تبیان، دستیار زندگی

پس از آغاز زندگى مشترک ، روابط همسران ، شکل متفاوتى به خود مى‏ گیرد . در فاصله میان عقد تا عروسى معمولاً روابط شیرینى میان زوج‏ها برقرار است و شاید یکى از دلایل عمده آن ، این باشد که هنوز زندگىِ جدّى ‏اى که همراه با مسئولیت و تلاش باشد ، آغاز نشده است . آغاز زندگى همراه با شکل جدیدى از رابطه است . گاهى ممکن است یکى از طرفین ، رابطه مبتنى بر ترس را مهندسى کند . برخى نیز ممکن است رابطه مبتنى بر پاداش را طرّاحى کنند . در نوع اوّل ، نظام زندگى زناشویى بر پایه ترس قرار دارد و در نوع دوم ، بر پایه طمع و پاداش . نوع اوّل از روش «گربه را دمِ حجله کشتن» استفاده مى‏ کند و نوع دوم از «عاشق بند کیف بودن» سود مى‏ جوید . بر همین اساس ، گاهى اگر احساس ترس وجود نداشته باشد ، امور زندگى به خوبى پیش نمى‏رود و گاهى اگر پاداش وجود نداشته باشد ، نظام روابط بر هم مى‏ خورد و زندگى ، سامان خود را از دست مى ‏دهد .

امّا بهترین نوع رابطه ، رابطه مبتنى بر حرمت ، احترام و تکریم است ، نه ترس یا طمع . حرمت و تکریم ، رابطه مبتنى بر «حیا» را مهندسى مى‏کند . در این شکل از رابطه ، هر یک از طرفین ، حرمت دیگرى را حفظ مى ‏کند و طرفین ، برخوردى کریمانه با یکدیگر دارند .

قرآن کریم ، زن و شوهر را لباس یکدیگر معرّفى کرده است :

هُنَّ لِبَاسٌ لَّکُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ .

آنان لباس شما هستند و شما لباس آنها هستید .

این بیان ، هماهنگى کاملى با الگوى حیا دارد و بلکه مى‏توان گفت الگوى حیا را با بیانى لطیف و با تعبیرى که نشانگر ماهیت حیاست ، معرّفى نموده است .

همان گونه که پیش از این گفتیم ، حیا ، رابطه تنگاتنگى با مفهوم پوشش و پوشیدگى دارد

و در این آیه شریف ، براى تبیین ماهیت روابط صحیح در زندگى زناشویى ، از تعبیر لباس و پوشش استفاده شده است . الگوى صحیح رابطه زناشویى ، مبتنى بر پوشیدگى ، حیا و وقار زن و شوهر در برخورد با یکدیگر است . در این شکل از رابطه ، هر یک از طرفین ، پوشش دیگرى است و مایه شرمسارى و آبروریزى او نمى‏گردد ، برخوردى دریده و برهنه با دیگرى ندارد و نه تنها پرده حُجب و حیا را نمى‏دَرَد ، بلکه خود ، پوششى براى وى مى‏شود .

این آیه ، سخنى فراتر از رعایت حرمت همسر دارد . نمى‏گوید هر یک پوششى از حیا بر رفتار خود بپوشد تا به دیگرى آسیبى نرساند ؛ بلکه مى‏گوید بهتر است هر کدام ، خود ، پوشش دیگرى باشند ؛ زن ، پوشش مرد باشد و مرد ، پوشش زن . در این جا با پدیده‏اى به نام « پوشش براى دیگرى » رو به رو هستیم . قرآن کریم نمى‏گوید که بهتر است به حریم دیگرى تعرّض نکنى و احترام وى را نگه دارى ؛ بلکه فراتر از آن ، مى‏گوید تو خود ، مایه حرمت و آبروى وى باش .

این حقیقت ، وقتى روشن‏تر مى‏شود که خانواده را در برابر دیگران تصوّر کنیم . در رابطه مبتنى بر حیا ، هر یک از زن و شوهر ، در برابر دیگران ، پوششى براى دیگرى است . زن ، شوهر خود را مى‏پوشاند و شوهر ، همسر خود را ؛ و این ، یعنى حفظ کردن حرمت و آبروى دیگرى در برابر دیگران . کسى که از همسر خود نزد دیگران بدگویى مى‏کند ، پوششى براى همسر خود نیست .

به بیان دیگر ، در واقع ، آبروى اجتماعى هر یک از همسران در دست دیگرى است و کسى که آبروى همسر خود را نگه ندارد ، گویا پوششى براى وى نبوده است ، همان گونه که وقتى انسانِ بى‏حیایى آبروى خود را مى‏برد ، در حقیقت ، به دست خود ، پوشش حرمت خویش را دریده است . در زندگى زناشویى نیز وقتى کسى آبروى همسر خود را مى‏بَرد ، در حقیقت ، پرده حرمت او را دریده است . این ویژگىِ زندگى مشترک است که پرده حرمت هر یک در دست دیگرى است ، نه در دست خود او .

حیای باردارى

مسئله دیگر ، باردار شدن زن است که موجب شرم مى‏گردد . این شرم را «شرم باردارى» مى‏گویند . احتمالاً باردارى همیشه براى زنان همراه با شرم باشد ؛ امّا اولین بار از شدّت بیشترى برخوردار است . از آشکار شدن اوّلین نشانه‏هاى باردارى ، اضطراب و تشویش زن ، آغاز مى ‏شود . در چنین مواردى ، رفت و آمدها کاهش مى‏یابد و زن سعى مى‏کند کمتر در دیدِ دیگران حاضر شود . درباره حضرت مریم علیهاالسلام نقل شده که پس از باردار شدن ، به خاطر شرم از مردم ، از میان آنان خارج شد . ^۲ با پشت سر گذاشتن تجربه اوّل ، اوضاع ، کمى عادى مى‏شود و حیاى زن ، کمتر مى‏گردد و در تجربه‏هاى بعدى با حیاى کمترى مواجه خواهد شد .

خلاصه کلام ، این که پرده‏هاى حُجْب و حیا ، موانع بسیار خوبى براى جلوگیرى از ارتباط نادرست میان دختران و پسران است ؛ امّا هنگامى که بناست پیوندى مشروع میان دختر و پسرى برقرار شود ، دیگر تاریخ مصرف این بخش از کارکرد حیا ، تمام مى‏شود . در هر یک از مراحل ازدواج ، هر اقدامى که صورت مى‏گیرد ، با مقاومت حیا رو به رو مى‏شود ؛ امّا کم کم برطرف مى‏شود . باقى ماندن حیا ، باعث برقرار نشدن ارتباط میان همسران مى‏گردد و آنان را در حدّ غریبه‏هاى پیش از ازدواج ، نگه مى‏دارد . شکّى نیست این پرده‏ها که مأموریت خاصّى داشته‏اند و اکنون مأموریتشان رو به پایان است ، باید برداشته شوند ؛ امّا نکته مهمْ این است که : این کار چگونه باید انجام شود ؟ در عملیات کاهش حیا

باید دقّت شود که این کار ، خود ، متین و سنگین و باوقار باشد ، نه وقیحانه و بى‏شرمانه . به نمونه‏هایى از اقداماتى که مى‏تواند این عملیات را به طور سالم هدایت کند ، اشاره شد . راه‏هاى دیگرى نیز ممکن است وجود داشته باشد . مهم ، این است که این اصل ، رعایت شود و در کاستن از حیا ، رفتار بى‏شرمانه‏اى سر نزند .

نکته دیگر ، این که حیاى زن ، در مراحلى همچون مراسم عقد ، عروسى و بچّه دار شدن ، کاهش مى‏یابد . اولاً به نظر مى‏رسد این کاهش را در میان مردان نیز مى‏توان یافت . ثانیا به خوبى روشن است که این کاهش به معناى بى‏حیا شدن نیست ؛ بلکه به معناى برداشته شدن موانعى است که تاکنون مفید بوده‏اند ، ولى از این پس ، وجود آنها مى‏تواند در روند زندگى زناشویى اختلال ایجاد کند . اگر بنا باشد همه همسران در همان حیاى پیش از ازدواج باقى بمانند ، هیچ پیوند زناشویى‏اى برقرار نمى‏شود ، و اگر برقرار شود ، دوام نمى ‏یابد .

منبع :  برگرفته از کتاب پژوهشی در فرهنگ حیا،  پدیدآورنده : عباس پسندیده

گرد آوری شده توسط گروه خانواده با حجاب

درباره روابط همسران با یکدیگر ، بحث کردیم . اکنون روابط میان فرزندان و والدین به بحث گذاشته مى‏ شود و آن را از منظر حیا بررسى مى‏ کنیم. همان گونه که در روابط میان همسران چنین بود، در این جا نیز رابطه مبتنى بر حیا، بهترین الگوى ارتباطى است. مبناى ترس، والدین و بخصوص پدر را به عنوان منبع قدرت و شاید ظلم، مطرح مى‏ کند و مبناى طمع ، آنها را به عنوان منبع تأمین خواسته ؛ امّا مبناى حیا ، والدین را به عنوان انسان‏ هاى دوست‏ داشتنى و کانون عشق و احترام ، معرّفى مى‏ کند .

یکى از مسایل دیگر ، این است که : چه باید کرد تا فرزندان باحیایى داشته باشیم ؟ مواردى وجود دارد که مى‏ تواند در باحیا بودن فرزندان ، مؤثّر باشد . در ادامه به برخى از این موارد، اشاره مى‏ کنیم :

۱٫  این امر از ازدواج و مرحله انعقاد نطفه آغاز مى ‏گردد . بر اساس احادیث ، ازدواج پاک ، یکى از عوامل باحیا شدن فرزند است . فرزندى که از راه نامشروع متولّد شود، بى‏ حیا خواهد شد . همچنین فرزندى که نطفه‏ اش در حال ناپاکى مادر منعقد شده باشد، بى‏ حیا خواهد بود . گاهى نیز ممکن است شیطان در انعقاد نطفه، مشارکت کند که نتیجه آن، بى‏ شرمى فرزند است. بنا بر این، رعایت نکاتى که براى هنگام انعقاد نطفه سفارش شده، در حیاى آینده فرزند، مؤثّر خواهد بود .

۲٫  دوران باردارى، دوران بسیار حسّاسى است . ریشه‏ هاى باحیایى و بى‏ حیایى را در این مرحله نیز مى‏ توان پیدا کرد. رعایت حیا از جانب مادر، تأثیر زیادى بر جنین خواهد داشت. بى‏ حیایى در گفتار و در ارتباط با نامحرم، شرکت در محافل لهو و لعب، گوش کردن به موسیقى‏ هاى حرام، دیدن تصاویر و فیلم‏ هاى سکس، خواندن رمان‏ هاى سکس و کارهایى از این قبیل، مى‏ تواند تأثیراتى منفى بر حیاى جنین داشته باشد و برعکس، رعایت حیا در گفتار و رفتار، شرکت در جلسات مذهبى، خواندن یا گوش کردن به قرآن و مناجات، ذکر خدا را بر لب داشتن، مطالعه کتاب‏ هاى مذهبى و سودمند و … از امورى هستند که مى‏ تواند در حیاى جنین ، تأثیر مثبت داشته باشد .

۳٫  از بدو تولّد باید مراقب فرزند بود . امام سجّاد علیه ‏السلام از هنگام به دنیا آمدن فرزند، مراقبت خود را شروع مى ‏کرد . امام باقر علیه‏ السلام نقل مى‏ کند که هر گاه هنگام ولادت فرزندى مى‏ رسید، پدرم همه زنانى را که حضورشان ضرورتى نداشت، از اتاق بیرون مى‏ کرد تا نگاه کسى به عورت او نیفتد . امام صادق علیه‏ السلام نیز فرموده که بهتر است همه چنین کنند .

۴٫  نامگذارى نیز در حیاى فرزندان، تأثیر دارد . فرزندى که نام یکى از اولیاى دین را دارد، رابطه‏ اى بین خود و او حس مى‏ کند و لذا سعى مى‏ کند خود را به آن شخص، نزدیک سازد و به نوعى، خود را در محضر او مى‏ داند. این مى‏ تواند سبب شرم وى شود و او را از انجام دادن کارهاى ناروا ، باز دارد . البته این امر ، متوقّف بر این است که والدین ، فرزند خود را به این نکات، توجّه دهند. در روایتى آمده است که روز قیامت، شخصى را مى‏ آورند که نام او محمّد است. خداوند به وى خطاب مى‏ کند :

تو که همنام حبیب من هستى ! شرم نکردى که عصیان مرا مرتکب شدى، و حال آن که من، شرم دارم تو راکه همنام حبیب منى، عذاب کنم ؟!

در این روایت، خبر به خوبى روشن است که اگر نامگذارى به درستى انجام شود و به فرهنگ همراه آن توجّه گردد، چه تأثیرى مى‏ تواند در زنده کردن حیا داشته باشد و به همین جهت در فرهنگ اسلامى، توجّه زیادى به نامگذارى شده و نام نیک ، یکى از حقوق فرزندان، دانسته شده است

۵٫ آشنا کردن نوزاد با روحیه معنوى، نقش مهمّى در پرورش حیا خواهد داشت. با شعر خواندن براى کودک و آشنا کردن او با نواى دلنشین قرآن و … مى‏ توان در این راه قدم برداشت .

۶٫ جدا کردن محلّ خواب کودک، یکى دیگر از اقدامات مهم در این زمینه است . اطّلاع یافتن کودک از روابط جنسى والدین، عامل مهمّى در انحراف و بى‏ حیا شدن وى دارد. در روایات آمده است فرزندى که شاهد چنین امورى باشد و یا حتّى صداى نفس والدین را در آن حال بشنود، ممکن است به فساد، کشیده شود. بنا بر این، جداسازى محلّ خواب کودکان از والدین و مخفى بودن روابط جنسى آنها نقش مهمّى در حفظ حیاى فرزندان دارد. همچنین رعایت عفّت کلام و پرهیز از شوخى‏ هاى جنسى و به زبان آوردن امور جنسى در حضور فرزندان نیز تأثیرگذار خواهد بود .

نکته دیگر ، جداسازى محلّ خواب کودکان است . هنگامى که کودکان به سن تمیز و تشخیص مى‏ رسند ، بهتر است محلّ خواب آنان از یکدیگر جدا باشد و در یک تشک یا تخت نخوابند . این مسئله ، اختصاص به جنس مخالف ندارد ؛ بلکه محلّ خواب دختر از پسر و دختر از دختر و پسر از پسر باید جدا باشد . ^۱ این کار ، اقدامى ایمنى بخش است که حیا و عفاف آنان را حفظ مى‏کند .

۷٫ حیا بر پایه حرمت و کرامت ، استوار است. به همین جهت، احترام قائل شدن براى فرزندان و حفظ حرمت آنان و کریم النفس بار آوردن آنان، از اقدامات اساسى در پرورش حیاست . باید به فرزندان، شخصیت داد و از تحقیر آنان و توهین به آنان، پرهیز کرد، خطاها و لغزش ‏هاى آنان را به رُخ نکشید و از سرزنش بیش از اندازه آنان پرهیز نمود. اگر فرزند از رفتار بد خود، پشیمان و شرمنده شد، باید وى را بخشید و رفتارش را به فراموشى سپرد . حتى بهتر است براى رفتارهاى ناشایست وى، عذرتراشى کرد  و نسبت به اشتباه‏ هاى او تغافل نمود. ممکن است برخى والدین به محض این که خطایى از فرزند خود مشاهده مى‏ کنند، کنترل خود را از دست بدهند و به شدت با وى برخورد کرده، آبروى وى را ببرند. این کار سبب مى‏ شود که وى بیشتر در دامن گناه و فساد بیفتد و راه برگشتى برایش باقى نماند .

۸ . دوستان نیز در باحیایى فرزند، بسیار نقش دارند . آشنا کردن فرزند با دوستان باحیا و دور کردن وى از دوستان ناباب، مى‏ تواند در ایمنى وى و پرورش حیا در او مؤثّر واقع شود .

۹٫  والدین ، الگوهاى عملى کودک‏اند . آنان مى‏ توانند با رفتارهاى صحیح خود، حیا را عملاً به فرزندان خود بیاموزند. نباید انتظار داشت والدینى که حیا را رعایت نمى‏ کنند، فرزندان باحیایى تربیت کنند .

۱۰٫  استحمام والدین با فرزندان ، به نحوى که موجب آشکار شدن شرمگاه آنان شود، بسیار مخرّب است . تا آن جا که ممکن است، باید سعى کرد کودکان، خود، استحمام کنند و یا حتما پوشش مناسب براى هر دو وجود داشته باشد و به هیچ عنوان، دختر با پدر و پسر با مادر ، به حمّام نرود . امام صادق علیه‏ السلام فرموده است : مرد با فرزند خود به حمام نرود که در نتیجه، نگاهش به عورت او بیفتد .

 منبع :  برگرفته از کتاب پژوهشی در فرهنگ حیا،  پدیدآورنده : عباس پسندیده

به نظر شما حیا در خانواده به چه معناست؟ آیا لازم است در روابط خانوادگی بین خواهر و برادر یا حتی در محضر پدر یا مادر یا سایر محارم حجاب خاصی را رعایت کرد؟ پس تفاوت معنای محرم و نامحرم چه می شود؟

پاسخ این سوالات را از سرکار خانم معصومه رابودان جویا شدیم. ایشان متولد سال ۱۳۴۰ ، ودر حال حاضر مشغول تحصیل در سطح ۲ حوزه علمیه بوده و به سخنرانی، مشاوره، تدریس و تحقیق می‌پردازند. خانم رابودان در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران فعالیت می‌کنند و مسئول بخش نظارت می‌باشند.

ـ آیا عفاف و حیا در خانواده، با تعریف عفاف و حیا در جامعه متفاوت است؟

اجتماع از خانواده ها تشکیل شده، خانواده از پدر، مادر و فرزندان تشکیل شده؛ همۀ اینها سلسله وار و زنجیروار به هم وصل هستند، نمی توانیم اینها را جدای از هم ببینیم، خانواده هست که اجتماع را می سازند، خانواده هست که فرزندان را می سازد،

عفاف یک ملکه و سیرت درونی است که خداوند فطرتاً در درون همۀ انسان ها قرار داده، این خود ما هستیم که آن ها را با تمرین و ممارست رشد داده و تقویت می کنیم، لذا سعی می کنیم که در حقیقت آن را به عنوان یکی از خصائص و ویژگی های درونی خود، برای رضایت حق تعالی پیش بگیریم.

 حضرت امام خمینی(ره) در تعریف این واژه در کتاب عقل و جهل، وقتی که قوۀ شهوت را معنی می کنند می فرمایند : « وقتی که قوۀ شهوت از حد افراط و تفریط خارج بشود و به حد اعتدال برسد، آن اعتدال را عفت می گویند.» اعتدال هر چیز را در جای خود قرار دادن را گویند. در واقع همۀ انسان ها دارای این قوا هستند، اما دارا شدن نهایت اعتدال، عفت نامیده می شود. عفت یک ملکۀ باطنی و یک سیرت درونی است که انسان به یک خُلقی مُتخلق می شود، ولی حجاب یک رفتار ظاهری و نشان در عمل است.

وقتی که انسان ها عفیف می شوند، یعنی زمانی که ملکۀ عفت را در درون خودشان پرورش می دهند و به آن نهایت عفیف بودن می رسند، سعی می کند حجاب ظاهری را رعایت بکند. و این زمانی است که  به مرحله ای می رسد که احساس می کند دیگه باید خود را بپوشاند.

انسان وقتی در خلوت خودش تنهاست، حجاب معنی ندارد، حجاب در اجتماع و انظار مردم معنی دارد، ولی عفت در خلوت هم معنی دارد، چون یک خُلق و سیرت است. اعتقاد به این که خدا او را می بیند، و ناظر به عمل اوست.

عفت می تواند آن ملکه ای باشد که در خلوت هم ما را از گناه حفظ می کند. ولی حجاب در ظاهر هست و در تعاملات ظاهری رخ می دهد. به فرموده آیت الله جوادی آملی (حفظه الله) « عفت سیرت هست و حجاب صورت» است.

عفاف بیشتر صورت سلبی دارد ولی حیا ایجابی است.

ـ واژه حیا که همراه عفاف می آید رابطه ای با عفاف دارد یا با عفاف و حجابی که مطرح می شود تفاوت دارد؟

مصادیق حیا به عفاف خیلی نزدیک است، اما یک تفاوت خیلی ظریف و کوچکی که برای آن مطرح کردند این است که مفهوم عفت بیشتر صورت سلبی دارد ولی حیا ایجابی است. یعنی در مقابل یکسری اعمال زشتی که می گوییم انجام نده، به این معنی است که عفت داشته باش. مثلا می گوییم حرف زشت نزن، نداشته باش،… وقتی اینها را نداشته باشد، ان شاء الله به ملکۀ عفت مزین می شود.

در خصوص حیا می گوییم آن اعمال خوب را، آن اعمال زیبا را انجام بده، ایجابی می شود، مثلاً در مقابل نامحرم حیا داشته باشد، در مقابل نامحرم، صدا را آنچنان نکند، در مقابل نامحرم سعی کند تبرج نداشته باشد و زینتش را نشان ندهد، می شود آن حالت ایجابی. یعنی آن حالت شرم و حیایی که در مقابل نامحرم دارد، محجوبیت انسان در مقابل جنس مخالفش حیا نامیده می شود.

ـ آیا حجاب و حیا و عفاف چهارچوب و حد و مرز دارد؟ آیا باید مرز اعتدالی باید برای آن ها در نظر گرفت؟

هر چیزی در اسلام حد و مرز دارد، افراط و تفریط در دین نیست، آن چه در دین اسلام بیان شده، اعتدال است. اعتدال در حیا و عفاف هم همان است که دین گفته است. این به اطلاعات شخص بستگی دارد.

هر چقدر که انسان شناختش نسبت به خداوند بیشتر باشد، هر چقدر اعتقاداتش نسبت به ارزش ها و معارف دینی بالاتر باشد، حتماً رعایت مسئلۀ حجاب و عفافش هم قوی تر خواهد بود.

حد و مرزی که ما برای حجاب و عفاف و حیا مطرح می کنیم همان است که دین برای ما مطرح کرده است. همان که می گوید شما در برخورد با نامحرم چگونه باش. همان تعریفی که اکثر خانم های محجبۀ ما با عفت و حیای ما آن ها را می دانند.

ـ در خانواده رعایت این عفاف و حیا چقدر می تواند مهم باشد ؟ در عرصۀ خانواده گاهاً در رعایت عفاف و حیا و حجاب مقداری صمیمیت را دخیل می کنند. این دو عرصه با هم فرقی دارند؟

مسئله محرم و نامحرم در مکتب عالی اسلام یک تعریف خاصی دارد. تعریف محارم و نامحرم را در قرآن داریم. در خانواده ممکن است به خاطر تعاملی که ما با نامحرمانی که در منزل، یا در اقوام هستند حد حجاب رعایت می شود، اما روابط صمیمانه گاهی قابل تأمل است. مثل دختر عمو و پسرعمو که با هم بزرگ شده اند، اگر حجاب را رعایت کند نگران هستند مسخره بشوند.

اصل حجاب شأن و شخصیت انسان را بالا می برد

اگر کسی یکبار به کتاب حجاب استاد مطهری را بخواند، متوجه می شود که اصل حجاب شأن و شخصیت انسان را بالا می برد، انسان به خودش می بالد که با این عفیف بودنش اجتماع را با خودش جذب کند. اگر این نکات را این جوان متوجه شده باشد دیگر نامحرم بودن پسرعمو با نامحرم بودن یک راننده تاکسی با افراد بیگانۀ اجتماع برای او تفاوتی نمی کند.

رعایت پوشش در خانواده

حالا درباره پوشش مادر در خانه در مقابل داماد و یا پسر یا دختر و امثالهم…  یعنی ما پوشش در مقابل دختران هم داریم، این ملکۀ عفاف و حیا، در خانواده از کودکی آغاز می شود. این ملکه را ما باید طوری در رفتارمان به منسۀ ظهور بگذاریم که این دختر بچه، یا پسر بچه ای که در سنین ۲ یا ۴ سالگی در دامان این مادر دارد رشد می کند، وقتی شاهد رفتار محجوبانۀ این مادر است، مصادیق عملی حیا و عفاف را می آموزد. کودکان شاهد هستند که مادر با حجاب برخورد می کند، مراقبت می کند، اینها همه مصادیق حیا و عفاف و مراقبتی است که اسلام به ما دستور داده است.

اینها شاید در انظار بعضی افراد افراط تلقی بشود. اما این گونه نیست. چون ما در روایات مان داریم که زن و مرد مانند پنبه و آتش هستند، مراقبت برای همۀ انسان ها لازم است.

خانم ها باید بدانند که تا چه حدی می توانند پوشش خود را در مقابل پسرها و دخترهای جوان شان در خانواده حتی کسانی که محرم شان هستند، مثل داماد، در چه حد پوشیده باشند که خانواده دچار آسیب نشود.  در جامعه می بینیم که در اثر همین رعایت نکردن ها جوانان بزه کاری به وجود می آید. فرزندان در خانواده الگو می گیرند.

درونت پاک باشد، به ظاهر نگاه نکن

ارتباط بین حجاب و عفاف و حیا

اگر عفاف و حیا نباشد، قطعا در صورت هم بروز نخواهد داشت، و مانند حلقه های زنجیری هستندکه به متصل هستند. لازم و ملزوم هم هستند. چون نتیجه عفت محجبه شدن ماست. نتیجۀ عفت در ظاهر ما بروز می کند.

عده ای می گویند درونت پاک باشد، به ظاهر نگاه نکن، این قدر این فرد پاک است؛ شاید یک خصلت هایی در افراد باشد که تقویت نشده، و رشد پیدا نکرده، اما نتیجه عفاف، حجاب است.

 این تبلیغاتی که برای جوان ها کرده اند که : « اینها افراطی هستند، خداوند انسان را آزاد آفریده، زن ها آزاد هستند »، این تفکرات فمینیستی است که متأسفانه به بهانۀ «عدم تفاوت بین زن و مرد»، یا «عدم تساوی بین زن و مرد» این مسائل را بین جوامع منتشر کردند؛ و متأسفانه ما امروز شاهد آمارهای تکان دهندۀ ای از فجایعی هستیم که با همین مضامین و با همین تساوی زن و مرد، آزادی زن و مرد، راحت بودن زن و مرد، عدم لزوم پوشش و حجاب در گرما، همۀ اینها حاصل همین تبلیغات است.

تنها جایی که حیا بین زن و مرد برداشته می شود در ازدواج است که در این مورد در اسلام توصیه به زینت هم شده است.

حجاب و عفاف و حیا در اسلام به نفع زنان وضع شده است. در همان کتاب مسئلۀ حجاب استاد شهید مطهری آمده است که: « اگر شما فکر می کنید که بی حجابی تمدن هست و انسان های بی حجاب متمدن هستند، پس حیوان ها از همه متمدن تر هستند، چون حیوان ها حجاب ندارند.»

جوانان و نوجوانان و حتی کودکان در هر جامعه ای، به افراد تحصیلکرده و دانشمندان به عنوان الگو نگاه می کنند و جایگاه این افراد را به عنوان نقطه مطلوب و هدف زندگی خود قرار می دهند. به عنوان نمونه بسیاری از ما شاید بخاطر داشته باشیم که در کودکی یا نوجوانی وقتی از ما میپرسیدند که  در آینده  می خواهید چه کاره شوید؟  اغلب  از مشاغلی نام  می بردیم که بدون آن که خود بدانیم منشأ آن ها از دانشگاه بود. مشاغلی که لزوما با تحصیل در دانشگاه ها میتوان به آنها دست یافت مانند دکتر، مهندس، خلبان و … . پس کودک یا نوجوان  به طور ناخودآگاه به رفتار و منش این افراد توجه ویژه خواهد داشت.

در طول تاریخ معاصر نیز هر زمان جامعه و مردم خواهان تحولی بودند، جریانات معترض از بین دانشجویان برمی خواست و یا اگر حکومت خواستار دگرگونی فرهنگی و اجتماعی بوده است یکی از اقشاری که روی آن برنامه ریزی می شد، دانشجویان  بودند. برای مثال:

در جریان کشف حجاب، یکی از روش های ترویج بی حجابی در کشور استفاده از قشر دانشجو بوده است . رضا خان در نخستین اقدامات اصلاح طلبانه‌اش مساله کشف حجاب را مطرح کرد و برای عملی کردن نقشه‌اش دانشسرای عالی را برگزید. در بهمن ۱۳۱۳، در افتتاح دانشگاه تهران، به دختران دستور داده شد که بدون حجاب به تحصیل مشغول شوند.

تاثیر دانشجو بر سایر اقشار جامعه نیز در مسئله پوشش قابل انکار نیست. با توجه به این موضوع می توان پیش بینی کرد که در حال حاضر برخی دانشجویان و تحصیلکرده های جامعه با رفتارهای ضد ارزشی خود چه پیام هایی را به جامعه انتقال می دهند.

بنابر این تقویت نیروهای باحجاب در دانشگاه ها می تواند ترویج مسئله حجاب را در جامعه در پی داشته باشد. مسئولان فرهنگی می توانند روی نظریات و اطلاعات دانشجویان حساب باز کنند و نقطه نظرات آن ها را درباره عدم رعایت حجاب و مسئله گرایش های جوانان به سمت مدل های غربی را جهت حل این معضل بکار گیرند.

مسئولان محترم به گوش باشید…

 اگر بخواهیم برای مسئله حجاب در دانشگاه ها قیم پیدا کنیم، نوک پیکان را باید به سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و بعد از آن دانشگاه ها کج کنیم. بدین دلیل که شورای انقلاب فرهنگی قوانین مربوط به مسئله حجاب را در دانشگاه ها تدوین کرده و دانشگاه ها را ملزم به اجرای آن ها نموده است.

حال با مشاهده اوضاع نابسامان حجاب در دانشگاه ها یا باید قوانین این شورا را ناکارآمد دانست و یا باید به واکاوی عملکرد دانشگاه ها در زمینه ترویج حجاب و جلوگیری از بد حجابی پرداخت. از آنجا که تعداد دانشگاه های موجود در کشور بسیار زیاد است و قضاوت در مورد عملکرد یک یک آن ها کاری است بس دشوار و ممکن است در نقد آن ها دچار بی انصافی و بی عدالتی شویم. به ترجیح، به نقد قوانین مصوب در این زمینه می پردازیم.

شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای افزایش فرهنگ حجاب، قانونی را با عنوان «راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب» در تاریخ۱۳/۱۰/۱۳۸۴ به تصویب رساند. در این قانون وظایف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مراکز آموزش عالی و دانشگاه ها در خصوص مقوله حجاب به شرح زیر است:

۱ـ تدوین برنامه حجاب و عفاف با توجه به ضرورت الگوسازی، بهینه سازی و به روز کردن الگوها با در نظر گرفتن تنوع فرهنگی موجود در کشور و در محیط های دانشگاهی توسط پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

۲ـ آشنا نمودن دانشجویان- خصوصا دختران- با توطئه ها، زمینه ها، روش های نفوذ فرهنگ غرب و تاثیر منفی آن در حجاب و عفاف.

آنچه از عملکرد کنونی دانشگاه ها بدست می آید، عملکرد ضعیف در اجرایی نمودن این ماده است چرا که بسیاری از دانشجویان هستند که نسبت به علائم و نحوه پوشش بسیاری از گروه های منحرف غربی آگاهی ندارند و از آن ها استفاده می کنند. علاوه بر این در این قانون هیچ فرد یا گروهی به عنوان مسئول و کارشناس جهت آگاهی بخشی به دانشجویان معرفی نشده است تا در صورت کوتاهی مورد بازخواست قرار گیرد و همین موضوع موجب می شود تا هیچ کس مسئولیت آن را بر عهده نگیرد.

۳ـ تقدم رعایت کنندگان حجاب و عفاف در جامعه و حمایت از نخبگان با حجاب و معرفی افراد نمونه محجبه.

در این ماده قانونی ابهام به گونه ای زیاد است که حتی شاخص ها و ویژگی های فرد محجبه اصلا بیان نشده و همچنین امتیازاتی که باید به افراد محجبه نخبه اعطا گردد مشخص نشده است.

۴ـ برگزاری میزگرد و انجام مناظره در زمینه فلسفه حجاب

جای بسی تاسف دارد وقتی شاهد آن هستیم که جلسات و مناظرات سیاسی در دانشگاه ها با صرف هزینه و وقت فراوان هر ساله و به تعداد فراوان برگزار می شود ولی به موضوع مهمی همچون حجاب و فلسفه وجودی آن توجه چندانی نمی شود. باید توجه داشت که برگزاری مناظره و همایش برای حجاب یک قانون است و مانند هر قانون دیگری باید برای آن ردیف بودجه مشخص شود. حال نمی دانیم برای این موضوع هرساله اصلا بودجه ای مشخص می شود و اگر هم بودجه ای به این امر تخصیص می یابد در کجا هزینه می شود والله اعلم!

۵ـ برخورد غیر مستقیم با عوامل فساد و پوشش نامناسب از طریق تشکل های دانشجویی.

نکته قابل توجه در این ماده قانونی، آگاهی مدیران فرهنگی کشور نسبت به نادرست بودن برخوردهای خشک و مستقیم است اما همچنان شاهد آن هستیم که حراست برخی دانشگاه ها با افراد بدحجاب برخورد نامناسبی دارند که نه تنها بازخورد مثبتی ندارد بلکه گاها موجب لجبازی نیز می شود. نکته دیگر آنکه در این قانون تعریفی از برخورد غیر مستقیم بیان نشده و همچنین باید برای واگذاری هر نوع اختیارات به یک گروه، حدود این اختیارات نیز مشخص شود. در غیر این صورت راه را برای سوء استفاده و عدم مسئولیت پذیری باز می گذارد.

۶ـ آموزش، ساماندهی و بکارگیری نیروهای آگاه زن به منظور نظارت بر رعایت حجاب و پوشش در اجتماع، همراه با روش‌های پسندیده و احترام به حریم افراد.

چنان چه منظور از واژه «اجتماع» در این قانون، جامعه خارج از دانشگاه باشد پس وزارت علوم موظف به ایجاد یک رشته آموزشی جدید، جهت آموزش تخصصی افراد در زمینه امر به معروف و نهی از منکر شده است که خود نیازمند تعریف مفاد درسی در قالب واحدهای آموزشی است. آیا دانشگاه ما شروع به جذب دانشجو برای تربیت چنین افرادی کرده است؟

۷ـ آموزش و بکارگیری جوانان آشنا به معارف اسلامی، روان شناسی و جامعه شناسی زن جهت ارائه مشاوره، ترویج معروف‌های اخلاقی و اجرای مناسب‌تر اصول حجاب.

در این ماده قانونی مشخص نشده که این آموزش باید در قالب یک رشته تحصیلی باشد و یا در قالب کارگاه های کسب مهارت. در هر دو صورت با توجه به اینکه آنچه در دانشگاه های امروز تحت عنوان روان شناسی و جامع شناسی زن تدریس می شود بر گرفته از علوم غربی است و فاصله زیادی با واقعیت جامعه ما دارد، دانشگاه باید به تعریف روانشناسی و جامعه شناسی زن ایرانی در جامعه اسلامی بپردازد که خود نیازمند تولید حلم بومی است.

۸ـ تهیه گزارش سالانه از وضعیت عفاف و حجاب در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی سراسر کشور و نشان دادن و نتایج اجرایی راهکارهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب و ارائه آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی.

سوال این است: آیا اصلا چنین گزارش سالانه ای به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال می شود؟ و با توجه به قانون ذکر شده در بند ۵ که با رویکرد دور سازی حکومت از برخورد مستقیم درباره حجاب تدوین شده و وظیفه این برخورد را بر عهده تشکل های دانشجویی نهاده است، چرا نسخه ای از این گزارش در اختیار تشکل های دانشجویی قرار نمی گیرد تا آن ها بتوانند در اتاق فکر خود برنامه ای منسجم و دقیق برای گسترش حجاب در دانشگاه ها تدوین کنند.

 ۹ـ تاکید بر ضرورت رعایت پوشش و الگوهای اسلامی توسط کارکنان، دانشجویان و اساتید و آرایش نکردن در دانشگاه ها. قضاوت در مورد اجرای این قانون در دانشگاه ها را بر عهده خواننده می گذاریم!

فرجام سخن

باید بدانیم که مشکلات فرهنگی در کشور با کلی گویی و نسخه پیچی های موقت، حل و فصل نمی شود. قوانین حجاب در دانشگاه ها به صورت کلی و مبهم بیان شده است. این در حالی است که قوانین مربوط به پوشش در دانشگاه های جهان بسیار صریح و روشن هستند. به عنوان نمونه، دانشگاه گرین ویل شمالی در ایالات متحده آمریکا در اساسنامه خود در مورد حجاب دانشجویان اینگونه بیان می کند که پوشیدن شلوارهای غیر رسمی از قبیل شلوارهای جین و یا بادگیر ممنوع می باشد و نیز دانشجویان دختر مجاز به استفاده از هیچ گونه جواهر آلات به جز ساعت و یک جفت گوشواره نمی باشند.

حجاب به عنوان یک ارزش دینی، نیازمند برنامه ای منسجم و دقیق است و تا زمانی که مسئولین فرهنگی کشور برای تربیت دانشجویی دین مدار، دغدغه مند نباشند و قوانین را تنها برای خالی نبودن عریضه به تصویب برسانند، هیچ قدمی به پیش نخواهد رفت. یاد امام راحل(ره) بخیر که می گفت باید وزارت امر به معروف و نهی از منکر داشته باشیم و چه خوب می شد اگر به حرف آن پیر فرزانه گوش می دادیم. حال چه اشکالی دارد که در هر نهاد خصوصا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کارگروه  عفاف و حجاب داشته باشیم اگر باور داریم که آگاهی به احکام دینی یک علم است که باید همچون شیمی و فیزیک در سفره ذهن دانشجوی ما چیده شود.

توی ده شلمرود (که بعدا گسترش پیدا کرد و شد تهران بزرگ)، حسنی تک و تنها بود. حسنی نگو! (چون اسمش رو عوض کرده و گذاشته ساسان) بلا بگو، سوسول سوسولا بگو. موی بلند، صورت سه تیغ، ناخن دراز، واه و واه و واه!

با فلفلی و قلقلی میرن باشگاه بدن سازی. تیپش شده شلوار جین پاره پوره، با بلوزای اندامی. باباش می‌گفت: حسنی بیا برو حموم. حسنی می گفت: نه نمی رم. نه نمی رم! تازه آرایشگاه بودم! کلی خرج موهام کردم!

کره الاغ کدخدا ـ که حالا شده یه زانتیا ـ ویراژ می ده تو کوچه ها. پشت فرمونش یه دختره، دختر ناز کدخدا. حسنی می گه: منم سوارم می کنی؟! دختره می گه: نه که نمی شه، نه که نمی شه! ماشین من با کلاسه! اگه تو گیتار می زنی، اون وقت سوارت می کنم!

حسنی به عشق زانتیا، شایدم دختر کدخدا، می خواد که با کلاس بشه. کلاس گیتار نمی ره ـ باباش اجازه نمی ده ـ اما یه کاور گیتار، می گیره رو کولش می ندازه.

توی ده شلمرود، حسنی نبود، ساسان بود. با ماشین کدخدا، ویراژ میداد تو کوچه ها!…

حتما تا به حال دیده اید که بعضی خانم ها با اظهار ناراحتی می گویند :چرا همش ما؟! چرا فقط ما باید حجاب را رعایت کنیم؟ چرا حدود پوششی فقط برای ما تعیین شده و آقایان هر طوری که دوست دارند می توانند وارد جامعه شوند و هیچ کس به آنها هیچ ایرادی نمی گیرد؟ چرا در سر در مغازه ها و رستوران ها و فروشگاه ها و غیره و غیره فقط می نویسند ورود خانم های بد حجاب ممنوع؟! (بماند که انگار بیشتر ورود با حجاب ها ممنوعه تا بد حجاب ها!) چرا هیچکس به لباس پوشیدن، مدل مو، و حتی ابروهای برداشته و خدای نکرده مردان آرایش کرده ایرادی نمی گیرد؟( نهایتا یواشکی در دلش می گوید این چه وضعیه؟!) آیا واقعا دین ما برای پوشش مردان هیچ ضوابطی را تعیین نکرده است؟ آیا در دین ما فقط به مردان گوشزد شده که به نامحرم نگاه نکنند، و در نتیجه زنان موظف به رعایت حدود پوششی هستند؟ و اما و اگرهای بسیاری که وقتی انسان به یک مرد با لباس و تیپ نامتعارف برخورد می کند به سرعت از ذهنش می گذرد و آهی کشیده و به راهش ادامه می دهد!

این سوال ها را در یک کنکاش میدانی با چند نفر از آقایان در تیپولوژی های متفاوت مطرح کردیم که جواب ها قابل تأمل است.

اول از  جناب آقای معتمدی امام جماعت: ایشان در پاسخ این سوالات فرمودند واقعا نکته مهم و به روزی را مطرح فرمودید که در عین مهمی توجه خاصی به آن مبذول نمی شود، بله دین مبین اسلام که ریزبینانه ترین مسائل، حتی روش آب خوردن را برای ما شرح می دهد چطور ممکن است از مسئله ای به این مهمی بی تفاوت بگذرد؟ اگر فقط زن ها باید خود را بپوشانند تا از چشم مردان چشم ناپاک در امان بمانند، چرا در سوره یوسف به تفصیل در مورد زنان چشم ناپاکی که به یوسف پیامبر(س) خیره شدند و از شدت محو شدن در سیمای او دستان خود را بریدند اشاره شده است؟! واقعا این موضوع نمی تواند مطرح باشد که ای آقای محترم وقتی خود را شبیه زنان می کنی، وقتی اصلاح ابرو می کنی، وقتی لباس تنگ بدن نما می پوشی، دیگر چندان تفاوتی با یک زن که به خاطر تبرج و زیبایی به رعایت حجاب ملزم است؛ نداری!

 پس باید گفت مردان هم باید حدود پوششی رعایت کنند و مردانگی خود را به خاطر کلماتی چون مد و تیپ و این قبیل امور، مورد خدشه قرار ندهند.

با حامد، دانشجوی جوان۲۱ ساله که در یک خانواده متدین و البته با توان مالی ضعیف بزرگ شده این موضوع را مطرح کردیم. او که خود در زمینه پوششی تا حدودی از مد تبعیت می کند اظهار داشت” من به نماز و روزه و تمام اعتقادات، ایمان دارم و حتی نماز شب هم می خوانم و از این کار لذت می برم ولی باید بگویم از بچگی به من در مورد این موضوعی که شما می فرمایید توصیه زیادی نشده و راستش را بخواهید تا به حال به این موضوع فکر نکرده بودم چون همیشه دیده ام که به خواهرانم درباره این موضوع سفارش می‌شد که لباس بدن نما نپوش، تا مچ دستانت بیشتر نباید دیده شود و …. ولی هیچ وقت به من نمی گفتند تو لباس تنگ نپوش؛ البته من خودم هم با کسانی که اصلاح ابرو می کنند و لباس های جلف می پوشند و موهایشان را مدل اجق وجق کوتاه می کنند خالکوبی می کنند و از این طور موارد، مخالفم ولی در کل دوست دارم به روز باشم و تیپ جوان و امروزی داشته باشم البته در کنار رعایت شئونات اخلاقی.

با کامبیز جوان ۲۵ ساله ای که در خانواده ای غیر مذهبی بزرگ شده هم این سؤالات را در میان گذاشتیم و او گفت “من در خانواده ای بزرگ شدم که نه تنها ایرادی به پوشش خودم گرفته نشده است بلکه حتی خواهرم هم هر طوری که دوست دارد و با ظاهر دلخواهش ( با حجاب نصفه نیمه) در جامعه ظاهر می‌شود و باید بگویم به نظر من اصلا حجاب برای زن هم معنی ندارد چه برسد برای مرد، چون خدا انسان‌ها را آزاد آفریده و اگر هم ایرادی بشود به پوشش زن ها بگیریم دیگر ایراد گرفتن از مردها خنده دار است چون من از بچگی در گوشه و کنار صحبت از حجاب زن ها را شنیده بودم ولی در باره پوشش مردان نه!”.

ماحصل این گفتگوهای خودمانی چیزی نیست جز اینکه کلا حجاب  و نوع لباس و پوشش مناسب برای مردان یک امر مبهم و جانیافتاده است و حتی برخی افراد مذهبی هم حجاب تعریف شده ای برای مردان نمی شناسند و این در حالیست که اگر حجاب در دین ما فقط مختص زنان بود لباس روحانیون دینی این قدر پوشیده و چند لایه نبود! پس وقتی می بینیم یک پسر یا یک مرد که شلوار فاق کوتاه تنگ یا شلواری با سر زانوهای پاره شده برتن دارد و یا بازوان خود را خالکوبی کرده و با پیراهن های آستین کوتاه و بدن نما (که خود یکی از عوامل موثر و محرک جنس مخالف است) در جامعه ظاهر شده و مانند زنان به خودنمایی و تبرج می پردازد به این نتیجه برسیم که تا این امر از این مرحله فراتر نرفته باید به فکر راه حلی بود تا این پرسش های مطرح شده بی‌جواب از ذهن نگذرند و با تحقیق و تفحص در این باره، و حتی با ساخت پوسترهایی با این مضمون و قرار دادن آن در مکان های تبلیغی شهرها و نیز توجه به پوشش مردان در کنار پوشش زنان در همه زمان خصوصا در فیلم ها و سریال های سینما و تلویزیون به تبیین این حدود و چارچوب ها بپردازیم و با رعایت آن معنای واقعی پوشش اسلامی و حتی پوشش ایرانی را گسترش داده و به جای حرکت های منفعلانه در تطبیق احکام دین با فرهنگ غرب، اصالت دینی و فرهنگی خودمان را منطبق بر سلیقه ایرانی در راستای ترویج حس مردانگی حتی در نوع پوشش، وقار و متانت  یک مرد مسلمان به نمایش بگذاریم.

انسان، موجودی مدنی‌الطبع نامیده شده و همواره با همنوعانش در ارتباط بوده، در واقع این ارتباط ریشه در نیاز او به ارتباطات اجتماعی دارد، همین نیاز سبب شکل‌گیری اجتماعات انسانی، شهرها و جوامع شده و در گذر زمان و ادوار زندگی انسان متحول و متطور گشته است. بشر، در دوره‌های گوناگون برای تسهیل ارتباطات اجتماعی خود دست به اختراعاتی از جمله، تلفن، تلگراف، تلوزیون، ماهواره و اینترنت زده است. شبکه‌های اجتماعی نیز که زاده وب۲ هستند، از همین دست اند.

شبکه های اجتماعی محصول چه فرهنگی است؟

شبکه های اجتماعی دیر مدتی نیست که وارد دنیای سایبری شده است و در همین مدت زمان نسبتا کم بیشترین مخاطب را به سمت خود جلب کرده اند. با توجه به اینکه این شبکه ها محصول سرزمین های غرب‌اند و به صورت کلی با فرهنگ کشور ما تفاوت هایی دارند مسئولین این امر به راهکار فیلترکردن این نوع شبکه های اجتماعی روی آورده اند. جدا از اینکه این شبکه ها محصول وطنی نمی باشند استفاده های غالبا منفی از این تکنولوژی حتی در جوامع تولید کنندها آن ها مزید بر علت شده است تا با فرهنگ ایرانی اسلامی ما فاصله اش بسیار شود. جدا از قضایای امنیتی این مقوله که اثرات جانبی آن، حتی مالکان این شبکه ها را نیز بی بهره نگذاشته است، بحث فرهنگی این شبکه ها بسیار جای تأمل دارد.

این شبکه‌ها به نوعی برای جوانان آزادی بیان را به دنبال دارد، به طوری که کاربر این فضا به راحتی، صدا، تصویر و کلام مورد علاقه خود را بارگذاری می‌کند؛ این آزادی اظهار نظر تا جایی است که عقوبت‌هایی که در فضای فیزیکی احتمال دارد به وجود آید، در شبکه های اجتماعی ذهن کاربر را به خود مشغول نمی‌کند.

عموم مردان مجازی در صفحات خود چه تیپی هستند؟

در واقع باید گفت فضاهای اجتماعی چه حقیقی و چه مجازی قطعا در باورها و نگرش افراد عضو در آن تأثیر به سزایی دارد. کمااینکه با بررسی در عکس نمایه بسیاری از کاربران در دراز مدت می توان به نتایج معنا داری رسید؛ نتایجی از جمله اینکه عده ای از کاربران که شاید در ابتدای امر عضویت در این مدل شبکه ها دارای باورهای نسبتا مذهبی تری بوده اند، اما از آنجایی که به گفته روان شناسان اکثر کاربران پر فعالیت در شبکه‌های اجتماعی دارای اعتماد به نفس های پایینی می باشند، با مشاهده افزایش دوستان کاربرانی با عکس های بازتر و بیان های راحت تر که به اصطلاح به “عرفی مُوجّه ” تبدیل شده است؛ کم کم و تدریجا به تعویض عکس های نمایه خود روی آورده اند تا از دوستان بسیار در شبکه های اجتماعی محبوب خود بی‌نصیب نمانند.

نمایه ها  و تصاویر پروفایل ها چه می گویند:

از آنجا که موضوع مقاله در رابطه با کاربران مرد این شبکه ها می باشد از وضعیت کاربران زن، که آن نیز دارای وضعیت اسفناکی می باشد، می گذریم.

با نگاهی گذرا به عکس های نمایه های کاربران مرد می توان متوجه شیوع نوع خاصی از پوشش در بین مردان، شد. که به همان دلیل جلب مخاطب و دوست های بیشتر کاربرد این تیپ خاص روز به روز بیشتر می‌شود.

اگر بخواهیم این تیپ خاص پوشش را دقیق تر بررسی کنیم باید به مواردی همچون : مدل موهای فشن و بعضا عجیب و غریب، مدل ریش و سبیل های نامتعارف، یقه های باز، همراه داشتن زنجیر، ژست های خاص و البته گذشته از همه این موارد صورتی دارای ارایش های زنانه و ابروهای نازک کرده اشاره کرد.

 گذشته از انتشار این مدل تصاویر در قسمت پروفایل افراد، با نگاهی به آلبوم عکس های کاربران مرد شبکه‌های اجتماعی، می توان کم رنگ شدن ارزش هایی چون حیا و بی توجهی به حریم خصوصی نیز پی‌برد. عکس هایی که معمولا دارای پوشش نادرستی بوده و گویی انتشار آن در فضای مجازی که موانع محدود کننده ی اجباری ای وجود ندارد عملی  رایج شده است.

 به راستی دلیل این مقدار از تمایل به استفاده از لوازم آرایش و یا نشان دادن ظاهری نا متعارف و بعضا نابهنجار که البته مصادیق آن در سطح کمتری نسبت به فضای مجازی در فضای واقعی نیز دیده می شود چیست؟

بسیاری دلیل این سمت و سوق پسران و مردان را نوعی اعتراض به امر و نهی ها می دانند، اما جدا از بعضی از تعصب های نابجای افراد، مگر ما در در دین مان تأکید بر توجه به آراستگی و زیبایی را نداریم؟

توصیه به شستن موی سر و محاسن، شانه زدن موی سر، خوش‏بو کردن بدن با عطر، اصلاح سر و صورت، کوتاه کردن ناخن انگشتان، خضاب و رنگ کردن موی سر و صورت، زایل کردن موهای زاید بدن، سرمه کشیدن، روغن زدن به مو و مسواک زدن در همین راستا است.

متأسفانه اگر شبکه‌های اجتماعی به نحوی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرند، ادامه یابد و نسل برنامه‌ریز و مربی ما سواد رسانه‌ای خود را بالا نبرد، میان خانواده‌ها و جوانان شکافی ایجاد می‌شود که طی آن جوانی که امروز در دو جهان، مجازی و واقعی زندگی می‌کند، گرچه نزد خانواده خود است اما از آنان کیلومترها فاصله می‌گیرد؛ و البته فعالیت های این چنینی در شبکه های مجازی به نوعی باعث قبح شکنی در مورد این نوع پوشش و ظاهر خواهد شد که از عواقب آن افزایش این نوع پوشش ها در فضای واقعی جامعه خواهد بود.

اگرچه تربیت فردی و اخلاق فردی نقش بسیاری در هدایت فرد در فضای مجازی دارد ولی قطعا فضای رسانه‌ای و تبلیغات دائمی و برنامه ریزی شده در زمینه این رفتارهای ناهنجار تا حدی از شدت آسیب‌های اجتماعی و روان شدن این تیپ ها در سطح شهرها جلوگیری خواهد کرد.

البته فعال شدن فضای امر به معروف و نهی از منکر در این فضاها از طریق کامنت ها و پیام ها در صفحات شخصی این تیپ آدمها شاید اثر ظاهری نداشته باشد ولی به هر حال به مرور زمان فکر را درگیر خواهد کرد و حداقل با احساس رضایت و خشنودی کامل کاربر همراه نخواهد شد.