تره یكى از سبزیهاى خوردنى است كه ساقه ندارد دو برگهاى آن دراز تا خورده است ، خام آن خورده مى شود و در پختن خورشت هاى سبزى دار هم بكار مى رود در فارسى به آن نیز گندنا بر وزن سنگ پا گفته مى شود. تره از سبزیهاى مفیدى است كه جزء خوراك پیشوایان دینى بوده است . كان امیرالمومنین (ع ) یاكل الكرات بالملح الجریش على (ع ) تره را با نمك میل مى فرمود. رایت اباالحسن الاول (ع ) یقطع الكراث باصوله فیغسله بالماء فیاكله مردى مى گوید امام كاظم (ع ) را دیدم كه (دربستانى ) تره را مى چید و آن با آب مى شست سپس تناول مى فرمود. خاصیت تره فراوان است ، مخصوصا براى رفع بواسیر بسیار موثر است . سئل ابو عبدالله (ع ) عن الكراث فقال كله فان فیه اربع خصال ، یطیب النكهة و یطرد الریاح ، و یقطع البواسیر و هو امان من الجدام لمن ادمن علیه از حضرت امام صادق ع در باره خواص تره سئوال شد، آن حضرت فرمودند در آن 4 خصلت است . 1- دهان را خوشبو مى سازد 2- بادهاى معده را بر طرف مى نماید 3- بیمارى بواسیر را از بین مى برد. 4- كسى كه همیشه از آن بخورد دچار بیمارى جذام نمى شود. تره براى بواسیر و بادهاى غلیظ شكم مفید مى باشد، اشتها را باز مى كند
رنگ چهره را باز كرده و بر زیبایى و لطافت پوست مى افزاید تره مانند پیاز سبزى است كه خاصیت ضد عفونى دارد، و به همین جهت معده هاى متعفن را پاك مى كنماید و نیز اشتها را تحریك مى كند و چون مى دانیم بوى گند دهان اغلب بر اثر فساد معده است ، در صورت ضد عفونى شدن معده دهان نیز خوشبو مى شود ولى خود تره بوى مخصوصى دارد و هر كس بخورد دهانش داراى آن بو مى شود. و به همین مناسبت ممكن است بعضى از بوى تره ناراحت باشند، از این رو پیامبر اكرم (ص ) در ضمن حدیثى راجع به تره مى فرماید: و لكن ان اكل منه ... فلا یخرج الى المسجد كراهیة اذاه على من یجالسه اگر كسى تره بخورد نباید به مسجد برود، براى آنكه دیگران ناراحت نشوند. و خلاصه این دو روایت كه یكى تره را خوشبو كننده دهان و دیگرى تره را وسیله بوى بد مى داند این است كه : تره چون خاصیت ضد عفونى دارد طبیعتا خویش داراى بوى زننده اى است و همین بو سبب مى شود كه بوهاى گند دیگر را كه از راه دهان خارج مى شوند خنثى سازد.
در اینجا منظور از تخم مرغ تخم مرغ خانگى است وزن یك تخم مرغ بطور متوسط 55گرم است كه 7 گرم آنرا پوست و بقیه تقریبا دو ثلثش سفیده و یك ثلثش زرده مى باشد و 85 كالرى مى دهد. در صد قسمت تخم مرغ كامل 74 گرم آب ، 8/12 مواد بیاض البیضى ، 5/11 چربى ، 7/. گلوسیدى ، 81 میلى گرم سدیم ، 100 پتاسیم ، 54 كلسیم ، 13 منیزیوم ، 33 منگنز، 7/2 آهن ، 253/0مس ، 210 فسفر، 197 گوگرد، 120 كلر، 12 / 0ویتامین b1، 34 /0ویتامین d و 1140 واحد ویتامین a معین شده پوست تخم مرغ از فسفات و كربنات دو كلسیم و منیزیوم درست شده است و داراى منافذ بسیارى است كه قسمت درونى آنرا پرده نازكى پوشانیده كه از دو ورقه درست شده است و در قسمت تحتانى تخم مرغ فاصله بین آنها محتواى هوا است . مقدار موادى كه در زرده تخم مرغ موجود است در زرده تخم مرغ خام درصد گرم : 9/49 گرم آب ، 3/16 مواد سفیده اى ، 9/31 چربى ، 7 / 0 گرم قند، سدیم 26 میلى گرم ، پتاسیم 100، كلسیم 147 منیزیوم 16، آهن 2/7 فسفر 586، گوگرد 194، كلر 124 میلى گرم ویتامین a و در صد گرمش 355 كالرى . مقدار موادى كه در سفیده تخم مرغ موجود است در سفیده تخم مرغ در هر صد گرم : 88 آب ، 8 / 10 سفیده اى ؛ یك درصد قند، سدیم 110، پتاسیم 100، آهك 20، منیزیوم 11، آهن 1 /0، فسفر 10، گوگرد 208، كلر 161 ویتامین هاى 2 b، 23/0 نیكو تیل آمید 8 میلى گرم و هر صد گرمش 47 كالرى از نظر اسلام بعضى از تخم مرغها حلال و بعضى حرامند بطور كلى ، تخم مرغ تابع حرام بودن یا حلال بودن گوشت پرنده اى است كه تخم مرغ از آن به وجود آمده و اگر نتوانستیم بفهمیم كه فلان تخم مرغ از كدام مرغ است اسلام قاعده دیگرى براى شناسایى حرام و حلال تعیین كرده است . هر تخم مرغى كه دو سرش مثل هم باشند خوردنش حرام است ولى تخم مرغهایى كه یك سر آنها پهن تر و یك سر دیگرش باریكتر است خوردنش حلال مى باشد
گیاهى است داراى ساقه هاى نازك تو خالى بدون برگ ، بیخ آن به اندازه شلغم و پوست در پوست است . خورده مى شود و در پختن اغذیه نیز به كار میرود. پیاز داراى ویتامیهاى (آ، ب 1، ب 2، ب 12، پ ، ث) ، مى باشد در پیاز علاوه در ویتامین ها، آهن ، آهك ، فسفر، پتاسیم ، سدیم ، گوگرد، گوگرد، ید، سیلیس و قند موجود است كه مستقیما جذب بدن مى شود، و براى اشخاصى كه بیمارى قند دارند نیز مضر نیست بطور كلى عناصر متشكله در پیاز عبارتند از آب 70 - 80 درصد قند 2 - 6 درصد مواد ازت دار 1 - 2 درصد خاكستر 5 - 8 درصد مواد چربى 1 مواد غیر ازت دار 8 - 20 درصد روغن انسانس 16 درصد در سال 1917 وجود نوعى آنتى بوتیك را در پیاز تشخصى دادند كه در ابتدا الى سین نامیده شد در اخبار و روایات اسلامى خواص زیر را براى پیاز بیان نموده اند: پیاز خستگى را بر طرف مى سازد، و اعصاب را قوى مى نماید، باعث نیروى پاها و گامها در راه رفتن است ، شوهت را زیاد مى كند و تب بر است . قال ابو عبدالله ...(ع ) البصل یذهب باالنصب و یشد العصب و یزید فى الخطا و یزید فى الماء و یذهب بالحمى پیاز به واسطه فسفرى كه دارد انجام كارهاى فكرى را آسان مى سازد، به همین جهت مصرف آن به متفكرین و كسانى كه كارهاى فكرى دارند توصیه شده است . در مورد ضعف و فرسودگى جسمى و عصبى ، پیاز داراى عمل نیروبخش تقریبا فورى و آنى است . پیاز براى بچه هایى كه دیر رشد مى كنند، همچنین براى پیر مردانى كه ضعیف شده و مى خواهند تقویت كنند، غذاى مقوى و نیرو بخشى است . پیاز سرشار از سیلیس است ، و این ماده به مقدار خیلى زیاد، در بدن موجود است و براى تشكیل و نگهدارى استخوانها و شرائین كاملا لازم است . اگر شما احساس مى كنید خسته هستید، اشتها ندارید چنین هایى بر صورتتان افتاده و رنگ صورتتان زرد شده است ، یك پیاز درست را 4 قسمت شده است در سه فنجان آب بجوشانید تا پیاز پخته شود و یك فنجان آب از كافى بماند و صبح ناشتا آنرا بنوشید در آن روایت كه از حضرت صادق (ع ) نقل شده پیاز براى قطع تب ، تجویز شده بود و نامى از تب مخصوصى برده نشده بود ولى دانشمندان خاصیت تب برى پیاز را چنین نوشته اند: پیاز در بیمارى شاربون كه مرضى عفونى است و میكرب آن معمولا بوسیله گزیدن مگس مخصوصى به انسان منتقل مى شود، اگر زیر و روى پاهاى بیمار را در ضماد مخلوط پیاز و سیر كه خورده شده باشد بگذارند حال مریض بزودى بهبود خواهد یافت ... در اولین عوارض تب هاى تیفوئیدى باید پاهاى بیمار را تا قوزك پا در سه كیلو پیاز زنده شده خوابانید و لفاف بندى كرده . این لفاف بندى ، عرق زیادى آورده و تب بیمار را قطع مى كند اگر تب كرده اید و در آتش آن مى سوزید پیاز را برش نازك كنید و آنرا در ظرفى بریزید و روى آتش بگذارید و توجه كنید كه پیازها داغ شود ولى رنگ قهوه اى بخود نگیرد و تا گرم است آنقدر كه بدن شما نسوزد پیازها را به شكل ضماد روى شكم خود بگذارید و وقتى سرد شد آنرا بر دارید ضماد پیاز به این وسیله باعث قطع تب شما خواهد شد سمعت ابا عبدالله یقول : كلوا البصل فان فیه ثلاث خصال ، یطیب النكهة و یشد اللثة و یزید فى الماء و الجماع حضرت امام صادق (ع ) مى فرماید: پیاز بخورید پیاز داراى سه خاصیت است : دهان را خوشبو مى كند، لثه ها را محكم مى سازد و منى را زیاد مى نماید. از آنجا كه بوى بد دهان در نتیجه یك سلسله عفونتهاى داخلى است ، و پیاز از دشمنان سر سخت عفونت است لذا آن را میكرب كش و نابود كننده بوهاى متعفن دانسته اند و طبعا با رفتن بوهاى بد بوى خوش طبیعى پیدا مى شود اگر چه پیاز خود داراى بویى تیز و تند است . پیاز نیز یكى از خوراكهاى ضد میكرب است پیاز یك ماده ضد عفونى است و میكربهاى گوشت ها را از بین مى برد. پیاز جهاز هاضمه و مجارى تنفسى را ضد عفونى مى كند پیاز به واسطه گوگردى كه دارد براى خون ، عامل ضد عفونى است . گوگرد پیاز وقتى وارد خون شود و به ریه ها برسد با عفونتهاى مجارى تنفس مثل آسم، ورم گلو، برونشیت ، گریپ و غیره مبارزه میكند. پیاز بواسطه یدى كه دارد ضد اسكوربوت است و امراضى را كه مربوط به سیستم لنفاوى است مثل ورم غدده ها، آبسه هاى شدید، جوشهاى زیر پوشت و غیره درمان كرده و بهبود مى بخشد اسكوربوت نام یك بیمارى است و بمعنى رقت خون است از اثرات آن سستى لثه هاها و آمدن خون از آبها مى باشد و چون پیاز، ویتامین (ث ) دارد، و ویتامین (ث ) ضد اسكوربوت است بخوبى رقت خون را بر طرف مى نماید. از خواص پیاز كه در روایت آمده بود تقویت قوه باه و ازدیاد شهوت و منى بود. پیاز داراى هورمون و دیاستازى است كه غدد اشك و گوارشى را تقویت مى نماید پیاز داراى فسفر است ، غذاى مغز است ، پیاز آهك دارد و استخوان بندى و دندانها را محكم كرده و از نرمى استخوان جلوگیرى مى كند. پیاز اشتهاى به غذا را زیاد مى كند پیاز چنانكه خواندیم ضد عفونت است ، لذا این دستور با ارزش را از امام ششم مى آموزیم . امام صادق علیه السلام مى فرماید: قال رسول الله اذا دخلتم بلاد افكلوا من بصلها یطرد عنكم و باها رسول خدا فرمودند كه هرگاه داخل شهرى شدید، از پیاز آن شهر بخورید تا گرفتارى وباى آن شهر نشوید. پیاز جهاز هاضمه و مجارى تنفس را ضد عفونى مى كند و از ابتلاء به اسهال و سرما خوردگى جلوگیرى مى نماید. پیاز یك ماده ضد عفونى است ، و میكروبهاى گوشتها را از بین مى برد و به تجربه ثابت شده است كه سم گوشتهاى مانده را كه ایجاد اسهال مى نماید كم مى كند. و روى این اصل كسانى كه خارج از منزل غذا مى خورند باید پیاز را فراموش نكنند. ما میدانیم كه یكى از نشانه هاى مرض وبا، اسهال است و اسهال بواسطه میكربهاى روده پیدا مى شود. یكى از غذا شناسان براى همه مسافران خصوصا حجاج خوردن آن را توصیه مى كند و مى گوید: یكى از سبزیهاى مفیدى كه داراى ویتامین هاى (ب ) مى باشد پیاز است كه خوردن خام آن به كلیه حجاج ، توصیه مى شود، زیرا علاوه بر داشتن ویتامین هاى مفید، جهاز را ضد عفونى و پاك كرده و اشتها را زیاد مى كند، بنابراین وجود آن بر سر سفره حجاج لازح و ضروریاست
پنیر یكى از مشتقات شیر است شیر را بوسیله پنیر مایه ، پنیر مى كنند. پنیرهاى كهنه ؛ تازه ، كم نمك ، پر نمك ، و پنیرهایى كه از شیرهاى گوناگون ساخته مى شوند همه با كمى تفاوت خواص پنیر دارند. قبل از همه به سراغ خواصى كه اسلام براى پنیر بیان نموده مى رویم و نیز دستور خوردن آن را از اسلام میگریم . در اسلام گاهى پنیر بعنوان غذایى مكروه معرفى شده است ، گاهى مستحب ! توضیح آن كه : اگر پنیر را با مغز گردو بخورند مستحب است ولى تنها خوردن آه مكروه است . اسلام براى خوردن پنیر نیز وقت ، معین نموده است . شامگاهان را وقت خوردن پنیر دانسته است و نیز دستور مى دهد كه با گردو صرف گردد و اینك دو نمونه از سخنان پیشوایان اسلام را در اینجا مى آوریم : 1- عن الرضا عن آبائه عن على بن الحسین ع قال : شیئان ما دخلا جوفا قط الا افسداه الجبن و القدید امام رضا(ع ) مى فرماید: دو چیزند كه هرگاه داخل معده شوند سبب فساد آن مى گردند: پنیر و گوشت مانده . 2- امام صادق (ع ) در ضمن خواص چند چیز مى فرماید: واللذان یضران من كل شى و لا ینفعان اللحم الیابس و الجبن دو چیز از هر جهت زیان آورند و سود نمى رساند: گوشت مانده خشكیده و پنیر. تا اینجا همه سخن از كراهت و مذمت بود، و قبل از اینكه سخن از استحباب و تعریف به میان آید خوب است با یك تجزیه علمى ، فلسفه كراهت پنیر را بدانیم : پنیر بكندى جذب و دفع مى شود و اشتهاى به غذا را كم مى كند، براى گرم خویان و كسانیكه مزاجى ملتهب دارند زیانش كمتر و بر عكس صاحبان طبیعت سرد و بلغمى از زیان خوردن و مصرف نمودن آن در صورت مداومت در امان نیستند همین پنیر است كه در بعضى مزاجها باعث تولید قولنج بسیار شدید بنام ایلائوس یا انسداد روده مى گردد بخوبى مذمت پنیر روشن گشت كه ثقالت و در هضمى آن كه فشار بیش از حد به دستگاه هاضمه مى دهد سبب كراهت آن است . بخاطر داشته باشید پنیر غذایى متراكم است و باید آن را بجاى غذاهایى كه از گوشت تهیه مى كنید، مصرف شود و یا با غذاهاى كه ارزش كمترى دارند تركیب نموده و مصرف كنید وقتى پنیر را بعنوان دسر مى دهند باید در آخر غذایى سبك باشد و هیچوقت نباید دسر با غذاهاى سنگین و ثقیل مصرف نمود كه هضم آن معده را بزحمت بیندازد خوبست نمونه سوم براى اثبات كراهت و ثقالت پنیر را از یك طبیت عالیقدر قدیمى بیان نمائیم . طبیعت پنیر در دوم سرد وتر، افعال و خواص آن ، مقوى معده و روده و مقوى گرده و ملین طبع و مولد خلط صالح و دیر هضم ؛ و با مغز گردكان وصعتر (آوشن ) بغایت مسمن بدن و باعث نرمى جلد دستورهاى استحبابى اسلامى از این قرار است : مردى از حضرت صادق (ع ) درباره خاصیت پنیر سؤ ال نمود حضرت به او فرمودند موجب ضرر است و منفعتى ندارد. همان مرد شامگاه بر آن حضرت وارد شد دید بر سفره اى كه امام ششم براى صرف شام نشسته اند ظرفى از پنیر است دچار حیرت شد گفت شما امروز صبح از پنیر مذمت فرمودید اینك بر سفره نهاده اید. حضرت فرمودند صبحگاهان خوردن پنیر پسندیده نیست اما شامگاهان خوب است و ضمنا بدان كه قوه باه را نیز زیاد مى كند البته چنانكه بعدا خواهیم گفت منظور از خوردن پنیر در شامگاهان خوردن آن با مغز گردو است لیكن چرا خوردن آن توام با گردو براى صبحانه مناسب نباشد؟ 1- پنیر چون مقادیر زیادى كلسیم دارد؛ و كلسیم نیز خواب فراوان كلسیم بیشترى كه در خون و مایع خارج سلول بدن است براى تغذیه مغز كه هنگام استراحت و خواب به كلسیم بیشترى احتیاج دارد بسوى آن مى آید، و بواسطه ازدیاد آهك است كه وقت خواب مغز برنگ سفید جلوه مى كند (به همین جهت سابغین خیال مى كردند هنگام خواب خون از مغز دور مى شود) پس در وقت خواب مغز به كلسیم بیشتر محتاج است ، پنیر كه هم سرشار از كلسیم است پس بهترین غذا براى خواب راحت و عمیق ، و بهترین غذا در این وقت براى مغز، خوردن پنیر در شامگاهان است گفته شده پنیر مكروه است اگر تنها خورده شود، ولى مستحب است اگر توام با مغز گردو باشد. عن النبى (ص) الجبن داء و الجوز داء فاذا اجتمعامعا صارا دواء پیامبر اسلام فرمود پنیر و گردو هر یك به تنهایى مضرند، اما اگر با هم جمع شوند مفید و نافع مى گردند. حالا باید بدانیم چرا گردوى بدون پنیر مضر است ؟ و باصطلاح روایات مكروه است پنیر سرشار از كلسیم است و گردو نیز داراى فسفر است با توجه به این دو مقدمه معلوم مى گردد كه بایستى پنیر را با گردو خورد زیرا: كلسیم و فسفر دو ماده با ارزش و بسیار عالى است و این هر دو در صورتى كه با هم وارد شوند هیچكدام بیهوده دفع نمى شوند، حالا اگر پنیر بدون گردو )بدون فسفر) بخوریم چون كلسیم بسیارى را صرف كرده ایم ، در مقابل فسفر بدن دفع مى شود، هضم و جذب آنها بسیار كاملتر و بهتر و آسان تر انجام مى گیرد با پیشرفت علوم غذاشناسى و پزشكى ، ما بهتر و بیشتر به علل سلامتى ، و عمرهاى طویل اجداد خود پى مى بریم زیرا آنان بدون دانستن این فلسفه و فعل و انفعالات ، و بدون پیروى از دیگران ، از یك برنامه تنظیم یافته همه جانبه استفاده مى كردند، آن برنامه اى كه هر چه علم ترقى كند اهمیت و ارزش آن بیش از پیش درك مى شود، و با این برنامه بود كه بدون دیدن دانشگاه ها سلامت خود را سالهاى سال حفظ مى كردند و آن برنامه همان برنامه اسلام است .
به درخت نسبتا كوچكى است و در غالب نقاط اروپا و نواحى مدیترانه و آفریقاى شمالى كاشته مى شود و منشاء آن را از ایران و قفقاز مى دانند. به اندازه هاى مختلف دارد و بطور متوسط درازاى آن 10 و قطرش 5/7 سانتیمتر است رنگش پس از رسیدن زرد و بوى آن مطبوع ، طعمش شیرین و اندكى ترش و قابض است . سطح میوه را كركهایى پوشانده ، هر میوه شامل پنج خانه و هر خانه شامل 12 هسته است كه در لعابى قرار دارد به رنگ قهوه اى كه اگر جویده شود بوى بادام تلخ مى دهد. به سرشار از ویتامین آ - ب ،داراى املاح آهكى تانن است در دستورات اسلامى به براى موارد ذیل تجویز شده است و بعلاوه آن را بعنوان خوراك پیامبران الهى معرفى نموده اند: 1- امام صادق (ع ) مى فرماید: السفر جل یضرج المعدة و یشد الفواد و ما بعث الله نبیا قط الا اكل السفر جل . به معده را نیكو و قلب را محكم و قوى مى سازد، و پیامبران الهى به مى خوردند. امروز آن را براى تحریك اشتها، تقویت معده ، كبد، رفع دل بهم خوردگى ، بر ضد سیلان خون ، خونریزیهاى لثه و دهان و جرب و گال موثر مى دانند در یكى از كتابهاى غذاشناسى قدیم خواص به را چنین شرح مى دهد. شیرین آن را برودت ، قریب الاعتدال و در آخر،تر و مدر بول و مقوى معده و دل و دماغ و مفرح و مسرت افزاى روح حیوانى و نفسانى است 2- على علیه السلام علاوه بر این خواص ، اشاره به خاصیت دیگرى براى به مى كند كه ممكن است در آینده دست تواناى علم پرده از چهره آن بر دارد، وى چنین مى فرماید: اكل السفر جل قوة للقلب الضعیف و یطیب المعدة و یذكى الفواد و یشجع الجبان به نیرو دهنده قلب ضعیف ، خوشبو كننده معده و پاك كننده قلب است ، و آدم ترسو را شجاع و دلیر مى سازد. خاصیت اضافه اى كه در این خبر دیده مى شود خاصیت خوشبو كردن معده نابود ساختن ترس است . البته بواسطه اسانس مخصوصى كه دارد دهان و معده را خوشبو مى كند. اما نابود ساختن ترس و به اصطلاح قوت دل دادن از جمله خواصى است كه مربوط به روحیات انسان است . اسلام براى بعضى میوه ها چنین خواصى را بیان مى نماید. امروز هم غذا شناسان این موضوع را كشف كرده اند كه برخى از میوه ها تاءثیر مخصوصى روى روان انسان مى گذارند. خربزه كال داراى ترشى مخصوصى است كه ترس را زیاد مى كند و شجاعت را از بین مى برد، سیب ترش هم همین خاصیت را دارد. خیار وقتى كاملا رسید و زرد شد كمى ترش مى گردد و مولد ترس است . اما خربزه شیرین ترس را زایل مى سازد و انسان را شجاع مى نماید. سایر قندهاى میوه هاى شیرین هم كم و بیش همین خاصیت را دارند. اكنون در انگلستان داروئى بنام ضد ترس ساخته اند كه ساختمان آن شبیه قند میوه ها است . دلیل این موضوع این است كه وقتى شخص مى ترسد رنگش مى پرد، و اگر بلافاصله ادرار خود را به آزمایشگاه ببرد خواهد دید كه در ادرار او قند پیدا شده است . این فرد، مبتلا به بیمارى قند نیست ، و فردا هم و در ادرارش قند وجود ندارد. وقتى انسان مى ترسد، مقدارى از قند خونش با ادرار خارج مى گردد، لذا باید قند بخورد تا این ضرر را جبران نماید. همیشه پس از وقایع هولناك و هنگامیكه دچار ترس شده و رنگتان مى پرد بلافاصله آب میوه شیرین و شربت گوارا بنوشید 3- پیامبر اكرم (ص) در ضمن حدیثى از جمله خواص به تقویت نور چشم و ایجاد مودت و دوستى را شمرده و دستور مى دهد كه به زنان باردار داده شود. تا فرزندانشان خوش رخسار و نیكو منظر شوند، چنانكه مى فرماید: كلوا السفر جل و تهادوا بینكم ، فانه یجلو البصر وینبت المودة فى القلب و اطعموا حبا لاكم فانه یحسن اولادكم به را بخورید، و بعنوان هدیه بین خودتان بفرستید، زیرا چشم را جلا مى دهد، دوستى و مودت را در قلب قرار مى دهد. به زنان حامله نیز بدهید زیرا باعث نیكویى و خوبى اولاد شما مى شود. موضوع ایجاد مودت نیز از جمله خواصى است كه مربوط به نفس و روح انسان است كه پیامبر اكرم (ص ) در این جمله اشاره فرموده است . موضوع ازدیاد نور چشم هم مربوط به ویتامین (آ) است كه در به موجود است ، البته موضوع نیكویى و زیبایى فرزند، ارتباط كامل به تندرستى مادر خصوصا كبد وى مواد خوراكى او دارد، زیرا مواد خوراكى ، سازنده اعضاء و جوارح جنین هستند. رنگ پوست نوازد بهترین معرف كبد و غدد داخلى مادر است ، بنابراین براى اینكه فرزندانشان رنگ و روى خوب داشته باشند و كبدشان هم سلامت باشد در هنگام آبستنى ، به سراغ دوستان كبد بروید
انگور میوه قدیمى انسانها است ، انگور متشكل از پوست و گوشت و دانه است . غذا شناسان مقادیر تركیبى هر یك را تعیین نموده اند. گوشت انگور مركب از این مواد است آب 92 / 72 شیرینى قابل تخمیر 51 / 23 كرم تارتر 52 اسید تارتریك آزاد 29 اسید مالیك 29 مواد ازته 38 مواد اندازه گرفته نشده 80/1 مواد معدنى 15 البته تركیب شیمیایى انگور همیشه ثابت نموده و بستگى به زمین و آب نژاد گیاه و منطقه و رسیدگى انگور دارد. مواد معدنى كه بطور خلاصه نامبرده شد عبارتند از: فسفات دو پتاس ، فسفات دو شو، فسفات دو منیزى اكسید آهن ، اكسید منگنز، سیلیس ، و كلرور سدیم . مواد ازته به دو حالت در انگور وجود دارد، در حالت آمونیكال و حالت ارگانیك ، كه بوسیله آمونیاك و اسیدهاى آمیده و آمینه تشكیل شده . شیرینیهاى انگور به اشكال ، كلوكز، لولز، مانیت و دوسیت (ducite) در آن وجود دارد. ویتامین هاى انگور 1- ویتامین (ث ) كه در بعضى انگورهاى تازه در هر كیلو 95 میلى گرم وجود دارد و تا 38 میلى نیز دیده مى شود. 2- ویتامین 1 ب كه در فشرده انگور تازه بمقدار 5 دانسته اند. 3- ویتامین 2 ب 230 میلى در هر كیلو است . با فشردن انگور و جدا كردن پوست و هسته اش تعداد ویتامین هاى (ث و 2 ب ) كاهش مى یابد. 4- مقدار ویتامین (آ) انگور را 80 واحد بین المللى و ویتامین (پ) آنرا 5 میلى گرم درصد دانسته اند. از چند روایت اسلامى استفاده مى شود كه انگور از حیث مواد غذایى كامل است . 1- امام رضا(ع ) نقل مى كند كه امیرالمومنین (ع ) نان را با انگور میل مى كرد: كان یاكل العنب بالخبز 2- و از امام على بن ابیطالب (ع ) چنین رسیده است : العنب ادم و فاكهة و طعام و حلواء انگور نان خورش است ، میوه است ، غذاست و نیز حلواى شیرین و خوش مزه اى است . در ضمن اینكه على (ع ) انگور را بعنوان یك میوه مى شناسد، تذكر مى دهد انگور یك غذا نیز هست . بلكه یك خورش خوش مزه براى نان شما است و نیز مى توانید بعنوان یك حلواى تر و تازه از آن استفاده كنید. در آن زمان كه جهل و نادانى بر مردم سایه افكنده بود، امام (ع ) با بیانى مختصر و موجز، انگور را یك طعام ، یك حلوا، و یك خورش معرفى مى كند. 3- قال رسول الله (ص ) خیر طعامكم الخبز، و خیر فاكهتكم العنب پیامبر اكرم (ص ) فرموده است : بهترین غذاى شما نان ، و كامل ترین میوه هاى شما انگور است . در این كلام پیامبر انگور را در مقابل نان آورده و آن را میوه خوبى معرفى نموده است . از مجموع كلمات پیشوایان دینى استفاده مى شود كه انگور غذاى كاملى است . انگور یكى از میوه هاى بسیار مفید است ، بقدرى عوامل موثر دارد كه مى توان آنرا یك داروخانه طبیعى نامید... انگور و كشمش ، غذایى است كه هضم آن براى انسان بسیار ساده و آسان است . زیرا قند انگور بدون تبدیل و تغییر وارد خون مى شود و بدن براى هضم آن زحمتى ندارد در صورتیكه سایر مواد قندى نشاسته اى اینطور نیستند. ترشى انگور عبور آنرا از معده به روده ها آسان مى كند در صورتیكه براى سایر غذاها، ترشى جهار هاضمه باعث حركات خاصى شده و غذاها را از معده رد مى نماید. در اثر ورود قند انگور به خون مواد مولد نیرو بوجود مى آید كه ماهیچه ها بوسیله آنها كار مى كنند. به بیمارانى كه قدرت خوردن غذا ندارند آب قند انگور را تزریق مى نمایند و مدتى بیمار را بدون غذا نگهدارى مى كنند. در اثر خوردن انگور تخلیه كامل معده ، عمل زیاد شدن ادرار و در نتیجه یك عمل كم شدن اوره و ترشى ادرار، یك ذخیره مواد ازته و قندى ، زیاد شدن ترشحات صفرا و یك عمل اكسید اسیون بوجود مى آید. به عقیده یكى از پزشكان معروف ، انگور از اعمال زیر جلوگیرى مى كند: ترش كردن و تخامه ، سوء هاضمه ، خونریزیى ، پیدان شدن سنگ در كبد و مثانه ، مسمومیت مزمن جیوه و سرب ، بعضى از امراض جلدى ، بعضى از انواع سل ریوى ، و باد مفاصل . انگور، پاك كننده بقایاى تغذیه بد از معده و روده ها است ، زیرا آنها را مى سوازند و نتیجه خوب مى دهد. اثر درمانى انگور روى رماتیسم ، امراض شریانى و وریدى ، نقرس ، فشار خون ، زیاد شدن اوره خون مسلم است . انگور، تصفیه كننده خون و میلن مزاج است . و مى توان آن را یكى از بهترین میوه ها دانست .))(259) انگور و شیر مادر آب انگور از نظر خواص به شیر مادر بسیار نزدیك است و ما، در اینجا تركیبات آن را با شیر مادر مقایسه مى كنیم : نسبت غذایى درصد شیر مادر آب انگور آب 89 83 مواد ازت دار 5/1 7/1 املاح معدنى 4/0 3/1 قند طبیعى 7 12 كسى كه سلامتى اش را دوست دارد نباید از خوردن انگور غافل شود و باید آنرا به مقدار كافى بخورد. انگور ترشى خون را از بین مى برد و از این حیث هر كیلوى آن معادل 6 گرم جوش شیرین است . انگور دو برابر گوشت در بدن حرارت تولید مى نماید، و بر خلاف گوشت سمیت ندارد بلكه بر عكس ضد سم است ، و هر كیلوى آن معادل یك لیتر شیر خاصیت ضد سمى دارد. انگور صفرا را رقیق مى كند و درمان زیادى كلسترل خون است ، انگور هم چاق مى كند و هم لاغر، انگور یك غذاى كامل است ، و آنچه یك غذاى كامل باید داشته باشد در انگور جمع است ، مى توان با نان و انگور مدتى زندگى كرد آنچه گفتیم خواص انگور نسبت به جسم بود، یكى از خواص انگور، كه اثر مستقیمى بر روان آدمى دارد از بین بردن غم و اندوه است . امام صادق (ع ) میفرماید: ان نوحا شكى الى الله الغم فاوحى الله الیه : ان كل العنب فانه یذهب بالغم حضرت نوح از خداوند پرسید چه كنم تا غم و غصه ام برطرف شود، وحى رسید انگور بخور زیرا غم را از بین مى برد. ارتباط انگور را نسبت به برطرف ساختن غم و غصه از دو راه مى توان اثبات شود. 1- انگور پتاسیم دارد، و این فلز مفرح است و تپش قلب را كه موجب غم و اندوه است معالجه مى كند و از طرفى دیگر داراى فسفاتهاى زیادى است كه غذاى مغز و سلسله اعصاب است و كسى كه اعصاب قوى داشته باشد بر غم و اندوه مسلط مى شود، دیگر آنكه داراى كلسیم است و كمبود كلسیم تولید غم و اندوه مى نماید چنانكه یكى از علایم ابتلا به مرض سل غم و اندوه فراوان است و این موقعى است كه كلسیم بدن كم مى شود، و اندوه بر شخص چیره مى گردد 2- یبوست ، سبب میشود سموم موجود در فضولات مجددا جذب شود و آدم مسموم همیشه غمگین است و انگور دافع یبوست و در نتیجه غم زداست . انگور زهرابه هاى میكربى را از بین مى برد و كسى كه از زهر نجات یافت از اندوه رهایى یافته است از آنجا كه اسلام در همه موارد ما را راهنمایى مى نماید، در خوردن میوه ها از جمله انگور نیز ما را راهنمایى فرموده است . پیامبر اسلام میفرماید: كلوا العنب حبة حبة فانها اهنا و امرا انگور را دانه دانه بخورید كه دانه دانه خوردن آن گواراتر است . مسلم است انگور را با این دستور میل نمودن از نظر هضم و چگونگى معده مؤ ثر خواهد بود. امام صادق (ع ) مى فرماید: شیئان یوكلان بالیدین العنب و الرمان دو چیز را با دو دست باید خورد، انگور و انار منظور از خوردن با دو دست آن است كه با یك دست خوشه انگور و یا انار نیمه شده را بگیریم و با دست دیگر دانه دانه آنرا میل نماییم كه این نیز اشاره به دانه دانه خوردن و سرعت ننمودن در موقع خوردن میوه ها و بلع ننمودن آنها است
آویشن شیرازى بهترین آویش در شیراز پیدا مى شود، و به اصطلاح شیرازیها دو قسم است . 1 - آویشن باریك 2 - آویشن پهن چنانكه از نامش پیدا است برگهاى آویشن پهن بیضى شكل است ، و برگهاى آویشن باریك كمى درازتر و باریك است ، آویشن باریك اغلب در كوهها دیده مى شود. آویشن كوهى ، گیاهى است كه در سرازیرى صخره كوهها كه در مقابل آفتاب است در جنگلها و اراضى غیر مزروع بطور خودرو مى روید ساقه آن بنفش رنگ و ارتفاع آن گاهى به نیم متر مى رسد. و در لاهیجان و طالش و آستارا و فارس مى روید... آویشن آبى و آویشن شیرازى یكى از گیاهان شفا بخشى است كه در درمان و معالجه بیماریهاى مختلف ، اعجاز مى كند، و از این جهت است كه باید آن را از گرانبهاترین گیاهان دارویى روى زمین بدانیم پیشوایان اسلام بقدرى این گیاه را مفید مى دانسته اند كه حضرت رضا(ع) مى فرمودند: آویشن تنها داروى امیرالمومنین بوده است . 1- عن ابى الحسن (ع ) قال كان دواء امیرالمومنین (ع) الصعتر. 2- و كان یقول - یقوى المعدة ، و یقطع البلغم و هو امان من اللقوة و نیزحضرت رضا مى فرمودند: آویشن معده را تقویت مى كند، و بلغم را بر طرف مى نماید، آویشن نیز انسان را از لقوه در امان نگاه مى دارد، (لقوه - مرضى است كه در صورت انسان پیدا مى شود، و لب و دهان یا فك بطرفى كج مى شود( خواص طبى و درمانى آویشن شیرازى این است كه ضد درد و تشنج است و خون را به جریان انداخته و هوش و قوه ادراك را زیاد مى كند، قابض و مقوى است و براى نارسایى كبد یعنى وقتكیه كبد ضعیف شده است و خوب كار نمى كند مفید است . آویشن در عفونتهاى ریوى ، زكام ، برنشیت ، آسم ، گریپ ، آنژین ، سوء هضم و تخمه ، دل درد ورم امعاء نیز مصرف مى شود... گلهاى خشك آویشن كوهى ، مقوى معده ، نیروبخش ، خلط آور، ضد درد و تشنج و بطور خفیف عرق آور است پرفسور تروسو درباره آویشن مى گوید: آویشن دشمن سم است آویشن تازه یا خشك آن را در عفونتهاى ریوى ، زكام ، برونشیت ، آسم ، گریپ ، خستگى و كوفتگى دست و پا، آنژین ، سوء هضم و تخمه ، دل درد و ورم امعاء مصرف مى كنند. عصاره آویشن به نام تیمول است كه خاصیت ضد عفونى موثرى بر مجارى تنفس و جهار هاضمه دارد، سمومى كه در آنجا جمع شده بكلى از بین مى برد و جریان خون را منظم مى سازد... اگر چند برگ آویشن رابه غذاى خرگوشتها اضافه كنیم از نفخ شكم آنها جلوگیرى خواهد كرد و هیچوقت آنها گاز معده پیدا نخواهند كرد مردى در خدمت امام هشتم (ع ) از رطوبت مزاج و علاج آن سئوال نمود آن حضرت باو دستور داد كه آویشن را بكوبد و ناشتا به دهان خود بریزد. عن ابى الحسن (ع ) انه شكا الیه الرطوبة ، فامره ان یستف الصعتر على الریق زیادى بلغم و رطوبت به اصطلاح امروز كمى ترشح سیب آدم در انسان است ، و امام (ع) آویشن را معالج آن دانسته و به همین سبب به آن مرد نگفته آویشن را به صورت دم كرده بنوش ، زیرا در صوتیكه دم شود چون مخلوط با آب است باز نمى تواند جبران بلغم و رطوبت را نماید.
طبایع سه گانه (سه خصوصیت) (doshas three the ) جهت درك موارد استفاده سیر در طب آیورودا، بایستى سه اصطلاح را آموخت . مى دانیم كه افراد مختلف خصوصیات متفاوتى دارند، یكى ممكن است طبیعتا لاغر، پرحرف ، باهوش و بى قرار باشد، دیگرى ممكن است خون گرم ، فعال ، باهوش و نكته دان و بالاخره سومى ممكن است اصالتا موقر، ساكت ، وزین ، بى تحرك و ملایم باشد . طب آیورودا به خصوصیات مبنایى افراد توجه دارد . زیرا هر كدام به رژیم و داروى خاص خود نیازمند هستند . واتا (vata ) اولین گروه : لاغر و باهوش از نوع واتا كه تحت تاءثیر عنصر هوا و سیستم عصبى مى باشد . منظور از هوا این است كه كیفیت آنها هوایى و سبك است . این گروه به اختلالات عصبى و گوارش ، بد غذائى ، بیمارى هاى فرسایشى و هر اختلالى كه عوارض عصبى آن زیاد باشد، تمایل دارد . رژیم غذائى اصلى آنها هم از لحاظ كیفیت و هم كمیت مورد توجه مى باشد . بهترین غذا و سبزى براى آنها عبارتند از: آرام بخش ، سنگین كننده ، مغذى و گرم كننده . پى تا (pitta ) دومین گروه : فعال و خون گرم از نوع پى تا كه تحت تاءثیر عنصر آتش قرار دارد . اینگونه افراد نسبت به بیماریهایى كه عنصر گرمایى دارند، ضعیف هستند. از جمله خونریزى ، تب شدید، ناراحتى هاى عضلانى ، پوستى ، خونى ، ناراحتى هاى سیستم قلبى و عروقى كه نیاز به غذاها و سبزیجات سرد و آرام بخش دارند. كافا (kapha ) سومین گروه : وزین و با تحرك كه تحت تاءثیر عنصر آب قرار دارند . زمانى كه تعادل آنها به هم مى خورد، ممكن است نفخ كرده و یا بى حال باشند و در معرض بیمارى هاى كسلى و بلغمى قرار مى گیرند . رژیم غذائى این گروه سبك ، گرم و خشك ، و همراه كمى مواد مولد مخاط و غذاى سنگین مى باشد . این سه گروه به نام doshes معروف مى باشند و در سیستم آیورودا حالت هر یك مادرزادى بوده و تا پایان عمر با آنها باقى خواهد ماند . به هر حال افرادى كه از یك گروه خاص باشند، به ندرت یافت مى شوند، معمولا تركیبى از دو گروه هستند . افراد داراى یك خصوصیت ، احتمال دارد كه خصوصیت گروه دیگر را هم داشته باشند . اگر كسى كه غذاى سنگین ایجاد كننده مخاط بخورد، احتمالا داراى شرایط كافا مى باشد . بنابراین پزشك آیورودا قبل از تجویز رژیم و یا گیاه هر دو عامل یعنى گروه و طبیعت بیمارى را بررسى مى نماید . پزشكان آیورودا در تشخیص بیمارى در این سیستم به اندازه پزشكان غربى در تشخیص بیمارى هاى ساده مهارت دارند.
فعالیت هاى سیر هم در طب سنتى و هم در آزمایش هاى كلینیكى جدید به شرح زیر عنوان مى شود: 1- ضد آسم : مشكلات تنفسى را در آسم مرتفع مى كند . 2- ضد صرع : تناوب شدت تشنج را كاهش مى دهد . 3- ضد عفونى كننده : با عفونت ها به ویژه در دستگاه تنفسى و هاضمه مبارزه مى كند. 4- ضد درد : با گرفتگى عضلانى و درد اسپاسمى مى جنگند، مخصوصا در دستگاه گوارش . 5- دافع كرم : كرم هاى روده را مى كشد . 6- مقوى : خوردن منظم سیر موجب بهبود سلامت و قدرت كلى مى شود. 7- كاهش دهنده درد روده : كمك به دفع گاز مى كند . 8- عرق آور: عمل تعرق منافذ پوست را بهبود مى بخشد . 9- هاضم : محرك هضم 10- ضد عفونى كننده : مستقیما میكروب ها را مى كشد . 11- ادرار آور (ملایم ): دفع ادرار را بهبود مى بخشد . 12- محرك : افزاینده انرژى براى مدت كوتاه . 13- خلط آور: جریان خلط آورى را بالا مى برد . (بهبود سرفه ) 14- داروى قرمز كننده : محرك پوست بوده و با قرار دادن آن روى پوست بدن خون را به آن ناحیه جذب مى كند.
ذخیره كلسترول ldl در دیواره رگ ها كاهش كلسترول ldl كلسترول ldl اكسیده مى شود از اكسیدان كلسترول جلوگیرى مى كند كلسترول اكسیده شده ذخیره ، بزرگ تر مى شود. رگ ها قابلیت ارتجاعى خود را از دست داده و فشار خون بالا مى رود فشار خون را به حد تعادل مى رساند لخته هاى خون در رگ هاى باریك شده تشكیل و باعث آسیب به قلب و مغز مى شود با رقیق كردن خون ، از تمایل آن به لخته شدن مى كاهد . اگر دانشمندى رؤ یاى ایده آلى را كه بر ضد مهلك ترین بیمارى زمان ما هست مى دید، آن دارویى بود كه ضمن كاهش كلسترول ، كلسترول اكسیده شده در رگ ها را تغییر مى داد، فشار خون را پایین مى آورد، خون را رقیق مى كرد تا تمایل آن را به لخته شدن كم كند، متوجه مى شد كه آن دارو چیزى جز سیر نمى باشد كه در حقیقت هر چهار عمل فوق الذكر را انجام مى دهد و بعضى از خواص آن به خوبى داروهاى داروخانه اى كارآیى دارند.
