از بین هر 33 كودك، یكی ممكن است دچار این عارضه گردد. این بیماری در بین نوجوانان بیشتر دیده میشود و از هر 8 نوجوان، یكی مبتلا به این مشكل است.
پس به عنوان والدین یا كسانی كه وظیفه مراقبت از كودكان را برعهده میگیریم، لازم است كه در مورد افسردگی بیشتر بدانیم تا متوجه شویم چگونه به كودكی كه مبتلا به آن است، كمك كنیم.
افسردگی تنها به معنای احساس غم و اندوه یا احساس بد نیست و فقط به مفهوم ناامیدی نمیباشد. این احساسات در میان كودكان، خصوصا در سنین نوجوانی، احساسات رایجی هستند، حتی وقتی كه ناامیدی و ناراحتی باعث عصبانیت یا غم در فرد میشود، این احساسات منفی معمولا با گذشت زمان كاهش مییابند.
اما در حالت افسردگی، این احساسات برای مدت طولانیتری (مثلا هفتهها، ماهها و یا حتی سالها) ادامه مییابد و فعالیتهای طبیعی فرد را دچار اختلال میكند.
افسردگی درجات و انواع مختلفی دارد كه همه انواع آن میتواند كودكان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار دهد.
دلایل افسردگی
معمولا افسردگی ناشی از یك اتفاق خاص نیست یا به یك دلیل ویژه رخ نمیدهد؛ بلكه معمولا نتیجه چندین فاكتور است كه این عوامل در افراد متفاوت است.افسردگی میتواند ناشی از كاهش سطح مواد شیمیاییای در مغز باشد كه سیگنالها را از میان سیستم عصبی عبور میدهند. كاهش این مواد توانایی فرد را برای احساس خوب داشتن محدود میكند.
البته در این میان، عوامل ژنتیكی نیز میتواند موثر باشد و مثلا در فردی كه یكی از اعضای نزدیك خانواده او دچار این عارضه است، احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری وجود دارد.
اتفاقات مختلفی در زندگی مثل مرگ عزیزان، طلاق والدین، نقل مكان به جایی جدید یا هر اتفاق دیگری از این دست میتواند نشانههایی از افسردگی را به همراه آورد. استرس نیز میتواند یكی از فاكتورها باشد و ازآنجا كه سالهای نوجوانی، زمانی برای سردرگمیهای احساسی و اجتماعی است، مواردی كه میتواند برای هر كسی مشكلزا باشد، میتواند برای یك نوجوان نوعی فاجعه تلقی شود، البته افسردگی میتواند از عوارض جانبی داروهای خاص نیز باشد.
تشخیص افسردگی
كودكانی كه دچار افسردگی هستند، احساسات خود را با ناامیدی از همه چیز عنوان میكنند یا میگویند كه هیچ چیز ارزش تلاش ندارد. آنها صادقانه معتقدند انسانهای خوبی نیستند و دنیا مكان پرپیچ و خمی است كه آنها توان انجام هیچ كاری را در این دنیا ندارند.اما برای یك تشخیص صحیح درخصوص میزان افسردگی باید بررسیهای دقیق كلینیكی انجام شود و این كار نیز حتما باید توسط متخصص مربوطه صورت گیرد.
در صورتی كه بیش از 2 هفته 5 علامت یا بیشتر از علائم زیر را در فرزندتان مشاهده كردید، حتما به پزشك مربوطه مراجعه كنید تا اقدامات تشخیصی لازم صورت گیرد:
ـ ناراحت بودن بدون هیچ دلیلی
ـ كمبود انرژی، احساس ناتوانی در انجام كارهای ساده
ـ عدم لذت بردن از آنچه سابقا باعث شادی كودك میشد.
ـ عدم علاقه به گذراندن وقت با فامیل و دوستان
ـ احساس عصبانیت (این احساس خصوصا در بین كودكان و نوجوانان مرسوم است)
ـ عدم تمركز
ـ كاهش یا افزایش چشمگیر وزن و كماشتهایی یا پرخوری بیش از حد
ـ تغییرات عمده در عادات خواب مثل بیخوابی
ـ احساس درد بدون داشتن مشكل فیزیكی
ـ بیتوجهی به این كه در آینده چه روی خواهد داد
ـ فكر و خیال مداوم در مورد مرگ یا خودكشی
اگر تصور میكنید كه فرزندتان نشانههای افسردگی را دارد باید حتما اقدام موثری انجام دهید. با فرزندتان و با پزشك معالج او یا كسانی كه فرزندتان را بخوبی میشناسند، صحبت كنید. بسیاری از والدین، این موضوع را نادیده میگیرند زیرا ترجیح میدهند مشكلات خانوادگی خود را به صورت خصوصی حل و فصل كنند.مدتهای طولانی، این باور رایج بود كه كودكان دچار افسردگی نمیشوند و نوجوانان نیز تنها دچار دورهای از استرس میشوند. اما اكنون این موضوع ثابت شده كودكان نیز دچار افسردگی میشوند و باید با دقت با این مساله روبهرو شد و آن را جدی گرفت و در جهت حل آن كوشید.
والدین، اغلب خود را مسوول مسائل مربوط به فرزندانشان میدانند، اما آنها عامل افسردگی فرزندانشان نیستند. به هر حال جدایی والدین، بیماری، مرگ و مسائلی از این دست میتواند موجب مشكلات كوتاه مدت در كودكان شود و حتی در برخی موارد موجب افسردگیهای طولانی مدت شود. این بدین معناست كه اگر خانواده شما دچار مساله استرسآوری شده است، با یك روانشناس یا یك متخصص در این مورد صحبت كنید تا در طی این دوره اضطرابآور، به شما و فرزندتان كمك كندو بسیار مهم است كه به فرزند خود یادآوری كنید كه همواره در كنار او هستید و وی را حمایت میكنید. این موضوع را بارها و بارها به كودك خود خاطرنشان كنید. كودكانی كه دچار افسردگی هستند، به شنیدن این جمله بسیار احتیاجدارند.
به خاطر داشته باشید، كودكان افسرده به خاطر این كه تجربیاتشان ناشی از افسردگی است، دنیا را بسیار منفی میبینند. آنها طوری رفتار میكنند كه گویی نیازی به كمك ندارند.اما اگر به عنوان والدین، به وجود چنین عارضهای در فرزند خود مشكوك شدید، باید بدانید كه خوشبختانه متخصصان میتوانند به شما كمك كنند. افسردگی در 80 درصد افراد با موفقیت درمان میشود. اما در صورت عدم درمان، احتمال خودكشی فرد بسیار زیاد خواهد بود.افسردگی میتواند با درمانهای ویژه، دارو یا تركیبی از هر دو بهبود یابد. روانشناسان بر روی دلایل افسردگی، تمركز كرده و سعی میكنند افكار منفی فرد را تغییر دهند و راههایی بیابند تا شخص احساس بهتری را تجربه كند.
اگر با مورد مشكوكی درخصوص فرزندتان مواجه شدید، ابتدا با پزشك او مشورت كنید. او احتمالا یكسری آزمایش روی فرزندتان انجام میدهد تا از عدم وجود بیماری فیزیكی مطمئن شود و سپس شما را به یك روانپزشك معرفی خواهد كرد. در این حالت فرزند شما باید نسبت به شخص درمانگر احساس خوبی داشته باشد، در غیر این صورت آن فرد را سریعا عوض كنید.
در طی مراحل درمان سعی كنید همواره یار و یاور فرزند خود باشید و دراین راه به او كمك كرده و محیط امنی را برایش مهیا سازید.
والدین چه كار میتوانند انجام دهند؟
بیشتر والدین هنگام افسردگی فرزندشان، احساس گناه میكنند؛ زیرا تصور میكنند كه نتوانستهاند كودك خود را شاد كنند. آنها فكر میكنند فرزندشان به خاطر كاری كه آنها انجام دادهاند یا به خاطر كوتاهی در كاری كه باید انجام میدادند، دچار افسردگی شده است؛ اما بدانید این موضوع صحت ندارد. اگر احساس گناه یا عصبانیت میكنید، حتما به فكر مشاوره با یك متخصص برای خودتان باشید. این كار میتواند كمك خوبی به شما و فرزندتان باشد.
روشهای دیگری كه میتواند به شما كمك كند عبارتند از:
ـ مطمئن شوید كه فرزندتان تمامی داروهای تجویز شده توسط پزشك را مصرف میكند و از غذاهای سالم تغذیه میكند.
ـ مطمئن شوید كه فرزندتان فعال باشد. فعالیتهای فیزیكی به كاهش افسردگی كمك میكند.
ـ مرتب به فرزندتان یادآوری كنید كه در كنار او هستید و به او عشق میورزید و آمادگی شنیدن حرفهای او را دارید. شاید فرزندتان بسختی این مطالب را باور كند؛ اما مهم آن است كه شما این سخنان را به زبان آورید.
ـ شرایط موجود را بپذیرید و به خاطر آن با فرزندتان درگیر نشوید. ناتوانی در بلند شدن از رختخواب و انجام ندادن تكالیف را توسط او به حساب تنبلی نگذارید و بدانید كه او انگیزه و انرژی لازم برای این كارها را ندارد. به هر حال شما در چنین شرایطی نیز میتوانید فرزندتان را تشویق كنید و كاری كنید كه تلاش بیشتری از خود نشان دهد.
ـ اگر فرزندتان از آسیب زدن به خود حرف میزند، حتما موضوع را با پزشك در میان بگذارید.
افسردگی میتواند برای كودك شما ترسناك و عصبانیكننده باشد، حتی برای شما و دیگر اعضای خانواده، اما با درمان بموقع و كمك شما، فرزندتان احساس بهتری را تجربه خواهد كرد و از سالهای نوجوانی و جوانی خود لذت خواهد برد.
الهه عیوضزاده
منبع: kidshealth