تبیان، دستیار زندگی

صفت اضداد

از دیگر ویژگی هایی که در زینب کبری(س) می توان یافت، وجود صفات و خصوصیات متضاد و مختلف در ایشان است. ایشان همانندپدر بزرگوارش حضرت امیرالمومنین (ع) همان طور که علما و محققین کشف کرده و گفته اند، دارای صفات و خصوصیات متضاد و مختلف بوده است یعنی در زمانی از آن بانو یک نوع صفت سراغ داریم و در زمانی دیگر صفتی ضد آن. به عبارت دیگر، خصوصیاتی در آن حضرت وجود داشت که کاملا منافی و متضاد با هم بوده اند.

شاید برای بسیاری از افراد شگفت انگیز باشد که بگوییم زینب(س) هم دارای صفات مختلف و متضاد بوده است. البته زینب به آن مرتبه ای که علی (ع) دست یافت نمی رسد، ولی بالاخره در طول حیات زینب(س) هم صفاتی می بینی که حتی با طبیعت و خصوصیات زنان معمولی سازگاری ندارد. مثلا از جمله صفاتی که در زنان بیشتر از مردان وجود دارد؛ رقّت قلب و احساسات و عواطف است که به مجرد دیدن و یا شنیدن حادثه و واقعه ای تأثر آور متاثر شده و چه بسا از دیده شان اشک جاری می شود. زینب (س) هم مستثنا از این خصوصیت نمی توانست باشد، ایشان  هم رقت قلب نشان می دهد و از دیدن ناراحتی و مصیبت، متاثر و مغمون می گردد. در شب عاشورا هنگامی که امام حسین (ع) مشغول تمیز کردن شمشیر بود و با خودش اشعاری زمزمه می کرد، زینب (س) فورا شروع کرد به گریستن و گریه و ناله ای سر داد و سپس بی هوش شد. اما همین زینبی که چنین رقّتی دارد و از اینکه برادرش را از دست خواهد داد می گرید و بی هوش می شود، در جریان اسارت کوچک ترین گریه و ضعفی از خود نشان نمی دهد و حتی امام سجاد(ع) را تسلیت می گوید. باز در جایی دیگر می بینیم که زینب زنی است که از شدت حجاب و عفت کسی او را نمی بیند و صدایش به گوش نامحرمی نمی رسد، حتی نزدیک ترین همسایه ها. هرگاه می خواهد برای زیارت مرقد نبی اکرم (ص) برود شبانه و آن هم با محافظت کامل پدر و برادرانش حرکت می کند. زینب(س) به پیروی از مادرش فاطمه زهرا (س) که فرمودند: "بهترین چیزبرای زنان این است که مردان نامحرم آنان را ندیده وخودشان نیز ایشان را نبینند"  ، در حفظ حجاب و عفت خود می کوشد. اما همین زینب(س) در عاشورا و در بازار کوفه در میان جمع کثیری از زن و مرد و پیر و جوان فریاد می زند و صدای خود را هرچه توان دارد، بلند می کند تا همه بشنوند، چراکه رسالت الهی اش اینگونه اقتضا می کند ،آنچنان حیا و عفت را با فصاحت و بلاغت و نیز شجاعت و شهامت در می آمیزد که اعجاب همگان را بر می انگیزد. راوی می گوید:" لم اَرَ والله خفره قط انطق منها"  به خدا سوگند من زنی را ندیدم که به این اندازه حیا و عفت داشته باشد و در عین حال گویاتر و تواناتر از زینب(س) باشد.  

  behroozraha

حضور فعال در همه صحنه ها

از دیگر ویژگی های حضرت زینب (س) حضور فعال او در صحنه های جهاد و مبارزه با ستمکاران بود. از آن هنگامی که خودش را شناخت و توانست بین حق و باطل تمییز بدهد در جریانات سیاسی-اجتماعی حضور داشت. گویی زینب باید شاهد و ناظر حوادث تاریخ باشد تا در موقع مناسب بتواند به وظیفه خود که همان رساندن کاروان حسینی به سر منزل مقصود است عمل کند. زینب (س) شاهد بود که چگونه جد بزرگوارش مورد آزار و اذیت قرار گرفته، چگونه دنیا طلبان به خانه فاطمه (س)، محل نزول ملائکه الله هجوم بردند و چگونه آنجا را آتش زدند و مادرش را مضروب ساخته، پدرش را ریسمان بر گردن به طرف مسجد بردند. زینب حاضر بود، می دید که چگونه میخ در به پهلوی مادر فرو می رود و چگونه برادر کوچکش محسن سقط می شود. زینب شاهد بیست و پنج سال خانه نشین شدن علی (ع) بود. وی شاهد بود که پس از خلافت پدرش چگونه دوستان و نزدیکان او از شدت عدالت علی (ع) از دورش پراکنده شده و به دشمنی با او برخاستند. زینب می دید که پدرش در این مدت چهار سال و اندی با مشکلات اساسی و بزرگی همچون ناکثین و مارقین و قاسطین روبرو است و سرانجام شاهد ضربت خوردن و شهادت پدرش بوده است.

و باز هم در آن زمانی که برادرش امام حسن(ع) پس از پدرش خلافت را به دست گرفته و با مشکلاتی مواجه می شود و با بدترین و پلید ترین دشمن اسلام یعنی معاویه به مبارزه می پردازدشاهد و حاضربود. زینب می بیند که یاران معاویه چشم و گوش بسته مطیع فرمان او بودند ، اما امام حسن(ع) یارانی دارد که به طمع دنیا حضرت را تنها گذاشته و به معاویه پیوستند. خیانتی که موجب شد حضرت به ناچار پیمان صلح را امضاء نماید. آری زینب در جریان تمامی این حوادث و اتفاقات قرار داشت.

 و اما حضور زینب(س) با امام حسین(ع) در نهضت کربلا حکایتی دیگر است در اینجا زینب(س) هم هدف و آماج تیر حوادث و مصائب قرار می گیرد. هم باید مصیبت از دست دادن برادر و بستگان نزدیک خود را تحمل کند و هم اسیر شود و در عین حال در اسارت باید مبارزه و جهادی داشته باشد. زینب(س) باید در همه عرصه های جهاد و مبارزه حضوری فعال داشته باشد هم خطیب باشد، هم    محا فظ حضرت سجاد (ع) و اسرای دیگر، هم هدایتگر، خط دهنده، ترسیم کننده خط مشی سیاسی و هم مبین احکام شرع و جوابگوی یاوه سرایی دشمن. زینب (س)باید اهانت ها و دروغ ها  و نسبت های بی اساس دشمنان به شهدا را پاسخ گوید و حقیقت امر را روشن سازد.

بنابراین در جریان اسارت اگر احیانا کسی به شهدای کربلا دروغ و افترایی را مرتکب می شد، زینب(س) خاموشی و سکوت را بر خود روا نمی دانست و دروغش را بر ملا می ساخت و در یک کلام حضور زینب در اسارت باعث شد که تاریخ عاشورا از هرگونه دروغ و تحریف مصون و محفوظ بماند.

کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود 

        سِرّ نی در نینوا می ماند اگر زینب نبود

behroozraha

نائبه الحسین

از جمله ویژگیهای حضرت زینب (س) که جزء القاب ایشان نیز می باشد نائبه الحسین است. این ویژگی نائب برادر بودن خصوصیت و ویژگی منحصر و مخصوص ایشان می باشد. زینب (س) در انجام رسالتی که بر عهده اش بود کوتاهی نکرد و هرچه در توان داشت در راه زنده نگهداشتن قیام و نهضت برادر خود بکار برد. مرحوم سید نعمت الله جزایری در این باره می گوید مقام و منزلت زینب (س) قریب مقام امامت بود که از طرف برادر در کربلا، در روز عاشورا یا شب آن نائل شد . امام حسین (ع) در روز عاشورا و قبل از آن مکررا به مناسبت های مختلفی به خواهر خود وصیت و سفارش می کرد که پس از شهادتش صبر و تحمل کند و هرگز کاری که موجب شادی دشمن می شود انجام ندهد. آن زمانی که حضرت(ع) از اسب به زمین افتاد، زینب بلافاصله خودش را به بالین برادر رساند، خود را روی بدن برادر انداخت و فرمود: آیا تو برادر منی؟ آیا تو پسر مادر منی؟ و .... با گریه و زاری زینب (س)، امام(ع) به هوش آمدند و فرمودند: ... "یا اُختاه هذا یوم التناد و هذا یوم الذی و عدنی بهِ جدی و هو الی مشتاق"، خواهرم صبر پیشه کن. بنابراین آخرین کسی که در واپسین لحظات، سخن برادر را شنید و از وصایا و سفارشات آن حضرت آگاه گردید، زینب (س) بود.

  behroozraha

گاهی درتاریخ، انسانهای بزرگ و ارجمندی یافت می شوند که مدال افتخار انسانیت را می گیرند و بر قله رفیع شکوه و جلال می ایستند و از محدوده زمان خود پا فراتر نهاده و زندگی شان برای همیشه در پیشانی تاریخ می درخشد و همواره الگویی بزرگ برای انسانهای حقجو می شوند. این  افراد برای خود آفریده نشده اند بلکه متعلق به همه نسل های بعد از خود هستند.

حضرت زینب (س)، دختر امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) نمونه بارزی از این افراد می باشد. زندگی سراسر حادثه و مصیبت ایشان که با حادثه جانسوز کربلا گره خورده، تبیین کننده  اهداف نهضت عظیم عاشورا و رسالت جدّ بزرگوار و امامان خویش است.

زینب (س) پس از شهادت برادر  عهده دار رسالتی بزرگ می شود، سرپرستی زنان و کودکان و از همه مهمتر رساندن پیام عاشورا به گوش مردمان فریب خورده و  غافل از حق و باطل.

زینب (س)  مادر عاشوراست. نهضتی که امام حسین (ع) آن چنان عمیق و وسیع و ماندگار، با آنهمه شکوه و زیبایی، از مدینه تا مکه و از آنجا تا کربلا، آورد و سرانجام از اول محرم سال 61 ه.ق. تا روز عاشورای همان سال در سرزمین کربلا شکل گرفت و به ثمر رسید. سپس زینب(س) بود که عهده دار نگهداری و رساندن پیام و رسالت برادر - اهداف قیام عاشورا- گردید و آن را به کوفه و شام و مدینه و هرجای دیگری که توانست ابلاغ نمود و با هجرت ها و مجاهدات خستگی ناپذیر خود به تبیین آن پرداخت و همگان را از ماهیت ظلم ستیزی و حق جویانه آن آگاه کرد.  

زینب (س) در شجاعت و شهامت، سخنوری و نطق، عقل و تدبیر و هدایت و رهبری هر آنچه را که از محضر پیامبر (ص) و علی و فاطمه و حسنین (ع) آموخته بود در مرحله عمل پیاده کرد و ذره ای ضعف از خود نشان نداد.

پیروزی نهضت عظیم حسینی (ع) مرهون زحمات و تلاش های بی وقفه زینب کبری (س) بوده و ویژگی های خاص این بانوی بزرگوار در اسارت، موجب شد که این نهضت جاوید و ماندگار مانده و  به سرمنزل مقصود برسد. 

  behroozraha

اهمیتی که امام حسین «ع» به حضور زنان در صحنه می دادند و نقش مفیدی که در نهضت داشتند الگوی مناسبی برای رهبران هر قیام و زنان جهان است . اینک به بررسی ابعاد این مساله می پردازیم:

الف: نقش بانوان در تشویق و ترغیب رزمندگان

در این مورد ، به مثالهای زیر توجه کنید :

1_ وقتی زهیر به دعوت امام حسین «ع» پاسخ مثبت نداد همسرش بر او شورید و به شوهرش گفت : (( سبحان الله یبعث الیک ابن رسول الله فلا تجیبه )) (( سبحان الله «چگونه» فرزند پیامبر «ص» تو را می خواند ولی جواب مثبت نمی دهی ؟! ))

همین سخن آن بانو موجب شد تا زهیر به نزد امام حسین «ع» برود و در نهایت به سپاه امام ملحق شود و سرانجام به افتخار شهادت نائل شد .

2_ زنی شوهرش در کربلا شهید شده ولی به فرزندش سفارش می کند که به همراه فرزند رسول الله «ص» مبارزه کن و هنگامی که فرزندش می خواهد از میدان برگردد می گوید : (( ای فرزندم آیا سلامت خودت را بر یاری فرزند پیامبر «ص» ترجیح می دهی . ))

ب: نقش زنان در جنگ و حمله به دشمن

برخی از زنان در نبرد عاشورا صحنه های حماسی آفریدند ، که در اینجا به چند نمونه اشاره می کنیم :

1_ یکی از زنانی که در کربلا حضور داشت ، هنگامی که فرزندش در جنگ شهید شد ، به او آفرین گفت و سر او را به طرف دشمن پرتاب کرد و چوب خیمه ای را برداشت و به دشمن حمله نمود .

2_ مادر وهب زنی بود که در روز عاشورا عمود خیمه را برداشت و به کمک شوهرش به میدان مبارزه شتافت ولی امام «ع» او را منع کرد و دستور داد که بازگردد ، چرا که جنگ برای زنان واجب نیست .

پ: نقش زینب «ع» در پرستاری افراد

زینب «ع» دختر امام علی «ع» و خواهر حسین «ع» نقش برجسته ای در قیام عاشورا داشت و یکی از برنامه های او پرستاری و نگهداری افراد بود ، که به دو نمونه از آن اشاره می کنیم :

1_ زینب «ع» کودکان را نگهداری می کرد و آنها را از صحنه ی جنگ دور می نمود .      ( همانطور که عبدالله بن حسن «ع» را دور کرد ) .

2_ زینب «ع» بعد از اسارت مادر تمام اسرا بود و غمخواری آنان را به عهده داشت .

ت: رساندن پیام عاشورا به جهانیان

بانوانی که در صحنه عاشورا و صحنه های پس از آن ، حضور داشتند ، پیام این قیام بزرگ را به گوش جهانیان رساندند ، برای مثال به موارد زیر توجه کنید :

1_ در مجلس « ابن زیاد » هنگامی که از زینب «ع» سؤال کرد : (( اینکه خدا برادرت را کشت چگونه می بینی ؟ )) زینب «ع» پاسخ دندان شکنی به او داد و گفت : (( ما رایت الا جمیلا )) هر چه دیدم زیبا بود .

2_ زینب «ع» در کوفه سخنرانی کرد و امام حسین «ع» را معرفی کرد .

3_ طبق روایتی ام کلثوم «ع» هم ، در کوفه سخنرانی کرد .

4_ طبق روایت دیگری فاطمه صغری «ع» هم سخنرانی کرد .

بطوری این سخنرانی ها موثر بود که مردم کوفه شروع به گریه کردن نمودند .

5_ زینب «ع» در شام جواب یزید را با شهامت کامل داد و خودش را دختر پیامبر «ص» و یزید را آزاد شده ( ابن طلقاء ) خواند .

ث: مخالفت با گناهکاری شوهر

« کندی » لباسی را از امام حسین «ع» به غارت برد و در خانه مشغول شستن خون های آن شد ، همسر او که فردی با ایمان و دوستدار آل رسول «ص» بود ، با شدت با او مخالفت کرد و گفت : آیا این را از پسر فاطمه «ع» غارت کرده ای و داخل خانه ی من شده ای؟!

او شوهر را از خانه خویش راند و او را نفرین کرد و آن مرد با حالت فقر و ناراحتی ادامه حیات داد .

منبع:کتاب آموزه های عاشورا تالیف دکتر محمد علی رضایی اصفهانی 

  behroozraha

امام صادق «ع» فرمود : (( اول من تنشق الارض عنه و یرجع الی الدنیاالحسین بن علی ؛ نخستین کسی که زمین برایش شکافته می شود و او به دنیا مراجعت می نماید امام حسین «ع» است )) .

و نیز در ضمن روایتی اژآمده که : هنگام ظهور حضرت مهدی «عج» امام حسین «ع» همراه چهل هزار نفر در حالی که قرآن بر گردن آویزان کرده اند و شمشیر و اسلحه حمل می نمایندنزدیک اردوگاه حضرت مهدی «عج» می آیند ، امام حسین «ع» به بعضی از یاران می فرماید : برو از این جمعیت (اطراف حضرت مهدی) بپرس شما کیستید و رهبرتان کیست و هدفتان چیست ؟او از آنها همین سؤالات را می کند ، آنها در پاسخ می گویند : (( ما یاران مهدی «عج» هستیم و صاحب ما حضرت مهدی «عج» است و در آیین محمٌد«ص» وآلش «ع» می باشیم )) .

آنگاه امام حسین «ع» همراه سپاهش به سپاه حضرت مهدی «عج» می پیوندند و امام حسین «ع» پس از سؤالاتی از امام مهدی «عج» و و دریافت صدق نشانه های حضرت قائم در وجود مبارک مهدی «عج» فریاد می زند : (( الله اکبر ! ای پسر پیامبر ، دستت را بده تا با تو بیعت کنم )) .

آنگاه امام حسین «ع» با امام زمان «عج» بیعت میکند و سایر یاران امام حسین «ع» نیز _ جز زیدیه ... _ بیعت می نمایند .

  منبع: کتاب امام حسین {ع} افتاب تابان ولایت نوشته ی محمد محمدی اشتهاردی

behroozraha

بدون تردید بین قیام امام حسین «ع» و قیام جهانی حضرت مهدی «عج» رابطه ی عمیق هست و هر دو از یک چشمه ، نشات می گیرند و قیام خونین عاشورا ،‏همواره مردم مستضعف جهان را به انقلاب و مبارزه ی با طاغوتها و مستکبران و حکومتهای ستمگر دعوت میکندو در حقیقت زمینه ساز قیام جهانی حضرت مهدی «عج» است .

وحضرت مهدی «عج» نیز در قیام خود ، از شیوه ی قیام امام حسین «ع» پیروی کرده ، و با دایره ای وسیعتر همان را تعقیب می نماید .امام صادق «ع» فرمود : (( وقتی که امام حسین «ع» به شهادت رسید ، خاندان ما شنیدندکه شخصی در مدینه میگوید : امروز بر این امت ، بلا نازل شد و دیگر گشایشی (کامل ) نبینندتا قائم شما قیام کند و سینه ی شما را شفا بخشد و دشمنان را بکشد و به خاطر خونبهای حسین «ع» گروهی را به قتل رساند )) .

ونیز فرمود : ((سوگند به خدا آن حضرت نواده های قاتلان امام حسین «ع» را به خاطر ( رضایت به ) کارهای پدرانشان بکشد)) .

و نیز فرمود : (( آن حضرت قیام کند و خونبهای حسین «ع» را می طلبد و می فرماید : « نحن اولیاء الدم و طلاب الترة » ؛ ماییم صاحبان خون حسین و طالبان خون نا به حق ریخته ی او )) .

و امام صادق «ع» در عبارت دیگر نقل می کند : پیامبر «ص» علی «ع» فرمود : (( بدان که پسرم از کسانی که به تو و شیعیانت ستم کردند ، انتقام می گیرد ، سلمان عرض کرد : آن پسرکیست ؟ فرمود : او نهمین فرزند پسرم حسین «ع» است که پس از غیبتی طولانی ظاهر می شود ... )) .

امام باقر «ع» در تفسیر آیه ی 33 سوره ی اسراء (( و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا ؛ هر که مظلوم کشته شد ، برای وارث او ، تسلط (اختیار مطالبه ی خون او) قرار دادیم )) .

فرمود : آن کشته ی مظلوم ،حسین «ع» است و ما وارث او هستیم و قائم ما انتقام خون او را بگیرد .

* * *

از سوی دیگر در روایات می خوانیم : امام صادق «ع» فرمود:(( در آخر عمر حضرت قائم «عج» ، امام حسین «ع» زنده می شود . و سپس امام مهدی «عج» از دنیا می رود و امام حسین «ع» بدن او را غسل می دهد )) .

* * *

جالب اینکه ، امام باقر «ع» در حدیثی فرمود : (( امام حسین «ع» در کربلا به یاران خود فرمود : بهشت به شما بشارت باد ، سوگند به خدا ، پس از آنچه بر ما وارد شد آنچه خداوند بخواهد ، صبر می کنیم ، سپس خداوند برای ما و شما قائم ما را آشکار میکند او از ستمگران انتقام می کشد ، من و شما ستمگران را در غل و زنجیر و انواع عذابها (به فرمان آن حضرت) می بینیم )) .

شخصی پرسید : ای پسر رسول خدا قائم شما کیست ؟ فرمود : (( هفتمین از فرزندان محمد بن علی الباقر «ع» و آن حجة بن حسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی پسرم می باشد ، او مدت طولانی غایب می گردد ، سپس ظاهر می شود و سراسر زمین را همانگونه که پر از ظلم و جور شده ، پر از عدل و داد می کند )) .

منبع :کتاب امام حسین {ع} افتاب تابان ولایت نوشته ی محمد محمدی اشتهاردی  

behroozraha