تبیان، دستیار زندگی

او براى رسیدن به تعریفى صحیح از یك مفهوم از شیوه اى استقرایى استفاده مىكرد بدین معنا كه ابتدا مثالها و شواهدى را در باره موضوع مورد نظرش پیدا مىكرد و از این جزییات بدست آمده براى رسیدن به كلیات مطلب استفاده مىكرد.او پس از فهمیدن قاعده كلى آن را براى موارد خاص تطبیق و تعمیم مىداد . مثلا او هنگام گفتگو نظر طرف مقابلش را در باره عدالت جویا مىشد ,مخاطب هم براى رسیدن به تعریف مثالهایى را ارایه مىكرد سپس سقراط با نشان دادن روابط و مشتركات مثالها شخص را به تعریفى از مفهوم مورد نظر( مثلا عدالت) مىرساند. بعد از این مرحله سقراط موارد مخالف و متضاد با تعریف را یادآورى مىكرد بدین ترتیب فرد مورد نظر دایما مجبور مىشد كه تعریف خود را تغییر دهد تا به تعریف صحیحى برسد در این دیالوگها شخص به اشتباهات و ناتوانیهاى خود پى مىبرد.

علىرغم اینكه روش فلسفى سقراط براى ما مشخص و معلوم است ولى افكار و عقاید او در مورد بسیارى از مسایل مهم فلسفى براى ما روشن نیست. زیرا هیچگاه در مورد مسئله اظهار اطمینانى قطعى نمىكرد و افكار خود را نمىنوشت. همین موضوع باعث شده است كه تمام دانسته هاى ما در باره سقراط از مطالبى است كه شاگردانش مانند افلاطون در باره او ذكر كرده اند. در بسیارى از متون افلاطون نمىتوان تشخیص داد كه مطلب افكار سقراط است یا عقاید افلاطون است كه آنها را از زبان سقراط بیان كرده است.

همانطور كه قبلا دیدیم فیلسوفان پیش سقراطى توجه خود را به طبیعت و نیروهاى طبیعى معطوف كرده بودند كه به نوعى مىتوان گفت برنامه كارى آنان گذر از دنیاى اسطوره به عقل بود. ولى برخلاف آنها بیشتر توجه سقراط به مسئله انسان و جایگاه انسان در جامعه بود. سیسرون فیلسوف رومى چند صد سال بعد از مرگ او در این باره مىگوید: سقراط فلسفه را از آسمان به زمین آورد فلسفه را به خانه ها وشهرها برد و فلسفه را واداشت به زندگى و به اخلاقیات و خیر و شر بپردازد. سقراط بر خلاف سوفسطاییان كه به درك درست و مطلقى از حقیقت اعتقاد نداشتند قصد داشت كه فلسفه خود را بر پایه اى محكم بنا كند . به گمان او این پایه عقل انسان بود.او ادعا مىكرد كه ندایى الهى در وجودش قرار دارد كه او را هدایت مىكند و همین ندا و وجدان است كه به او مىگوید چه چیز نادرست و چه درست است.

جامعه آن زمان یونان كه سقراط در آن زندگى مىكرد جامعه اى بود كه سوفسطاییان تاثیر اساطیر وادیان را در زندگى مردم به شدت كم كرده بودند از این رو سقراط در زمینه اخلاق سعى داشت تعریف كامل و جهانشمولى ارایه دهد تا جایگزینى مناسب براى اساطیر و ادیان باشد . اوبر خلاف سوفسطاییان معتقد بود كه تشخیص درست و نادرست بر عهده عقل آدمى است نه بر عهده جامعه و سیر تحولات آن. او براى نیكوكارى و درستكارى مبنایى عقلى جستجو مىكرد ومعتقد بود كه هركس درست و غلط را از لحاظ عقلى تشخیص دهد به كار نادرست دست نمىزند و تمام شرهایى كه از افراد مختلف مىبینیم در اثر نادانى آنهاست.
 

ادامه دارد

سقراط را بیشتر از طریق ارسطو به خصوص شاگردش افلاطون مى شناسیم. زیرا او در طول زندگىاش چیزى ننوشت وبیشتر اطلاعات ما از او از شاگردانش بدست آمده است. كه همین امر و مرگ دلخراشش باعث شده است كه دركتب زیادى وى با مسیح مقایسه گردد.

او نخستین فیلسوف مهمى بود كه در آتن بدنیا آمد كه بیشتر عمر خود را صرف گفتگو ومباحثه در كوچه و بازارهاى آتن مىكرد. او جوانانى را ازاقشار مختلف و باعقاید گوناگون دور خود جمع مىكردو به گفتگو با آنها مىپرداخت . كه بعدها بسیارى از این جوانان نماینده هاى فكرى فلسفه هاى گوناگون در یونان باستان شدند. كه همین امر باعث شد كه مكاتب زیادى سقراط را از خود بدانند. او به غیر از مباحثه وتفكر كار دیگرى نمىكرد و شغل خاصى نداشت و نسبت به فردایش بىاعتنا شده بود. در خانه هم دل خوشى نداشت و به فكر همسر و فرزند نبود وهمواره به خاطر این خصوصیاتش با زنش مشكل داشت. البته مىتوان گفت كه در نهایت زنش به اوعلاقه داشت زیرا بعد از اعدام سقراط نمىتوانست به خود تسلى خاطر بدهد.

شاید بتوان گفت بارزترین موضوعى كه هنگام مطالعه سقراط به آن برمىخوریم هنر گفت و شنود سقراط باشد. او خود در این باره مىگوید: من نیز مانند مادرم هنر مامایى دارم. مامایى من مامایى حقیقت و دانش است او دایما تاكید مىكرد كه خود چیزى نمىداند بلكه مانند مامایان عمل مىكند یعنى با گفتگویى هدفمند نقاط ضعف و قوت افكار عقاید افراد را به آنها نشان مىدهد و از این طریق به زاده شدن حقیقت و دانش در آنها كمك مىكند.

سقراط هنگام بحث با افراد مختلف به شرایط افراد و موقعیت اجتماعى آنان توجه اى نمىكرد. گاهى نیز پرسشهاى او از افراد متشخصى كه با اوبحث مىكردند موجب مى شد كه تزلزل پایه هاى فكرى وتضاد در عقاید آن شخص روشن گردد. كه این موضوع موجب مسخره شدن اینگونه افراد در ملا عام ونتیجتا خشمگین شدن آنها مىشد. روش سقراط بدین گونه بود كه ابتدا در بحث اظهار تجاهل مىكرد وسپس براى رفع جهل خود از شخص مقابل سوالاتى مىپرسید سپس شخص را با پرسیدن سوالاتى به نقطه اى خاص هدایت مىكرد و تناقض در افكار و عقاید شخص مقابل را برایش روشن مىساخت. در این پروسه تعریف كردن موضوعات براى سقراط از اهمییت خاصى برخوردار بود. چون به اعتقاد او ابتدا باید دانست كه منظور از مفاهیمى مانند عدالت , فضیلت ,شجاعت و پرهیزگارى چیست , سپس مىتوان در مورد این مفاهیم صحبت كرد.
 

ادامه دارد...

توماس ادیسون

توماس آلوا ادیسون در روز یازدهم فوریه سال 1847 در شهر میلان در ایالت اوهایوى آمریكا به دنیا آمد. بحق مى توان گفت كه ادیسون یكى از آن افرادى بود كه از اقشار پائین اجتماع منشاء گرفت و بعدها به شهرت و ثروت فراوان رسید (توماس ادیسون در آمریكا تحت عنوان «از ظرف شویى به میلیونرى رسیدن» نامیده مى شود). توماس ادیسون بدون شك امروزه یكى از قهرمانان ملى آمریكا به شمار مى آید.

در مورد ادیسون نقل قول ها و داستان هاى بسیارى وجود دارد كه نمى توان به دقت گفت كدامیك واقعیت دارند. به همین دلیل هنوز هم در صحت برخى از موارد شك و تردید وجود دارد. براى مثال هنوز هم مشخص نیست كه آیا علت سنگینى گوش ادیسون سانحه اى در حین انجام آزمایش هایش با مواد شیمیائى بوده یا بر اثر یك بیمارى بروز كرده است. مسلم این است كه ادیسون این نقص شنوایى خویش را با میل تمام و اغلب به سود خود به كار مى گرفت.

ادیسون در كل زندگى خود تنها چند ماهى به مدرسه رفت. اسناد موجود موید آن است كه او در خانه و توسط والدینش آموزش دید. زمانى كه ادیسون 7 ساله بود خانواده اش به میشیگان نقل مكان كرد. 4 سال بعد، توماس به عنوان پسر بچه فروشنده روزنامه و شیرینى، در قطار بین «پورت هورون» و «دیترویت» مشغول به كار شد. از قرار معلوم این شغل وقت چندانى از وى نمى گرفت و او مى توانست به اندازه كافى به كارهاى دیگر مشغول شود. او در سال 1862 هفته نامه خود به نام «هرالد هفتگى» را منتشر ساخت. علاوه براین، ادیسون یك دوره كارآموزى به عنوان تلگرافیست را گذراند و طى سال هاى 1863 تا 1868 در همین رشته به كار خود ادامه داد.

ادیسون نخستین اختراع خود را كه یك دستگاه شمارش برگه هاى راى بود، در سال 1868 به ثبت رساند. اما این دستگاه، در كنگره آمریكا مورد استفاده قرار نگرفت چرا كه این هراس وجود داشت كه بتوان در كار آن تقلب كرد. یك سال بعد، او در نیویورك مدیر كمپانى «استاك اند گولد» شد، شركتى را به اسم خود تاسیس كرد و از این زمان به سرعت در كارهایش ترقى كرد.

توماس ادیسون در سال 1871 با خانم «مرى استیل ول» (M .Stillwell) ازدواج كرد و در همین سال هم نخستین ماشین تحریر قابل استفاده را اختراع كرد. در این دوره او در یك آزمایشگاه در نیوجرسى كار مى كرد. در تاریخ هجدهم ژوئیه سال 1877 ادیسون فونوگراف یا دستگاه ثبت صدا را اختراع كرد و نخستین انسانى بود كه صداى ثبت شده خود را شنید.

در سال 1879 لامپ اختراعى او كه از یك رشته ذغالین ساخته شده بود بیش از 40 ساعت درخشید. علاوه بر این ادیسون كار دستگاه تلفن را به وسیله یك میكروفون حاوى ذرات ذغال بهبود بخشید. در سال 1880 در «منلوپارك»، نخستین كارخانه لامپ سازى، شروع به كار كرده و در كنار این كار به اختراعات دیگر خود از جمله، فیوز الكتریكى، دستگاه هاى اندازه گیرى، تكامل دیناموهاى ماشین هاى بخار پرداخت. در سال،1883 اثر ادیسون كه بعدها به اختراع رشته هاى درخشان و لامپ هاى الكتریكى منجر شد، رسماً به نام او ثبت شد.تا سال 1890 ادیسون كار فونوگراف را بهبود بخشید و شركت ادیسون جنرال الكتریك را تاسیس كرد. برخلاف شایعات موجود ادیسون مخترع صندلى الكتریكى نبود. این صندلى توسط یكى از همكاران او به نام «هارولد پى براون» اختراع شد.

در سال 1891 ادیسون دستگاه «سینماتوگراف» یكى از مراحل ابتدایى تكامل دوربین فیلمبردارى را اختراع كرد. باید متذكر شویم كه اختراعات ادیسون كه فهرست آن پایانى ندارد، از جمله تلفن، تلگراف، میكروفون و لامپ الكتریكى در واقع تنها بهبود و تكامل كار دستگاه هاى اختراع شده پیشین بودند.

اما در وصف شخصیت ادیسون نیز باید اذعان كرد كه او انسانى بسیار سخت كوش بود. ادیسون نه تنها یك پژوهشگر توانا بود، بلكه هنر او بیشتر در حیطه عرضه و فروش زیركانه تولیدات جلوه گر مى شدند و متاسفانه در رقابت با دیگر شركت هاى تولید و فروش اجناس مشابه، از هیچ تلاشى فروگذار نمى كرد. دعواهاى قضایى او در برابر شركت هاى دیگر رقمى اعجاب برانگیز دارند.

آیا شما تا کنون عکسهایی از یک کسوف کامل را دیده اید؟ هنگام کسوف، برگرد خورشید تاریک تابش نامنظمی از نور وجود دارد که به این نور (( تاج خورشید)) می گویند.

برای آنکه بفهمیم تاج خورشید چیست، نخست باید چیزهایی درباره ی خورشید بدانیم. ابتدا باید بگوییم که سطح خورشید مانند سطح زمین جامد نیست. این سطح که تمام چیزی است که می توانیم از خورشید مشاهده کنیم از گاز ساخته شده است، البته، دانش ما در مورد خورشید تنها منحصر به آن می شود، زیرا فقط می توانیم سطح گازی شکل آن را مشاهده کنیم.

در حقیقت، خورشید را چهار لایه ی مواد گازی در بر گرفته که درون آن را از نظر ما پنهان می دارد. درونی ترین لایه را فُتوسفِر می نامند. به دو لایه ی بعدی لایه ی معکوس و کُروموسفِر می گویند. این سه لایه مجموعا جو خورشید را تشکیل می دهند و خارجی ترین لایه، تاج خورشید نام دارد.

حال، ببینیم هر یک از این گازها چیست. فتوسفر یا (( کره ی نور )) همان است که هنگام نگاه کردن به خورشید مشاهده می شود. بیشتر مواقع لکه های سیاه بر این سطح نورانی دیده می شود.

لایه ی معکوس که از بخارات گاز تشکیل شده است، تا چند صد میل به خارج از فتوسفر خورشید امتداد می یابد. این لایه هرگز دیده نمی شود، اما با وسیله ای به نام سپِکتوگِراف قابل مطالعه است.

بیرون لایه ی معکوس، لایه ی کرومسفر یا (( کره رنگ )) قرار گرفته است. این لایه در حدود نه هزار میل ضخامت دارد و بیشتر از گازهای هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است.

در زمان کسوف کامل، این لایه با نور سرخ پر رنگ در اطراف صفحه ی تاریک خورشید می درخشد. از کناره های سرخ این لایه ابرهای شعله گون همانند مواد تا ارتفاع بسیار زیادی، گاه حتی تا یک میلیون میل، به خارج پرتاب می شود.

این ابرها را گازهای ساطع از خورشید( پرومینِنس ) می نامند و شبیه شعله های عظیم آتش هستند.

و بالاخره، لایه ی خارجی که تاج نامیده می شود قرار دارد. این لایه از نور و مواد گازی تشکیل شده است و دو بخش دارد:(( تاج داخلی )) که بلافاصله بعد از کرومسفر قرمز قرار دارد و نواری به رنگ زرد کمرنگ است، و (( تاج بیرونی )) که به رنگ سفید است و نور مریی آن تا میلیونها میل از لبه ی خورشید امتداد دارد.

آنچه شرح داده شد، فقط لایه هایی که خورشید را احاطه کرده توصیف می کند. اما آنچه که درون خورشید قرار دارد هنوز به صورت یک راز باقی مانده است.

هزاران سال است که بشر پنبه ی نسوز را شناخته و از آن استفاده می کند، در حای که هنوز بسیاری از مردم گمان می کنند که پنبه ی نسوز یک اختراع جدید است.

در معبدهای قدیمی فتیله ی مشعل ها را از پنبه ی نسوز می ساختند، و نیز برای روشن نگاه داشتن چراغ بر فراز محراب ها از آن استفاده می شد. در دو هزار سال پیش، رومیان نیز آن را به نوعی به کار می بردند. آن ها خاکستر مرده هایی را که سوزانده بودند در لفافی از پنبه ی نسوز می پیچیدند و از آن نگهداری می کردند. در افسانه ها آمده است که شارلمانی سفره ایی از جنس پنبه ی نسوز داشت. آن را در آتش می گذاشتند تا لکه های آن از بین برود و تمیز شود.

پنبه ی نسوز را به زبان یونانی آسبِستوس می گفتند، یعنی خاموش نشدنی یا دایم الاحتراق. اما امروزه، ما این لفظ را به گروهی از مواد معدنی الیاف دار اطلاق می کنیم که از خاصیت مقاومت در برابر آتش برخوردارند. موادی که پنبه ی نسوز را بوجود می آورند، همه با هم یکسان نیستند و از لحاظ سختی یا نرمی و همچنین سودمندی با یکدیگر فرق دارند. از نظر علم شیمی، پنبه ی نسوز معمولا از موادی مانند سیلیکاتهای آهک و اُکسید منیزیم تشکیل گردیده است. گاهی در آن آهن هم یافت می شود.

پنبه ی نسوز به صورت الیاف است. به همین جهت شبیه پشم و پنبه ی معمولی است. منتها با این تفاوت که در برابر آتش مقاومت می کند، در حالی که پشم و پنبه این خاصیت را ندارند. پنبه ی نسوز به خاطر نسوز بوودن آن در صنعت بسیار با ارزش است. دانش بشری هنوز جانشینی برای آن پیدا نکرده است.

از پنبه ی نسوز استفاده های زیادی می کنند. آن را ریسیده، نخ درست می کنند. از پنبه ی نسوز پارچه و ملافه نیز فراهم می آورند. هیچ یک از مواد معدنی که ما می شناسیم خواص پنبه ی نسوز را ندارند. گارگرانی که در کارخانه ها کار می کنند و با خطر آتش سوزی روبه رو هستند لوازم، کلاه خود، دستکش، لباس و چکمه هایی از پنبه ی نسوز دارند. پنبه ی نسوز حرارت را از 1100 تا 1600 درجه ی سانتیگراد تحمل می کند. یعضی از انواع آن حتی در برابر 2800 درجه حرارت نیز مقاومت دارد.

تقریبا نصف فرآورده های پنبه ی نسوز دنیا در ایالات متحده ی آمریکا تولید می شود، در حالی که تولید پنبه ی نسوز خام این کشور فقط به 5% می رسد. در ایالت کِبِک، واقع در کانادا، تقریبا 75% از پنبه ی نسوز خام جهان تولید می شود.

پنبه ی نسوز در رگه های برخی صخره ها یافت می شود. گاهی برای استخراج یک تن پنبه ی نسوز باید در 50 تن صخره حفاری و کاوش کرد.