تبیان، دستیار زندگی

علت خواب ندیدن برخی افراد 

گروه مرتبط: دانستنیها

علت خواب ندیدن برخی افراد 

به گفته دانشمندان، در هنگام خواب بخشی از مغز مشغول مرور كردن اتفاقات رخ داده در گذشته می شود كه در این مدت فرد خواب نمی بیند.

به نقل از پایگاه خبری آسوشیتد پرس، مطالعات جدید پژوهشگران نشان می دهد در زمان خواب، هنگامی كه انسان خواب نمی بیند، مغز در حال مرور كردن اتفاقات رخ داده در گذشته است. 

بنابر این گزارش، به گفته دانشمندان این عمل باعث ماندگاری خاطرات و كمك به یادآوری اعمال و اتفاقات انجام شده در گذشته می شود. همچنین اطلاعاتی كه در مغز افراد ثبت می شود در صورتی كه خواب راحت و مناسب حاصل نشود، شانس كمتری برای ثبت شدن در مغز را دارند. 

این گزارش حاكی است؛ اگرچه در هنگام شب مرور اطلاعات یادگیری شده باعث سهولت در یادآوری آنها می شود، ولی در دراز مدت از حافظه افراد پاك می شود. 

گفتنی است؛ در صورت نداشتن خواب طولانی مدت و مناسب، خستگی های مزمن، اضافه وزن و افسردگی ایجاد می شود.

عمومی- ترجمه دكتر آزیتا لسانی*: 

وقتی خواب هستیم چه اتفاقی می‌افتد؟ كاركرد خواب چیست؟ چگونه راحت‌تر یا بهتر بخوابیم؟ 

آیا كمتر خوابیدن لازم است و می‌توان این كار را كرد؟ چگونه با بی‌خوابی مبارزه كنیم؟‌ و سؤالاتی از این قبیل برایمان جالب هستند؛ زیرا به بدن ما و ساعات عدم‌هشیاری ما نسبت به كاركرد بدن مربوط می‌شوند و ناگفته نماند كه ساعات خواب، تقریباً یك سوم عمر ما را در بر‌می‌گیرد.

به همین گونه، درجه حرارت بدن در شبانه روز با نظم خاصی در تغییر است؛ یعنی حداقل 36.7درجه سانتیگراد حوالی 6صبح ودر طول روز بالاتر می‌رود تا حوالی 5 بعد‌از‌ظهر به دمایی حدود 37.5 درجۀ سانتیگراد برسد. امروزه عقیده بر این است كه حرارت میانگین و طبیعی بدن در طول روز، 37‌درجه سانتیگراد نیست بلكه 37.2 درجه سانتیگراد است. تمامی این مكانیزم ظریف و دقیق به وسیلۀ نوعی مترونوم (ضرباهنگ ) بیولوژیك اداره می‌شود كه گاهی «‌نوسانگر داخلی» نامیده شده و در مغز و كنار غدۀ هیپوتالاموس قرار گرفته است.

این نوسانگر كه بر زمینۀ آهنگ 24 ساعته كار می‌كند، تحت‌تأثیر عوامل مختلفی است. 

بیشتر افراد بین ساعت 11- 10 شب می‌خوابند و 8-‌6 صبح بیدار می‌شوند. با این همه، نمی‌توان انكار كرد كه خواب بسیاری افراد خارج از فاز این ریتم قرار گرفته است.

اینان افراد «شب بیدار» هستند كه تا قبل از 2 صبح خوابشان نمی‌برد و افراد «صبح بیدار» كه اغلب ساعت 4یا 5 صبح از خواب برمی‌خیزند. آیا این 2گروه از خواب طبیعی خاصی بهره‌مندند؟ با بررسی مطالعاتی كه در مورد این افراد انجام شده است، جواب این سؤال منفی است ولی به‌طور ساده اینگونه به‌نظر می‌آید كه لحظه اوج هشیاری و بیداری این افراد كمی جا‌به‌جاست یعنی «زود‌خیزان» بین ساعات 3تا 4 بعد‌از‌ظهر و «شب‌نشینان» حدود 7 بعد از ظهر در اوج هشیاری و بیداری هستند.

مراحل خواب

یك شب خواب شامل دوره‌هایی است كه یكی پس از دیگری به‌دنبال هم قرار می‌گیرند و هر كدام حدود 90دقیقه طول می‌كشد و بدین ترتیب، خواب به چند مرحله یك و نیم ساعته تقسیم می‌شود كه خود به فازهای مختلف تقسیم می‌شوند.

مرحله یك یا مرحله خواب سبك

هنگامی كه در ساعت معمول می‌خوابیم، مغز ما هورمونی به نام سروتونین ترشح می‌كند كه به خواب آلودگی، خمیازه و بسته شدن چشم‌ها می‌انجامد. اگر در این لحظه به بستر برویم، به راحتی خوابمان می‌برد.

این مرحله بسیار كوتاه و مشخصه آن چنگ شدن ضعیف عضلات و گاهی لرزش‌های خفیف عضلانی است در حالی كه بر عكس، نبض و تنفس آرام و بسیار منظم می‌شوند و دمای بدن كاهش می‌یابد. در این لحظه، هنوز در رؤیا نیستیم فقط چند تصویری از ذهن ما می‌گذرند و كمترین صدایی ما را بیدار می‌كند.

مرحله دوم كه بسیار طولانی‌تراست، مرحله بینابینی است كه بین مرحله خواب سبك (‌مرحله یك‌) و خواب آرام عمیق (‌مرحله سه‌) است. فعالیت مغز و حواس بدن در این مرحله كاهش می‌یابد و هنوز هم با صدایی از خواب می‌پریم.

‌مرحله سوم یا مرحله خواب آرام عمیق و كاملا ماندگار

‌در این مرحله، از دنیای بیرونی كاملاً فارغ هستیم و بیدار كردن ما كاری دشوار است. عضلات كاملاً شل، دمای بدن پایین و تنفس آرام و منظم است. در این مرحله است كه تنش‌های خواب مانند حركات غیرارادی یا راه رفتن در خواب ممكن است رخ دهند.

مرحله چهارم یا «خواب متناقض»، جالب‌ترین مرحله خواب است. در عین این كه بدن در ظاهر كاملا راحت است و همانند مرحله قبل، عضلات شل هستند، با این همه، حركات مغز تشدید می‌شود. زیر پلك‌های بسته، چشمان حركاتی سریع دارند و نبض و تنفس نامنظم می‌شوند.

اگر شبی عادی را در نظر بگیریم، این مرحله 20 درصد از كل زمان خواب را شامل و با تاریكی شب، مدت آن نیز طولانی می‌شود. دوره‌های آغازین این مرحله بسیار كوتاه هستند ولی دوره‌های پنجم و ششم آن هر كدام بیش از 20دقیقه طول می‌كشند. این بدین معناست كه هرچه بیشتر بخوابیم، بیشتر خواب می‌بینیم و بالعكس. حال اینكه، بعضی از ما برای مواجه نشدن با برخی مسائل روزانه و یا به دلایل دیگر، به‌طور آگاهانه یا غریزی، تمایل نداریم از خواب بیدار شویم حتی اگر تمام شب را به‌طور تمام و كامل خوب خوابیده باشیم.

با این توصیه‌ها، صبح‌ها راحت‌تر بیدار می‌شویم: اولین نكته این است كه زنگ ساعت ما ملایم باشد. بدن ما تمام شب را در آرامش به سر برده است، پس اجازه دهیم روز را با آرامش از سر گیرد. نكته دیگر اینكه بلافاصله پس از برخاستن، دوش آب سرد نگیریم. 

اگر عقیده شما این است كه اینگونه روزتان بهتر آغاز می‌شود، بدن شما با این امر موافق نیست! پس مطیع آن باشید. ببینید گربه‌ها برای بازیافتن نرمی و انعطاف بدن چگونه خود را كش و قوس می‌دهند! پس اگر لازم است، چند دقیقه‌ای زودتر بیدار شوید تا روز را با آرامش آغاز كنید.

یافتن جهت‌های جغرافیایی را جهت‌یابی گویند. جهت‌یابی در بسیاری از موارد کاربرد دارد. برای نمونه وقتی در کوهستان، جنگل، دشت یا بیابان گم شده باشید، با دانستن جهت‌های جغرافیایی، می‌توانید به مکان مورد نظرتان برسید. 

 جهت‌ یابی با ستارهٔ قطبی 

 از آن‌جا که ستاره‌ها به محور ستاره‌ قطبی در آسمان می‌چرخند، در نیم‌کرهٔ شمالی زمین ستارهٔ قطبی با تقریب بسیاری خوبی (حدود ۰٫۷ درجه خطا) جهت شمال جغرافیایی (و نه شمال مغناطیسی) را نشان می‌دهد؛ یعنی اگر رو به آن بایستیم، رو به شمال خواهیم بود. 

  

برای یافتن ستارهٔ قطبی روش‌های مختلفی وجود دارد: 

به وسیلهٔ مجموعه ستارگان «دبّ اکبر»: صورت فلکی دبّ اکبر شامل هفت ستاره‌است که به شکل ملاقه قرار گرفته‌اند: چهار ستاره آن تشکیل یک ذوزنقه را می‌دهند، و سه ستارهٔ دیگر مانند یک دنباله در ادامه ذوزنقه قرار گرفته‌اند. هر گاه دو ستاره‌ای که لبهٔ بیرونی ملاقه را تشکیل می‌دهند (دو ستارهٔ قاعده کوچک ذوزنقه؛ لبهٔ پیالهٔ ملاقه؛ محلی که آب از آن‌جا می‌ریزد) را [با خطی فرضی] به هم وصل کنیم، و پنج برابر فاصله میان دو ستاره، به سمت جلو ادامه دهیم، به ستاره قطبی می‌رسیم. 

به وسیلهٔ مجموعه ستاره‌های «ذات‌الکرسی»: صورت فلکی ذات‌الکرسی شامل پنج ستاره است که به شکل W یا M قرار گرفته‌اند. هرگاه (مطابق شکل) ستارهٔ وسط W (رأس زاویهٔ وسطی) را حدود پنج برابرِِ «فاصلهٔ آن نسبت به ستاره‌های اطراف» به سوی جلو ادامه دهیم، به ستارهٔ قطبی می‌ رسیم. 

نکات 

صورت‌های فلکی ذات‌الکرسی و دبّ اکبر نسبت به ستارهٔ قطبی تقریباً روبه‌روی یکدیگر، و دور ستاره قطبی خلاف جهت عقربه‌های ساعت می‌چرخند. اگر یکی از آن‌ها پشت کوه پنهان بود، با دیگری می‌توان ستارهٔ قطبی را یافت. فاصلهٔ هر کدام از این دو صورت فلکی تا ستارهٔ قطبی تقریباً برابر است. 

اگر برای یافتن ستاره‌ها در آسمان از نقشه ستاره‌یاب (افلاک ‌نما) استفاده می‌کنید، به‌خاطر داشته باشید که ستاره‌یاب‌ها موقعیت ستاره‌ها را در زمان، تاریخ و موقعیت جغرافیایی (طول و عرض جغرافیایی) خاصی نشان می‌دهند. 

هر چه از استوا به سوی قطب شمال برویم، ستارهٔ قطبی در آسمان بالاتر (در ارتفاع بیشتر) دیده می‌شود. یعنی ستارهٔ قطبی در استوا (عرض جغرافیایی صفر درجه) تقریباً در افق دیده می‌شود، و در قطب شمال(عرض جغرافیایی ۹۰ درجه) تقریباً بالای سر (سرسو، سمت‌الرّأس، رأس‌القدم) دیده می‌شود. بالاتر از عرض جغرافیایی ۷۰ درجه شمالی عملا نمی‌توان با ستارهٔ قطبی شمال را پیدا کرد. 

جهت یابی های دیگری هم برای استفاده در شب وجود دارند مانند جهت یابی با هلال ماه و خوشه ی پروین و خزه ها گلسنگ ها و قبله و..... 

منبع:www.noojum.com

فکر می‌کنید چقدر ظرفیت دارید؟

براساس تعالیم اسلامی ، فردی از دانش بهره‌مند گردیده است که قدرت ارزیابی ظرفیت خود را داشته باشد. عدم امکان ارزیابی ظرفیت روانی و موفقیت کلی فرد در جهان ، نشانه جهل تلقی شده است . 

● مقدمه 

اصل لزوم توجه به ظرفیت روانی و عوامل تقویت کننده و محدود کننده آن از جمله اصول بهداشت روانی و روان درمانی است که می‌توان از متون اسلامی کشف نمود. در آموزش‌های اسلامی ، ظرفیت‌های روانی به ظرف‌های عادی تشبیه گردیده است و چنین آموزش داده می‌شود که بهترین ظرفیت آن است که گنجایش بیشتری داشته باشد. در تعبیر دیگری افراد بشر بر حسب ظرفیت روانی و میزان بازدهی به معادن طلا و نقره تعبیر شده‌اند. و اصولا میزان تعقل را برحسب گنجایش ظرفیت روانی می‌دانند. 

● ارزیابی ظرفیت روانی خود 

براساس تعالیم اسلامی ، فردی از دانش بهره‌مند گردیده است که قدرت ارزیابی ظرفیت خود را داشته باشد. عدم امکان ارزیابی ظرفیت روانی و موفقیت کلی فرد در جهان ، نشانه جهل تلقی شده است. در حقیقت موفقیت فردی و اجتماعی هر فرد بر حسب ظرفیت روانی او مشخص می‌گردد و انسان ایده‌آل کسی است که موقعیت فردی و اجتماعی خود را بر حسب میزان ظرفیت روانی خویش ارزیابی نماید. 

● آیا هر لحظه ظرفیت انجام هر کاری را داریم؟ 

هر فردی به میزان ظرفیت و قدرت عملی خویش در مقابل خداوند مسئول است و هرکس باید این ظرفیت و عوامل رشد و موانع محدودیت‌زای آن را کشف کرده و برای رشد آن تلاش کند. وضع روانی انسان طوری است که در بعضی اوقات برای فعالیت آمادگی دارد و در بعضی مواقع دچار خستگی می‌شود. امام علی علیه‌السلام بر این مساله تاکید می‌نماید که تنها در موقعی اقدام به کار و فعالیت و امور فکری نماییم که تمایلی نسبت به انجام آنها داشته باشیم. زیرا اگر روان انسان مجبور شود، حالت کوری پیدا می‌نماید و قادر به انجام کار نیست. در امور عبادی نیز وضع به همین کیفیت است. 

● آیا ظرفیت روانی فرد ، قابل تغییر است؟ 

پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نقش علم و حکمت را در شاداب نمودن روان انسان چون باران در زمین می‌داند. علوم مختلف ، قدرت تقویت و توسعه ظرفیت روانی را دارند و هر ظرفی در اثر مظروف خود دچار محدودیت می‌گردد، جز روان انسان که در اثر اضافه شدن علم ، توسعه بیشتری پیدا می‌نماید. 

بر اساس نتایج حاصل از افزایش ظرفیت روانی ، این حالت همواره مورد تقاضای پیامبران ، از خداوند بوده و از او خواسته‌اند که به آنها قدرت تحمل عطا فرماید. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم تصریح می‌نماید که قدرت شخص به میزان کنترل خود به هنگام خشم بستگی دارد. به این ترتیب حلم و بردباری نشانه ظرفیت روانی و قدرت بدنی بالا و خشم و غضب نشانه ضعف ظرفیت روانی است. راه اساسی افزایش ظرفیت روانی ، پذیرش توحید است. 

● آیا همه ظرفیت روانی برابر دارند؟ 

انسان باید همواره به این اصل توجه داشته باشد که ظرفیت افراد ، کاملا متفاوت است و روش برخورد آنها با مسائل ، بسته به میزان ظرفیت آنهاست. بر اساس این واقعیت است که پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم اعلام می‌دارد که ما پیامبران ماموریم که با مردم به اندازه خردشان سخن گوییم. علی علیه‌السلام بهترین وسیله را که برای کنترل انسان توصیه می‌نماید، کنترل زبان است و در جای دیگر سفارش می‌نماید که در صورتی که حلیم نیستی ، خود را بردبار نشان بده و به بردباری وادار. 

● عوامل موثر در ظرفیت روانی 

تحقیقات و مطالعات گسترده نشان می‌دهد که ظرفیت روانی هر فرد تحت تاثیر سه عامل زیر قرار دارد: 

۱) سلامت و قدرت جسمی 

۲) میزان هوش 

۳) تجربیات تکاملی 

یعنی وقتی فرد در سلامت جسمی کامل قرار دارد، ظرفیت روانی او ، بیشترین حد ممکن خود است. میزان هوش بطور مستقیم با ظرفیت روانی ارتباط دارد. تجربیات تکاملی که فرد در طول زندگی خود از خانواده ، مدرسه ، اجتماع و مذهب ، شغل و... فرا می‌گیرد، در میزان ظرفیت روانی او موثرند. 

● کاربرد اصل ظرفیت روانی در روان درمانی 

استفاده‌ای که از این اصل در روان درمانی فردی و گروهی می‌شود این است که ، نتیجه عملی تمام اصول رشد ، به صورت افزایش ظرفیت روانی بروز خواهد کرد و هرگونه اشکال یا اختلال در آنها با کاهش این ظرفیت. افزایش ظرفیت روانی را می‌توان به عنوان عامل اصلی در پیشگیری از اختلالات روانی واکنش تلقی کرد. در درمان اختلالات عضوی نیز پس از فروکش کردن دوره حاد بیماری باید با ارزیابی شخصیت بیمار و بررسی مدارهای اساسی زندگی ، او نسبت به افزایش ظرفیت روانی اقدام و عوامل محدود کننده ظرفیت را از بین برد.

● نقش مذهب در جلوگیری از اختلالات روانی 

آموزش‌های مذهبی اصیل ، می‌توانند به عنوان محرکی امیدبخش در زندگی فردی و اجتماعی وارد عمل شوند و با افزایش تحمل فرد به مشکلات و ناراحتی‌های زندگی ، از بروز واکنش‌های بیمارگون و افراطی در مقابل رویدادها جلوگیری نمایند. به عنوان مثال: فکر ، تمایل و اقدام به خودکشی را که ناشی از محدودیت ظرفیت روانی می‌باشد، به طور کامل کنترل نموده و فرد را از پناه بردن به الکلیسم و مواد مخدر و اختلالات مشابه باز می‌دارند. 

آیا تا به حال پیش آمده، مراسم سالگردی را مثل، توّلد یا ازدواج و ... فراموش کنید؟ حافظه ی ما کاملاً با حواسّ مختلف بدن ما، رابطه ای وابسته و مستقیم دارد، شاید یک بوی عطر یا صدایی، یادآور سالهای کودکی یا اتّفاقی در آن زمان شود. همانطور که طبق تحقیقات و مطالعات، اسرار این ارتباط بررسی و کشف شده است، برای مثال، برای درمان بیماری فراموشی موقت، بهترین راه، قرارگرفتن بدن و حواسّ آن، در همان حالت اتّفاق یا حادثه ناگوار قبل است، تا فرد از فراموشی خارج شود. (برای مثال، اگر شخصی در اثر حادثه ای مثل آتش سوزی حافظه ی خود را از دست داده باشد، در صورتی که این صحنه بطور صوری در مقابل چشمان وی قرار گیرد و همان حسّ چند سال پیش به او دست دهد، کلّ حافظه وی برمی گردد.) 

خواص طبی نماز

 

 

 

 

برخی از کارشناسان معتقدند نماز خواندن تنها غذای روح انسان نیست , بلکه جسم انسانها را نیز تقویت می کند

 و آنها را در مبارزه با مشکلات روزمره یاری می دهد . وقتی چشمها در حالت نماز ثابت می ماند جریان فکر هم

 خود به خود آرام شده و در نتیجه تمرکز فکر افزایش می یابد. ثابت ماندن چشم باعث بهبود ضعف و نواقصی مانند

 نزدیک بینی می شود و به لحاظ روانی این حالت باعث افزایش مقاومت عصبی فرد شده و بیی خوابی و افکار نا

 آرام را از انسان دور می کند.

ایستادن در حالت نماز باعث تقویت حالت تعادلی بدن شده و قسمت مرکزی مخچه که محل کنترل اعمال و حرکات

 ارادی است را تقویت می کند و این عمل باعث می شود فرد با صرف کمترین نیرو و انرژی به انجام صحیح حرکات

 بعدی بپردازد. نماز قسمت فوقانی بدن را پرورش داده و ستون مهره ها را تقویت کرده و آن را در حالت مستقیم

 نگاه می دارد. تقویت احشاء و ماهیچه های شکم , حفظ سلامت دستگاه گوارش و رفع یبوست مزمن سوء

 هاضمه و بی اشتهایی از دیگر خواص نماز خواندن و رکوع در نماز است.

 کارشناسان می گویند در حالت رکوع ماهیچه های اطراف ستون مهره ها منبسط می شود کخ در متعادل و آرام

 کردن سمپاتیک موثر است.

 مدت زمان خواندن ذکر رکوع نیز باعث تقویت عضلات صورت و گردن ساق پا و رانها می شودو به این ترتیب به

 جریان خون در قسمتهای مختلف بدن سرعت می بخشد.

تنظیم متابولیسم بدن فراهم نمودن زمینه از بین رفتن اکثر بیماری ها از بدن , کمک به افزایش حالت استواری و

 استحکام مغز و بهبود ناراحتی های تناسلی و نارسایی های تخمدان از دیگر خواص رکوع در نماز است.

سجده نیز ستون مهره های بدن را تقویت کرده و دردهای سیاتیک را آرام می کند. سجده علاوه بر از بین بردن

 یبوست و سوء هاضمه ,پرده دیافراگم را تقویت کرده و به دفع مواد زاید بدن به دلیل فشرده شدن منطقه شکمی

 کمک می کند.

سجده همچنین باعث افزایش جریان خون در سر شده که این امر با تغذیه این غدد باعث حفظ شادابی , زیبایی و

 طراوت پوست می شود.

حالات سجده به واسطه باز شدن مهره ها از یکدیگر باعث کشیده شدن اعصابیکه قسمتهای مختلف بدن را به

 مغز وصل می کند,شده و این  اعصاب را در یک حالت تعادلی قرار می دهد که این عم برای سلامت انسان

 بسیار حائز اهمیت است

سجده باعث آسودگی و آرامش در فرد شده و عصبانیت را تسکین می دهد. استحکام بخشیدن و تقویت عضلات

 پاها و ران ها , کمک به نفخ معده و روده  , بهبود فتق  , از خواص نشستن بعد نماز است.

روشن است که نماز فلسفی خاص خود را دارد که معراج مومن و مایه ی قرب به حق است و آن را باید فقط برای

 خداوند تعالی خواند و نه به انگزه فواید و آثاری از این دست, ولی آگاهی از این دست نظرات علمی نیز می تواند

 برای برخی مفید باشد.