تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : يك پيام رسان و مبلغ (نيروي فرهنگي ) موفق بايد داراي شرايطي باشد: 1. يك نفر مبلغ بايد مكتب و ماهيت پيامي را كه مي خواهد به ديگران برساند, بشناسد. به عبارت ديگر اسلام را به عنوان يك نظام و مجموعه ي هماهنگ و مرتبط با يكديگر بشناسد به گونه اي كه اجزائ اهم و مهم آن را تشخيص بدهد. 2. شناسايي وسايل و ابزار تبليغ اينكه چه ابزاري را مورد استفاده قرار دهد و چه چيز را مورد استفاده قرار ندهد و مهارت در به كار بردن آن وسايل , V}(مرتضي مطهري , حماسه ي حسيني , ج 1, چاپ بيست و سوم , تهران : صدرا, 1374, ص 350 - 348){V. 3. مبلغ و پيام رسان بايد از صفت »نصح « برخوردار باشد. معناي »نصح « خيرخواهي نيست بلكه خيرخواهي لازمه معناي آن مي باشد. »نصح « در مقابل »غش « است يعني آميختن چيزي با غير خودش تا خلوصش را از دست بدهد مانند آميختن شير با آب . ناصح كسي است كه خلوص كامل داشته باشد; يعني در گفتار خود هيچ هدفي جز رساندن پيام كه خير آن طرف است , نداشته باشد, V}(همان , ص 242){V. 4. برخورداري از تواضع و فروتني : كسي كه مي خواهد پيام خدا را به مردم برساند بايد در مقابل مردم , در نهايت درجه تواضع و فروتني باشد. خود را تافته اي جدا بافته از اجتماع نبيند و مردم را به ديده ي تحقير ننگرد, V}(همان , ص 246){V. 5. مبلغ پيام الهي بايد شجاع و با شهامت باشد, قرآن در اين باره مي فرمايد: »الذين يبلغون رسالات الله و يخشونه و لا يخشون احدا" الا الله ; آنانكه پيامهاي الهي را به مردم مي رسانند و از خداي خودشان مي ترسند و از احدي غير خدا بيم ندارند«, V}(احزاب / 39){V. 6. پيام رسان بايد صبور و با استقامت باشد. قرآن در آيات زيادي V}(احقاف / 35 و هود / 112){V پيامبر اسلام (ص ) را به صبر و استقامت فرا مي خواند, از جمله ي آنها »فاصبر لحكم ربك و لا تكن كصاحب الحوث ; در برابر حكم الهي صابر باش و مانند حضرت يونس (ع ) ]كه صبر از كف داد[ مباش .«, V}(قلم / 48){V. و امير موئمنان علي (ع ) مي فرمايد: »آدم صبور و پرحوصله پيروزي را از دست نخواهد داد هر چند مدت درازي براي رسيدن به آن طول بكشد.«, V}(نهج البلاغه , كلمات قصار 153){V. 7. پيام رسان بايد خود قبل از ديگران به پيام الهي عمل كند. امام علي (ع ) مي فرمايد: H}»من نصب نفسه للناس اماما" فليبدئ بتعليم نفسه قبل تعليم غيره {H«, V}(همان , 73){V. بزرگان گفته اند »دو صد گفته چون نيم كردار نيست «. يك فرق اساسي ميان مكتب انبيائ با ساير مكاتب در دين است كه پيامبران الهي قبل از آنكه از ديگران تقاضاي عمل بكنند خودشان عمل مي كنند و لذا پيام آنها تا اعماق روح بشر نفوذ كرده , قلب و احساسات بشر را تحت تصرف خويش در مي آورند, H}(مرتضي مطهري , حكمتها و اندرزها, چاپ چهارم , تهران : صدرا, 1374, ص 224){H. البته ويژگي هاي يك پيام رسان الهي بيش از موارد مذكور است و ما فقط به اهم آنها اشاره اي داشتيم .

پاسخ : 1. خواهر گرامى از خواستگار نداشتن نبايد دل نگران باشيد براى دختران دانشجو كه مشغول تحصيل هستند هنوز در اين سنّى كه هستيد ازدواج دير نشده است. و از جانب ديگر هدف آن است كه با حفظ كرامت انسانى و ارزش‏هاى اخلاقى پا به خانه بخت بگذاريد و الاّ اگر از مسيرى غير از اين به ازدواج فكر كنيد ديگر آن خانه، خانه بخت نخواهد بود. بنابراين بيش از هر چيز نگران و مترصد حفظ ارزشهاى انسانى وكرامت الهى خود باشيد و براى پاسدارى از اين امور جاودانه همت كنيد. از اينكه دوست پسر نداريد و نمى‏توانيد مانند ديگر دختران با جنس مخالف مرتبط باشيد نگران نباشيد. نگران حوادث تلخ بعد از اين غفلت‏ها باشيد. داستان افرادى كه چوب غفلت را خورده و دنيا و آخرت خود را يكجا باخته‏اند مد نظر داشته باشيد. و عبرت بگيريد و اگر امروز به جنس مخالف بى‏ميل هستيد و از آن آبروريزى كه خود نوشته‏ايد نجات يافته‏ايد اين را نعمت خدا و تفضّل الهى بدانيد و از اين فرصت طلايى بيشترين بهره‏بردارى را براى پى‏ريزى زندگى سالم و پاك بنمايد و بدانيد كه وجود اين حالت يك بيمارى و يا حالت روانى غير عادى و ناهنجار نيست بلكه نشان پيامدهاى درونى حالت پاكى درون شماست. 2. خواهر محترم لازم نيست دل و ذهن خود را از بدگويى مردان و پسران پر كنيد و هميشه ايده‏اى منفى را به ذهن خود وارد كنيد همانگونه كه نبايد عشق و دلدادگى به مردها را در دل خود سرشار سازيد تا دچار محبت كور و يا تنفر بى‏دليل شويد. در پى زندگى عادى خود باشيد و فكر و ذهن خود را از مطالب علمى درسى و معارف دينى لبريز سازيد و براى لحظه لحظه زندگى خود برنامه داشته و يك آن ذهن و فكر خود را به اينگونه افكار نسپاريد كه هر دو [تنفر، دلدادگى] مانع رسيدن به زندگى ايده‏آل و عاقلانه است. با فراموش كردن سابقه‏ى قبلى، تكرار و مرور نكردن آن، تعقيب ننمودن و دامن نزدن به پيامدهاى ذهنى آن و جلوگيرى از گسترش آن به ديگر پسرها و مردها فضاى ذهن خود را از آلودگى مصون داريد و زندگى آينده خود را ويران نسازيد و براى بنا نمودن زندگى ايده‏ال از دلدادگى كور و تنفر بى‏مورد خود را رها سازيد و همانند يك دانشجوى فهيم زندگى عاقلانه را پى‏ريزى كنيد. 3. درصدد تعميق ارتباط خود با خداوند باشيد لذا نماز در اول وقت، همراه با حضور قلب را فراموش نكنيد دعا و ارتباط درونى خود را با خدا بيشتر كنيد. پرهيز از گناهان به ويژه گناهان اخلاقى را هميشه سرلوحه اعمال روزانه خود قرار دهيد. و بدانيد كه اگر گناه وارد زندگى شما شود ديگر رنگ سعادت را نخواهيد ديد به ويژه برخى از گناهان همانند ارتباط با جنس مخالف كه دل آدمى را مى‏ميراند و عقل آدمى را از او مى‏گيرد. و بدانيد كه در واقع شما غمگين نيز نيستند و بلكه با گسترش سابقه قبلى به تمام زندگيتان به خود اين حالت را تلقين مى‏كنيد. ولى بهرحال با انجام بند (2) و آنچه در بند 4 مى‏آيد اين مورد نيز اگر واقعيت داشته باشد از بين خواهد رفت. و اين را بدانيد كه خواستگار داشتن و زندگى مشترك داشتن بيشتر از تمام اعمال ديگر به دست خداوند رقم مى‏خورد پس با دعا حل معما را بجوئيد نه با اعمال ديگر. 4. در پى تفريحات سالم و رفتارهاى نشاط آفرين باشيد در جمع دوستان صميمى شركت كرده و با فعاليت‏هاى نشاط آور جمعى و مشاركت فعّال در آن خود را از حصار ذهنيّت رقم خورده رها سازيد و كمتر تنها بسر بريد و بيشتر با ديگران باشيد و يا براى وقت تنهايى خود برنامه مطلوب و از پيش تعيين شده [مانند مطالعه، سرگرمى‏هاى مفيد، انجام ورزش‏هاى مناسب و...] داشته باشد. خود را در اختيار ذهنيّت تار و تيره خود قرار ندهيد بلكه فعالانه براى خود برنامه‏ريزى فراگير و دقيق داشته باشيد. 5. با مطالعه كتب زير خود را براى تصميم‏گيرى عاقلانه و بنا نمودن زندگى مشترك مطلوب آماده سازيد تا در صورت پا گذاردن خواستگار به منزلتان تصميم عجولانه و نابجا نگيريد. مجددا تكرار مى‏كنيم كه با حفظ پاكى و كرامت انسانى و دعا به درگاه الهى كليد گشودن بخت سراسر سعادت خويش را از خداوند بخواهيد. ـ جوانان و انتخاب همسر، نوشته آقاى مظاهرى ـ خانواده متعادل، نوشته آقاى صافى ـ خانواده متعادل، نوشته آقاى شرفى

پاسخ : در قرآن چنين مطلبي نيآمده است كه آفرينش زن و مرد برابر است و يا تعداد زن و مرد آفريده شده مساوي است بلكه هدف و معناي آيه مورد نظر آن است براي مردان , زنان و براي زنان مردان آفريده شده اند تا در كنار يكديگر به آرامش بسر برند. اما اينكه فرموديد عده اي از دختران بي شوهر هستند يك واقعيت غيرقابل انكار است در حالي كه علت بروز اين اختلال و نابساماني كسي جز خود انسانها نيستند. وقتي كه در يك جنگ تحميلي عده زيادي از پسران جوان بايد به پاسخ تهديدهاي دشمن روي آورند و در رويارويي با دشمن پرداخته و جان خود را تقديم كنند بايد نتيجه اي همانند آنچه كه امروز شاهد آن هستيم بروز كند. و يا وقتي گروهي از جوانان به واسطه انحرافات فرهنگي و عقيدتي و... احكام و مقررات خانواده را رعايت نمي كنند بروز اين نتيجه حتمي است و يا وقتي خانواده هاي مسلمان احكام خانواده را درباره سن ازدواج رعايت نمي كنند نتيجه اي را جز آنچه امروز رخ داده نبايد انتظار داشته باشيم . حال باز هم عامل و سبب اين ظلم را خداوند مي دانيد؟! پناه بر خداوند وقتي انسانها با قوانين نسنجيده و يا تن دادن به فرهنگ خرافي راه حق و مصلحت را به روي خود سد مي سازند چرا ديگران را سرزنش مي كنيم و ديگران را مقصر مي شماريم ؟! بايد در فرهنگ خود تجديد نظر كنيم بايد در رفتارهاي خود به خصوص رفتارهاي اجتماعي خويش دقت كنيم , چه بسا نتيجه يك عمل نابخردانه بعد از يك نسل دامن گير بشر شود و بشريت را به دردي مبتلا سازد - مانند امروز - كه خود نمي داند علتش چيست و درمانش چيست ؟ پس بايد در اعمال اجتماعي خود - بخصوص خانوادگي و تربيتي - دقت و تجديد نظر كنيم تا در آينده وضعيت وخيمتر نگردد.

پاسخ : فقها در مورد رقص , ديدگاه هاي مختلفي دارند. برخي به جواز آن براي هم جنس و نيز زن براي شوهر, نظر داده اند و برخي ديگر نيز تنها رقص زن براي شوهر را مجاز دانسته اند. دلايل فقهي اين دو ديدگاه , در كتاب هاي مربوطه , موجود است . مستند كساني كه رقص را حرام دانسته اند, احاديثي است كه در آن از برخي امور از جمله »رقص « نهي شده است . پيرامون دليل عقلي و به تعبير دقيق تر دليل عقلايي يا فلسفه تحريم آن نيز گفتني است كه فلسفه بعضي از احكام را بايد در غايات و نتايجي كه يك كار به دنبال دارد, جست و جو كرد. از ديدگاه اسلام , چون انسان موجودي با كرامت و داراي ارزش فوق العاده است , بايستي تمام همت خود را مصروف كمال خواهي كند و براي اين منظور, زمينه ها را فراهم ساخته و از آنچه كه او را از اين هدف باز مي دارد, پرهيز كند. از جمله موانع جدي انسان در اين راه , اشتغال به لهو و لعب و غفلتي است كه از اين طريق عايد انسان مي گردد. به همين منظور در شريعت الهي , تمهيداتي براي جلوگيري از فرو رفتن فرد و جامعه , در منجلاب هوس ها و غفلت ها, پيش بيني شده است كه از جمله آنها, تحريم مسكرات , قمار و رقص مي باشد (رقص براي غيرهمسر). البته ممكن است پرسيده شود كه آيا چند دقيقه رقص , موجب غفلت مي گردد؟ بلي ممكن است يك حادثه چندان آثار مشهودي نداشته باشد; ولي اگر چنين عادت هايي در جامعه فراگير شود, جامعه به همان دامي خواهد افتاد كه اكنون بسياري از جوامع بدان دچار شده اند; يعني , فرو رفتن در غفلت ها و شهوت ها و بازماندن از مسير كمال . بنابراين به منظور پيشگيري از فساد در جامعه رقص تحريم شده است , به علاوه رواياتي داريم كه رسول خدا(ص ) مي فرمايند: H}»انهاكم عن الزفن «{H يعني من شما را از رقص نهي مي كنم . باز هم تأكيد مي كنيم كه اگر »نگرش وحي را به انسان و جهان « ناديده بگيريم , نه تنها تحريم رقص ; بلكه فلسفه تحريم بسياري از محرمات ديگر نيز, قابل درك نخواهد بود. رقص زن براي زنان نيز ممكن است باعث برخي از تحريكات شهواني شود; ليكن كيفيت تائثير آن بسيار محدودتر مي باشد و ممكن است بر افراد خاصي اثر بگذارد, ليكن اين كه رقص زن براي زن اساسا" حرام است يا نه ؟ در فتاواي مجتهدين اتفاق نظر نيست و برخي آن را جايز مي دانند. نكته ديگري كه توجه بدان شايسته است , اين مي باشد كه فرضا" رقص حرام باشد لزوما" به خاطر آن نيست كه موجب گناه ديگري شود; بلكه ممكن است از اين جهت باشد كه خود نوعي لهو و موجب دوري از ياد خداست .

پاسخ : تصميم و علاقه شما به حفظ قرآن بسي مايه خوشبختي و سعادت است و لذا قبل از هر تدبيري از خدا بخواهيد كه شما را در اين راه پايدار و موفق بدارد و در قدم بعدي براي توفيق در اين امر بهتر است به چند نكته توجه داشته باشيد. 1- انگيزه عالي و خالصانه , براي اين عمل فراهم آوريد لذا با خواندن روايات مربوطه ثواب حفظ قرآن و مانند آن سطح انگيزه خود را افزايش دهيد. 2- روخواني و خوب خواني (قواعد تجويد), قرآن را به صورت كامل و دقيق فراگيريد. 3- تنظيم اوقات براي كارهاي تحصيلي و اختصاص دادن وقت مناسب بعد از انجام فريضه صبح و كمي ورزش ; مثلا هفته اي حداقل سه روز به مدت نيم ساعت تا يك ساعت به حفظ قرآن بپردازيد در ضمن سعي كنيد آرام ترين مكان را انتخاب نماييد. 4- استفاده كردن از يك نوع قرآن و بهترين نسخه ها و رسم الخطهاي قرآن مجيد (خط عثمان طه ). 5- به همراه داشتن يك قرآن جيبي از همان خط براي مرور در ايام فراغت . 6- توجه به معاني الفاظ قرآن و شروع كردن از سوره هاي كوتاه قرآن . 7- رعايت كردن اموري كه حافظه را تقويت مي كند; مانند: زدن مسواك , استعمال بوي خوش , داشتن وضو, نگاه به خط قرآن , استنشاق , پرهيز از گناه , عمل به مستحبات و خوردن كشمش و پرهيز از اموري كه حافظه را كم مي كنند; مانند: گناه , دروغ گفتن , گوش دادن به موسيقي , غرور, لجاجت و عصبانيت . 8- ميزان مقطع حفظ را كم و كوتاه انتخاب كنيد و اندك اندك اقدام كنيد. 9- مقدار زياد را براي حفظ بر خود تحميل نكنيد تا موجب خستگي شود. 10- همت و پشتكار شرط استمرار تا رسيدن به هدف است و بايد آن را تحصيل كنيد. براي خطا نكردن در موارد مشابه بايد از نشانه گذاري هاي مختلف استفاده كرد; يعني , جمله متشابه را با يك مشخصه از موارد ديگر جداسازي كرده و آنها را مشخص نمود. براي آگاهي بيشتر به كتاب V} »روش هاي حفظ قرآن , استاد پرهيزگار«{V مراجعه فرماييد.

پاسخ : براي موفقيت در اين مورد, توجهتان را به نكات زير جلب مي كنيم : 1- زياد مطالعه كنيد تا با واژه ها و كلمات و جمله بندي هاي مختلف بيشتر آشنا شده و هنگام نياز از آن استفاده كنيد و سطح قدرت و توان خود را بالا ببريد. 2- با دوستان و نزديكان سرسخن را باز كنيد و درباره يكي از موضوعات روز و عمومي صحبت كنيد و يا درباره نقطه نظرات ديگران فعال برخورد كنيد و اظهار نظر نماييد تا با روش و روحيه مواجهه با ديگران آشنا شويد و توان رواني و روحي شما بالا برود. 3- سعي كنيد در كلاس درس درباره يكي از موضوعات رشته تحصيلي و مواد درسي خود, مطالعه بيشتري انجام داده و در قالب كنفرانس و يا سوئال و جواب , مطالب گردآوري شده را به ديگر دانشجويان منتقل كنيد. 4- كتاب هايي كه درباره سخن و سخنوري و فن ايراد سخنراني نوشته شده است مطالعه كنيد. مانند V} »آيين سخنراني , ديل كارنگي «{V انتشارات پيمان و نيز سخن و سخنوري , نوشته مرحوم فلسفي . 5- براي سخنراني كردن و روان صحبت كردن با ديگران , سعي كنيد اعتماد به نفس خود را بالا ببريد كه لازمه آن تسلط داشتن بر موضوع سخن است . كه بايد اين اهرم را در اختيار داشته باشيد و بعد از آن در برابر هر ذهنيتي كه به شما ناتواني را القا مي كند ايستادگي كرده و بلكه خود را كاملا" مسلط و توانا بشماريد و همين اوصاف را به خود تلقين كنيد و با خود بگوئيد من توانا, قادر, مسلط بر خود, سخنراني ماهر و زبردست هستم و تحت تائثير جو و محيط و ايرادات ديگران و حتي مزاحمتهاي شنوندگان قرار نمي گيرم و... . 6- كارهاي نخستين را از اقدامات كوچك تر آغاز كنيد و سنگ بزرگ برنداريد پر واضح است كه هر فعاليت را بايد از كارهاي كوچك شروع كرد تا جرائت و توانايي شما بالا برود. 7- به هنگام ارائه سخن به فعاليت هاي ديگران (چه پسنديده چه ناپسند) توجه نكنيد و تمام اهتمام خود را متوجه انجام سخنراني خود نمائيد و در همين حال كه خونسردي خود را حفظ مي كنيد به ديگران توجه نداشته و توجه خود را به عمل خود معطوف داريد. 8- سخنراني خود را از موضوعات كوچك , كاملا" در دسترس , آسان , مورد علاقه و رغبت خود و با سابقه علمي قبلي انتخاب كنيد تا از ادامه آن احساس غربت و بيگانگي نكنيد. 9- قبل از پرداختن به سخنراني مدتي با خود تمرين كنيد و همان سخنان را در ذهن مرور كنيد. 10- هميشه از راهنمايي علمي افراد آشنا با مطلب بهره بگيريد و قبلا" از آنها مشورت بگيريد.

پاسخ : براي ايجاد و تقويت تمركز حواس توجه به نكات ذيل ضروري است : 1- پرهيز از دامن زدن به فكر و خيال هاي متعدد و متفرق 2- پرهيز از تشتت و تعدد كار (مخصوصا" اگر در توان انسان نباشد) 3- پرهيز از به سر بردن در محيطهاي خلوت و زندگي تنهايي 4- ورزش , مانند پياده روي , كوه پيمايي , شنا و دو و... 5- تفريح به مقدار لازم به ويژه با برنامه ثابت هفته اي چند ساعت 6- معاشرت با دوستان مناسب و با اراده و با استعداد 7- مراقبت از سلامت جسم 8- اهميت دادن به صحبت با خداوند در قالب هاي نماز, دعا و تلاوت قرآن 9- تنظيم وقت (به طوري كه براي هر كاري وقت مشخصي معين گردد و در آن وقت به هيچ امري غير از آن كار پرداخته نشود) 10- تمرين (هر روز جهت تمركز حواس نسبت به مطلب خاصي توجه و دقت كند و با گذشت زمان اين وقت را افزايش دهد) 11- فضا و محيط خود را از اموري كه موجب انحراف ذهن شما مي گردد عاري و خالي سازيد تا بيشتر موجب تشويش ذهن شما نشود. 12- كار تمرين تمركز حواس را از موضوعات مورد علاقه شروع كنيد و مدت زمان تمركز را از زمان كوتاه شروع و روز به روز به مقدار آن بيفزاييد. دانشجوي گرامي ! در زمان مطالعه , اگر تمركز حواس شما به هم خورد, از مطالعه دست نكشيد. شما در اين هنگام حتما" راجع به مطلبي فكر مي كرديد. يك برگ كاغذ در كنار خود (زمان مطالعه ) داشته باشيد و بنويسيد راجع به مثلا" رفتن به مسافرت بعدا" فكر مي كنم و آن گاه ادامه مطالعه را دنبال كنيد. به خودتان وعده بدهيد در واقع خود را تنبيه يا تشويق كنيد و حتما" به وعده هاي خودتان عمل كنيد. مثلا" به خودتان وعده بدهيد اگر تا يك ساعت ديگر با تمركز كامل مطالعه كنم حتما" يك ربع با دوست يا مادر يا... صحبت كرده و راجع به كارم يا برنامه مسافرتم نظرخواهي مي كنم يا اگر مطالعه را در زمان مقرر با تمركز به پايان برسانم , سريال مورد نظرم را خواهم ديد و امثال اين وعده ها. تمركز پيدا كردن آن هم به طور كامل در مدت كوتاه امكان پذير نيست . نياز به تمرين و تداوم دارد. براي مثال اگر شما در يك ساعت مطالعه 15 دقيقه تمركز داريد هر بار سعي كنيد اين تمركز را بيشتر كنيد حتي اگر چند دقيقه هم باشد مثلا" در دفعه اول 2 دقيقه اضافه كنيد و دفعات بعد هم به همين ترتيب مطمئن باشيد كه موفق خواهيد شد.

پاسخ : حيا به معناي شرم داشتن از ارتكاب محرمات و مذمومات , است كه از نظر شرعي و عقلي و عرفي براي زن و مرد پسنديده است و با خجالت نيز فرق دارد زيرا خجالت اعم از آن است و گاه به امور غير مذموم بلكه به واجبات نيز تعلق مي گيرد و در اين صورت به شرك خفي مبدل مي شود; مانند شرم از انجام غسل جنابت و يا شرم زن در برابر شوهر. در برخي از نصوص چنين خجالتي را »حياي احمقانه « خوانده اند; چنان كه پيامبر اكرم (ص ) فرمودند: H}»الحيائ حيائ ان : حيائ عقل و حيائ حمق , فحيائ العقل هو العلم و حيائ الحمق هوالجهل «{H؛V}(اصول كافي , باب حيائ){V. اما آن حيايي كه خانم ها بيشتر به آن سفارش شده اند منظور شرم داشتن از برخورد و معاشرت با مرد نامحرم است و اين مسائله به جهت جذابيت و شرايط جسمي و روحي خانم ها است تا هم مورد سوئ استفاده ديگران و استفاده ابزاري قرار نگيرند و هم ايمان و روحيه شخصي خويش را بهتر حفظ نمايند و واضح است كه اين مسائله گرچه براي مردان نيز ممدوح است ولي در اين مسائله مردان به اهميت خانم ها نيستند. براي آگاهي بيشتر ر.ك : علم اخلاق اسلامي , ج 1 - 3 (ترجمه جامع السعادات ), مولي مهدي نراقي , ترجمه : دكتر سيد جلال الدين مجتبوي .

پاسخ : بايد خاطر نشان كرد كه انسان با پيشرفت در علوم و فنون به حكمتهايي و فلسفه هايي از احكام فرعي دين دست مي يابد و قرآن و روايات معصومين (ع ) هم بدان اشاره فرموده است . درباره بحث زن حائض كه روزه اش را بايد قضا كند و نمازش كه اين قدر در اهميتش سخن در ميان است , قضا ندارد; يكي از حكمت هاي آن را از روايات امامان معصوم (ع ) مي توان چنين بيان كرد: شيخ صدوق (ره ) در كتاب شريف , علل الشرايع با توجه به سلسله سند, از ابي بصير نقل مي كند كه او مي گويد »از حضرت امام صادق (ع ) سؤال كردم كه چرا زن حائض روزه اش را بايد قضا كند ولي نمازش را قضا لازم نمي باشد حضرت در جواب فرمودند زيرا روزه در يك ماه فقط واجب مي باشد ولي نماز در هر شبانه روز از سال واجب مي باشد«; فلذا براي اينكه زن حائض بتواند مقداري از روزه هاي فوت شده را درك كند واجب است روزه هايي كه در ايام عادت بوده است را قضا نمايد ولي چون مي تواند در ايام ديگري (غيراز ايام عادت ماهانه ) به فيض نماز نائل آيد نيازي به قضاي نمازهاي ايام عادت ندارد. و در روايتي ديگر علي بن مهزيار, آن مرد وارسته اي كه به محضر امام زمان - ارواحنا له الفداء - شرفياب شده است نقل مي كند كه »مسئله اي پرسيدم كه امام (ع ) در جواب فرمودند: روزه را قضا كند و لازم نيست نماز را قضا نمايد, عرض كردم چرا; ايشان فرمودند چون رسول الله (ص ) زنان را چنين امر فرموده است « از اين روايت فهميده مي شود كه مسائل و احكام شرعي بعنوان تعبد و فرمان الهي بوده و به صلاح بنده ي خداست كه اطاعت نمايد و آن ها را امتثال كند.

پاسخ : فقها در مورد رقص , ديدگاه هاي مختلفي دارند. برخي به جواز آن براي هم جنس و نيز زن براي شوهر, نظر داده اند و برخي ديگر نيز تنها رقص زن براي شوهر را مجاز دانسته اند. دلايل فقهي اين دو ديدگاه , در كتاب هاي مربوطه , موجود است . مستند كساني كه رقص را حرام دانسته اند, احاديثي است كه در آن از برخي امور از جمله »رقص « نهي شده است . پيرامون دليل عقلي و به تعبير دقيق تر دليل عقلايي يا فلسفه تحريم آن نيز گفتني است كه فلسفه بعضي از احكام را بايد در غايات و نتايجي كه يك كار به دنبال دارد, جست و جو كرد. از ديدگاه اسلام , چون انسان موجودي با كرامت و داراي ارزش فوق العاده است , بايستي تمام همت خود را مصروف كمال خواهي كند و براي اين منظور, زمينه ها را فراهم ساخته و از آنچه كه او را از اين هدف باز مي دارد, پرهيز كند. از جمله موانع جدي انسان در اين راه , اشتغال به لهو و لعب و غفلتي است كه از اين طريق عايد انسان مي گردد. به همين منظور در شريعت الهي , تمهيداتي براي جلوگيري از فرو رفتن فرد و جامعه , در منجلاب هوس ها و غفلت ها, پيش بيني شده است كه از جمله آنها, تحريم مسكرات , قمار و رقص مي باشد (رقص براي غيرهمسر). البته ممكن است پرسيده شود كه آيا چند دقيقه رقص , موجب غفلت مي گردد؟ بلي ممكن است يك حادثه چندان آثار مشهودي نداشته باشد; ولي اگر چنين عادت هايي در جامعه فراگير شود, جامعه به همان دامي خواهد افتاد كه اكنون بسياري از جوامع بدان دچار شده اند; يعني , فرو رفتن در غفلت ها و شهوت ها و بازماندن از مسير كمال . باز هم تائكيد مي كنيم كه اگر »نگرش وحي را به انسان و جهان « ناديده بگيريم , نه تنها تحريم رقص ; بلكه فلسفه تحريم بسياري از محرمات ديگر نيز, قابل درك نخواهد بود. اما اين كه اگر رقص به عنوان ورزش انجام شود چه حكمي دارد؟ در اين باره بايد گفت اين فرض اساسا" فرض درستي نيست . زيرا رقص حركاتي با اوزان و ويژگي هاي خاص است و بسيار شهوت انگيز و مناسب لهو و لعب است با حركت هاي بدن در ورزش تناسبي ندارد. بنابراين اگر به حركتي از حركات ورزش اطلاق شود اشكالي ندارد و اگر به آن رقص اطلاق شود في نفسه داراي اشكال است . حال اگر فرض كنيم كه هر دو عنوان بر گونه اي از حركت تصادق كند, در اين صورت نيز احتياط به ترك است , مگر آن كه ضرورتي مانند درمان آن را اقتضا كند. به هر حال تحريم رقص به جهت جلوگيري از فساد و افساد است , به علاوه روايات فراواني در حرمت رقص وارد شده است . رقص زن براي زنان نيز ممكن است باعث برخي از تحريكات شهواني شود; ليكن كيفيت تائثير آن بسيار محدودتر مي باشد و ممكن است بر افراد خاصي اثر بگذارد, ليكن اين كه رقص زن براي زن اساسا" حرام است يا نه ؟ در فتاواي مجتهدين اتفاق نظر نيست و برخي آن را جايز مي دانند. نكته ديگري كه توجه بدان شايسته است , اين مي باشد كه فرضا" رقص حرام باشد لزوما" به خاطر آن نيست كه موجب گناه ديگري شود; بلكه ممكن است از اين جهت باشد كه خود نوعي لهو و موجب دوري از ياد خداست .