تبیان، دستیار زندگی

شما فکر می‌کنید مهم‌ترین عامل برای فراهم آوردن محیط کاری مطلوب چیست؟ بی‌شک و بدون تردید مدیریت صحیح یکی از مهم‌ترین موارد برای به‌وجود آمدن محیط کاری مطلوب و توأم با آرامش و صمیمیت است. اما منظور از مدیریت مطلوب یا بازدهی بالا چیست؟ یک مدیر موفق چطور می‌تواند بیشترین بازدهی را از کارمندان خود داشته باشد. درواقع مدیریت موضوعی است که برای همه به‌خصوص صاحبان شرکت‌ها و کارفرمایان جالب است.

گام‌های نخست

شما به‌عنوان یک مدیر (بدون توجه به اینکه مدیریت چند نفر را برعهده دارید) باید به شایستگی رابطه کاری افراد آگاه باشید. قبل از هر چیز باید بتوانید به‌نحوی کارآمد بر دیگران مدیریت داشته باشید و به‌خوبی با آنها سازش کنید؛ درواقع برای آنکه مدیر برتری باشید می‌توانید همانگونه که دوست پیدا می‌کنید، کارمند انتخاب کنید و همان‌قدر با افراد دوستانه برخورد کنید. یکی از رموز موفقیت مدیران داشتن درک و سازش با دیگران است، همراه با صبر، قاطعیت و رعایت عدل و انصاف. اما هر چقدر هم مدیر موفقی باشید باید باز هم در جست‌‌وجوی راه‌های جدید پیشرفت و ترقی بیشتر باشید.

یکی دیگر از مواردی که مدیران باید به آن توجه داشته باشند انتخاب کارمندان خوب است؛ اینکه بدانید افراد با چه خصوصیاتی می‌توانند بهترین کارایی را داشته باشند. داشتن تخصص لازم برای بخش‌های تخصصی یکی از موارد بسیار مهم است ولی در کنار آن انتخاب افرادی است که در چشمانشان برق اشتیاق به کار، فعالیت و پویایی می‌درخشد. یعنی باید کسانی را انتخاب کنید که فقط برای پول کار نمی‌کنند بلکه به‌کار خود علاقه‌مند هستند و از صمیم قلب کار می‌کنند و در اداره، شرکت یا محل کار خود بسیار مؤثرند.

خلاقیت در مدیریت هم یکی از موارد بسیار مهم در مدیریت کارآمد است اینکه بتوانید در فتار با همکاران خود پویایی و خلاقیت داشته باشید و هر چند وقت یک‌بار ابتکاری به خرج دهید تا بتوانید انگیزه بیشتری برای کار کردن به آنها بدهید. دادن اعتماد به نفس به کارکنان هم در بالا بردن کارایی آنها بسیار مؤثر است اینکه به کارمندان خود اعتماد کنید، توانایی‌هایشان را باور داشته باشید، به آنها امنیت بدهید و بگذارید بتوانند از کار خود لذت ببرند و با شور و اشتیاق بیشتری کار کنند. یکی دیگر از مواردی که یک مدیر خوب می‌تواند برای بالا بردن راندمان کاری کارمندان خود مدنظر قرار دهد این است که فراموش نکند موفقیت کارمند او موفقیت خود اوست. پس این به نفع خود شماست. کاری کنید تا کارمندانتان بتوانند موفق شوند و آنها را در این راه کمک کنید. اگر واقعا بدانید از کارمندی با حقوق بالا چگونه به نفع شرکت استفاده کنید، دیگر حقوق او به‌نظرتان زیاد نمی‌رسد. در این صورت ممکن است کارمندی با حقوق پایین‌تر که دائم مرتکب اشتباه می‌شود زیان بیشتری به شما برساند.

به‌نظر شما در چه صورت کارمندتان موفق است؟ یکی از موارد موفقیت رسیدن به چیزی است بیش از آنچه انتظار می‌رفته. بنابراین به او کمک کنید به این مرحله برسد. به او شهامت بدهید و این‌قدر به این کار ادامه دهید تا موفق شود. صبورانه به مشکلاتش گوش دهید. مشکلات و مسائل را با یکدیگر تجزیه و تحلیل کنید و سپس تصمیم نهایی را بگیرید. یک مدیر موفق همیشه موفقیت‌های خود را در گرو موفقیت تک‌تک کارمندهایش می‌داند و مسئولیت شکست آنها را هم برعهده می‌گیرد.

به کارمندانتان اجازه بدهید گاهی هم اشتباه کنند و با احترام آنها را ببخشید. اطمینان داشته باشید اگر محترمانه با آنها برخورد کنید، دیگران اشتباهشان را تکرار نمی‌کنند. قبول کنید همه ما ضعف‌هایی داریم و ممکن است گاهی اشتباه کنیم البته هرگز اجازه ندهید کارمندی فریب‌تان بدهد و با عذر و بهانه‌های بیجا از مهربانی و احترام شما سوءاستفاده کند. درواقع با شناخت بیشتر تک‌تک کارمندان خود متوجه می‌شوید هدف هر کس از انجام بعضی اشتباهات و تکرار بعضی خطاها چیست!

اما یک نکته مهم را هم فراموش نکنید. برای شناخت هر کدام از کارمندانتان، خودتان رفتار آنها را مدنظر قرار دهید و به این نتیجه برسید. هیچ‌گاه کارمندانتان را از دید افراد دیگر ارزیابی نکنید زیرا شاید آن افراد با یکدیگر دوست یا دشمن باشند و این دوستی و دشمنی مانع از تصمیم‌گیری درست شما درباره آنها خواهد شد.

ارتباط مناسب

بهترین کاری که شما به عنوان یک مدیر می‌توانید به وسیله آن بازدهی بهتری از کارمندان خود بگیرید این است که با رعایت احترام متقابل بتوانید ارتباط خوبی با آنها برقرار کنید.متأسفانه بیشتر مدیران از تعیین موقعیت درست کارمندان خود ناتوان هستند. بنابراین ابتدا باید از خود سؤال کنید به کسانی که اینجا کار می‌کنند چه نیازی دارم، از آنها چه می‌خواهم و چه چیزهایی را نمی‌توانم تحمل کنم؛ یعنی به‌نوعی چه چیزهایی به راندمان کار شرکت ضرر می‌زند؟ بنابراین هنگام استخدام کارمندان خود از آنها در مورد توانایی‌ها، قابلیت‌ها و درخواست‌هایشان سؤال کنید و ببینید هرکس در چه قسمت می‌تواند کاراتر باشد. ببینید چه چیزهایی در مورد نیازها، خواسته‌ها و علایق کارمندان‌تان مناسب است.

قدردانی؛ این لغت گاهی می‌تواند معجزه کند به‌گونه‌ای که حتی فکرش را هم نمی‌کنید. کافی است امتحان کنید! گاهی با کلامی محبت‌آمیز، تشکر و نگاهی گرم می‌توانید توان کارمندان خود را بسیار بالا ببرید. قدردانی یعنی توجه و ارزش قائل شدن برای کار دیگران. وقتی افراد را تشویق می‌کنید به آنها توان و انگیزه می‌دهید انرژی بیشتری بگذارند و کمتر احساس خستگی کنند. بدین‌گونه آنها احساس می‌کنند دیده می‌شوند. در غیراین صورت خود را مانند ماشینی تصور می‌کنند که از آنها انتظار می‌رود با دکمه روشن و خاموش شروع به‌کار کنند؛ بدون اینکه حتی توجهی به آنها شود!

آیا شما به‌عنوان یک رئیس به کارمند خود حق نمی‌دهید که وقتی احساس می‌کند مانند یک ماشین با او رفتار می‌شود، هیچ آینده‌ای برای رسیدن به نتیجه بهتر و تلاش بیشتر نداشته باشد؟ اما وقتی شما به هر نوعی (دادن پاداش، تشویق، کلام مهرآمیز، تشکر و. . .) با کارمندان خود ارتباط خوبی برقرار می‌کنید، به آنها یادآوری می‌کنید که متوجه چگونگی انجام کارشان هستید و در واقع کسی هست که برای آنها و کارشان ارزش قائل است. هنگامی که شما اینگونه رفتار می‌کنید، کارمندان شما احساس خواهند کرد درک می‌شوند و مورد احترام قرار می‌گیرند. بدین‌ترتیب، اعتماد‌به‌نفسشان تقویت می‌شود و می‌توانند علاوه بر اینکه سعی می‌کنند خلاقیت بیشتری از خود نشان دهند، تمام توان خود را نیز به‌کار ‌گیرند.

کارمندان شما افراد مهمی هستند

هرگز فراموش نکنید که هر انسانی توانایی انجام کار مهمی را دارد و یک مدیر باید نسبت به این موضوع کاملا آماده باشد. درواقع افراد همان‌کاری را انجام می‌دهند که شما از آنها انتظار دارید. اگر از آنها توقع داشته باشید کاری را به خوبی انجام دهند، آن کار را به خوبی انجام می‌دهند اما برعکس اگر پیوسته نگران اشتباه کردنشان باشید و نسبت به آنها اعتماد و اطمینان نداشته باشید بازدهی ضعیفی هم خواهند داشت. در این صورت آنها احتمالا با اجبار کار خواهند کرد.اما چگونه می‌توانید به کارمندان‌تان احساس مهم‌بودن بدهید؟ ابتدا با گوش‌کردن به حرف‌هایشان! بگذارید آنها بدانند که افکار و عقایدشان برای شما محترم است و اجازه دهید تا عقاید خود را بیان کنند.

به آنها مسئولیت بدهید؛ معمولا هنگامی که به افراد مسئولیتی واگذار می‌شود احساس مهم‌بودن می‌کنند اما مسئولیت بدون اختیار عمل به عزت نفس آنها لطمه می‌زند. پس هنگامی که مسئولیتی به کارمندان خود می‌دهید به آنها آزادی عمل بدهید و شرایط و امکانات مناسب را هم برای آنها فراهم کنید.

در واقع کلید موفقیت شما این است که بتوانید محیط کاری را به‌وجود آورید که افراد با شور و شوق و اشتیاق کار کنند. وقتی آنها در چنین محیطی قرار بگیرند کمتر احساس خستگی می‌کنند، تلاش‌شان بیشتر می‌شود و در حقیقت بازدهی بیشتری هم به‌دست می‌آورند. بدین‌ترتیب شما مانند اعضای یک خانواده هستید که هر کدام موفقیت خود را در گروی موفقیت دیگری می‌داند. اما شما به‌عنوان یک مدیر باید از مشکلات کارمندانتان آگاه باشید و آنها را در حل کردن مشکلاتشان کمک کنید. هر چقدر کارمندان شما کمتر مشکل داشته باشند، بهتر کار می‌کنند و بازدهی بیشتری هم خواهند داشت. اما فراموش نکنید همه افراد با هم مساوی نیستند. بعضی‌ها نمی‌خواهند با بقیه پیش بروند و دائم می‌خواهند با جلب نظر دیگران نسبت به‌خود، باعث تضعیف بقیه شوند. شما به‌عنوان یک مدیر هرگز نباید به بعضی کارمندان اجازه دهید مانع موفقیت کارگروهی شوند. به هیچ‌کس اجازه ندهید با کم‌کاری و درست انجام ندادن کارهایش، بازده کل گروه را پایین بیاورد. البته توقع نداشته باشید همه خوب کار کنند و هیچ‌گاه هم تنشی به‌وجود نیاید.همه ما گاهی شاهد تنش‌هایی در محیط کار هستیم زیرا هرکس مشکلاتی دارد که فشار این مشکلات اغلب منجر به ایجاد تنش می‌شود. شاید شما توانایی مقابله با همه تنش‌های موجود را نداشته باشید اما می‌توانید آنها را تعدیل کنید، ناامید نشوید، سخت نگیرید و بدانید که بالاخره دیر یا زود به راه‌حل مناسبی خواهید رسید.

1- وسایل شکننده و تزیینی  را داخل دستمال کاغذی پیچیده و برای استفاده بعدی داخل کارتن تخم‌مرغ نگه‌داری کنید.

2- شانه تخم‌مرغ روشی ساده و ارزان برای نگه‌داری از وسایل ریزی مانند منجوق، پیچ و مهره، لوازم اداری، تکه‌های اسباب بازی، بدلیجات، لوازم خیاطی و ... است.

3- کارتن تخم‌مرغ مناسب برای قرار دادن و تفکیک اشیاء ریزیست که قبل از شستشو داخل جیب‌های لباس پیدا می‌شوند.

4- همچنین جایگزین ارزان و مناسبی برای پلات رنگ است.

5- جای هریک از تخم‌مرغ‌ها بستر مناسبی برای کاشتن دانه‌ است.

6- هنگام تعمیر کامپیوتر یا ساخت وسیله چوبی، قطعات ریز را به تفکیک داخل شانه تخم‌مرغ بگذارید.

7- برای جلوگیری از وسایل شکستنی به جای فوم‌های بسته‌بندی پلی‌استایرن از کارتن تخم‌مرغ استفاده کنید.

8- جهت روشن کردن آتش کوره یا اشتعال در کمپ، کارتن تخم‌مرغ وسیله مناسبی است.

9- شانه تخم‌مرغ مناسب جابه‌جایی تخم‌مرغ‌های پخته و تزیین شده یک میهمانی و حمل میوه‌های کوچک و رسیده‌ای مانند انجیر و زردآلو است که امکان له شدن آن‌ها وجود دارد.

بالا و پایین رفتن از پله‌ها ممکن است موجب تشدید درد و آسیب به زانوها شود، زیرا دلیل بروز این عارضه در جوانان بیشتر وجود مشکلات مربوط به کشکک یا به اصطلاح مفصل کشکک رانی است که به دلیل وارد آمدن فشار روی این ناحیه  ایجاد شده است. اصطلاح علمی این ضایعه «کندرومالاشیا» به معنای آسیب غضروف مفصل کشککی رانی است. 

اگر به تازگی دچار این درد شده‌اید نگران نباشید، زیرا با درمان‌های حمایتی و رعایت یکسری اصول دردهای  شما برطرف خواهد شد اما باید فشاری را که بر این ناحیه وارد می شود تا حد امکان کاهش دهید.

اگر چاق هستید رژیم بگیرید
اگر اضافه‌وزن دارید، در اولین فرصت به متخصص تغذیه مراجعه کنید، زیرا کاهش وزن می‌تواند از میزان فشاری که روی مفصل زانو وارد می‌شود، تاحد زیادی کم کند. به عبارتی با این کار نیروهایی که طی فعالیت‌های روزانه به مفصل‌تان وارد می‌شود، کمتر خواهند شد. علاوه بر این با کاهش فشار بر این مفصل احتمال بروز بسیاری از آسیب‌ها بر ناحیه زانو مانند ساییدگی نیز کم می‌شود.

روی صندلی بنشینید
اگر زانودرد دارید، بهتر است از نشست و برخاست روی زمین به ویژه چهار زانو نشستن اجتناب کنید. توصیه می‌شود روی مبل یا صندلی بنشینید. در مواقعی که ناچار به نشستن روی زمین هستید، باید پای خود را دراز کنید؛ در غیر این صورت روند پیشرفت این بیماری تسریع خواهد شد. البته بهتر است از صندلی‌ها و مبل‌هایی که ارتفاع بیشتری دارند، استفاده کنید؛ به‌خصوص از صندلی‌هایی که دسته داشته باشند، تا هنگام بلند شدن از آنها کمک بگیرید و فشار کمتری به زانوهایتان وارد شود.

در خشکی و آب پیاده‌روی کنید
انجام برخی ورزش‌ها می‌تواند به کاهش درد شما کمک کنند؛ فعالیت‌هایی که عضلات اطراف زانو به ویژه عضله چهارسر ران را تقویت می‌کنند. بهترین ورزش، راه رفتن در آب -آب‌درمانی- است. راه رفتن در آب باعث می‌شود بدون وارد آمدن فشار روی مفصل، عضلات اطراف زانو تقویت شوند. پیاده‌روی و شنا هم بسیار مفید هستند.

البته پیشنهاد می‌شود به جای انجام ۳۰دقیقه پیاده‌روی مداوم، سه بار در طول روز و هر بار حدود ۱۰دقیقه این کار را انجام دهید، حتی در صورت امکان می‌توانید این زمان‌ها را در قالب زمان‌های پنج دقیقه‌ای تقسیم کنید تا در مجموع میزان پیاده‌روی شما به 30 دقیقه برسد.

داروهای ضددرد و التهاب هم اثر دارند
استفاده از برخی داروها به ویژه داروهای ضددرد و التهاب می‌تواند در کاهش درد مفصل زانو نقش موثری داشته باشد. زیرا این داروها نه‌فقط خاصیت ضد‌درد دارند، بلکه تورم و التهاب را نیز کاهش خواهند داد. توجه داشته باشید در بسیاری از موارد، علت دردهای مختصری که در ناحیه مفصل زانو احساس می‌شود، وارد شدن ضربه  یا انجام حرکات اشتباه بوده و  پس از گذشت مدتی با مصرف داروهای ضددرد و ضدالتهاب به تدریج این مشکل برطرف خواهد شد.

البته گاهی اوقات این دردها به دلایل دیگری مانند پارگی رباط‌‌ها و  آسیب جدی زانو ایجاد می‌شوند که نیاز به درمان جدی‌تری دارند.

زانوهایتان را بالا نگه دارید
در صورتی که می‌خواهید در خانه استراحت کنید، بهتر است برای اینکه درد مفصل زانوی شما کمی ‌تسکین پیدا کند با گذاشتن بالش زیر زانو یا میان دو زانویتان، تا حدی زانوها‌ی خود را بالا نگه دارید. قرار گرفتن زانو در سطحی بالاتر از بدن موجب می‌شود نیروی جاذبه زمین، مقدار مایعات جمع شده در بافت صدمه دیده را کاهش دهد. در نتیجه میزان ورم در این بخش از بدن کمتر خواهد شد. ضمن اینکه این کار خستگی را نیز از تن شما دور می‌کند.

ماجرای عجب شیر گزارش مجزایی را می طلبد اما مرز، موضوع این گزارش است. مرز در تعریفی ساده، خطی است كه حاكمیت دو دولت همسایه را مشخص می كند.

خط بودن مرز و مشخص شدن آن به طور دقیق، البته محصول دنیای مدرن است و تشكیل دولت ـ ملت ها. قبل از آن خطوط مرزی چندان اهمیتی نداشتند.

مرز در ایران هم محصول همین دوران مدرن است. در این 200 سال، كشورهای قدرتمند جهان و پس از آنها سازمان های بین المللی با ملاحظه وضعیت قومی، فرهنگی، نژادی و دینی و نیز با مراجعه به سابقه تاریخی و البته با لحاظ قدرت یا ضعف یك كشور خطوط مرزی را تعیین كردند و از این پس، دیگر كشورگشایی و اضافه كردن مناطقی به نقاط تحت حاكمیت كشور معنا پیدا نكرد. بویژه این كه در سند مهم و بین المللی چون منشور ملل متحد، توسل به زور هم منع شد و معین كردند تمامی اعضا در روابط بین المللی خود از تهدید به زور یا استفاده از آن علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر كشوری یا از هر روش دیگری كه با مقاصد ملل متحد مباینت داشته باشد، خودداری خواهند كرد.

در چنین شرایطی مرز ایران به كشورهای همسایه در قراردادهای جداگانه ای مورد توافق طرفین قرار گرفت. البته باید این نكته را ذكر كرد كه در برخی موارد این توافقات به عمل نیامد یا بعدها نقض شد كما این كه جنگ هشت ساله ایران و عراق هم در ظاهر دلیلی مبتنی بر یكی از معاهدات مرزی به نام معاهده الجزایر داشت.

مرزبانان ایرانی چه كسانی بودند و هستند؟

مرزبانی در ایران در ابتدای تشكیل مرزها، كاری مردمی بود. در آن زمان مردمان قبایل، عشایر و روستاها به مرزبانی مرزهای ایرانی اشتغال داشتند تا این كه با تشكیل ارتش واحد در ایران از حدود سال 1307، این كار به عهده یگان های نظامی گذاشته شد.

سال 1320 واحد اطلاعات ژاندارمری توسط افسرانی به نام كلانتران مرز، مرزبانی كشور را در دست گرفت، اما پنج سال بعد اداره مرزبانی زیر نظر وزارت كشور تاسیس و مرزبانی جزو وظایف این وزارت شد.

یك سال بعد، مرزبانی یكی از وظایف وزارت جنگ شد و از سال 42 تا 66 این وظیفه به ژاندارمری كل كشور بازگشت.

مدت كوتاهی در سال های 66 تا 69 هجری شمسی، كمیته انقلاب اسلامی مسئول مرزهای كشور بود تا این كه از سال 69 و با تجمیع كمیته، ژاندارمری و شهربانی و تشكیل نیروی انتظامی، مرزبانی هم تحت عنوان یك فرماندهی زیر نظر این نیرو قرار گرفت. به این ترتیب در تاریخ صد ساله مرزبانی در ایــران، این كار ماهیتی امنیــتی ـ نظامی داشته و از این رو به تناوب وزارت كشور و نیروهای نظامی متصدی این كار بودند.

در حال حاضر هم كه نیروی انتظامی متصدی این كار است، به نوعی ماهیت دو گانه حفظ شده زیرا نیروی انتظامی از سویی تحت نظارت وزارت كشور است و مسائل مرزی در اداره امور مرزی معاونت امنیتی و انتظامی این وزارت سامان می یابد و از سوی دیگر، نیروی انتظامی تحت نظارت ستاد كل نیروهای مسلح و فرمانده كل قواست.

در طرح جدید مرزبانی كشور هم كه با عنوان طرح تقویت مرزبانی كشور تهیه شده بود، مرزبانی همچنان به دست نیروی انتظامی بود. البته در این طرح، مساله شورای مرز به عنوان نهادی سیاستگذار و بالادستی و به عنوان شورای فرعی شورای عالی امنیت ملی هم مطرح شده بود كه مورد مخالفت شورای نگهبان قرار گرفت.

مرزبانان چه می كنند؟

برای مرزبانان می توان شرح وظایفی چند صفحه ای نگاشت. نخستین وظیفه هر مرزبان این است كه عبور و مرور از مرز را كنترل كند و ضمن تسهیل عبور و مرور مجاز، مانع رفت و آمدهای غیرمجاز شود.

غیرمجاز بودن رفت و آمد هم می تواند به دلیل عبور از مناطق غیرمجاز یا عبور از مناطق غیرمجاز باشد و هم به دلیل غیرمجاز بودن تردد این فرد (ممنوع الخروجی) و هم به دلیل عدم رعایت تشریفات اداری (مثل نداشتن گذرنامه).

مسئولیت دیگر مرزبانان این است كه علاوه بر منع عبور افراد غیرمجاز، مانع انتقال كالاهای غیرمجاز (قاچاق یا كالای ذاتا غیرمجاز مثل مواد مخدر) شوند. در عین حال حراست از مرزهای كشور در مقابل تجاوز خارجی و جمع آوری اطلاعات از وضع نیروهای خارجی و ارائه آن به مركز كشور هم از دیگر وظایف مرزبانان است.

در كنار این مسائل می توان كمك به مرزنشینان برای ارتقای وضع زندگی شان را نیز از وظایف مرزبانی دانست.

مرزبانان در این زمینه، شرایط بازارچه های مرزی، عبور و مرور مرزنشینان و اختلافات احتمالی بر سر آب و زمین كشاورزی را حل و فصل یا به مركز گزارش می كنند. در كنار این وظایف، گاهی اوقات مسائل بهداشتی هم به عهده مرزبانان است؛ جایی كه باید مانع از ورود اتباع كشور دچار بیماری خاص شوند.

داشته ها و نداشته ها

مرزبانان برای انجام دادن فعالیت های خود از امكاناتی استفاده می كنند و البته محرومیت هایی هم دارند. نخستین امتیاز مرزبانان این است كه آنها تحت شرایط لازم در قانون استفاده از اسلحه نیروهای مسلح، مجاز به استفاده سلاح های سازمانی خود هستند.

در عین حال بودجه دولتی برای احداث پاسگاه های مرزی و كنترل مرز كه در سال جاری به مجموعه 88 میلیارد تومان رسیده و نیز طرح انسداد مرزهای كشور بخصوص در مرزهای شرقی كه بودجه ای بالغ بر 557 میلیارد در سال های اخیر داشته، به عنوان دیگر ابزارهای مرزبانان است.

در ضمن باید از بودجه میلیاردی فرماندهی مرزبانی كشور و نیز حقوق حدود یك و نیم میلیونی یك افسر تازه كار در منطقه مرزی در كنار تسهیلات مسكن و... و همچنین كوتاه تر بودن مدت سربازی در مناطق مرزی (حدود شش ماه كمتر) به عنوان امتیازات این شغل نام برد.

اما اینها همه چیز نیست و حتی نیمه پر لیوان هم به این خوبی نیست. نداشتن برق، گاز و تلفن در پاسگاه مرزی كه در برخی مناطق با نداشتن آب و لزوم آوردن آب از چشمه ها و رودخانه های اطراف همراه می شود از سختی های كار مرزبانی است.

بدی آب و هوا به شكل گرما در مناطق جنوبی و شرقی و سرما در مناطق غربی و شمال غربی در كنار لزوم مبارزه با اشرار تا بن دندان مسلح و قاچاقچیان حرفه ای اسلحه و مواد مخدر، مرزبانی را به یكی از سخت ترین كارها تبدیل می كند. در مناطقی هم كه مرز آرام است؛ دوری از محیط شهری و كسل بودن كار می تواند مرزبانی را به شغل دشواری تبدیل كند.

7200 كیلومتر طول مرزهای ایران با كشورهای همسایه است؛ مرزهایی كه همیشه مثل تصویر كلیشه ای مرز، كوه و بیابان نیستند بلكه مرزهایی در دریای خزر و عمان و خلیج فارس را هم شامل می شود.

در كنار این مرزها باید از مرز فرودگاه ها مثل فرودگاه امام خمینی(ره) یاد كرد كه دریچه ورود و خروج بسیاری از افراد به كشور هستند.

در نهایت این كه مرزبانی در عجب شیر باشد یا مرز مهران یا حتی مرز هوایی فرودگاه امام خمینی(ره)؛ سختی كار، مسئولیت بالا دوری از خانه و كاشانه، بدی آب و هوا، شرایط امنیتی و جنگی و البته مسئولیت حراست از مرزهای كشور، این مناطق را شبیه هم می كند.

"و خدای تو حكم فرموده كه جز او را نپرستید و بر پدر و مادر نیكویی كنید، اگر یكی از آنان یا هر دو به سنین كهولت و سالخوردگی رسیدند، زینهار كلمه ای كه رنجیده خاطر شوند، نگویید و كمترین آزار به آنان نرسانید و با آنها با اكرام و احترام سخن بگوئید. "

سوره اسرا آیه ٢۳

***

« پیران مایه خیر و برکت زندگی بوده و وجودشان در میان جمع و خانواده همچون پیامبری  در میان امت است.»

(حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله)

دوران سالمندی مانند دوران کودکی یا جوانی ، یکی از مراحل زندگی است ، با این تفاوت که دوران کودکی و جوانی سرشار از انرژی و تلاش است ولی دوران سالمندی همراه با تحلیل قوا و کاهش میزان فعالیتهای فیزیکی می باشد.
تا قبل از این قرن ، میانگین عمر بسیار پایین بود . اما امروزه بهبود وضع تغذیه ، پیشرفتهای چشمگیر پزشکی و ارتقای سطح بهداشت ، سبب افزایش میانگین عمر گردیده است.
وجود تعداد روز افزون سالمندان در اکثر کشورها ، موجب شده که مقامات دولتی و برنامه ریزان اجتماعی ، توجه بیشتری به این مسئله ابراز نمایند و به وضع مقررات اجتماعی مطلوبتری برای آنان همت بگمارند چرا که با وجود حمایت مالی فرزندان به ویژه در کشورهای آسیایی ، هنوز هم اتکای سالخوردگان به تأمین اجتماعی بسیار است.

 جایگاه سالمندان در پرتو تعالیم اسلامی 

برخلاف فرهنگ غرب، كه وجود سالمندان را در خانواده ‏ها، زائده‏اى مزاحم می ‏پندارند و می كوشند براى آنكه آزادی هاى شخصی ‏شان محدود نشود و مزاحمى نداشته باشند، به نحوى آنان را از محیط خانه و روابط خانوادگى دور كنند و به «خانه سالمندان» بفرستند، اسلام به آنان ارج می ‏نهد و حرمت قائل است و به رعایت حقوق و احترام آنان سفارش كرده و به بهره گیرى از تجارب و افكار پخته آنان تشویق می كند.


محور وحدت 

مجموعه افراد یك فامیل، نسبت به بزرگ خاندان احترام می ‏گزارند و در كارها با آنان مشورت می ‏كنند و در اختلافات، به رأى و حكمیت و داورى آنان ارج می ‏نهند و گاهى یك سخن از سوى آنان، آتش فتنه‏ اى را خاموش می ‏سازد، یا تفرقه و كدورتى را به وفاق و همدلى و آشتى مبدل می ‏سازد.
نعمت وجود با بركت آنان، اغلب تا هستند، ناشناخته است. وقتى به جایگاه حساس و مهم و نقش كارگشاى آنان پى می‏برند كه از دست بدهند. چه بسیار اختلاف ها و قهرها و نزاع هاى خانوادگى كه پس از درگذشتِ «بزرگ خاندان» چهره نشان می ‏دهد و چه بسیار رابطه‏ ها و رفت و آمدها كه قطع می ‏شود، یا به سردى می ‏گراید، و علت آن فقط از دنیا رفتن محورى است كه مایه دلگرمى، امید، انس و معاشرت فامیل است. 

رسول خدا (ص) فرمود: «البَركة مَعَ اكابِرِكم»: بركت و خیر ماندگار، همراه بزرگترهاى شماست. در سخن دیگر فرمود: «الشّیخُ فى اَهْلِهِ كالنّبىِ فى اُمّتهِ»؛ پیرمرد در میان خانواده ‏اش، همچون یك «پیامبر» در میان امتش است.
این اشاره به همان نقش محورى، فروغ‏ بخشى، صفا آورى، هدایت و ارشاد، تجمع و الفت است كه در وجود آنان نهفته است. پس اگر بزرگترها در فامیل و خانواده، چراغ روشنی ‏بخش و محور وحدت و همدلى و عامل انس و ارتباط و رفت و آمدهاى خانوادگی ‏اند، باید این جایگاه، محفوظ بماند و مورد حراست و تقویت قرار گیرد.
 

حرمت بزرگترها 

رعایت ادب و مقتضاى حق ‏شناسى نسبت به عمرى تلاش صادقانه و ایثارها، گذشت ها، دلسوزی ها و سوختن و ساختن ها كه بزرگان از خود نشان داده‏ اند، آن است كه در خانواده‏ ها مورد تكریم قرار گیرند، عزیز و محترم باشند، به آنان بی ‏مهرى نشود، خاطرشان آزرده نگردد، به توصیه‏ ها و راهنمایی هایى كه از سر سوز و تجربه می ‏دهند، بی ‏اعتنایى نشود.
خود «بزرگسالى» و «سن بالا» در فرهنگ دینى ما احترام دارد. این سخن پیامبر خدا (ص) است: «مَنْ عَرَفَ فَضْلَ كبیرٍ لِسنّهِ فَوَقَّرَهُ، آمَنَهُ اللَّهُ تعالى مِن فَزَعِ یوم القیامة»؛ هر كس فضیلت و مقام یك «بزرگ» را به خاطر سن و سالش بشناسد و او را مورد احترام قرار دهد، خداى متعال او را از هراس و نگرانى روز قیامت ایمن میدارد.
احترام به بزرگترها و ترحم و مهربانى نسبت به كوچكترها، از دستورالعمل هاى اخلاقى اسلام است و كانون خانواده ‏ها را گرم و مصفا می ‏سازد و این، توصیه امام صادق(ع) است كه فرمود:
«لَیسَ مِنّا مَنْ لَمْ یُوَقِّرْ كبیرَنا وَ لَمْ یَرْحَمْ صَغیرنا»؛ كسى كه بزرگ ما را احترام نكند و كوچك ما را مورد شفقت و عطوفت قرار ندهد، از ما نیست.
این سخن را نیز از حضرت على(ع) به یاد داشته باشیم كه فرمود:
«یُكْرَمُ العالِمُ لِعلمه و الكبیرُ لِسِنّهِ»؛ دانشمند را به خاطر علمش و بزرگسال را به خاطر سن او، باید احترام كرد.
اگر جوانان قدر پیران را نشناسند و به جایگاه آنان حرمت ننهند، هم رشته‏ هاى عاطفى پیوندهاى انسانى از هم گسسته می‏شود، هم از رأفت و عاطفه و تجربه سالخوردگان محروم می‏شوند، هم نشانه بی ‏توجهى خود به ارزشها را امضا كرده‏ اند. حضرت على(ع) در یكى از سخنان خویش، ضمن انتقاد از اوضاع زمانه و ناهنجاریهاى رفتارى مردم، از جمله بر این دو مسأله تأكید می ‏فرماید:

1- بی ‏احترامى كوچكترها نسبت به بزرگترها

2- رسیدگى نكردن توانگران به نیازمندان:
«انّكم فى زمانٍ ... لا یُعَظِّمُ صغیرُهم كبیرَهُمْ و لا یَعُولُ غَنیُّهُم فقیرَهم»؛ شما در زمانه‏ اى به سر می‏برید كه كوچك به بزرگ تعظیم و تكریم نمى‏كند و ثروتمند، به فقیر رسیدگى نمی‏كند!

« احترام به والدین در اسلام »

تواضع در برابر والدین و احترام و اطاعت از آنان ، کمترین حقی است که والدین بر گردن فرزندان خود دارند . قرآن کریم می فرماید : 
« واخفض لهما جناح الذل من الرحمة».
« بال های تواضع خویش را در برابر آنها (والدین) از روی محبت و لطف فرود آور». 
و نیز روایاتی از اهل بیت علیهم السلام در این باب به ما رسیده است ، از جمله :
رسول گرامی اسلام فرمودند :
- یکی از صور تکریم و تعظیم ذات اقدس الهی احترام و تجلیل سالخوردگان مسلمان است.
- کسیکه پیر مسلمانی را تجلیل نماید خداوند او را از ترس روز قیامت ایمن می دارد.
- کسیکه پیران را مورد تکریم و احترام قرار ندهد از ما نیست و با ما بستگی و پیوستگی ندارد.
متأسفانه در زمان ما ، تکریم سالخوردگان کمرنگ شده و به آنان عنایت نمی شود . آیا با تمام سفارشاتی که دین مبین اسلام نسبت به تکریم والدین داشته می توان ، والدین خویش را به هنگام فرو افتادن در ورطه ناتوانی و خزان زندگی رها کرده و در غربت تنهایی گذاریم؟
سالمندان که زندگی سخت و دشوار خویش را در فراهم نمودن شرایط زندگی بهتر برای فرزندان خود گذرانده اند و به دوران پیری رسیده اند ، تنها یک آرزو دارند و آن این است که در خانه ای آرام و مملو از محبت در کنار فرزندان و نوادگان خویش ، روزهای آخر عمر را سپری نمایند.
سالمندان امروز جوانان دیروز اند ، پس بهتر است اندکی به فردای خویش نیز بیاندیشیم و سالمندان ، این اندیشه های سرشار و خاموش را تکریم نماییم چرا که تکریم بزرگان مایه برکت در زندگی است.

 انتقال فرهنگ 

از عمده ‏ترین راههاى انتقال یك فرهنگ به نسلهاى آینده، رفتار پدر و مادر و مربیان است. كودكان، آنچه را در رفتار بزرگترها ببینند، از آن الگو می ‏گیرند. احترام به بزرگترها و رعایت ادب و تكریم نسبت به سالخوردگان، اگر در عمل و رفتار ما تجلى یابد، فرزندان ما نیز، این فرهنگ را می ‏آموزند و با همین آداب و سنن بار می‏آیند. كسى كه انتظار ادب و معرفت و حق‏ شناسى از فرزندانش دارد، باید همین حالت را نسبت به پدر و مادر و بزرگترها نشان دهد، تا كوچكترها هم از او بیاموزند.
این یك سنت تاریخى و تأثیر و تأثر از اعمال و رفتار است. هر كس چیزى را درو می‏كند كه كِشته است. اگر در حدیث است كه «لا میراثَ كالادب»؛ هیچ ارثى همانند ادب نیست كه از بزرگان به فرزندان برسد، در این مورد هم مصداق می ‏یابد.
امام على(ع) فرمود:
«وَقِّرُوا كبارَكُمْ، یُوَقّرْكُمْ صِغارُكُم»؛به بزرگانتان احترام كنید، تا كوچكترها هم به شما احترام كنند.
امام صادق(ع) نیز فرموده است:
«بِّروا آباءَكم، یَبِرُّكُمْ اَبْناؤكُمُ»؛به پدرانتان نیكى كنید، تا فرزندانتان هم به شما نیكى كنند.
این دقیقاً برداشت محصول، از زراعتى است كه انسان با رفتارش در زمین دل و لوح جان كودكان انجام می دهد.
 

مهمترین درس تربیتى، آن است كه با عمل داده شود. كودكان نیز مستعدترین شاگردانی ‏اند كه «درسهاى عملى» را با دقت، از رفتار ما می ‏آموزند. اگر ما به سالمندانمان احترام نگذاریم، از خردسالان و نوجوانان چه انتظارى داشته باشیم كه با سالخوردگان و خود ما با احترام و تعظیم و تكریم، برخورد كنند؟ این ارتباط متقابل در تأثیرگذاریهاى رفتارى را نمی ‏توان نادیده گرفت. به قول معروف، اگر احترام امامزاده، توسط متولى رعایت نشود، از دیگران چه انتظارى است؟!
جاى سالمندان، پیش از آنكه در «آسایشگاه»ها و «سراى سالمندان» باشد، كانون گرم و بامحبت خانه ‏هاست، تا چراغ خانه روشن بماند و محور تجمع و الفت افراد گردند. و از اندیشه آنان نیز استفاده شود. بالاخره آنان، حاصل یك عمر، تجربه و چشیدن سرد و گرم روزگارند و می ‏توانند «مشاور» خوبى در تصمیم‏ گیریهاى زندگى باشند.

آنچه در آینه جوان بیند

یر در خشت خام، آن بیند