تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : خشم پيامبر بر آنان بسيار زياد شد زيرا آگاه شد كه آنان در امارت اسامه طعن كرده اند و اين طعن كـردن بـه خـود پيامبر باز مى گشت نه به اسامه و بدينسان ايمان نداشتن آنان به خدا و رسولش , بـراى آن حضرت , مسلم و قطعى شد و دانست كه آنهامى خواهند توطئه خود را - به هر قيمت كه شـده اسـت - عـمـلـى كـنند , از اين روى آنان را نفرين و لعنت كرد تا به آنان و پيروانشان و تمام مـسـلـمـانـان بفهماند كه امرشان به كجا كشيده شده است و اگر كسى با وجود اين همه دليل و برهان , باز هم مى خواهدهلاك شود , پس بگو كه هلاك شود .

پاسخ : خير , زيرا وعده استجابت دعا در مورد بندگان مومن خداوند است . كسانى كه شرايطدعا را دارند . اما كافران كه خدا را قبول ندارند و فاقد شرايط دعا هستند اساسامخاطب آيات دسته اول نيستند .

پاسخ : خداوند هيچ گاه وعده اى را كه داده است , تخلف نمى كند . آنچه به ظاهر عدم اجابت به نظر مى رسد يا كندى اجابت , در حقيقت به دليل عدم درك ماست . زيرا خداوندمتعال خير انسان را از او بهتر مى خواهد . و بـر هـمين اساس گاه درخواست دنيايى انسان را كه به ضرر اوست تبديل به درخواستى آخرتى مى كند و گاه تبديل به درخواست بهترى در دنيا , اما بهر حال درخواست او را مستجاب مى كند : الـبـتـه بـايـد شـرايـطدعـا كـه توجه كامل و توكل و اعتماد به خداوند است در دعا كننده وجود داشته باشد .

پاسخ : ظـاهر آيه چنين است اما با توجه به ساير آيات قرآن روشن مى شود كه مقصود برترى آنها نسبت به افـراد مـحـيط و عصر خودشان است زيرا در آيه 137 سوره اعراف نيزآمده : ( ما اين مستضعفان را وارث مشرق و مغرب زمين كرديم ) . و مـا مـى دانيم كه بنى اسرائيل در آن زمان وارث تمام جهان نشدند پس مقصود اين است كه وارث شـرق وغـرب مـنطقه خودشان گشتند بنابراين فضيلت آنها بر جهانيان نيز برترى نسبت به افراد همان محيط است .

پاسخ : در جـاى كـوهستانى شكافى بود و مردمى كه آنجا بودند باو شكايت كردند از قبيله وحشى دشمن كـه از شـكـاف كوه بر آنها مى تاختند و اسكندر آن شكاف را گرفت كه دشمن هجوم نكند , و اين رسـم در يـونـانـيان بود و بلاد آنها كوهستانى است و دشمنان ازشمال پيوسته بر آنها ميتاختند و گـرفتن راه بر آنها دشوار بود و نظير عمل اسكندرباز در تاريخ يونان هست خداوند فرمود : حتى اذا ساوى بين الصدقين ميان آن دو كوه را استوار و هموار كرد . و اگر پرسى هنوز باقى است يا خراب شد ؟ گوئيم هر دو ممكن است . و اگر گوئى خداوند در قرآن فرمود ياجوج و ماجوج در قيامت آن شكاف را بازمى كنند ؟ گوئيم خـداونـد نـفـرمود در قيامت آنرا مى شكافند , فرمود : هر وقت خداخواهد و وعده او برسد اين سد شكافته شود و اين قول ذوالقرنين است كه چون سد رابه آن استوارى ديد گفت اين چنان استوار است كه خراب نمى شود مگر اينكه خداوندوقتى را مقرر كرده باشد . و شايد ياجوج هم اكنون آن سد را شكافته و در جهان پراكنده شده باشند . و نـشـانـه هاى قيامت نبايد هميشه مقارن آن باشد ; چنانكه درزمان پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و سلم هم بعض علائم قيامت آمده بود . خداوند فرمود : فقد جاء اشراطها .

پاسخ : از مجموع آيات و روايات چنين استفاده مى شود كه اعراف گذرگاه سخت و صعب العبورى بر سر بهشت است , طبيعى است كه صالحان و پاكان با سرعت از اين گذرگاه عبورمى كنند اما افرادى كه خوبى و بدى را به هم آميخته اند در اين مسير وامى مانندهمچنين طبيعى است كه سرپرستان جـمـعـيـت و پـيـشوايان قوم در گذرگاههاى سخت به كمك ضعفاى مومنان بشتابند و آنها كه شـايـستگى نجات را دارند در پرتو امدادشان رهايى يابند بنابراين در اعراف دو گروه وجود دارند ضعيفان و آلودگانى كه در رحمتند وپيشوايان بزرگ ( يعنى انبياء , امامان و صالحان ) كه در همه حال يار و ياورضعيفانند .

پاسخ : از مجموع آيات و روايات چنين استفاده مى شود كه اعراف گذرگاه سخت و صعب العبورى بر سر بهشت است , طبيعى است كه صالحان و پاكان با سرعت از اين گذرگاه عبورمى كنند اما افرادى كه خوبى و بدى را به هم آميخته اند در اين مسير وامى مانندهمچنين طبيعى است كه سرپرستان جـمـعـيـت و پـيـشوايان قوم در گذرگاههاى سخت به كمك ضعفاى مومنان بشتابند و آنها كه شـايـستگى نجات را دارند در پرتو امدادشان رهايى يابند بنابراين در اعراف دو گروه وجود دارند ضعيفان و آلودگانى كه در رحمتند وپيشوايان بزرگ ( يعنى انبياء , امامان و صالحان ) كه در همه حال يار و ياورضعيفانند .

پاسخ : اله بمعناى پرستيدنى يا شايسته پرستش و عبادت و اطاعت , است . كـسـى شـايـسـتـه عـبـادت و اطـاعـت است كه خالق و رب است يعنى خدايى كه خالق و رب و هستى بخش است فقط اوشايسته پرستش و اطاعت است و بس , و همين معنى در شعار اسلام ( لا اله الا اللّه )تبيين شده است .

پاسخ : واژه بنى هم در مورد فرزند واقعى و نسبى به كار مى رود , هم در مورد فرزندان سببى , هم در مورد كسانى كه نه واقعا و نسبا فرزند مى باشند نه سببا , بلكه باعنايت به پيروى از آئين يا طريقه يا نظر و عقيده يا سرزمين و مكانى خاص يازمانى خاص در مورد اشخاص بكار برده مى شود . يعنى دايره كاربرد آن وسيعتر ازظاهر لفظ است . از سـوى ديگر گاهى حتى فرزند واقعى انسان نيز فرزند به حساب نمى آيد مانند داستان نوح و فرزندش ; و اين حالت نيز به دليل و عنايتى خاص مى باشد . يعنى گاه دايره كاربرد اين واژه كوچك و محدود مى شود . بـنـابـرايـن مى توان گفت دعاى حضرت درباره آن دسته از فرزندانش كه مومن و صالح و پيرو او بودندمى باشد و مستجاب هم گرديده است . پاسخ ‌هاى ديگرى نيز به اين پرسش داده شده است . مـانـند اينكه : مراد حضرت فرزندان بى واسطه ايشان يعنى اسماعيل و اسحاق و غير اين دو بوده و مستجاب نيز شده است . يا اينكه مراد فرزندان موجود به هنگام دعا بوده و دعا نيز مستجاب شده است . يااينكه خداوند دعاى ايشان را درباره برخى از فرزندانش اجابت فرموده و همين مقداركافى است .

پاسخ : از آيات قرآن به خوبى استفاده مى شود كه ابراهيم انتظار داشته است كه آزر از اين طريق جذب به سـوى ايمان و توحيد شود , و استغفار او در حقيقت اين بوده است كه خداوندا او را هدايت كن , و گـنـاهان گذشته او را ببخش اما هنگامى كه آزر درحال شرك چشم از جهان فرو بست و براى ابـراهيم مسلم شد كه او با حالت عداوت پروردگار از دنيا رفته , و ديگر جايى براى هدايت او باقى نمانده است , استغفارخود را قطع كرد .