دعا و زیارت
كمكى رفتن
در عرف رایج هیئتهاى عزادارى،براى با شكوهتر برگزار شدن مراسم،گاهى افراد یكتكیه یاهیئت به كمك یكدیگر مىرفتند و با هم عزادارى مىكردند و نوبت بعد،آنان بهكمك اینهامىرفتند.این دستههاى كمكى با توافق و اعلام قبلى سران هیئتها به دیدار هممىرفتند.هنگام استقبال و بدرقه دستههاى عزادار كه به كمك مىآمدند،اشعار ونوحههاى خاصىمىخواندند كه نشان سپاس از آنان و درخواست قبولى عزادارى ازسوى خداوند بود.اینسنت،الهام بخش روح تعاون و یارى در راه گرامیداشت مراسمعزادارى است و تلاش در رونقبخشیدن به دستگاه ابا عبد الله«ع»را به پیروان راهشدرس مىدهد چهارشنبه 27/9/1387 - 14:14
دعا و زیارت
كل یوم عاشورا
هر روز عاشورا و هر سرزمین،كربلاست.«كل یوم عاشورا و كل ارض كربلا».اینجمله و شعار،نشاندهنده پیوستگى و تداوم خط درگیرى حق و باطل در همه زمانها ومكانهاست.عاشورا وكربلا،یكى از بارزترین حلقههاى این زنجیره طولانى است.همیشهحق و باطل رو در روىهمند و انسانهاى آزاده،وظیفه پاسدارى از حق و پیكار با باطل رابر عهده دارند و بىتفاوتگذشتن از كنار صحنه حق و باطل،بىدینى است.امامخمینى«قدس سره»بارها به این نكتهمهم توجه دادند،از جمله در ایام جنگ تحمیلى: و (26) درپیامى به مناسبت 17 شهریور فرمود:«عاشورا،قیام عدالتخواهان با عددى قلیل و ایمانوعشقى بزرگ،در مقابل ستمگران كاخ نشین و مستكبران غارتگر بود و دستور آن بود كهاینبرنامه،سرلوحه زندگى امت در هر روز و در هر سرزمین باشد.روزهایى كه بر ماگذشت،عاشوراى مكرر بود و میدانها و خیابانها و كوى و برزنهایى كه خون فرزنداناسلام در آن ریخت،كربلاى مكرر.».«17 شهریور،مكرر عاشورا و میدان شهدا مكرركربلا و شهداى ما مكرر شهداىكربلا و مخالفان ما مكرر یزید و وابستگان او هستند.» (27) نبرد عاشورا،گر چه از نظر زمان،كوتاهترین درگیرى بود(نیم روز)ولى از نظر امتداد،طولانىترین درگیرى با ستم و باطلاست و تا هر زمان كه هر آرزومندى آرزو كند كهكاش در كربلا بود و در یارى امام شهیدان،بهفوز عظیم شهادت مىرسید(یا لیتنا كنا معكمفنفوز فوزا عظیما)، (28) جبهه كربلا گرم ودرگیرى عاشورا دایر است.آنگونه كه حسین«ع»،وارث آدم و ابراهیم و نوح و موسى و عیسى ومحمد«علیهم السلام»است،پیروانعاشورایى او نیز وارث خط سرخ جهاد و شهادتاند و پرچمكربلا را بر زمین نمىنهند،واین جوهر تشیع در بعد سیاسى است. شیعه باید آبها را گل كندخط سوم را به خون كامل كندخط سوم خط سرخ اولیاستكربلا بارزترین منظور ماستشیعه یعنى تشنه جام بلاشیعگى یعنى قیام كربلاشیعه یعنى بازتاب آسمانبر سر نى جلوه رنگین كماناز لب نى بشنوم صوت تو راصوت«انى لا ارى الموت»تو راشیعه یعنى سالك پا در ركابتا كه خورشید افكند از رخ نقاباین سخن كوتاه كردم و السلامشیعه یعنى تیغ بیرون از نیام (29) یكى از نویسندگان محقق مىنویسد:ما یقین داریم كه اگر حسین«ع»در زمان ما بود،ازقدس،جنوب لبنان و بیشتر مناطق اسلامى كربلاى دومى مىساخت و همان موضعى رامىگرفتكه در برابر معاویه و یزید ایستاد و از همه مدعیان اسلام و تشیع و از آنان كه برقدس و جنوبلبنان مىگریند و در اعلامیهها،سخنرانیها و صفحه مطبوعات بر سرفلسطین و لبنان معاملهمىكنند و در خیابانها و مجامع،سلاح با خود حمل مىكنند،بیش ازتعدادى كه در كربلاىاول كنار آن حضرت ایستادند و یاریش كردند،او را یارىنمىكردند.» (30) این دیدگاه،ردكنندهنظریهاى است كه كربلا و قیام حسینى را تكلیفى خاص اماممىداند كه نمىتوان از آن تبعیتكرد.وقتى ابا عبد الله الحسین«ع»ضرورت قیام بر ضدسلطه ستمگرى را كه حلال را حراممىكند و عهد الهى را شكسته،بر خلاف سنت پیامبرعمل مىكند و تجاوزكارانه عملمىنماید،در خطبه خویش مىآورد و این صفات را درسلطه یزیدى محقق مىداند،در پایانمىافزاید«فلكم فى اسوة» (31) در كار من براى شماالگوى تبعیت است،این مىرساند كه گسترهزمین و زمان،كربلا و عاشوراست و همیشه وهمه جا باید با الهام از این مكتب،بر ضد ستمقیام كرد و در راه آزادى و عزت،فداكارىنمود. امام خمینى«ره»فرموده است:«این كلمه كل یوم عاشورا و كل ارض كربلا،یك كلمهبزرگىاست...همه روز باید ملت ما این معنى را داشته باشد كه امروز روز عاشورا است وما باید مقابلظلم بایستیم و همین جا هم كربلاست و باید نقش كربلا را ما پیادهكنیم،انحصار به یك زمینندارد.انحصار به یك افراد نمىشود.قضیه كربلا منحصر به یكجمعیت هفتاد و چند نفرى ویك سرزمین كربلا نبوده،همه زمینها باید این نقش را ایفاكنند.» (32) چهارشنبه 27/9/1387 - 14:13
دعا و زیارت
كلیددار
منصب ریاستخدام و حرم سید الشهدا«ع»،این منصب مقدس،در عهد كهن نسبتبه خانهخدا هم وجود داشت و اجداد و نیاكان رسول خدا«ص»همچون قصى،عبد الدار،عبد مناف،هاشم و عبد المطلب،منصب كلیددارى كعبه و آب دادن به حاجیان ومهماندارى از زائرانحرم الهى را بر عهده داشتند و براى آنان شرافت و افتخار و نوعىقدرت مذهبى و اجتماعى بهشمار مىآمد.نسبت به مرقد مطهر ائمه و بویژه ابا عبد اللهالحسین«ع»نیز،این منصب خاص،عنوان احترامآمیزى بوده است و خاندانهایى به همینلقب شهرت یافتهاند و در نسل خود،افتخار خدمتگزارى به حرم حسینى را هموارهداشتهاند چهارشنبه 27/9/1387 - 14:12
دعا و زیارت
كعب بن جابر ازدى
از سپاهیان عمر سعد در كربلا،كه روز عاشورا با بریر بن خضیر جنگید و او را بهشهادترساند.قاتل«بریر»را شخص دیگر نیز نوشتهاند. (25) چهارشنبه 27/9/1387 - 14:11
دعا و زیارت
كرده امام حسین«ع»
كرده و كرد،قطعه زمینى كه كنارههاى آن را بلند كرده باشند و در میان آن سبزى بكارندیازراعت دیگرى كنند.زمینى كه براى كاشتن سبزى یا میوه درست كنند و در آن چیزىبكارند. (23) در قدیم،رسم بوده كه كشاورزان،زمینهاى مزروعى خود را كردهبندى(قسمتبندى)مىكردند و یك كرده را به نام امام حسین«ع»مىكاشتند و در آخر سال حسابمىكردند ودرآمد آن را به یكى از تكایاى شهر مىپرداختند تا به مصرف سوگوارىخامس آل عبا برسد. (24) این نوعى موقوفهسازى براى سید الشهدا«ع»بود و بودجه مردمىكه مخارج تكایا و سوگواریهارا تامین مىكرد،بعلاوه به كشاورزى و محصول زارعین همبركت مىداد و آنان امامحسین«ع»یا ابا الفضل«ع»را در زمین و زراعتخویش،شریك وسهیم مىكردند و نشانه نوعىمحبت و ولایت نسبت به خاندان رسول خدا«ص»بود. چهارشنبه 27/9/1387 - 14:11
دعا و زیارت
كردوس بن زهیر تغلبى
از شهداى كربلاست.برادرش نیز(قاسط بن زهیر)در عاشورا،در ركاب امامحسین«ع»بهشهادت رسید. (22) نام او به شكلهاى دیگر هم ذكر شده است چهارشنبه 27/9/1387 - 14:10
دعا و زیارت
كربلایى
منسوب به كربلا،اهل كربلا،كسى كه به زیارت كربلا رفته باشد،عنوانى كه روستاییانو عامهرا بدهند،مخاطبهاى عامه مردم را آنجا كه نام او ندانند.كربلایى:ساخته و پرداختهكربلا. (21) همانگونه كه زائران خانه خدا را حاج و حاجى گویند،بعنوان تكریم و احترام،بهزائران حرمامام رضا«ع»«مشهدى»و به زوار كربلا هم«كربلایى»گویند.در قدیم،رمز ونشانه این بوده كهكسى كه با این نام معروف مىشود،به زیارت قبر امام حسین«ع»موفقشده است.همچنین درتعبیر استعارى،به هر چه كه حال و هوا و خصوصیات قیام عاشورارا داشته باشد و با الهام ازآن حماسه شكل گیرد«كربلایى»مىگویند،مثل:امت كربلایى،شور كربلایى.ابداع این لقب،ازاسباب ماندگارى ارزشهاى معنوى این دیار و مدفون درآن مزار است و بیش از یك تعبیرعرفى،بار فرهنگى و مقدس دارد. چهارشنبه 27/9/1387 - 14:10
دعا و زیارت
كربلا
قبله اهل حقیقت كربلاستكربلا،او قبله اهل ولاستگر چه دارد كعبه،مروه با صفالیك،كى دارد مناى كربلا؟كعبه را گر زمزم است آب حیاتكربلا را آب خضر آمد فراترو نما عارف،صلات ركعتیندر خم ابروى محراب حسین «كربلا»،مدفن سید الشهداست،سرزمینى كه عظیمترین حماسه خدایى بشر،درعاشوراىسال 61 در آن اتفاق افتاد و موجش سراسر تاریخ و پهنه جهان را فرا گرفت. خاك آن،بوى خون مىدهد و تربت كربلا مقدس و الهامبخش است و در فضیلت آن،روایاتبسیارى نقل شده است. (12) امام على«ع»پس از جنگ صفین،هنگام عبور از كربلا همراه برخىهمراهان،چشمانش پر از اشگ شد و فرمود:اینجاست محل فرودآمدنشان...وینجاستشهادتگاهعاشقان بىنظیر كه در گذشته و آینده،نمونه ندارند:«...مصارع عشاقشهداء لا تسبقهم منكان قبلهم و لا یلحقهم من بعدهم...» (13) و به همین خاطر،«كربلا»سمبلایثار و جانبازى وشهادتطلبى و شوق و شور حماسى شناخته شده است و در طول تاریخ نیز،كانونعشقهاى برتر بوده و همچون مغناطیسى،دلهاى مشتاق و شیداى معرفت را به سوىخودكشیده است.در حماسه دفاع مقدس ایران نیز،بسیارى از رزمندگان اسلام،به شوقكربلاو زیارت حرم حسینى،جبههها را درمىنوردیدند و با بعثیان كافر مىجنگیدند و روبهكعبه عشق،كربلاى سید الشهدا«ع»شهید مىشدند،چون كربلا سمبل هر جایى استكهصحنه دیگرى حق و باطل باشد. در حسرت كوى كربلا مىرفتندمشتاق به سوى كربلا مىرفتندگلگون تن و خونین كفن و بىپر و بالاینگونه به سوى كربلا مىرفتند (14) در روایات آمده است كه سید الشهدا«ع»نواحى اطراف قبر خویش را از اهل نینوا وغاضریه بهمبلغ شصت هزار درهم خریدارى كرد و به خود آنان صدقه داد و با آنان شرطكرد كه مردم رابه جایگاه قبرش راهنمایى كنند و هر كه را به زیارت آن حضرت آید،سهروز مهمان نمایند وپذیرایى كنند. (15) بارى،كربلا نام یكى از شهرهاى كشور عراق است كه در كنار رودخانه فراتقرارداشته است.این شهر،تا سال 61 هجرى،بیابان بوده است.از آن زمان به بعد،بر اثرشهادتحسین بن على«ع»در آن محل،بتدریج مورد توجه شیعیان آل على قرار گرفت وپس از بناىمرقدهاى شهدا،متدرجا مركز جمعیت گردید و امروز،یكى از شهرهاىزیارتى عراق مىباشدكه قریب 65000 تن جمعیت دارد و در ماههاى محرم و صفر وهنگام زمستان،به سبب ورودزایران،جمعیتشهر به 000/100 تن مىرسد. (16) در این كه«كربلا»یعنى چه و ریشه لغوى آنچیست و از چه گرفته شده،بحثهاىمفصلى انجام گرفته است. (17) طبق برخى نقلها،این نام ازتركیب«كرب»و«ال»ساخته شدهاست،یعنى حرم الله،یا مقدس الله،«كرب»در لغتسامى بهمعناى«قرب»در عربىاست(كرب:قرب).اگر«ال»هم به معناى«الله»باشد،كربلا به معناىمحلى است كه نزدخدا،مقدس و مقرب است،یا«حرم خدا»است. (18) برخى هم آن را تركیبیافته از«كوربابل»دانستهاند،یعنى مجموعهاى از آبادیها و روستاهاى بابل.موقعیتى كه كربلادر آنقرار دارد،در بین النهرین است.این منطقه در گذشتههاى دور،مهد حوادث واحیاناتمدنها بوده است و بخشهاى گوناگونى از این ناحیه،نامهاى مختلف داشته است.كربلا،كور بابل،نینوا،غاضریه،كربله،نواویس،حیر،طف،شفیه،عقر،نهر علقمى،عمورا،ماریهو...كهبعضى از اینها نام روستاها و آبادیهایى در این منطقه وسیع بوده است. (19) حرم مطهر امامحسین«ع»كه در این شهر قرار دارد،تاریخچهاى مفصل دارد و دردورههاى مختلف تاریخى،بناى آن تغییرات و تعمیراتى یافته است.كربلا،شهرى است كهخاندانهاى ریشهدار در آنساكن بودهاند.حوزه علمیه داشته و خانوادههایى شریف،ادیب و علماى برجسته از آنبرخاسته و در آن زیستهاند.قبر حضرت عباس«ع»نیز درهمین شهر است.در قرون اخیر نیزشاهد تعدادى حوادث و انقلابها و فتنهها بوده است. (20) ولى به هر حال،در كربلا بیش ازنشانهاى جغرافیایى و تاریخى،باید مفاهیم والاى انسانىو شورگستریها و الهامبخشیهاىقداست آفرین را سراغ گرفت چهارشنبه 27/9/1387 - 14:9
دعا و زیارت
كجاوه
محمل،هودج،عمارى،نشیمن و جایگاهى كه بر شتر و استر بار كنند و در هر طرفىیكىبنشیند،نشیمن روپوشدار. (9) در منابع و مقتلها آمده است كه امام سجاد«ع»را درطول سفراسارت،بر شتر بىجهاز و كجاوه نشانده بودند.یا آنكه زنان و كودكان اهل بیت،بر كجاوههانشسته بودند. (10) در بعضى نقلها آمده است كه چون در كوفه سر ابا عبد الله«ع»راپیشاپیشسرها آوردند و چشم زینب بر آن سر تابان افتاد،پیشانى خود را به جلوى محملزد و خون اززیر مقنعهاش بیرون آمد و خرقهاى طلبید تا آن را ببندد.شعر«یا هلالا لمااستتم كمالا...»رانیز آنجا خواند. (11) چهارشنبه 27/9/1387 - 12:10
دعا و زیارت
كتیبه
پارچههایى مشكى كه مزین به اشعار«محتشم كاشانى»است و با خط نستعلیق نوشتهشده ودر ایام محرم و سایر روزهاى سوگوارى،مساجد،حسینیهها،تكایا و مجالسى را كهدر آنها اقامهعزا مىشود،سیاهپوش مىكنند.در این اشعار،اغلب از همان تركیببندمعروف محتشم(بازاین چه شورش است كه در خلق عالم است)استفاده مىشود.البتهكتیبه،به هر نوع نوشته همگفته مىشود كه در ساختمانها به كار مىرود.«آنچه با خط نسخیا نستعلیق و یا به خط طغرا ویا به خط كوفى بر دوره دیوار مساجد و مقابر و اماكن متبركهیا سر در دروازه امرا و بزرگاننویسند،یا نقش كنند.». (8) كتیبهنویسى از هنرهاى عمده،دربخش خطاطى است و خطاطانمعروفى هنر دینى خویش را در كتیبههاى مساجد وبناهاى مذهبى تجلى دادهاند. چهارشنبه 27/9/1387 - 12:9
