آیا می‌دانستید که حس بویایی انسان می‌تواند هزاران رایحه را تشخیص دهد و ده هزار بار دقیق‌تر از حس چشایی ماست؟
ما میلیون‌ها گیرنده بو در بینی‌مان داریم. هنگامی که این گیرنده‌ها رایحه‌ای را شناسایی می‌کنند، اطلاعات را به "پیاز بویایی"- یک هسته به اندازه لوبیا سبز در مغز- می‌فرستند. پیاز بویایی پیام‌های فرستاده شده دسته بندی می‌کند و آنها را به "دستگاه لیمبیک" در مغز می‌فرستد. دستگاه لیمبیک بخشی ابتدایی (از لحاظ تکاملی) در مغز است که بر بسیاری از خاطرات و عواطف کنترل دارد؛ برخی از پایه‌ای‌ترین رفتارهای ما- تغذیه کردن، جنگیدن، گریختن؛ و نیز برانگیختگی جنسی، لذت و شاید حتی اعتیاد تحت کنترل این بخش مغز قرار دارند. به خاطر اینکه این مراکز در نزدیکی هم قرار دارند، کنترل عصبی این رفتارها اغلب به هم آمیخته می‌شود. برای همین است که برای مثال در مراحل اولیه کشش یافتن زن و مرد به هم خوردن شام با یکدیگر مقدمه ارتباط قرار داده می‌شود.
همین درهم‌آمیختگی مراکز عصبی ممکن است توضیح‌دهنده یافته‌های پژوهشی در مورد اثر رایحه‌ها بر کاهش میزان استرس، بهبود کارکرد روانی و جسمی، تسکین درد، برطرف کردن بیخوابی، و حتی کاهش وزن باشد.
[ارتباط بویایی ضعیف و اختلالات روانی]
اینها هم مواردی از استفاده از بویایی برای کمک به سلامتی:
اشتهای‌تان را مهار کنید: سیب سبز یا هر رایحه دیگر مورد علاقه
رایحه‌ای که به آن علاقه‌مندید ممکن است به شما کمک کند بر میل شدید به غذا خوردن غلبه کنید. پژوهشگران در یک بررسی ،از گروهی افراد دارای اضافه‌وزن خواستند هنگامی که میل به غذا خوردن پیدا می‌کنند، از سیب سبز و نعناع و موز را بو کنند؛ این افراد نسبت به کسانی که این مواد را بو نکرده بودند، توانستند وزن بیشتری کم کنند.
امتحان کنید: یک بطری از یک رایحه مورد علاقه‌تان را در طول روز در دسترس داشته باشید، و سعی کنید به جای خوردن میان غذا آن را بو کنید.
آرامش پیدا کنید: پرتقال یا استوقدوس
پژوهشگران در یک بررسی رایحه پرتقال را برای گروهی از افراد و رایحه استوقدوس را برای گروهی دیگر پخش کردند. هر دوی این گروه‌ها نسبت به افرادی که در معرض رایحه‌ای قرار نگرفته بودند، احساس اضطراب کمتری کردند، آرامتر شدند دید مثبت‌تری پیدا کردند.
امتحان کنید: چند قطره اساس پرتقال یا استوقوس را به دستگاه مرطوب‌کننده هوا (بخور سرد) اضافه کنید و در روزهای پرتنش در محل کارتان مورد استفاده قرار دهید.
چیز‌های جدید یاد بگیرید: مریم‌گلی
دفعه دیگری دارید سعی می‌کنید از چیزی مثلا یک برنامه نرم‌افزاری جدید سردربیاورید، ولی گیج شده‌اید، مریم گلی را امتحان کنید. پژوهشگران در بررسی بر روی 48 دانشجوی کالج نشان دادند دانشجویانی که در معرض رایحه اسانس مریم‌گلی بوده‌اند، نسبت به گروه شاهد در طول انجام رشته‌ای از آزمون‌های حافظه نتایج بهتری به دست آوردند و در طول آزمایش هشیارتر بودند.
امتحان کنید: یکی دو بوته مریم‌گلی بخرید و در کنار پنجره‌‌تان بگذارید، تا بتوانید در هنگام مطالعه یا به خاطر سپردن چیزی یک شاخه از آن جدا کنید و رایحه‌اش را استشمام کنید.
مقابله با درد: استوقدوس یا نعناع
پزشکان در جستجوی راهی برای کمتر کردن مصرف داروهای مسکن، گروهی از بیمارانی را در حین درمان جراحی برای چاقی با شیوه جراحی بای‌پس معده از راه لاپاراسکوپی قرار گیرند، در معرض استشمام اسانس استوقدوس قرار دادند (اسانس روی ماسک‌های جراحی که در حین جراحی روی صورت آنها قرار داشت، ریخته شده بود). این بیماران به طور قابل‌توجهی نیاز کمتری به مرفین در حین عمل و داروهای ضد درد پس از عمل پیدا کردند.
نعناع هم به مقابله با درد کمک می‌کند. گروهی دیگر از پژوهشگران پس از بازبینی چندین بررسی، به این نتیجه رسیدند که رایحه نعناع می‌تواند به تسکین سردرد کمک کند.
و پژوهشگران آلمانی گزارش می کنند که این رایحه تند به همان اندازه استامینوفن در کاهش درد موثر است.
امتحان کنید: دفعه دیگری که دچار سردرد شدید، چند قطره اسانس نعناع یا استوقدوس را روی یک دستمال بریزید، و رایحه آن را استشمام کنید.
تسکین چنگه‌های قاعدگی: اسانس‌های‌های معطر
یک بررسی در سال 2006 در کره گروهی از زنان دچار چنگه‌های قاعدگی شدید را به سه گروه تقسیم کرد. یک گروه روزانه 15 دقیقه ماساژ شکمی با اسانس‌های روغنی یک هفته پیش از قاعدگی‌شان دریافت می‌کردند، گروه دیگر ماساژ را بدون رایحه اسانس دریافت می‌کردند و گروه سوم درمان نمی‌شدند. نتایج نشان داد که گروهی در گروهی که ماساژ به همراه رایحه‌درمانی (آروماتراپی) دریافت کرده بودند، درد شکمی ناشی از قاعدگی به اندازه نصف کاهش پیدا کرده است.
امتحان کنید: 2 قطره از اسانس استوقدوس، یک قطره اسانس مریم‌گلی، و یک قطره اسانس گل‌سرخ را به روغن بادام مخلوط کنید و روزی یک بار برای یک هفته پیش از شروع قاعدگی شکم‌تان را با آن ماساژ دهید.
احساس جوانی کنید: گریپ‌فروت صورتی
این رایحه این میوه جزو مرکبات می‌تواند بر احساس شما از سن‌تان تاثیر بگذارد. هنگامی از گروهی داوطلبان پس از قرار گرفتن در معرض رایحه گریپ‌فروت صورتی عکس‌های 20 فرد مدل نگاه کردند. این افراد نسبت به کسانی در حین نگاه کردن به این عکس‌ها رایحه‌ای را استشمام نمی‌کردند، افراد مدل‌ها سه سال جوان‌تر ارزیابی کردند.
امتحان کنید: از یک عطر گریپ‌فروتی مثل عطر Grapefruit ساخته شرکت Antica Farmacista استفاده کنید.
کارکرد جسمی‌تان را تقویت کنید: نعناع
در یک بررسی گروه بازیکنان بسکتبال کالج که رایحه نعناع را استشمام کرده بودند، انگیزه، انرژی و اعتماد به نفس بیشتری از حود نشان دادند. برخی از ورزشکاران دستگاه استنشاقی حاوی اسانس نعناع را در حین بازی‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند.
امتحان کنید: هنگامی پیاده‌روی‌های طولانی‌مدت برای افزایش استقامت‌تان از دستگاه‌‌های استنشاقی حاوی رایحه نعناع که در دراگ استورها به فروش می‌رسد، استفاده کنید.
خواب عمیق‌تر: استوقدوس
پر کردن بالش‌ها با گل‌های استوقدوس که قرن‌ها انجام می‌شده، بی‌دلیل نبوده است. پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند که استوقدوس میزان خواب عمیق با موج آهسته (در نوار مغز) را می‌افزاید و یک بررسی‌‌های اخیر در انگلیس و کره نشان‌داده‌اند که این گل به افراد دچار بیخوابی ملایم کمک می‌کند.
امتحان کنید: پیش از رفتن به بستر، روی تختخواب‌تان چند قطره اسانس استوقدوس بپاشید.
