسى فقط موجود محسوس را مى‏تواند ببيند وديدن خدا به وسيله چشم مستلزم جسم بودن خداست و چون خدا جسم نيست پس محال است، ولى با ديده دل و رشد معنوى مى‏تواند خدا را يافت. براى آگاهى بيشتر ر.ك: در جست‏وجوى خدا، مكارم شيرازى.

پاسخ : آيت الله بهجت: نماز تمام و روزه صحيح است.

پاسخ : سؤال تا حدى ابهام‏آميز است. در عين حال حكومت اسلامى در سه جهت بر ديگر حكومت‏ها امتياز دارد: 1- از جهت قوانين، 2- از جهت مجرى قانون، 3- از جهت چگونگى كسب قدرت و مشروعيت. مسأله ولايت فقيه، داخل در مقوله دوم مى‏شود؛ به عبارت ديگر حاكم در نظام اسلامى بايد اوصاف مهمى را داشته و در نهايت مأذون از سوى خدا باشد. اين اذن در درجه نخست به پيامبر(ص) و سپس به ديگر امامان معصوم(ع) داده شده است. در عصر غيبت نيز به كسى كه نزديك‏ترين فاصله را از نظر علمى و تقوايى نسبت به معصومين(ع) داشته باشد واگذار شده است كه از او به عنوان «ولى فقيه» تعبير مى‏شود. بنابراين ولايت فقيه يكى از اركان اساسى نظام و حكومت اسلامى در زمان غيبت مى‏باشد.

پاسخ : ملاك رسيدن آب به ظاهر صورت است و حد افقى آن فاصله بين انگشت شست و وسط و حد عمودى از بالاى پيشانى (جايى كه موى سر مى‏رويد) تا آخر چانه است و براى اين كه يقين كند كه مقدار لازم شسته شده بايد مقدار كمى از اطراف آن را نيز بشويد.