اما چرا غذای به اصطلاح «ایمن و عاری از خطر» از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؟ غذای خوب و ایمن غذایی است كه شما را در برابر بیماری‌های ناشی از تغذیه محافظت می‌كند. غذاهای خطرناك كه حاوی باكتری‌های بیماری‌زا هستند میتوانند موجب امراض زیادی با علائمی همچون تب، اسهال، استفراغ و از دست دادن آب بدن شوند.
احتیاط درخصوص مسائل مربوط به ایمنی ماده غذایی، شامل انتخاب درست آن ماده از مغازه، سپس نگهداری صحیح آن و در نهایت پخت درست آن می‌باشد. ضمنا تمیزكردن ظرف‌ها پس از اتمام غذا نیز در همین مقوله جای می‌گیرد. در اینجا به نكاتی اشاره می‌شود كه می‌تواند به شما كمك كند تا از امنیت و سلامت آشپزخانه و غذاهایی كه در آن طبخ می‌كنید، اطمینان حاصل كنید.
خرید مواد غذایی
اولین گام، رعایت مسائل ایمنی در خرید مواد غذایی است. در هنگام خرید باید توجه داشته باشید كه همواره مواد غذایی یخزده یا موادی كه باید در سرما نگهداری شوند (مثل گوشت، لبنیات، ماهی و تخم‌مرغ) آخر از همه در سبد شما جای گیرند. همچنین بهتر است مواد گوشتی جدا از بقیه مواد در حین خرید، نگهداری شوند.
اگر محل خرید از خانه شما بیش از یك ساعت فاصله دارد، این مواد را در جای خنك قرار دهید تا تازه بمانند.
وقتی گوشت، مرغ و ماهی تهیه می‌كنید حتما به تاریخ انقضای درج شده روی بسته آن توجه كنید. حتی اگر از نظر تاریخ، مشكلی وجود ندارد، اما اگر احساس می‌كنید كه بو یا رنگ گوشت غیرطبیعی است، از خرید آن اجتناب كنید.
اگر تخم‌مرغ‌های بسته‌بندی‌شده می‌خرید، حتما از پاكیزه بودن و عدم وجود مواد خارجی روی آنها مطمئن شوید.
هرگز میوه‌هایی كه قسمتی از پوست‌شان آسیب دیده نخرید چرا كه باكتری‌ها میتوانند از آن قسمت وارد میوه شده و كل آن را آلوده كنند. از خرید نوشیدنی‌ها و آبمیوه‌های غیرپاستوریزه خودداری كنید چون میتوانند حاوی باكتری‌های زیادی باشند.
نگهداری مواد غذایی در یخچال یا فریزر
قبل از این كه مواد غذایی خود را در یخچال قرار دهید، دمای یخچال و فریزر را كنترل كنید. دمای یخچال باید روی 5 درجه سانتی‌گراد (یا 40 درجه فارنهایت) و دمای فریزر روی 18 ـ درجه سانتی‌گراد (یا صفر درجه فارنهایت یا كمتر)، تنظیم شده باشد. این دماها باعث می‌شود كه از رشد باكتری‌ها جلوگیری به عمل آید. اگر یخچال شما دارای دماسنج نیست می‌توانید خودتان یك دماسنج در داخل آن قرار دهید.
مسلما موادی كه نیاز به نگهداری در یخچال یا فریزر دارند باید اول از همه و قبل از هر كار دیگری در یخچال یا فریزر قرار گیرند. نكات زیر می‌تواند شما را در نگهداری این‌گونه مواد غذایی كمك كند:
ـ تخم‌مرغ‌های بسته‌بندی‌شده را در همان بسته در داخل یخچال قرار دهید چرا كه در بیشتر یخچال‌ها، جا تخم‌مرغی موجود در یخچال، به اندازه كافی، تخم‌مرغ را سرد نگه نمی‌دارد.
ـ گوشت، مرغ و ماهی را در بسته‌های پلاستیكی جداگانه قرار بدهید تا خونابه احتمالی آنها روی مواد غذایی دیگر نریزد.
ـ گوشت و مرغ و ماهی تازه را ظرف 2 روز یا بپزید و مصرف كنید یا در فریزر قرار دهید.
ـ گوشت یخزده خام را حداكثر ظرف 4 ماه مصرف كنید و اگر آن را پخته و فریز كرده‌اید ظرف 2، 3 ماه مورد استفاده قرار دهید.
آماده‌سازی و پخت غذا
با به‌كارگیری توصیه‌های زیر درباره گوشت، مرغ، ماهی و تخم‌مرغ از ایجاد بیماری‌های ناشی از مواد غذایی در خانواده خود جلوگیری كنید:
ـ قبل از آماده‌سازی غذا، دست‌های خود را با آب گرم و صابون شسته و سپس به این گونه مواد، دست بزنید.
ـ گوشت‌های خام را از دیگر مواد غذایی داخل فریزر یا یخچال جدا قرار دهید.
ـ برای قرار دادن گوشت و تخم‌مرغ خام از ظروف ویژه استفاده كنید یا قبل از استفاده آن را با آب داغ و مایع ظرفشویی كاملا بشویید.
ـ هرگز مواد غذایی پخته شده را در ظرفی كه قبلا حاوی گوشت، مرغ و ماهی خام بوده قرار ندهید.
ـ سعی كنید برای یخ‌زدایی انواع گوشت، ابتدا آنها را از فریزر به یخچال منتقل كنید تا كم‌كم یخ آنها باز شود.
ـ گوشت‌های یخ‌زدایی شده را به سرعت بپزید.
ـ گوشت‌هایی كه بخشی از آنها نپخته است را حتما از بقیه قسمت‌ها جدا كرده و دور بیندازید.
ـ تخم‌مرغ خام را بیشتر از 2 ساعت در دمای اتاق قرار ندهید چون دچار نوعی عفونت می‌شود.
ـ تخم‌مرغ را به صورت كامل بپزید و از مصرف نیمه‌‌خام آن پرهیز كنید. هرگز غذاهایی كه حاوی تخم‌مرغ خام هستند را مصرف نكنید. اگرمجبور به استفاده از غذاهایی هستید كه با تخم‌مرغ خام تهیه می‌شوند، حتما تخم‌مرغ‌های پاستوریزه‌‌ای را كه در سوپرماركت‌ها عرضه می‌شوند مورد مصرف قرار دهید.
ـ گوشت را به قدری بپزید كه از حالت صورتی خارج شده و خونابه آن به طور كامل از بین برود. البته همواره بهتر است گوشت به طور كامل پخته شود.
ـ در هنگام پخت، آب‌پزكردن یا سرخ‌كردن گوشت روی اجاق گاز حتما حداقل یكبار گوشت را پشت و رو كنید.
در مورد سبزیجات و میوه‌ها
ـ میوه‌ها و سبزی‌ها را با آب تمیز و مواد ضدعفونی‌كننده بشویید تا تمامی كثیفی‌ها، باكتری‌ها و گل و لای كاملا از آنها خارج شود.
ـ هندوانه، طالبی و خربزه را قبل از مصرف بشویید. در غیر این صورت باكتری‌های موجود در پوست این میوه‌ها در هنگام بریدن، همراه با چاقو به داخل میوه منتقل می‌شوند.
ـ برگ‌های خارجی سبزیجاتی مثل اسفناج یا كاهو را دور ریخته و فقط برگ‌های داخلی را مصرف كنید.
شستن مواد غذایی
شستن مواد غذایی یكی از پراهمیت‌ترین كارهاست. قبل از شروع به شستشوی آنها، حتما از پاكیزگی سطوح موجود در آشپزخانه و دست‌های خود مطمئن شوید تا از انتشار باكتری‌ها جلوگیری شود.
ـ پس از پخت غذا، باقیمانده آن را به سرعت به یخچال منتقل كنید، چراكه باقی‌ماندن مواد غذایی پخته شده در دمای محیط موجب رشد سریع باكتری‌ها بر روی آن می‌شود.
ـ باقیمانده غذا را حداكثر ظرف 3 تا 5 روز مصرف كنید وگرنه آنها را دور بریزید.
ـ تخته‌های مخصوص خردكردن مواد غذایی را با دقت بشویید تا از رشد باكتری‌ها بر روی آنها جلوگیری به عمل آید. در هنگام شستشو نیز باید آنها را جدا از بقیه ظروف و با آب گرم و مایع ظرفشویی بشویید. سپس آن را كاملا آبكشی كرده و بگذارید تا در هوای آزاد، خشك شود.
ـ از تخته‌هایی كه دارای خراش‌های عمیق بر روی بدنه هستند خودداری كنید، زیرا باكتری‌ها در این خراش‌ها قرار می‌گیرند و رشد می‌كنند.
ـ اگر دست خود را به گوشت، مرغ یا ماهی خام زده‌اید، حتما دستانتان را بشویید.
ـ پس از تهیه غذا، حتما قسمت‌هایی از آشپزخانه كه مواد غذایی را روی آنها قرار داده‌اید، با مواد شوینده تمیز كنید.
ـ به این دلیل كه اسفنج برای مدت طولانی، خیس باقی می‌‌ماند و سوراخ‌های موجود در آن قابلیت جذب باكتری را دارند، متخصصان استفاده از تكه‌های باریك پارچه را به جای اسفنج برای شستشوی ظروف پیشنهاد می‌كنند. شستشوی این پارچه با آب گرم و صابون، پس از هر بار استفاده بسیار مفید
است.
ـ سینك آشپزخانه را با مواد شوینده مناسب به طور منظم تمیز نگه دارید.
با رعایت همین نكات به ظاهر ساده می‌توانید تا حدود زیادی از بروز بیماری‌هایی كه توسط مواد غذایی ایجاد می‌شوند در خانواده خود جلوگیری كنید.
الهه عیوض‌زاده
