عنوان :
ترجمه و تحقيق (الامثال في القرآن, ابن قيّم الجوزيه)
نويسنده :
مرتضي ذي قيمت
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي تهران مركزي
موضوع :
چکيده : در اين پژوهش به ترجمه و تحليل الامثال في القرآن ابن قيم الجوزيه پرداخته شده و از اين موضوعات بحث شده است: جايگاه مثل در علوم قرآني و ادبيات عرب ، تعريف مَثَل در لغت و اصطلاح، ويژگيهاي مثل، اقسام مثل و امثال قرآني، تأليفات پيرامون امثال، و شخصيت علمي ابن قيم الجوزيه.
عنوان :
ترجمه جز سي ام از كتاب (البيان في علوم القرآن)
نويسنده :
علي اصغر عابدي
سال :
1372
استاد :
فيروز حريرچي
دانشگاه :
آزاد اسلامي تهران مركزي
موضوع :
چکيده : البيان في علوم القران ، تأليف ابوالبركات ابن الانباري از نحويان قرن ششم هجري است . در اين كتاب به وجوه احتمالي اعراب قرآن كريم پرداخته شده است . در اين پايان‌نامه بخشي از اين كتاب كه مربوط به اعراب آيات جزء سي‌ام قرآن است، ترجمه شده و موارد ضروري توضيح داده شده‌اند.
عنوان :
تحليلي از قصص قرآن
نويسنده :
محمدتقي ملبوبي
سال :
1372
استاد :
صادق آئينه وند
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس حوزه علميه قم
موضوع :
چکيده : در اين پايان نامه قصص قرآن مورد بررسي قرار گرفته و در آن موضوعات زيرمطرح شده است : مفهوم و تاريخچه پيدايش قصه، قصه و ريشه آن، ديدگاه علم و دين در زمينه قصه،قصه و عرب ، قصه در قرآن، گسترده قصه ، تحليي كلي از قصص قرآن و علل استفاده از قصه، اهداف قصص قرآني، ويژگيهاي قصص قرآني، تفاوت قصه‌هاي قران و عهدين، راز تكرار در قصه‌هاي قرآن، احسن القصص ، منابع قصص قرآن.
عنوان :
تحقيق در نخستين تفسير فارسي موجود موسم به (ترجمه ي تفسير طبري
نويسنده :
شاهرخ محمدبيگي
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
چکيده : مباحث در اين پايان نامه عبارتند از: ترجمه ي قرآن و بررسي آراي مخالفان آن, اهداف و منابع نگارش اين تفسير, روش ترجمه ي آيات و متن آن, بررسي تطبيقي اين تفسير با تفسير طبري, برسي جايگاه اهل بيت (ع) و خلفا در اين تفسير, نويسنده طي اين پژوهش چنين نتيجه گرفته است كه تفسير مذكور عليرغم نام ظاهريش صرفاً ترجمه ي تفسير طبري نيست؛ بلكه از منابع ديگر نيز در آن استفاده شده است.
عنوان :
تحقيق د راستعارات و كنايات قرآن و جمع آوري و شرح آنها در 15 جزء قرآن
نويسنده :
محمد چوپان پسند آباد
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
چکيده : اصل اين است كه لفظ را در همان معناي وضعي استعمال كنيم؛ ولي اگر انسان مجبور به استعمال هر لفظ فقط در معناي وضعي خود باشد, مي بايست در هر لحظه دست به آفرينش صدها لغت جديد بزند و اين كار تقريباً غير عملي است, لذا براي بيان احساسات و عواطف خود, گاهي لفظي را با تركيبي در معناي جديد و يا به خاطر علاقه در معناي ديگر استعمال مي كند. اگر اين علاقه, علاقه مشابهت به همراه قرينه ي مانعه بود, آن استعمال را استعاره گويند. استعاره با دروغ, غلط, مجاز مرسل و تشبيه و مشاكله فرقهايي ممتاز دارد. استعاره به اعتبار مستعارله, مستعارمنه و جامع به اقسامي تقسيم مي شود. كنايه در لغت عبارت است از پوشيده سخن گفتن و در اصطلاح استعمال لفظ در معناي حقيقي و اراده ي لازم معنا. گاهي كنايه دال بر صفت, گاهي دال بر موصوف و گاهي دال بر نسبت است. كنايه به اعتبار وسايط هم تقسيماتي دارد. كنايه با مجاز مرسل به علاقه لازم و ملزم, سبب و مسبب و تفسير عرفاني و تفسير باطني فرقهايي ممتاز دارد. از طرف ديگر, با رسم و خاصه مركبه ي منطق و معناي صحيح باطن قرآن مرتبط است. كنايه را مي توان يكي از معاني نزديك باطن قرآن دانست. زيرا باطن همان طوريكه از روايات و منابع ديگر استفاده مي شود عبارت است از فهم بالاتري از ظواهر الفاظ قرآن و كنايه در حقيقت چنين است. استعاره و كنايه در فلسفه با عنوان (اعتباريات) مطرح مي شوند و چون اعتباريات با حقايق ارتباط ندارند, نبايد در برهان مورد استفاده واقع شوند. در ادامه, تمامي استعارات و كنايات ذكر شده در دوازده منبع مهم جمع أوري و در جدولي فهرست و سپس شرح شده اند و هر مورد در جداولي با تقسيمات مربوط تطبيق شده اند.
عنوان :
تحقيق پيرامون دعا در قرآن و نهج البلاغه
نويسنده :
شهين قهرمان ايزدي
سال :
1372
استاد :
سيد مرتضي آيت الله زاده شيرازي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
چکيده : در مقدمه ي پايان نامه بين دعاهاي اسلام بالاخص دعاهاي شيعه با ادعيه ي ديگر اديان مقايسه شده و در بخشهاي مختلف آن مطالب در زير آمده است: 1) أيات قرأني برحسب معاني دعا؛ 2) انواع نيايشگران و اقسام دعا؛ 3) محتواي دعاهاي قرآن؛ 4) آداب و شرايط استجابت و فوايد دعا؛ 5) نظريات دانشمندان غير ايراني د رزمينه دعا؛ 6) دعاهاي نهج البلاغه.
عنوان :
تأويل و ضوابط آن نزد شيعه
نويسنده :
محسن حسين زاده باجگيران
سال :
1372
استاد :
مرتضي ايرواني
دانشگاه :
دانشگاه فردوسي مشهد
موضوع :
چکيده : اين پايان نامه از يك مقدمه و هفت فصل تشكيل شده است. عناوين فصول هفتگانه عبارتند از: تفسير, تفسير به رأي, منشأ خطا در تفسير , مصادر تفسير شيعه, باطن در قرآن, تأويل و ضوابط آن.
عنوان :
تأويل قرآن
نويسنده :
مصطفي شيرنگي
سال :
1372
استاد :
حسين مصطفوي
دانشگاه :
دانشگاه امام صادق (ع)
موضوع :
چکيده : قرآن به عنوان اصلي ترين سند اسلامي از زمان ظهور تا به حال مورد بهره برداري مسلمانان قرار گرفته است. هر كسي مي كوشد تا عمل و گفته خويش را مطابق با آن بگرداند اما در عمل, در بسياري از موارد قرآن را همسو با عقايد و اعمال خويش گردانيده اند. لذا آنچه مهم مي نمايد اين است كه تأويلات قرآن با چه ملاك و معياري مي بايست صورت بگيرد. به نظر مي رسد هنوز آن طور كه بايد و شايد كندوكاوي در تشخيص اين ملاكها صورت نگرفته است. از همين رو, شاهد تشتت فراوان در تأويلات قرآن در بين علماي اسلامي هستيم. اين پايان نامه ناظر به همين موضوع است. مطالب اين پايان نامه عمدتاً حول دو محور است: 1) تأويل قرآن چيست ؟ 2) علم به تأويل قرآن د رنزد كيست؟ در هر موضوعي ابتدا نظريات مطرح شده و سپس به بيان نظر صحيح و بعد از آن به ارزيابي نظريات پرداخته شده است.
عنوان :
پژوهشي درباره ي تناسب آيات و سوره
نويسنده :
عبدالهادي فقيهي زاده
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
چکيده : مجموعه نگري به آيات, راهي براي فهم مقاصد سوره ها است. پيش گرفتن اين راه منوط به آن است كه پاره هاي گوناگون قرآن كريم د رارتباط با هم برآورد شوند ..و د رنظم دادن آنها توقيف و وحي را نقش آفرين قلمداد كنيم. همخواني بخشهاي قرآن, نخست در سطح آيات يك سوره قابل بررسي است و سپس در سطح سوره ها. (تناسب قرآن) از جنبه تاريخي, به باور داشتن توقيفي بودن ترتيب آيه ها و سوره ها متكي است. گردآوري قرآن در دوران زندگاني پيامبر اكرم (ص) واقعيتي است كه تاريخ و حديث به آن گواهي مي دهد؛ اما با عنايت به اختلاف مصاحف نخستين در ترتيب سور و نيز انتساب جمع فعلي به عثمان, به هيچ روي نمي توان در تنظيم سوره ها به توقيف شرعي معتقد گشت. بر اين اساس و با ژرف انديشي د رمحتواي پيام هر يك از سوره ها بايد گفت: هر سوره متشكل از محور يا محورهاي كلي خاصي است كه آيات, گرداگرد آنها جمع آمده و گوياي معاني اي هماهنگ و منسجم آند بعضي از دانشمندان كه از اين دريچه به سوره ها نگريسته اند به معاني گرانباري دست يافته اند. نمونه هاي بسياري از اين دست, د رالميزان في تفسير القرآن, في ضلال القرآن و الاساس في الميزان آمده است. سوره ها در افاده معاني خود به سوره هاي قبلي و بعدي وابستگي ندارند. تمامي سوره ها دربرآوردن هدف عمومي قرآن با هم مشتركند و همگوني دارند. چنين همگونيهايي, قطعاً به سوره هاي متوالي نمي توانند اختصاص داشته باشند. به هر تقدير, برخي محققان معتقدند كه مطالب قرآني بكلي از هم گسيخته و ناهماهنگ اند و هيچ ارتباطي ميان آنها ملحوظ نيست. اين توهم از آنجاست كه به بعضي خصوصيات قرآن, همچون نزول تدريجي آيات و روش مزجي د ربيانات قرآني و نيز دسته اي عوامل بيروني, مانند زمينه ها و اسباب النزول, توجه كافي نشده است.
عنوان :
تجسم اعمال از نظر قرآن و روايات
نويسنده :
محمد علي تجري
سال :
1371
استاد :
آيت‌الله رضا استادي
دانشگاه :
تربيت مدرس حوزه علميه قم
موضوع :
محكمات: عبارتست از آيات آشكاري است كه احكام آن ثابت است به همين سبب فقيهان در اصطلاح خود گويند: محكم چيزي است كه معني بدن روشن باشد . متشابهات : از لفظ احتمالاتي دارد واز ظاهر لفظ مقصود آن فهميده نمي‌شود يا مجمل است يا معني با ظاهر اختلاف دارد. كلام متشابه: در همه كتب علم و ادب و سير و اخبار هست كه معني آن آسان دريافت نمي‌گردد، بايد اهل فن و بصيرت آنرا شرح و تفسير كنند. مفهوم محكم بدون قرينه، ظاهر و معلوم است و به علت وضوح، نيازي به دلالت ندارد مانند ان الله لايظلم الناس شيئاً يونس(46) . ولي مفهوم متشابه ،به ظاهر معلوم نيست مگر قرينه و دليلي بر آن بيايد و مثل يدالله فوق اليديهم . ثم استوي علي العرش . و المطَّلات يتربصن بانفسهن تلاثة قروءٍ. كه كلمه قروء هم بر پاكي و هم بر حيض هر دو اطلاق مي‌شود.
