دانستنی های علمی
آیا تا به حال شنیدهاید كه یك موجود آبزی كه فقط 30 سانتیمتر طول دارد، بتواند تیراندازی كند؟ شاید در نگاه اول فكر كنید كه در حال خواندن یك داستان تخیلی هستید ولی در ادامه مطلب به واقعیت این موضوع پی خواهید برد.
ماهی تیرانداز، در استرالیای شمالی و آسیای جنوب شرقی و در آبهای كمعمق نزدیك به كناره و دهانه رودخانهها زندگی میكند. این موجود شگفتانگیز، قطراتی از آب دهانش را مانند گلوله به سوی حشراتی كه بر روی برگها نشستهاند، پرتاب میكند و این قطرات محكم به طعمه، ضربه میزنند و او در آب میافتد.
آنگاه ماهی تیرانداز بهسرعت حشره را میبلعد. او برای پرتاب آب دهان خود، دردهان و زبان خود یك لوله باریك «بهشكل لوله تفنگ» دارد كه بهموجب آن، میتواند قطرات آب را با فشار و سرعت زیاد از این لوله به هوا پرتاب كند. این ماهی میتواند یك مگس كوچك را كه در ارتفاع 2متری از سطح آب قرار دارد، هدف بگیرد و شكار كند.
البته ماهیان جوان، از همان ابتدا قادر به اینكار نیستند و باید تمرینات زیادی را انجام دهند تا در تیراندازی مهارت پیدا كرده و هدفگیری و قدرت پرتاب خود را بهتر كنند. در این صورت ماهی بالغ میتواند آب را تا ارتفاع 5 متر به هوا پرتاب كند. این جانور برای تخمریزی به دریا میرود و بچههایش بعد از خارجشدن از تخم به رودخانه، باز میگردند.
من، سگآبی، مهندسی پلسازی دارم
سگهای آبی، مهندسان دنیای حیوانات هستند. این جانوران در كناره رودخانههای جنگلهای آمریكای شمالی و اروپا زندگی میكنند. این حیوان 130 سانتیمتر طول و تقریباً 30 كیلوگرم وزن دارد. آنها معماران شگفتانگیزی هستند كه بر روی نهرها سد ایجاد میكنند. درحقیقت سگهای آبی به سدساز، مشهور شدهاند. سگهای آبی با شاخههای درختان و گل و لای، لانه میسازند.
هر لانه در زیر آب، چندین ورودی دارد. البته سگ آبی در داخل لانه و بالای سطح آب زندگی میكند. این لانهها آنقدر خوب ساخته شدهاند كه حتی در فصل زمستان نیز، كاملاً گرم و خشك است. البته سگهای آبی همواره باید سد را مرمت و بازسازی كنند تا در وضعیت خوبی باقی بماند.
این حیوانات برای قطع درختان مورد نیاز خود، از دندانهای نیش خود كه بسیار تیز هستند، استفاده میكنند و به غیر از تنهی درخت، میوه و جوانههای آنها را مورد استفاده قرار میدهند و میخورند. خز ضخیم و چرب بدن آنها، بدنشان را گرم و خشك نگه میدارد و بهموجب آن، میتوانند تا 15 دقیقه در زیر آب بمانند و بهراحتی سردی آب را تحمل كنند.
دم پهن این حیوانات، از پركاربردترین اندامهای بدن آنهاست. آنها با استفاده از دم خود، در زیر آب شنا میكنند، در خشكی به روی آن مینشینند و برای ساختن سد از آنها استفاده میكنند. این حیوانات بهصورت گروهی زندگی میكنند كه هر گروه تقریباً از 12 سگ آبی تشكیل شده است. همه سگهای آبی یكگروه برای ساختن سد یا لانه، به یكدیگر كمك میكنند.
دشمن اصلی این حیوانات، گرگ، یا یوزپلنگ میباشند كه از سگهای آبی «در زمستانهایی كه شكار كمتری بهدست میآید»، تغذیه میكنند. سگ آبی بههنگام دیدن شكارچیان، دمشان را به سطح آب میزنند و صدای ایجاد شده تا مسافت 1 كیلومتری شنیده میشود و سگهای آبی دیگران را از خطر آگاه میكند.
يکشنبه 3/7/1390 - 3:30
دانستنی های علمی
آیا میدانید اولین مردمانی که حیوانات خانگی را تربیت کردند و از آنها سود بردند، ایرانیان بودند؟
● آیا میدانید اولین مردمانی که مس را کشف کردند، ایرانیان بودند؟
● آیا میدانید اولین مردمانی که آتش را کشف کردند، ایرانیان بودند؟
● آیا میدانید اولین مردمانی که موفق به ریسیدن نخ شدند، ایرانیان بودند؟
● آیا میدانید اولین مردمانی که سکه را در جهان ضرب کردند، ایرانیان بودند؟
● آیا میدانید اولین مردمانی که عطر را برای خوشبوشدن بدن ساختند، ایرانیان بودند؟
● آیا میدانید اولین ارتش سوارهنظام در دنیا با 115 سرباز، توسط سام ایرانی پایه گذاری شد؟
● آیا مدانید اولین مردمانی که زغالسنگ را کشف و ایتخراج کردند، ایرانیان بودند؟
● آیا میدانید اولین سیستم استخدام دولتی به صورت لشگری و کشوری، را بر مبنای 40 سال خدمت و سپس بازنشستگی و گرفتن مستمری دائمی را کوروش کبیر در ایران پایهگذاری کرد؟
● آیا میدانید داریوش در هر سال برای ساخت کاخ به کارگران بیش از نیم میلیون طلا میداده است، در حالی که در همان زمان، در مصر کارگران به بیگاری مشغول بودهاند؟
● آیا میدانیدتقویم کنونی (ماه 30 روز) به دستور داریوش پایهگذاری شد و او هیأتی را برای اصلاح تقویم ایرانی به ریاست یک دانشمند بابلی، بسیج کرده بود؟ بر طبق تقویم جدید، داریوش روز اول و پانزدهم ماه تعطیل بوده و در طول سال، 5 عید مذهبی و 31 روز تعطیل رسمی بوده که یکی از آنها نوروز و دیگری سوگ سیاوش بوده است.
● آیا میدانید داریوش پادگان و نظاموظیفه را در ایران پایهگذاری کرد. بر اساس قانون وی، تمام جوانان، چه فرزند شاه و چه وزیر باید به خدمت میرفتند و تعلیمات نظامی میدیدند تا بتوانند از سرزمین پارس دفاع کنند.
● آیا میدانید داریوش برای جلوگیری از قحطی آب در هندوستان که جزوی از امپراطوری ایران بوده است، سدی عظیم بر روی سند بنا نهاد؟
يکشنبه 3/7/1390 - 3:28
دانستنی های علمی
عجایب هفتگانه دنیای جدید، سازه های دست ساز بشر هستند و دلیل اعجاب انگیز بودن آنها، مهندسی خارقالعاده بشری در ساختشان بوده است. لیستهای متعددی از عجایب هفتگانه در دنیا وجود دارد که یکی از معتبرترین آنها را انجمن مهندسی عمران آمریکا ارائه کرده است. یکی از لیستهای دیگری که در آن عجایب هفتگانه دنیای مدرن انتخاب شده است را مردم از سراسر جهان در یک نظرسنجی انتخاب کردند. در لیست عجایب هفتگانه این انجمن، این سازه ها به چشم میخورد:
سد ایتایپو
سد ایتایپو که بر روی رودخانه پارانا در مرز پاراگوئه و برزیل زده شده است، طولانی ترین سد جهان است. سد ایتایپو در سال 1994 از سوی انجمن مهندسی عمران آمریکا به عنوان یکی از عجیب هفتگانه دنیای مدرن انتخاب شد. نام این سد به معنای صدای سنگ است. ایتایپو در قالب یك پروژه دوجانبه و بر رودخانه پارانا میان دو كشور برزیل و پاراگوئه ساخته شد. 18 واحد مولد برق این سد قادر به تولید 14گیگا وات برق است. با مشاهده آمارهایی كه اخیراً از میزان انرژی تولیدی این سد به دست آمده اند، میتوان به عظمت سد ایتایپو پیبرد. نیروگاه ایتایپو در واقع 20 درصد از كل انرژی مورد نیاز صنایع برزیل و 93 درصد انرژی پاراگوئه را تامین میكند. این نیروگاه همچنین محل بزرگی برای جذب توریسم محسوب میشود. تاكنون بیش از 10 میلیون نفر از 162 كشور جهان از این سد نیروگاه بازدید کرده اند.
پل گلدنگیت
گلدن گیت پلی معلق است که در سانفرانسیسکو آمریکا قرار دارد. این پل در دهانه خلیج سانفرانسیسکو قرار دارد.گلدن گیت سانفرانسیسکو را از بخش شمالی به مارین کاونتی متصل میکند. گلدن گیت هنگامی که در اواخر دهه 30 میلادی به بهره برداری رسید تا سالها با 2737 متر طول، بلندترین پل معلق جهان بود. پیش از پایان مراحل ساخت این پروژه عظیم در سال 1937 همگان احداث آن را غیرممكن میدانستند، بویژه آنكه در زمان ساخت این پل مه غلیظ و بادهایی با سرعت 60 مایل، عملیات احداث را با مشكل مواجه كرده بودند. همین امر سبب شده تا بسیاری این پل را غیرقابل ساخت بدانند. به رغم این شرایط جوی و طبیعی وحشتناك گلدن گیت طی چهار سال و اندی ساخته شد. در این مدت نسبتاً طولانی، 35 میلیون دلار صرف احداث این پل شد. طی دوران ساخت این پل حوادث دلخراشی نیز اتفاق افتاد كه از جمله آنها می توان به مرگ 11 نفر از كارگران اشاره كرد.
برج ملی کانادا
این برج که 553.33 متر ارتفاع دارد دارد در 12 سپتامبر سال 2007 عنوان بلندترین سازه، جهان را که 31 سال از آن خود کرده بود به برج دوبی که هنوز در حال ساخت بود داد. برج سی ان یکی از سمبل های کشور کانادا است. ایده اولیه ساخت این برج، به اواخر دهه 1960 باز میگردد كه امواج رادیو تلویزیونی در تورنتو دچار مشكل شدند، به گونه ای كه در صفحه تلویزیون، تصویر دو كانال در آن واحد مشاهده میشد. بالاخره پس از رایزنی های فراوان راه آهن ملی كانادا مسئول ساخت برجی شد كه از همه ساختمانهای تورنتو بلندتر باشد. عملیات ساختمانی برج سی ان در سال 1973 آغاز شد. برای ساخت پی این بنا، چند سوراخ بسیار بزرگ در كنار ساحل اونتاریو كنده و حدود 62 هزار تن خاكبرداری شد. سپس این سوراخها توسط بتن و فولاد پر شد تا پایه سازه، مطمئن ترین در نوع خود باشد. چهار ماه طول كشید تا این پی كاملاً ساخته شود. این برج 553.33 متری بالاخره در اكتبر 1976 رسماً پس از 40 ماه عملیات عمرانی افتتاح شد و نام خود را در كتاب گینس ثبت كرد. 1527 نفر روی این سازه 130 هزار تنی كار كرده اند و مبلغی نزدیك به 260 میلیون دلار برای آن هزینه شده است. در این سازه عظیم 6 آسانسور تعبیه شده است كه سرعت هر كدام از آنها 6 متر بر ثانیه است. هر ساله حدود دو میلیون نفر از این برج بلند بازدید میكنند و از این محل درآمد خوبی نصیب شهر تورنتو میشود. در سال 1994 كف پایین ترین طبقه، رأس سازه با شیشه عوض شد تا مردم بتوانند از فاصله 500 متری زیر پای خود را ببینند. رستوران گردان بالای برج هم 400 نفر گنجایش دارد و هر 72 دقیقه یك بار به دور خود می چرخد. این برج یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری كانادا به شمار میرود.
يکشنبه 3/7/1390 - 3:25
دانستنی های علمی
آیا میدانید «تورتوگا» کجاست؟
تورتوگا یا جزیره لاکپشت دریایی، جزیره ای از مجمع الجزایر هائیتی به وسعت 180 کیلومتر مربع است که در قرن هفدهم میلادی پایگاه دزدان دریایی کارائیب بود.
● لقب «شوالیه» در کدام کشور به کار میرود؟
در انگلستان از قدیم رسم بوده است که هر کس خدمات ویژه و درخور توجه برای وطنش انجام دهد، ملکه یا پادشاه او را به لقب «شوالیه» مفتخر میکند و از آن پس، جلوی اسم او واژه (sir) به طور رسمی قرار میگیرد.
● کریستف کلمب چگونه آمریکا را کشف کرد؟
در سال 1942 میلادی، ماجراجوی ایتالیایی به نام کلمب موفق شد به ملکه و پادشاه اسپانیا بفهماند که بین اروپا و سرزمین هند یک راه دریایی مستقیم وجود دارد. او با سه فرزند، کشتی اسپانیا را ترک کرد و سه ماه بعد در جزایر باهاما، پا به خشکی گذاشت. نکته جالب اینجا است که تصور میکرد به هند غربی رسیده است و ساکنان برنزه رنگ آن هندو هستند! در حالی که او قاره آمریکا را کشف کرده بود و آن مردم، سرخپوشان آمریکا بودند!
● برادران ویتالی چه کسانی بودند؟
بد آوازه ترین راهزنان دریای شمال بالتیک، برادران ویتالی بودند که شهر ویزبی در جزیره گوتلند تا سال 1398 قلعه و قرارگاه اصلی آنان در دریای بالتیک بود.
● «استونهنج» چیست؟
مجموعه ای سنگی که حدود سالهای 2800 قبل از میلاد در جنوب انگلستان بنا شده و طبق محاسبات پژوهشگران این تأسیسات، در واقع رصدخانه عظیمی برای مشاهده و رصد حرکت خورشید و ماه است .
● آیا میدانید «نیوتن علم زیست شناسی» کیست؟
عده ای از دانشمندان، داروین را نیوتن علم زیست شناسی مینامیدند. او فرضیه تکامل انسان را مطرح کرد. کتاب مشهور او «اصل انواع» نام دارد.
● هیولای «لاکنس» چیست؟
لاکنس دریاچه ای در اسکاتلند است که میگویند یک موجود هیولایی در آن زندگی میکند. نخستین بار در سال 1565 میلادی، گزارشی در مورد حمله این هیولا که سه مرد را به قتل رسانده، ارائه شد. پژوهشگران آخرین بار در سال 1987 با 25 قایق موتوری تمام دریاچه را بررسی کردند، اما هیچ اثری نیافتند.
● آیا آدمبرفی در کوههای هیمالیا واقعیت دارد؟
آدمبرفی یا «یتی» موجودی خیالی است که سالها در مورد وجود آن در کوههای هیمالیا، تحقیق و پژوهش شده است و عده ای از مردم که وجود این میمون نما را با دو متر قد و بدنی پشمالو توصیف کرده اند، هنوز نتوانسته اند آن را ثابت کنند. جانورشناسان علائم مربوط به جای پای آن را متعلق به خرس تبّتی میدانند که همین مشخصات را دارد
يکشنبه 3/7/1390 - 3:16
دانستنی های علمی
«پاستوریزهکردن» یعنی چه؟
لوئیپاستور شیمیدان فرانسوی، ضمن تحقیق روی موجودات بسیار ریزی که باعث ترششدن مایعاتی مانند شیر میشدند، دریافت، هر گاه محلول را به مدت 30دقیقه در درجهی 78 حرارت دهد، باکتریهای موجود در آن از بین میروند. از آن زمان این روش به نام پاستوریزهکردن معروف شد.
«واکسن» چیست؟
پاستور، ویروسهای یک مرض را به روش خاصی ضعیف کرد و با این ویروسهای ضعیف محلولی مایع درست کرد که به آن «واکسن» گویند. در اثر تزریق واکسن ابتدا ویروس بیماری به شخص تزریق میشود و بعد شخص نسبت به آن بیماری مقاوم میشود. اولین واکسن را پاستور برای پسرش ساخت که سگ او را گاز گرفته بود.
گالیله با تلسکوپ خود چه چیزهایی را کشف کرد؟
او لکههایی را بر سطح خورشید و نیز کوهها و درههایی را بر سطح ماه کشف کرد. او همچنین دید که ماه و سیارات از خود نور افشانی نمیکنند بلکه آن را از خورشید میگیرند. او پی برد که کهکشان راه شیری از میلیونها ستاره تشکیل شده و نیز 4 قمر از 14 قمر سیاره مشتری را کشف کرد.
ارشمیدس کدام قانون را کشف کرد؟
او کشف کرد که میتوان وزن اجسام سخت را با کمک مقدار آبی که جابهجا میکنند، اندازهگیری کرد. این قانون را قانون «وزن مخصوص» یا «چگالی» گویند.
آمفیتئاتر چیست؟
رومیها به بناهای کاربردی خاصی که معمارانی ناشناس آنها را در قرن نخست پیش از میلاد و به منظور اجرای نبردهای نمایشی گلادیاتورها ساخته بودند، آمفیتئاتر میگفتند. این بناها را از بالا مانند کاسهای عظیم بودند که در کف هموار آن، نبردها انجام میشد.
مشهورترین آمفیتئاتر دنیا کدام است؟
آمفیتئاتر فلاوی در رم. آنجا با پیکرههای مرمرین فراوان تزئین شده بود و سمت چپ آن تندیس غولپیکر «کلوسال» خدای خورشید «سول» قرار داشت. به همین دلیل بعدها نام این مکان «کلوسیوم» شد.
قدیمیترین آبادی جهان کجاست؟
گرچه که شهر «اور» قدیمیترین پایتخت جهان است اما آبادیهایی وجود دارند که حتی زودتر از شهر «اور» بنا شده بودند. قدیمیترین آبادی شناخته شده جهان، در حفاریهای شهر «اریحا» شمال بحرالمیت کشف شده است.
زیگورات چیست؟
بعد از سومریان، بابلیان فرمانروایی بینالنهرین را به دست گرفتند. پایتخت آنها بابل، شهری پیشرفته و زیبا بود. برج معروف آنها به نام «زیگورات» یعنی کوه آسمانی و باغهای معلق بابل جزو مشهورترین بناهای جهان بوده است
يکشنبه 3/7/1390 - 3:15
دانستنی های علمی
● ناخنهای انگشتان دست، تقریباً چهار برابر ناخنهای پا رشد میکنند؟
● دلفینها هم مانند گرگها، هنگام خواب، یک چشمشان را باز میگذارند؟
● 8 دقیقه و 17 ثانیه طول میکشد تا نور خورشید به زمین برسد؟
● جویدن آدامس هنگام خوردن پیاز ، مانع از اشکریزی شما میشود؟
● در تایوان، بشقابهای گندمی درست میشود و افراد بعد از خوردن غذا، بشقابشان را هم میخورند؟
● یک چهارم استخوانهای بدن افراد، در پایشان قرار دارد؟
● تقریبا 300 متر مکعب گاز هلیوم، میتواند یک انسان را از روی زمین بلند کند؟
● کرمهای ابریشم در پنجاه و شش روز ، هشتاد و شش هزار برابر خود غذا میخورند؟
● ظروف پلاستیکی، تقریبا پنجاه هزار سال در برابر تجزیه و فساد مقاوماند؟
● تنها قسمت بدن که خون ندارد، قرنیهی چشم است؟
● شتر مرغ در 3 دقیقه، 95 لیتر آب میخورد؟
● بیشتر سردردهای معمولی، از کم نوشیدن آب است؟
●سالانه 25 میلیون نفر در جهان از گرسنگی میمیرند؟
● در 10 سال آینده، استرس باعث 50 در صد از مرگ و میرها خواهد شد؟
● خوردن کاهو، مانع ریزش و سفید شدن موها میشود؟
● آب دریا دارای طلا است و این مقدار، در حدود چهار گرم در هر میلیون تن آب است؟
● سالانه 4 هزار نفر غیر سیگاری، در اثر همنشینی با افراد سیگاری، به سرطان ریه مبتلا شده و جان میسپارند؟
● شما نمیتوانید با حبس نفستان خودكشی كنید؟
● خوكها به دلیل فیزیك بدنی، قادر به دیدن آسمان نیستند؟
● هر 13 دقیقه، یک کتاب جدید در آمریکا منتشر میشود؟
● حد متوسط مطالعهی کتاب در بین ایرانیان، 3 دقیقه در سال است؟
● رشد تعداد ماشینها در جهان، سه برابر رشد جمعیت انسانهاست؟
● از جمعیت 6 میلیاردی جهان، 5/1 میلیارد نفر از آب اشامیدنی محرومند و 6/1 میلیارد نفر به برق دسترسی ندارند؟
● بیشتر هواپیماها، صندلی شماره 13 را ندارند؟
● اثر سیب در بیدار نگهداشتن افراد درشب، بیشتر از قهوه و کافئین است؟
يکشنبه 3/7/1390 - 3:14
شخصیت ها و بزرگان
محمد معین در روز ۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ در رشت به دنیا آمد. پدرش شیخ ابوالقاسم از روحانیان شهر بود. بر طبق صفحهی اول دستخطی که وی دربارهی زندگی خود نوشته، تاریخ تولد وی ۱۷ رجب سال ۱۳۳۲ (قمری) برابر با ۲۱ جوزای سال ۱۲۹۳ است. در متن دانشنامهی دکتری، سال تولد وی ۱۲۹۱ ذکر شده است. ولی در نوشتهی قابشدهای که در خانهی وی و در اتاق کارش به دیوار آویخته است، تاریخ تولد او دوشنبه ۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ نوشته شده است.
او که اولین فرزند خانواده بود، در سن شش سالگی مادرش را از دست داد و پنج روز بعد از فوت مادر، پدرش نیز درگذشت. جد پدری او شیخ محمدتقی معینالعلما که در سلک علمای روحانی بود، به تربیت وی همت گذاشت. محمد معین، ترقیات علمی و معنوی خود را مدیون او میدانست. جد مادری او شیخ محمد سعیر نیز از علما و مدرسان علوم قدیمه بود.
تحصیلات
محمد معین، تحصیلات دبستانی را در دبستان اسلامی انجام داد، و دوره شش سالهی ابتدایی را ظرف دو سال به پایان رساند. در رشت دوره اول متوسطه را در دبیرستان نمره ۱ (که بعدها به نام دبیرستان دولتی شاهپور خوانده شد) به اتمام رساند و دورهی دوم متوسطه را در رشتهی ادبی در دبیرستان دارالفنون تهران به پایان رساند. در اوان تحصیل در دبیرستان، صرف و نحو عربی و بخشی از علوم قدیمه را نزد پدربزرگش و مرحوم سید مهدی رشتآبادی فرا گرفت. در سال ۱۳۱۰ در دانشسرای عالی در رشتهی ادبیات و فلسفه علوم تربیتی به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۱۳ با نوشتن پایاننامهای به زبان فرانسه در مورد شاعر فرانسوی «لوکنت دولیل» در رشتهی ادبیات و فلسفه به اخذ مدرک کارشناسی نایل شد. پس از طی دورهی شش ماهه دانشکدهی افسری احتیاط، شش ماه اول سال ۱۳۱۴ را به خدمت افسری گذرانید و در مهر ماه آن سال به دبیری دبیرستان شاهپور اهواز منصوب شد. پس از سه ماه، ریاست دانشسرای شبانهروزی اهواز را یافت و در عین حال عضویت تحقیق اوقاف و ریاست پیشاهنگی و تربیت بدنی استان ششم به عهدهی وی بود. در همین ایام به وسیلهی مکاتبه آموزشگاه روانشناسی بروکسل، که تحت نظر Elmer Knowles روانشناس اداره میشد، روانشناسی عملی و دیگر شعب آن از قبیل خط شناسی، قیافه شناسی و مغزشناسی را فراگرفت.
در سال ۱۳۱۸ به تهران منتقل شد. در حین تصدی معاونت و سپس کفالت ادارهی دانشسراها در وزارت فرهنگ، برای دورهی دکتری در ادبیات فارسی دردانشگاه تهران ثبتنام نمود. پس از چندی با حفظ سمت به دبیری دانشکدهی ادبیات منصوب گردید. در روز سه شنبه ۱۷ شهریور سال ۱۳۲۱ از پایاننامهی دکتری خود با عنوان «مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی» دفاع کرد. پایاننامهی او با راهنمایی ابراهیم پورداوود با قید «بسیار خوب» پذیرفته شد و محمد معین به عنوان نخستین فارغالتحصیل دورهی دکتری ادبیات فارسی در ایران شناخته شد. از آن پس به سمت دانشیار و سپس به سمت استاد کرسی «تحقیق در متون ادبی» در دانشکدهی ادبیات برگزیده شد.در ۱۳۲۱ ازدواج کرد که نتیجه آن ۴ فرزند میباشد. از آغاز سال ۱۳۲۵ شمسی که چاپ لغتنامهی دهخدا طبق قانون، در مجلس شورای ملی آغاز شد، دکتر معین به همکاری علیاکبر دهخدا برگزیده شد. در دی ماه ۱۳۳۴ با موافقت علیاکبر دهخدا، سازمان لغتنامه از منزل شخصی دهخدا به مجلس شورای ملی منتقل شد و طبق وصیت نامهی دهخدا، دکتر معین به ریاست امور علمی آن سازمان منصوب شد. در اسفند ۱۳۳۶، سازمان مذکور به دانشکدهی ادبیات دانشگاه تهران انتقال یافت و طبق اساسنامهی مصوب شورای دانشگاه، ریاست سازمان لغتنامه به عهدهی دکتر محمد معین گذاشته شد. وی این سمت را تا آخرین روزی که دچار سکته گردید، به عهده داشت.
محمد معین در ۹ آذر ۱۳۴۵ پس از بازگشت از ترکیه، در دفتر گروه زبان و ادبیات فارسی دچار بیهوشی موقت شد. بلافاصله به بیمارستان آریا در تهران منتقل شد و بستری گردید. گفته میشود که در اثر اشتباه پزشک به حالت اغما فرو رفت. وی را جهت معالجهی بیشتر در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۴۶ به کشور کانادا منتقل کردند. ولی چون بهبودی در وضعیت او مشاهده نشد، در ۱۵ آبان ۱۳۴۶ به ایران بازگردانده شد و در بیمارستان فیروزگر بستری شد. دکتر محمد معین، در روز ۱۳ تیرماه ۱۳۵۰ در همان بیمارستان درگذشت. در مراسم درگذشت دکتر محمد معین عدهای در حدود دویست نفر شرکت داشتند که با توجه به شخصیت والای او رنجش بسیاری از فرهنگ دوستان آن زمان ایران را بر انگیخت. ابوالقاسم انجوی شیرازی در فردای روز تشییع جنازه مقالهای انتقادی با عنوان «تهران بمیر» در روزنامهی اطلاعات انتشار داد و این تشییع جنازه را از سر گِله از فرهنگدوستان با تشییع جنازه مهوش مقایسه کرد.
امتیازات فرهنگی
دکتر معین در سالهای ۱۳۳۱ تا ۱۳۳۳، عضو شورای عالی فرهنگ بود. در کنگرههای هزاره ابن سینا، هفتصدمین سال خواجه نصیرالدین طوسی، آزادی فرهنگ که در تهران برگزار شد، عضویت داشت و در آنها به ایراد سخنرانی پرداخت. در سال ۱۳۳۳ برای کتاب جامع الحکمتین ناصر خسرو که نخستین بار توسط هانری کربن (خاورشناس فرانسوی) و دکتر معین تصحیح و چاپ شده بود، از طرف فرهنگستان Academie des Inscriptions et Belles-Lettres فرانسه، به دریافت جایزه نایل آمد. در تابستان ۱۳۳۷ بنا به تصویب هیأت وزیران ایران، به عضویت فرهنگستان ایران انتخاب شد و این انتخاب در پاییز ۱۳۴۰ از طرف هیأت وزیران مجدداً تأیید شد. در مهرماه ۱۳۳۷ به عنوان «استاد ممتحن خارجی» دانشگاه پنجاب (پاکستان) برای مطالعه و اظهار نظر در رسالههای دکترای آن دانشگاه برگزیده شد. از سال۱۳۲۴ با پروفسور هانری کربن در تصحیح و نقد متون فلسفی و عرفانی فارسی و عربی همکاری داشت.
در نتیجه این همکاری، یک سلسله کتب فارسی و عربی از طرف انیستیتوی ایران و فرانسه چاپ و منتشر شده است.در آذرماه ۱۳۳۸ از نیما یوشیج، پیشوای شعر نو در ایران وصیت نامهای بهدست آمد که در آن دکتر معین را بدون اینکه دیده باشد، به عنوان وصی تعیین کرده بود تا اشعار وی را بررسی کند و قسمت لازم را انتشار دهد و انتخاب و طبع اشعار نیز تحت نظر وی باشد. از تاریخ ۹ تا ۱۵ شهریور ۱۳۴۵، ریاست کمیسیون ادبیات را در کنگره جهانی ایرانشناسان عهده دار بود
يکشنبه 3/7/1390 - 3:13
دانستنی های علمی
گوشواره دزدان دریایی!
میدانید چرا دزدان دریایی به گوشهایشان گوشواره میآویختند؟ آنها معتقد بودند اگر گوشهایشان را سوراخ كنند و فلزات گرانبها به آن بیاویزند، بیناییشان تقویت میشود.
امروزه طبسوزنی، شواهدی بر صحت این موضوع ارائه كرده است. در طبسوزنی، لاله گوش یكی از نقاط موردتوجه برای درمان بیماریهای چشم است. یعنی در طبسوزنی گاهی از گوش بهعنوان نقطه مناسبی برای درمان بیماریهای چشم، بهویژه بهبود دید، استفاده میشود.
گیون، پزشك طبسوزنی میگوید: در لاله گوش، نقطه مناسبی وجود دارد كه به آن (نقطه چشم) یا نقطه دید میگویند. اما او تردید داشت كه هر نوع ضعف بینایی را بتوان به این طریق درمان كرد.
سكسكه
سكسكه عبارت است از انقباضات ناخودآگاه و مكرر عضله دیافراگم. سكسكه یك علامت است و نه یك بیماری. در ایجاد سكسكه، دیافراگم (عضله بزرگ و نازكی كه قفسه سینه را از شكم جدا میسازد) و عصب فرنیك (عصبی كه دیافراگم را به مغز وصل میكند) نقش دارند.
تقریباً همه ممكن است دچار سكسكه شوند، حتی جنینی كه در رحم مادر است.
تحریك اعصابی كه عضلات تنفس، خصوصاً دیافراگم، را تحریك میكنند، علت سكسكه میباشد. علت سكسكه كوتاهمدت، معمولاً ناشناخته است. درصورتیكه سكسكه، طولانیمدت باشد یا بهطور مكرر رخ دهد، امكان دارد بهعلت خوردن یا آشامیدن غذا یا نوشیدنی داغ، بیماریهای پرده جنب (پرده نازكی كه روی ریهها را میپوشاند)، ذات الریه، اورمی (جمعشدن مواد زاید سمی در اثر نارسایی كلیه)، اختلالات مری، معده و لوزالمعده و ... باشد. درصورتیكه سكسكه، كوتاهمدت باشد با روشهایی ازقبیل نوشیدن یك لیوان آب به سرعت، قورتدادن نان خشك یا یخ خردشده، خوردن یك قاشق شكر خشك و ... میتوان آنرا مهار كرد.
اما درصورت بروز سکسکه طولانیمدت، حتماً به پزشک مراجعه کنید و تحت بررسی قرار گیرید
يکشنبه 3/7/1390 - 3:12
آموزش و تحقيقات
آیا علم سرچشمه خود را از جادوگری گرفته است؟ آیا جادوگری علم است؟ آیا جادوگری حقیقت دارد یا از یك ذهن خرافهپرست سرچشمه میگیرد؟ آیا دانشمندان جادوگرند یا به طور كلی چه تفاوتی میان این دو دسته وجود دارد؟
پاسخ به تمامی سؤالات فوق، نیاز به درك مفاهیم علم و جادو، دانشمند و جادوگر دارد.
جادو: از زمانی كه بشر به قدرت خود پی برد و توانست به آنها اشراف پیدا كند و خود را نیازمند به امدادهای غیبی یا نیازمند به دانش نسبت به آینده یافت، جادو كشف شد. جادو چیزی جز بهره انسان از نیروهای درونی نیست و تنها كافی است روی موضوع خاصی تمركز کرده تا مشاهده كنید كه آن كار به خوبی انجام میشود.
جادو چیزی است كه در اذهان نمیگنجد و خارج از قوه درك عموم مردم است. مثل پیشگویی و یا بلندكردن اجسام از روی زمین با نیروهای ماورآیی. طبق تعریف ارائه شده، حال شاید بتوان به مردم زمان كپرنیك و همچنین گالیله حق داد كه بیان چرخش زمین به دور خورشید و گرد بودن زمین را یك جادو و كفر و آنان را جادوگر پندارند، چرا كه این مفاهیم در ذهن مردم آن عصر نمیگنجید.
در بسیاری زبانها، جادوگری را به متافیزیك نسبت میدهند و این دو را یكی میدانند و یا اینكه، اینگونه اعمال را دارای خاصیت متافیزیكی میدانند.
پاسخ به این سؤال كه آیا جادوگری، علم است؟ دارای پاسخی مثبت است زیرا به هر شكل و به هر اندازه ذاتی، نیاز به تمرین و اكتساب تجارب دارد و عموماً جادوگر میخواهد كه بخشی از قدرت طبیعت را به نمایش گذارد.
جادوگرى در علم انسانشناسى به معنى وجود نیرویى تبهكار در سرشت بعضى افراد مىباشد كه بدانوسیله مىتوانند به نحوى اسرارآمیز به دیگران صدمه و آزار رسانند.
به طور كلی در اذهان، هیچ تصویر زیبایی از جادوگری وجود ندارد و ترس از این افراد در بشر ریشه دوانیده است. البته شاید این ترس در برخی موارد به جا باشد. این ترس به حدی بود كه در قرون وسطی، جادوگران را به جرم انحطاط و كفر در آتش میسوزاندند.
البته اگر تعریف دوم از جادوگری یعنی جنبه آزار رسانیدن آن را در نظر بگیریم، این ترس بدیهی است، ولی در مورد تعریف دوم، ترس معنایی ندارد زیرا پیشگویی، هیپنوتیزم و یا بلندكردن اجسام سنگین توسط نیروی درونی نباید ترسناك باشد!
اگر به كتب و منابع وسیع قرن هفدهم درباره سحر و جادو مراجعه كنیم، آنها را پر از گزارشهاى مشاهدات دقیق و گواهیهاى همراه با سوگند و حتى تجربیات خواهیم یافت.
گلانویل فیلسوف مشهور سالهاى نخست انجمن پادشاهى انگلیس، جادوگرى را عالیترین نمونه استدلال تجربى تلقى مىكرد.
معمولاً سحر و جادو خاصیتی همیشگی دارد، اما خود جادوگران برای از بین بردن این جادو از باطل سحر استفاده میكنند، كه باز هم خاص خود آنهاست و از عهده انسان عادی، انجام آن خارج است.
جادوگران با دست كاری در طبیعت از طریق نیروهای خود، دست به اعمال قدرت میزدند؛ مثلاً در زمانی كه آب موجود نبود، طبیعت را متوجه آن میكردند كه به باران نیاز دارند و آن را جادوی تقلیدی مینامیدند. و زمانی كه با كسی دشمن بودند، تصویر شخص مورد نظر را مخدوش میكردند یا آن شخص مورد نظر را تصور میكردند و در ذهن او را زخمی میكردند. یا در آن دوران با تكرار جملاتی از قبیل طوطى پرواز كرده است، فاخته پرواز كرده است، بلدرچین پرواز كرده است، بیمارى پرواز كرده است، بیماری را از بین میبردند.
جایگاه جادوگری در ملل مختلف از جمله مصر و ایران و اروپا و آفریقا (شاید به عنوان یك علم) را از نظر میگذرانیم.
مصر: ویل دورانت میگوید: از همان آغاز تاریخ تمدن مصر، علوم ریاضی در آن سرزمین حالت پیشرفتهای داشته و وضع عجیب اهرام شاهد این مدعاست و بزرگترین افتخار مصر قدیم، علم پزشکی آن است که مریض را با سحر و جادو و تعویذ و طلسم درمان میکردند. مثلاً زکام را این چنین مداوا میکردند: «ای سرمای پسر سرما بیرون شو! ای که استخوانها را خرد میکنی و هفت سوراخ سر را بیمار میسازی ...، خارج شو و بر روی زمین بیفت، ای درد! ای درد! ای درد!». بعدها علم پزشكی در مصر پیشرفت کرد و آنها توانستند بیماریها را از راه علمیتر آن مداوا كنند.
ایران: علم نجوم و جادوگری امری عمومی بود و هیچگونه اقدام مهمی بدون رجوع به وضع صور فلكی به عمل نمیآمد و هر واقعه زمینی به اعتقاد مردم، نتیجه جنگ ستارگان سعد و نحس در آسمان بود، «همانگونه كه فرشتگان و شیاطین در روح انسان با یكدیگر میجنگیدند» و این در حقیقت همان نبرد اهورمزدا و اهریمن بود. فقط یك زندگی منزه و پاكیزه میتوانست روح را از شر اهریمن برهاند. در جنگ با شیطان، بهره گرفتن از یاری مغان و پیشگویی، وردخوانی، جادوگری و دعاهای آنان امری بس ضروری بود. روحی كه اینگونه یاری میشد، به پاكی و قدسیت میرسید، از دادگاه سهمگین روز رستاخیز میگذشت و در بهشت، شادمانی جاودان مییافت.
آفریقا: آداب و رسومى نظیر خدا باورى و باطلكردن طلسم و روحگیرى و تقدیس نیاكان و جادوگرى و باطل كردن سحر و... در گذشته و همچنین هم اكنون در آفریقا رواج داشته و دارد.
اعتقاد به جادوگری تا جایی میرسد كه طبیب جادوگر بسیار مقام شامخی دارد و آنها به این اعتقاد داشتند كه یك جادوگر میتواند مردم را شفا دهد و یا به هلاكت برساند. آنها طبیب جادوگر را با جادوگران بیرحم یكی نمیدانستند و از جادوگران بیرحم میترسیدند و این فعالیت را (جادوگری) كاملاً موروثی میدانستند و این جادوگران اگر تشخیص داده میشدند، باید به كام مرگ میرفتند.
در بسیارى از مذاهب آفریقایى، سحر و جادو را از مهمترین دلایل براى بیماریهاى غیرمنتظره مرگ و حوادث ناگوار قلمداد مىكردند. آنها مجسمهها و طلسم میساختند و برای آنها نذورات میدادند و فكر میكردند كه این مجسمهها حاجات را اجابت میكنند و طالع سعد و نحس را میسازند.
اروپا: در اروپا نیز جادوگری رواج داشت. فلكشناسی هم توسط دانشمندان غرب ارائه شد و جادوگری را در اروپا تقویت کرد. در اینجا هرگاه مبحث ستارهشناسی مطرح میشود، جادوی آیندهنگری را در پی دارد.
يکشنبه 3/7/1390 - 3:10
آموزش و تحقيقات
شاید تعجب کنید که در شرایط معین، ممکن است یک گلوله صدمهای نرساند و برعکس، ممکن است در شرایط دیگر، هندوانه یا خربزه که برای انسان بسیار خوشایند و دوست داشتنیتر هستند، اثرات بسیار ویرانکنندهای به بار آورند.
فرض کنید اتومبیلی با سرعت زیاد در جادهای حرکت میکند. اگر در این حالت، فردی که در کنار جاده ایستاده است هندوانه یا خربزهای را به طرف اتومبیل مورد نظر پرتاب کند، در این صورت سرعت اتومبیل بر سرعت هندوانه افزوده میشود و این مسأله هندوانه را به گلولهای خطرناک و ویرانکننده تبدیل میکند.
به راحتی میتوان حساب کرد که نیروی حرکت گلولهای با وزن 10 گرم برابر است با نیروی حرکت هندوانهای به وزن 4 کیلو گرم که به طرف اتومبیلی با سرعت 120 کیلومتر در ساعت پرتاب میشود. البته لازم به ذکر است که در این شرایط، تأثیر سوراخ کنندهی گلوله با هندوانه قابل مقایسه نیست، زیرا هندوانه سختی گلوله را ندارد .
وقتی هواپیماهای سریعالسیر در طبقات بالایی جو پرواز میکنند و سرعت هواپیما به 3000 کیلومتر در ساعت، یعنی برابر سرعت گلوله میرسد، خلبان با پدیدههای مثل مورد هندوانه و اتومبیل مواجه میشود. بدین معنی که هر جسمی سر راه اینگونه هواپیماهای فوقالعاده سریعالسیر قرار گیرد، برای هواپیما به گلوله ویرانکنندهای تبدیل میشود. برخورد با یک تعداد جسمی که از هواپیمای دیگری حتی نه هواپیماهایی که از روبهرو پرواز میکنند، افتاده باشد، درست مانند آن است که هواپیما را به مسلسل ببندند.
اجسام در حال سقوط، با نیروی برابر نیروی گلولههای رگبار مسلسل به هواپیما برخورد میکنند و آن را سوراخ میکنند، چون سرعت نسبی در هر دو مورد یکسان است (هواپیما و گلوله با سرعت 8000 متر در ثانیه به یکدیگر نزدیک میشوند)، پس تأثیرات ویرانکننده برخورد، یکسان خواهد بود. برعکس، اگر گلوله از عقب هواپیمایی که با سرعت مساوی سرعت گلوله پرواز میکند، حرکت کند، در این صورت به خلبان صدمهای وارد نمیکند.
نوشته نامرئی
آیا میخواهید روی یک کاغذ سفید با مرکب نامرئی مطلبی بنویسید، که هیچ کس نتواند آن را بخواند؟ مگر اینکه از راز آن باخبر باشد و بتواند آن را قابل دیدن کند. این کار خیلی ساده است، مخصوصاً که بیشک شما مواد اولیه آن را در خانه دارید.
یک صفحه کاغذ سفید، یک قلم مشق معمولی، مقداری سرکه یا آبلیمو فراهم کنید و به دقت مطلب دلخواه را روی کاغذ بنویسید. کاغذ را با آبلیمو یا سرکه تر کنید. ابتدا نوشته مورد نظر تا حدی خوانده میشود. ولی به تدریج که خشک میشود، محو میشود و هر کس که به کاغذ مزبور نگاه کند، آن را سفید و مصرف نشده میپندارد. ولی این نوشته اگر به هیچ وسیلهای قابل خواندن نباشد، چیزی بیارزش خواهد بود.
پس به چگونگی قابل رؤیت کردن آن توجه کنید. کافی است که این کاغذ را روی شعله بگیرید تا نوشته پدیدار شود. در این مورد، بهترین وسیله استفاده از یک شمع است. شمع را روشن کنید و کاغذ را به فاصله مناسب روی آن بگیرید و به هر طرف حرکت کنید تا گرم شود، بیآنکه شعلهور شود. ملاحظه خواهید کرد که به تدریج نوشته مزبور قابل خواندن میشود.
آن قسمت از کاغذ که به سرکه یا آبلیمو آغشته شده است، در اثر حرارت، بیشتر از جاهای دیگر نوشتهها به رنگ قهوهای مایل به سیاه در میآیند. در حالی که سایر قسمتهای کاغذ، سفیدی خود را حفظ میکند.
بنابراین وقتی از یک دوست، نامه سفیدی به دست شما رسید، تعجب نکنید و آن را دور نیندازید، زیرا ممکن است یک پیام با مرکب نامرئی در آن نوشته شده باشد.
پس آن را گرم کنید تا برای شما قابل رؤیت باشد
يکشنبه 3/7/1390 - 3:9