بعضی راننده ها صبح هنگام برای اینکه
موتور خودرو را گرم کنند این وسیله رادرفضای بسته مثل پارکینگ ساختمان ها
روشن می کنند و به مدت طولانی دراین حالت باقی می گذارند که انتشار دود
خودرو در فضای ساختمان وخانه سبب بروزگاز گرفتگی و حتی مرگ افراد می شود.
معاون
حفاظت و پیشگیری از آتش سوزی و حادثه سازمان آتش نشانی تهران با اشاره به
آخرین آمار حوادث و قربانیان گازگرفتگی در تهران ، هشدارهای مهمی را به
شهروندان در خصوص نصب صحیح بخاری گازی و راههای جلوگیری از گازگرفتگی ارائه
کرد.
به گزارش مهر ، مهندس محمود قدیری در این باره گفت : بررسی آمارهای چند
سال اخیر سازمان آتش نشانی تهران نشان می دهد بیشترین علت بروز گاز گرفتگی
که 70 تا 80 درصد آن را شامل می شود نقص در سیستم دودکش است. سیستم دودکش
از مولفه های مختلفی تشکیل شده است. قسمتی که در آن احتراق انجام می شود
کوره وسیله حرارتی است. این کوره دارای یک خروجی است که ازطریق آن محصولات
احتراق شامل مخلوطی از گاز های مختلف منتشر می شود که گازهای CO و CO2
بیشترین آن را تشکیل داده و در فضای آزاد رها می شود.
گاز دی اکسید کربن (CO2) خطرمسمومیت مانند گاز منواکسید کربن (CO )ندارد
ولی گاز CO از خطر مسمومیت بسیار بالایی برخوردار است. دودکش اولین مولفه
خروج محصولات احتراق است که به آن لوله بخاری هم گفته می شود وبه وسیله آن
خروجی کوره به دودکش دیوار وصل می شود.
وی افزود : قطر این لوله باید بزرگتر و یا مساوی خروجی کوره باشد.
گاهی اوقات دیده می شود که به علت کوچک بودن دهانه ورودی دودکش دیوار، از
یک لوله تبدیل(از قطربیشتر به قطر کمتر) استفاده می شود که به دلیل ایجاد
یک مقاومت در مسیر جریان هوای گرم و محصول حریق بخشی از گاز CO پس زده شده و
از طریق منافذ کوره و لوله به فضای ساختمان بر می گردد.
معاون حفاظت و پیشگیری از آتش سوزی و حادثه سازمان آتش نشانی تهران
ادامه داد: نکته دیگر این که این دود کش ها باید حتما دارای شیب مثبت باشد،
یعنی جهت دودکش روبه بالا باشد نه به سمت پائین. بارها مشاهده شده است که
خروجی دودکش دیوار را در سطح پائین ساخته اند به این خاطر لوله بخاری را به
اجبار روبه پائین کشیده وسپس به دودکش دیوار متصل کرده اند که بسیار
خطرناک است.
نکته بعد این است که به هیچ وجه نباید از لوله ی آکاردئونی به عنوان
لوله بخاری استفاده کرد. این لوله ها به مرور زمان مقاومتش را از دست داده و
در آن افتادگی و در نتیجه ایجاد شیب منفی درلوله ودرنهایت برگشت گاز ها ی
ناشی از احتراق به فضای سکونت می شود. هم چنین با گذشت زمان دربدنه لوله ها
ی آکاردئونی براثر حرارت و گذر هوای گرم از آن، سوراخ های بسیار ریزی
بوجود می آید که حتی با چشم هم دیده نمی شود. گاز های سمی CO از طریق این
سوراخ ها کم کم وارد فضای خانه شده و باعث گاز گرفتگی افراد می شود.
وی خاطر نشان کرد، دودکش های داخل دیوار باید از جنس مصالح ساختمانی
مقاوم بوده وکاملا مستقل باشد و به صورت مشترک و انشعابی کار نشده باشد.
متاسفانه بارها دیده شده که برای تخلیه دود های حاصل از موتور خانه، یک
دودکش بزرگ در داخل ساختمان تعبیه شده و از هرطبقه هم یک انشعاب به این
دودکش بزرگ متصل شده اند که این کار فوق العاده خطر ناک بوده و مطمئن
بدانید که این شرایط، کل ساختمان را نا ایمن کرده و موجب گاز گرفتگی همه
ساکنان را فراهم می کند. یکی از اصول اولیه دودکش ها این است که هر دودکش
باید مستقل از دودکش های دیگر باشد. دلیل برخی از حوادث گاز گرفتگی در سال
های اخیر همین انشعابات مشترک دودکش ها بود که بین واحدهای مختلف یک
ساختمان وجود داشت.
مقاوم نبودن مصالح وعدم یکپارچگی دودکش های داخل دیوار هم از دیگردلایل
وقوع حوادث گاز گرفتگی است که حتی منجر به مرگ افراد نیز شده است بی آنکه
حتی دربازدید ها وبررسی های اولیه نشت گازهای منواکسید کربن مشخص شود. گاهی
اوقات هم دیده شده که لوله های سیمانی را در داخل دیوار ها بر روی هم چیده
و روی آن را با موادی مانند گچ و. . . پوشانده اند. به مرور زمان و بر اثر
انبساط و انقباض ناشی از گرما و سرما ی هوا، ترک هایی در این مکان ها
ایجاد شده که گاز های منواکسید کربن از این طریق به داخل واحد ها و اتاق ها
نفوذ کرده و حادثه گاز گرفتگی را موجب شده اند.
وی تاکید کرد:ما حوادثی داشتیم که به رغم نبود عوامل انتشار گاز COمانند
شومینه، بخاری، آبگرمکن در خانه و حتی نبود لوله کشی گاز شهری ولی باز هم
حادثه گاز گرفتگی رخ داده و یک خانواده از بین رفته اند. این حادثه در سال
83 اتفاق افتاد ودلیل اش این بود که دودکش داخل دیوار به مرور زمان وبراثر
گرما و سرما دچار ترک خوردگی شده وسوراخ های ریزی بر روی گچ دیوار ایجاد
شده که گاز CO از طریق این منافذ کم کم وارد فضای خانه شده بود.
جالب این که این سوراخ ها اصلا قابل رؤیت نبودندوتنها کارشناسان به
وسیله دستگاه گاز سنج پی به این موضوع بردند. مورد بعدی این است که بعضی
مواقع افراد به علت نبود دودکش دیوار، لوله بخاری را از پنجره به بیرون می
کشند که کار اشتباه وخطرناکی است و ممکن است محصولات احتراق و گاز های
خروجی به دلایل مختلفی دوباره به داخل وسیله حرارتی و در نهایت فضای
ساختمان پس زده شده و موجب گاز گرفتگی شود. درصورت اجبار و نصب لوله از
طریق پنجره، به ازای کشیدن هریک متر لوله افقی، باید 3متر به صورت عمودی و
روبه بالا نصب شود و در بالای آن هم یک کلاهک H نصب شود.
قدیری خاطر نشان کرد، یک نکته بسیار مهم در دودکش های دیواری این است که
این دودکش ها با ید حداقل 60 سانتی متربالاتر از پشت بام ادامه داشته باشد
و در انتهای آن نیز حتما بایستی کلاهک H نصب شود. لوله بالای پشت بام باید
از استقامت و ایستائی لازم برخوردارباشد تا با وزش باد و یا وارد آمدن
ضربه ناگهانی مانندنشستن پرنده ای بر روی آن از جای خود کنده نشده ونیفتد.
وجود کلاهک H بر روی لوله باعث می شود که ازسقوط اشیا به داخل دودکش و
مسدود شدن مسیر خروج گازها جلوگیری شده و در شرائط وزش باد و با وجودهوای
پرفشار نیزخروج محصولات احتراق و گازهای منواکسید کربن به بیرون از ساختمان
به راحتی صورت پذیرد. این کلاهک باید مستحکم و مقاوم باشد ولازم است که
هرچند وقت یکبار با بازدید های دوره ای از سلامت آن مطمئن شویم.
نکته مهم در رابطه با دودکش ها این است که امکان دارد همه ی تمهیدات را
درست اجرا و نظارت کرده و حتی بازدید دوره ای هم داشته باشیم ولی به هرحال
هم چنان ادامه دارد در یک دوره زمانی، این سیستم به طریقی دچار مشکل شده و
از کاربیفتد. حال اگر در این شرائط به خصوص در شب هنگام که همه ساکنان و
افرادخانواده در خواب بسر می برندبه وقوع بپیوندند گاز CO هم نشت کند به
طور قطع همه این افراد ابتدا به خواب سنگین فرو رفته و سپس بدون آنکه قادر
به کوچکترین عکس العملی برای نجات جان خود باشند جان خود را از دست می
دهند. به همین دلیل برای پیشگیری از این نوع حادثه حتما ضروری است یک
دستگاه هشدار دهنده گاز CO در نزدیکی جاهایی که سیستم های گرمایشی وجود
دارد به ویژه در فضاهای بسته نصب شود تا اگراشکالی در سیستم دودکش ها ایجاد
واین گاز سمی و خطرناک به هرشکلی منتشرشد افراد پیش از اینکه دچار گاز
گرفتگی شوند از این مهلکه نجات یابند.
| سال | تعداد حوادث گازگرفتگی | تعداد قربانیان |
| 1386 | 202 | 51 |
| 1387 | 182 | 29 |
| 1388 | 248 | 47 |
| 1389 | 83 | 13 |
| 1390 | 146 | 27 |
| 6 ماه امسال | 16 | 4 |
| آذر امسال | ------------------ | 7 |
وی تاکید کرد؛ تجهیزات غیر استاندارد و وسایل گرمایشی غیر استاندارد هم
می تواند منجر به بروز حوادث گاز گرفتگی شود، گرچه فراوانی اش کم است ولی
یکی از عوامل مرگبار دراین گونه حوادث است، به خصوص در محیط های کارگری به
دلیل استفاده از وسایل گرمازایی مانند اجاق گاز و پلوپز گازی برای تامین
گرمای محیط زندگی این افراد، حوادث گاز گرفتگی رخ داده که متاسفانه تاکنون
منجر به فوت تعداد زیادی ازاین کارگران نیز شده است.
یکی دیگر از عوامل وقوع حوادث گاز گرفتگی روشن کردن خودرو در گاراژ و
پارکینگ منازل است. بعضی راننده ها صبح هنگام برای اینکه موتور خودرو را
گرم کنند این وسیله رادرفضای بسته مثل پارکینگ ساختمان ها روشن می کنند و
به مدت طولانی دراین حالت باقی می گذارند که انتشار دود خودرو در فضای
ساختمان وخانه سبب بروزگاز گرفتگی و حتی مرگ افراد می شود. استفاده از
موتور برق پرتابل و روشن کردن آن مخصوصا در فضای بسته، فوق العاده خطرناک
است وامکان وقوع حوادث گاز گرفتگی را افزایش می دهد.
معاون حفاظت و پیشگیری از آتش سوزی و حادثه سازمان آتش نشانی تهران با
اشاره به حوادث گازگرفتگی در پایتخت خاطر نشان کرد، براساس آمار موجود در
این سازمان به دنبال ریزش برف سنگین و ورود یک جبهه هوای سرد در سال 1386
جمعا تعداد 202 حادثه ی ناشی از انتشار گازCO در سطح شهر تهران رخ داد که
در جریان آن 51 نفر شامل 32 مرد و 19 زن جان باختند و همچنین 186 نفر شامل
91 مرد و 95 زن دچار مسمومیت شدنداز سال های 87 تا 90 به ترتیب 182، 248،
83 و 146 مورد حادثه گاز گرفتگی اتفاق افتاد که دراین حوادث به ترتیب 29،
47، 13و 27 نفرجان داده و تعداد 88، 128، 69 و 88 نفرهم مسموم شده، راهی
بیمارستان شدند.
درنیمه اول امسال (91) در گوشه و کنار پایتخت 16 حادثه گاز گرفتگی بوقوع
پیوست که متاسفانه 4نفر فوت کرده و 9 نفر هم مصدوم شدند. این آمار هم چنین
نشان می دهد که فقط در آذر ماه سال جاری در جریان حوادث گاز گرفتگی و
انتشار گاز منواکسید کربن در منازل مسکونی تهرانیها، سه مرد و چهار زن جان
باخته و 5 زن نیز دچار مسمومیت ناشی از استنشاق گاز CO شدند. کارشناسان پس
از بررسی این حوادث بیشترین علل بروز آن را نقص در دودکش ها تشخیص داده
اند.
