تبیان، دستیار زندگی

گفته اند:

 در عاشورا وقتی زخم در جان خورشید نشست

و زمین ، پیکر مبارک حسین را بر خویش قطعه قطعه دید ،

به لرزه درآمد

و آسمان تیره و تار شد

و غبار خشم خداوند از جای جنبید .

در آنجا سجاد سلام الله علیه دست بر زمین کوفت

 و زمین را به آرامش خواند ،

 سر به آسمان برداشت

 و آسمان را دعوت به سکوت کرد ....

آسمان و زمین هر دو ،

 تنها در اجابت فرمان امام خویش آرام گرفتند ،

دندان بر جگر نهادند ،

 خون به لب آوردند ،

 ولی دم نزدند .

مویه کردند ولی فغان نکردند .

در خویش شکستند و گریستند ،

اما ضجه نزدند .

واکنون یا ابا عبدالله !

 چگونه در خویش مچاله نشویم

و قطره قطره نباریم ......

تفاوتی نمی‌کند که شما در حال حاضر به روزنامه‌نگاری مشغول باشید یا سودای روزنامه‌نگار شدن در آینده را در دل بپرورانید، همچنین فرقی نمی‌کند که شما یک روزنامه‌نگار جوان باشید که به تازگی در یک نشریه آنلاین شروع به کار کرده باشد یا روزنامه‌نگاری باشید که بیش از یک دهه تجربه اندوخته باشد، در هر صورت در عصر جدید باید در پی فراگرفتن و تقویت مهارت‌های جدیدی باشید.

روزنامه‌نگاری امروز مبتنی بر رقابت است و عوامل زیادی در موفق شدن در این حرفه، سهیم هستند. این روزها فاصله روزنامه‌نگاری آنلاین و کاغذی کم شده است، در کنار رسانه‌های فقط آنلاین، سنتی‌ترین نشریات کاغذی هم پایگاه‌های آنلاین دارند. آنها در این وب‌سایت‌ها با بهره‌گیری از امکانات چند رسانه‌ای و انتشار زنده اخبار و وقایع، می‌کوشند که از سایر رسانه‌های آنلاین عقب نمانند.

بنابراین برخلاف گذشته که داشتن شم روزنامه‌نگاری، قلمی خوب و یا داشتن نیروی تحلیل و جمع‌بندی مناسب، برای روزنامه‌نگاری کافی بود، روزنامه‌نگار قرن ۲۱، باید مهارت‌هایی جدیدی هم داشته باشد که در زیر برخی از آنها را فهرست خواهم کرد.

۱- توانایی ایجاد سامانه‌های اختصاصی و ابتکاری خبر و فهم درست از جنبه‌های اقتصادی روزنامه‌نگاری: در غرب با وجود آن همه روزنامه و ایستگاه رادیو و تلویزیون و با وجود انبوه سایت‌های خبری و رسانه‌های اجتماعی، هنوز هم وب‌سایت‌های خبری تخصصی که بر اخبار یک موضوع خاص یا منطقه جغرافیایی خاص تمرکز می‌کنند، می‌توانند مخاطب خاص خود را کسب کنند. یک روزنامه‌نگار  خوب باید قدرت درک نیازهای خبری مردم را داشته باشد،‌ او همچنین باید بتواند مدل‌های اقتصادی مختلف را درک کند و متناسب با محتوای اخبار از فرصت‌های پذیرش آگهی استفاده کند.

۲- برنامه‌نویسی: روزنامه‌نگار دو سه دهه قبل، اصلا نیازی به داشتن مهارت‌های کامپیوتری نداشت، حتی لازم نبود کار با یک واژه‌پرداز کامپیوتری را بداند. اما روزنامه‌نگار عصر جدید باید بتواند با مهارت از امکانات چندرسانه‌ای، بدون کمک دیگران استفاده کند، مثلا او باید بتواند گالری فلش ایجاد کند یا داستان‌های تعاملی در وب‌سایت بگنجاند یا پادکست درست کند. بنابراین داشتن مهارت نسبی در HTML, CSS, PHP, JavaScript, ActionScript3 و Pythonبرای این روزنامه‌نگار نباید چیز عجیب و غریبی باشد.

۳- روزنامه‌نگاران قرن ۲۱، باید این توانایی را داشته باشند که با آغوش باز از ابزارهای و امکانات جدید استفاده کنند. مثلا نباید در بدو معرفی سرویسی مثل توییتر، از قافله عقب بمانند. آنها باید از همان آغاز عرضه یک سرویس تازه، در این فکر باشند که به کمک آن چگونه می توانند کار خود را با کیفیت بهتری به انجام برسانند.

۴- توانایی خبررسانی و نقل خبر با استفاده از امکانت چندرسانه‌ای: دیگر داشتن قلم خوب کافی نیست، روزنامه نگاران جدید باید توانایی خبررسانی با استفاده از از ویدئو و پادکست را هم داشته باشند. حتی اگر لازم باشد آنها باید بتوانند با سرویس‌های پخش زنده ویدئو مثل Qik، رخدادها را گزارش کنند.

۵- روزنامه‌نگاران جدید باید بتوانند با توده‌های مردم در قالب جوامع آنلاین و آفلاین ارتباط و تعامل و بده و بستان داشته باشند. آنها باید بتوانند خیلی زود متوجه بازخورد نوشته‌هایشان را در این جوامع شوند. آنها حتی باید بتوانند قدرت مدیریت و ایجاد جوامع را هم داشته باشند.

در واقع دیگر دورانی که در آن روزنامه نگاران مقاله می‌نوشتند و بعد چند روز یا چند هفته بعد در محفل‌های خودمانی، متوجه استقبال یا نقدهای منفی از مطالبشان می‌شدند، به سر آمده است. مردم امروزه با مقایسه خبر و گرفتن اخبار از مجاری مختلف، تونایی تجزیه و تحلیل بیشتری دارند، اهمیت ندادن به بازخورد آنی مردم در کار رسانه‌ای، ره به جایی نخواهد برد.

۶- آنها باید وبلاگ‌نویس باشند: چند سال پیش تعداد روزنامه نگارانی که وبلاگ هم داشتند، بسیار کم بود، اما امروزه داشتن یک وبلاگ از ضروریات و بدهیات روزنامه‌نگاری است. با وبلاگ‌نویسی، روزنامه نگاران می‌توانند به صورت مرتب تمرین کنند و در سطح وب، خالق محتوا باشند.  آنها حتی باید بتوانند از سرویس‌های لینک‌دهی اجتماعی استفاده کنند.

۷- مجهز بودن به چند مهارت: داشتن یکی دو مهارت، دیگر برای روزنامه نگاری کافی نیست. این روزها روزنامه‌نگاران باید بدانند که چگونه می‌توان از ابزارهای اجتماعی استفاده کرد، چگونه می‌توان ویدئو ضبط و ویرایش کرد، چگونه می توان عنوان خوبی برای مطالب نوشت، آنها به طوری گه گفته شد باید مقداری از html و کار با پایگاه داده‌ها هم سر دربیاورند!

۸- اما مسلما داشتن مهارت‌های پایه‌ای روزنامه‌نگاری اصلی‌ترین رکن روزنامه‌نگاری است، توانایی‌هایی مل قلم خوب، رعایت موازین اخلاقی، توانایی قضاوت در مورد اخبار، توانایی تحقیق و تأیید اخبار ضد و نقیض.

خوب! بعد از خواندن این فهرست از مهارت‌ها به روزنامه‌ها و وب‌سایت‌هایی که عادت دارید هر روز بخوانید نگاهی بیندازید، به نظر شما در عصری که به سر می‌بریم، روزنامه‌نگاری که چیزی از توییتر نداند، نتواند بلافاصله از یوتیوب آخرین ویدئوهای روزنامه نگاران شهروند را ببیند، از سایت‌های مشهور لینک‌دهی جمعی استفاده نکند، مهارت دریافت سریع بازخورد جوامع مجازی آنلاین را نداشته باشد، می‌تواند در کار خود موفق باشد؟

منبع: این پست استنباط من از این پست وبلاگ Mashable بود و ترجمه خط به خط این نوشته نیست.

 تحقیقات نشان میدهد که افراد باریک اندام اصولا مانند باقی افراد به غذا فکر نمیکنند.” افراد باریک با غذا رابطه راحت و بدون مشکلی دارند.”

“از طرف دیگر، افرادی که اضافه وزن دارند مدام به غذا فکر میکنند. آنها تمام اوقات به مقدار و تعداد دفعات غذا خوردن خود توجه میکنند و در نتیجه، زمان صرف غذا از مشغولیات دائمی ذهن و مغز آنهاست.”

در اینجا، متخصصین کاهش وزن به بررسی ذهن اسرار آمیز افراد “ذاتا” باریک اندام پرداخته و به شما میگویند که آنها چگونه رفتار کرده و شما چگونه میتوانید مانند آنان باشید.

۱/ آنها سیرشدن را به پر شدن معده ترجیح میدهند
به گفته جیل فلمینگ (Jill Fleming) نویسنده کتاب “لاغرها بشقابشان را پاک نمیکنند”، اگر برای پر شدن معده مقیاس از ۱ تا ۱۰ را در نظر بگیریم، باریکها در حدود درجه ۶ و ۷ دست از خوردن میکشند. اما باقی افراد-از جمله من و شما- تا درجه ۸ و ۱۰ هم پیش میروند. شاید دلیل اینکار اشتباه گرفتن حس “پر” بودن با سیر شدن است و ما تصور میکنیم اگر زود دست از خوردن بکشیم، خود را از غذاها محروم ساخته ایم. یا شاید عادت داریم بدون توجه به اینکه نیاز بدنمان چقدر است، هرچه در مقابلمان باشد تمام کنیم.

از لاغرها تقلید کنیم: هنگام صرف وعده بعدی غذایتان، در میانه غذا خوردن قاشق و چنگال را کنار بگذارید و با استفاده از مقیاس ۱ تا ۱۰ پری معده، درجه پری خود را بسنجید. یک بار دیگر هنگامی که حدود ۵ لقمه از غذایتان باقی مانده اینکار ا انجام دهید. هدف از این کار افزایش آگاهی شما از میزان سیری در طی صرف غذاست و از طرف دیگر، این مکثها، موجب میشود که احساس سیری فرصتی برای خودنمایی یافته و شما زودتر از قبل سیری را حس کنید.

۲/ آنها دریافته اند که گرسنگی یک مورد اورژانس نیست 
بسیاری از ما که مدام با کیلوهای اضافه درگیریم، گرسنگی را به عنوان شرایطی درنظر میگیریم که باید به سرعت برطرف شود..به گفته دکتر جودیت بک (Judith Beck) ” اگر از گرسنگی وحشت داشته باشید، مدام برای پرهیز از آن به خوردن میپردازیم.” افراد باریک گرسنگی را تحمل میکنند زیرا میدانند که حمله های گرسنگی همواره می آیند و میروند، پس از اقدام فوری خودداری میکنند.

برای تقلید از آنها یک روز پر مشغله را برای به تاخیر انداختن یکی دو ساعته ناهار انتخاب کنید یا غذای میان وعده بعد از ظهر را حذف کنید. خواهید دید که هنوز هم میتوانید به خوبی از عهده کارهایتان برآیید. پس در دفعات بعدی که ناله گرسنگی معده را شنیدید، در راه افتادن به سوی یخچال خودداری خواهید کرد.

۳. آنها از غذا برای تسکین غصه های خود استفاده نمیکنند
مساله این نیست که زنان باریک اندام نسبت به خوردن احساسی ایمن هستند، اما آنها میتوانند این حالت را تشخیص داده و از خوردن دست بکشند.

چه کنیم که مانند آنها باشیم؟ افزودن لغت “ایست” به مجموعه لغات روزمره بسیار مفید است. این کلمه با فرمانهایی چون “از خوردن باقی بیسکوییتها دست بکش” متفاوت است، ما باید بیاموزیم که در زمانهایی چون گرسنگی، خشم، تنهایی یا خستگی که چهار دلیل اصلی خوردن احساسی هستند، به خود آمده و فرمان “ایست” را صادر کنیم.

اگر واقعا گرسنه هستید، یک میان وعده متعادل مانند یک مشت آجیل خام انتخاب کنید که بتواند شما را تا وعده بعدی غذا نگهدارد. اما اگر خشمگین، تنها یا خسته هستید، برای تسکین احساسات خود به دنبال یک راه حل جایگزین و بدون کالری باشید. خشم خود را با پیاده روی یا تنها با بالا و پایین پریدن کنترل کنید زیرا بالا رفتن ضربان قلب میتواند از میزان عصبانیت شما بکاهد. تنها هستید؟ به یک دوست تلفن کنید، به اقوام و دوستان یک ای-میل بفرستید یا برای قدم زدن به پارک یا فروشگاه بروید.حتی اگر با یک چهره آشنا برخورد نکنید هم، بودن در کنار دیگران شما را بیشتر به اجتماع مرتبط میکند. اگر هم خسته هستید، به خاطر خدا کمی خوابید!

۴/ آنها میوه بیشتری میخورند
بر اساس تحقیقی از جامعه متخصصین تغذیه آمریکا، افراد لاغر در طول روز به طور متوسط یک وعده میوه بیشتر از اشخاص چاق مصرف کرده و بیشتر از آنکه به مصرف مواد چرب تمایل داشته باشند، به مواد فیبری علاقمندند.

تقلید از باریک اندامها: میوه را به غذاهای خود وارد کنید. ببینید در رژیم روزانه شما چه امکاناتی برای افزودن میوه وجود دارد. هدف شما باید افزودن دو یا سه وعده میوه به غذای روزانه باشد. میتوانید میوه را در ماست ریخته، برشهای میوه را به ساندویچ خود افزوده یا برای دسر از سیب پخته استفاده کنید. همواره یک ظرف میوه روی میز داشته باشید تا هنگام گرسنگی اولین ماده دم دستتان میوه باشد.

۵/ آنها بنده عادتند
هر متخصص تغذیه به شما خواهد گفت که داشتن رژیم غذایی متنوع بسیار مفید است-اما تنوع بیش از حد میتواند نتیجه معکوس ببار آورد. تحقیقات نشان داده اند که مزه ها و بافتهای بیش از حد متنوع افراد را به پرخوری تشویق میکنند. به گفته دکتر بک ” افراد باریک اندام دارای چیزی هستند که من آنرا “عادت غذایی” مینامم. اکثر غذاهای این افراد از مواد اولیه ای که با دقت انتخاب شده اند تشکیل میشوند. این غذاها از موارد تنوع بخش و غافلگیر کننده اندکی برخوردارند و در کل، رژیم غذایی آنها قابل پیش بینی است.”

برای در پیش گرفتن این روش باید در مورد وعده های اصلی غذایتان تا حد امکان برنامه ریزی شده و ثابت باشد -برای مثال صبحانه شامل برشتوک و شیر، سالاد برای ناهار و الی آخر. افزودن مرغ آب پز یا کبابی به سالاد در یک روز و ماهی تن در روز دیگر اشکالی ندارد، مهم این است که دنبال کردن یک برنامه غذایی تقریبا از پیش تعیین شده، امکان افراط را از شما سلب میکند.

۶/ آنها دارای ژن اراده و خویشتن داری هستند
محققین در دانشگاه تافتز (Tufts) متوجه شده اند که بزرگترین عمل تعیین کننده افزایش وزن زنان در سنین ۵۰ و ۶۰ میزان رفتارهای بیقیدانه یا به عبارت دیگر نامحدود آنهاست. زنانی که رفتارهای بی قید کمتری دارند و در مقابل از حس خودداری متعادلی برخوردارند، از کمترین میزان اضافه وزن برخوردارند. بی قیدی بیشتر و در نتیجه خودداری کمتر، به افزایش وزن تا ۱۵ کیلو در سنین بالاتر منجر میشود.

برای تقلید از این خصیصه، برای زمانهایی که میزان خودداریتان در کمترین میزان آن است-مانند مهمانیها و حضور در گروه بزرگی از دوستان، آماده شوید. اگر در مهمانی هستید، با خود قرار بگذارید که از هر چهار پیش غذایی که به شما تعارف میشود، یکی را بردارید. اگر برای شام بیرون رفته اید، برای غذای اصلی، یک پیش غذا سفارش دهید و دسر خود را با یکی از دوستان شریک شوید. اگر عصبی هستید- یک موقعیت دیگر از خودداری اندک- حتما مقداری خوراکی سالم مانند میوه یا سبزیجات خرد شده ای چون هویج و کرفس در اختیار داشته باشید.

۷/ آنها اهل حرکت هستند
لاغر اندامها، به طور متوسط هر روز دو و نیم ساعت بیش از افراد دیگر سرپا هستند- که برای سوزاندن ۱۵ کیلو در سال کافی است.

اگر قصد دارید بر میزان تحرک خود بیافزایید، قبل از هرچیز باید صادقانه مقدار حرکت خود را ارزیابی کنید. بسیاری از افراد در برآورد مقدار تحرک خود غلو میکنند. اکثر مردم ۱۶ تا ۲۰ ساعت از روز خود را در حالت نشسته میگذرانند. اگر یک گام شمار pedometer در اختیار داشته دارید، در یک روز عادی آنرا به کار ببرید و ببینید تا چه حد به تعداد توصیه شده- ۱۰ هزار قدم - نزدیک شده اید. روز شما باید شامل ۳۰ دقیقه تمرین ورزشی با برنامه و مجموعه ای از عادات مفید مانند استفاده از پله به جای آسانسور یا تمیز کردن منزل با سرعت و انرژی بیشتر باشد. شما میتوانید با استفاده از جدول موجود در caloriecontrol میزان کالری مصرفی فعالیتهای مختلف را ببینید.

۸/ آنها خوب میخوابند
افراد باریک در مقایسه با افراد دارای اضافه وزن، هفته ای ۲ ساعت بیشتر میخوابند. بنا به نظر محققین، کمبود استراحت با چشمان بسته، با کاهش هورمونهای کنترل کننده اشتها مانند لپتین (leptin) و افزایش هورمونهای بالا برنده اشتها مانند گرلین (ghrelin) ارتباط مشتقیم دارد.

از این روش تقلید کنیم: ۲ ساعت خواب بیشتر در هفه به معنای ۱۷ دقیقه خواب بیشتر در روز است که حتی برای افرادی که برنامه کاری بسیار فشرده ای دارند هم قابل اجراست. از این مقدار افزایش به زمان خواب شروع کنید تا بتوانید برنامه خود را طوری تنظیم نمایید که هر شب ۸ ساعت بخوابید.

توصیه مهم:
صبحانه بخورید! ۷۸% از رژیم گیرندگان موفق هر روز خود را با صبحانه آغاز میکنند

در بعضی از فیلم‌های سینمایی یا سریال‌های حادثه‌ای، می‌بینیم که تبهکاران ترفندی برای جعل اثر انگشت پیدا می‌کنند. مثلا انگشت یک شخص را قطع می‌کنند تا به کمک آن از درهای امنیتی عبور کنند، یا به یاری دستگاه‌های خاصی، برچسبی درست مشابه اثر انگشت شخص درست می‌کنند، چنین چیزی گاهی برایمان غیرواقعی و غیرملموس به نظر می‌رسد، اما خبری که Boing Boing منتشر کرده است، ما را به این نتیجه می‌رساند که چنین کارهایی به کلی غیرواقعی نیستند و شاید واقعا معمول باشند!

پلیس ژاپن یک زن چینی را به جرم جعل اثر انگشت دستگیر کرد. این زن چینی از ترفند ساده‌ای استفاده کرده بود، او با یک عمل جراحی پوست روی انگشت‌های شست و نشانه دست‌های چپ و راستش را با هم عوض کرده بود. این زن برای این عمل ۱۶ هزار دلار پرداخت کرده بود.

پلیس تنها از اسکارهای یا آثار به جا مانده از عمل، در اطراف پوست پیوند زده شده، متوجه این تقلب شد.

چنین اخباری می‌توانند کارایی سیستم‌های تشخیص هویت مبتنی بر اثر انگشت را زیر سؤال ببرند.

کروم، مرورگر اینترنتی واقعا خوبی است، بیش از هر چیز سرعت و پایداری این مرورگر جلب نظر می‌کند، ولی یکی از مشکلاتی که شخصا من با این مرورگر داشتم این بود که افزونه‌پذیر نبود. اما از دیشب اوضاع فرق کرده و مرورگر کروم هم گالری افزونه‌هایش را عرضه کرده است.

گالری افزونه‌های کروم در حال حاضر بیش از ۳۰۰ افزونه دارد. یک چیز بسیاز جالب در مورد افزونه‌های کروم این است که بر خلاف فایرفاکس، برای نصب هر افزونه نیازی به راه‌اندازی دوباره مرورگر نیست! در فایرفاکس برای نصب یا برداشتن هر افزونه مجبور هستیم، مرورگر را یک بار راه‌اندازی مجدد کنیم. تصور کنید که کلی برگه باز کرده باشید و بعد مجبور باشید برای آزمایش افزونه‌ای که معلوم نیست، دست آخر عملا از آن خوشتان بیایید، مرورگر را راه‌اندازی مجدد کنید!

تصور می‌کنم، کروم به یاری افزونه‌هایش گام بلندی برای تصاحب درصد بیشتری از کاربران اینترنت بردارد.

توجه داشته باشید که نسخه بتای کروم با افزونه‌ها سازگار است.

با اینکه بعضی از خبرها عملا برای خودم یا بسیاری از خوانندگان فایده‌ آنی ندارند، اما بعضی‌هایشان ماهیتی دارند که نمی‌توانم از نوشتن در مورد آنها صرف‌نظر کنم.

به تازگی گوگل، اپلیکیشنی برای گوشی‌های مبتنی بر سیستم عامل آندرویید، آماده کرده است که کار جالبی انجام می‌دهد. به کمک اپلیکیشن Goggles، کاربر می‌تواند از یک چیز عکس بگیرد و بلافاصله اطلاعاتی در مورد آن بگیرد. به عبارت دیگر این اپلیکیشن، کاری درست برعکس موتورهای جستجوی معمول انجام می‌دهد، وقتی در گوگل و بینگ جستجو می‌کنید، با دادن کلیدواژه متنی به عکس می‌رسید، اما Goggles کار هیجان‌انگیزتری را می‌خواهد انجام بدهد و می‌خواهد از عکس به اطلاعات برسد. چنین چیزی می‌تواند سرآغاز یک تحول آتی باشد.

این اپلیکیشن می‌تواند کاربردهای جالبی پیدا کند:

- یک مسافر می‌تواند عکسی از یک بنای تاریخی بگیرد و بعد اطلاعاتی در مورد آن دریافت کند. تصور کنید که عکسی از چهل ستون بگیرید و بعد اطلاعاتی در مورد تاریخچه ساخت آن بگیرید یا عکس‌های دیگر کاربران را به طور همزمان ببینید!

- می‌توانید عکسی از کاور یک کتاب بگیرید و بعد به طور خلاصه نقدهای مثبت و منفی را در مورد آن بخوانید.

- می‌توانید عکسی از یک تابلوی هنری بگیرید و ببیند که نام هنرمند آفریننده آن چه بوده و تابلو چه نام دارد.

- می‌توانید عکسی از یک جنس بگیرید و بعد ببینید که در فروشگاه‌های مجاور جنس مشابه با قیمت مناسب‌تر پیدا می‌شود یا نه.

متأسفانه من گوشی آندروییدی ندارم، اگر کسی از خوانندگان گوشی سازگار با این اپلیکیشن داشت و توانست این اپلیکیشن را تست کند، لطفا نظرش را در قسمت کامنت‌ها بنویسد.

اما پیشنهاد می‌کنم خوانندگانی که مثل من گوشی آندرویید ندارند، فعلا سایت TinEye را بیازمایید، این سایت هم یک موتور جستجو تصویری معکوس است. شما بعد از آپلود یک عکس در آن یا دادن لینک یک عکس به آن می‌توانید، اطلاعاتی در مورد آن دریافت کنید. البته توجه داشته باشید که این نفاوری هنوز در مراحل ابتدایی خود است و نباید انتظار عملکرد دقیق از آن داشته باشید.

بنده خدایی داشته توی اتوبان با سرعت ۱۸۰ كیلومتر در ساعت می رفته كه پلیس با دوربینش شكارش می كنه و ماشینشو متوقف می كنه. پلیسه میاد كنار ماشینو میگه: گواهینامه و كارت ماشینو بدین.

طرف میگه: من گواهینامه ندارم. این ماشینم مالی من نیست. كارتا ایناشم پیشی من نیست. من صاحب ماشین كشتم  جنازشم انداختم تو صندق عقب. حالام داشتم میرفتم از مرز فرار كنم، شوما منو گرفتین.

پلیسه كه حسابی حیرت زده شده بوده بیسیم میزنه به فرمانده اش و عین قضیه رو تعریف می كنه و درخواست كمك می كنه. فرمانده اش هم میگه تو كاری نكن من خودم دارم میام.

فرمانده در اسرع وقت خودشو به محل میرسونه و به راننده  میگه: آقا گواهینامه؟ طرف گواهینامه اش رو از تو جیبش در میاره میده به فرمانده. فرمانده میگه: كارت ماشین؟

 كارت ماشین كه به نام خودش بوده رو از تو جیبش در میاره میده به فرمانده. فرمانده میگه: در صندوق عقبو باز كن.

 درو باز میكنه و فرمانده میبینه كه صندوق هم خالیه.

فرمانده كه حسابی گیج شده بوده، بهش میگه: پس این مأمور ما چی میگه؟!

طرف میگه: چی میدونم والا جناب سرهنگ! حتماً الانم میخاد بگد من داشتم ۱۸۰ تا سرعت میرفتم؟

کمتر کسی است که از برنامه word ‌استفاده نکرده باشد. وقتی یک نامه رسمی، روزومه یا یادداشت شخصی می‌نویسید، واژه‌پردازی دم‌دست‌تر از word مایکروسافت پیدا نمی‌شود.

هنگامی که نوشته‌ای را با word‌ می‌نویسید و ایمیل کنید یا با حافظه فلش به رئیس، دوست یا شرکت تجاری رقیب می‌دهید، ممکن است تصور کنید که اطلاعاتی که می‌دهید تنها شامل متن سند و نامی است که بر سند نهاده‌اید، اما واقعیت این است که اسناد word‌ و همچنین دیگر اسناد برنامه‌های مجموعه آفیس حاوی اطلاعات جانبی ارزشمندی هستند که می‌توانند خیلی چیزها را بروز بدهند. این اطلاعات جانبی متا دیتا Meta Data یا ابردادهنامیده می‌شوند. متا دیتا می‌تواند بروز بدهد که مثلا شما چند بار سند را ویرایش کرده‌اید، تاریخ آخرین بار ویرایش سند چه زمانی است، حتی گیرنده فایل می‌تواند ببیند که شما چه واژگانی را جانشین واژگان دیگر کرده‌اید، او می‌تواند نام افرادی که درگیر ایجاد فایل بوده‌اند را ببیند، او می‌تواند عناوین، کلیدواژه‌ها، زمان پرینت گرفتن از سندword و تاریخ ذخیره شدن آن را هم ببیند.

متا دیتاها مختص اسناد آفیس نیستند و هر فایلی ممکن است حاوی این اطلاعات جانبی باشد، مثل فایل‌های تصویری و اسناد PDF هم متا دیتا دارند، به کمک متا دیتای عکس‌ها می‌توان دریافت که عکس با چه دوربینی گرفته شده یا با چه برنامه‌ای ویرایش شده است.

ممکن است با وجود خواندن این سطور متوجه اهمیت موضوع نشده باشید! پس مجبورم داستانی را برایتان تعریف کنم:

سال ۲۰۰۴، پلیس آمریکا از دستگیری یک قاتل زنجیره‌ای ناامید شده بود. این قاتل مقیم ایالت کانزاس، که ۱۰ نفر را کشته بود، عادت داشت که نامه‌هایی حاوی جزئیات جنایاتش برای پلیس و رسانه‌های محلی بفرستد. پلیس هر ترفندی را که می‌دانشت، پیاده کرده بود، اما از به دام انداختن او عاجز بود. آنها حتی از مقایسه DNA ‌به جا مانده از درگیری او با مقتولین که زیر ناخن‌های قربانیان جا خوش کرده بود با DNA ‌مظنونین هم به جایی نرسیده بودند.

اما در اوج ناامیدی، پلیس یک دیسکت حاوی نامه با فرمت word از قاتل دریافت کرد، پلیس متا دیتای سند word‌ را بررسی کرد و فهمید که نامی که قاتل بر خود نهاده، «دنیس» است و نامه در یکی از کلیساها نوشته شده است. جستجویی ساده‌ای در اینترنت، نام کامل قاتل را آشکار کرد: «دنیس رادر»!

اما با این وجود، پلیس هنوز مدرک قطعی برای متهم کردن دنیس نداشت. در اینجا پلیس توانست اجازه آزمایشDNA پاپ اسمیر دختر دنیس را به دست آورد. آزمایش پاپ اسمیر، آزمایشی است که خانم‌ها به صورت دوره‌ای برای ارزیابی سلامتی دهانه رحم انجام می‌دهند. با این آزمایش مشخص شد که DNA ‌دختر آقای دنیس، شباهت زیادی با DNA به دست آمده از زیر ناخن مقتولین دارد. به این ترتیب سند قطعی برای بازداشت این قاتل به دست آمد.

البته شما خواننده عزیز به طور قطع چنین دغدغه‌هایی ندارید! اما حتما با خواندن این سطور متوجه اهمیت متا دیتا شده‌اید.

رسیدن به بعضی از این اطلاعات در word بسیار ساده است. کافی است، شما از منوی File، گزینه Properties‌ را ببینید. اما بعضی از این اطلاعات حساس را هم از طریق برنامه‌های ویژه نشان‌دهنده متا دیتا قابل دسترسی هستند.

ممکن است بپرسید، اگر متادیتاها دردسرآفرین هستند پس چرا مایکروسافت وشرکت‌های دیگر هنگام ذخیره فایل‌ها، آنها را هم ذخیره می‌کنند. باید گفت که متا دیتاها همیشه به درنخور نیستند، تصور کنید که به صورت چند نفری روی یک نوشته کار می‌کنید و می‌خواهید ببینید که چه کسی چه تغییراتی روی نوشته اعمال کرده است. در این صورت متا دیتا بسیار ارزشمند است و به کار می‌آید.

اما چه کنیم تا از شر متا دیتاهای word راحت شویم؟

- یک راه ساده این است که قبل از ذخیره نهایی یک فایل، از منوی Tools و Options، به زبانه Security بروید وRemovoe personal informations‌ را تیک بزنید.

- راه دیگر این است که به منوی Files و Properties بروید و بعد همه اطلاعات جانبی را پاک کنید.

- شما می‌توانید نسخه‌های ویرایشی قبلی سند word‌خود را با رفتن به Files‌ و Versions به دلخواه حذف کنید.

شما اگر برنامه یا ترفند مناسبی می‌شناسید، در قسمت کامنت بنویسید و در بحث شرکت کنید. همچنین اگر خاطره‌ای از متا دیتاها دارید، حتما برایمان تعریف کنید!

پی‌نوشت: خلاصه داستان را در شماره تازه نشریه رایانه خبر خواندم و بعد از خواندنش مشتاق شدم، پستی در متا دیتا بنویسم. داستان کامل را می‌توانید در ویکی‌پدیا بخوانید.