تبیان، دستیار زندگی

پیش گامان شهادت (1)

معاویه بمرد و پسرش یزید به جایش نشست. یزید، زیركى پدر را نداشت. او گمان مى كرد، حكومت كردن، در عیش و نوش و باده گسارى به سر بردن و بر آوردن خواهش دل است.
با مردم باید خشونت و زبرى رفتار كرد و با زندان و شكنجه و اعدام، آرام ساخت. در منطق یزید، معناى كشوردارى و ایجاد امنیت، همین بود و بس.
مسلمانان، حكومت یزید را خوش نداشتند. یزید را مى شناختند و پدرش را نیز مى شناختند. خبر به كوفه رسید، كه حسین (ع) از بیعت یزید، سر باز زده و به مكه رفته است.
كوفیان به جنب و جوش افتادند و نفرت خود را از حكومت یزید، به حسین اعلام داشتند. نامه ها نوشتند، طومارها فرستادند و حضرتش را براى رهبرى به كوفه دعوت كردند.
كوفه، مركز حكومت على (ع) پدر حسین بود. شایسته دانستند كه مركز حكومت حسین گردد و پسر، جاى پدر بنشیند.
گویند شماره نامه هایى كه از كوفه براى حسین (ع) فرستاده شد، به دوازده هزار رسید.
حسین (ع) كوفه را دیده بود، و مردمش را مى شناخت و مى دانست كه قابل اعتماد نیستند، وفا ندارند؛ از گفتارشان تا رفتارشان هزاران فرسنگ راه است.
رفتار كوفیان را با پدرش على (ع) دیده بود، با برادرش امام مجتبى (ع) دیده بود. با حكومت هاى وقت، دیده بود. مى دانست، سخنان آن ها، پشتوانه ندارد، روز، سخنى مى گویند، شب بر خلافش گام بر مى دارند. در برابر زور، تسلیم مى شوند و در پیش گاه عدل، طغیان كرده، سركشى مى كنند. آنان نوكر قدرتمند، از هر سو كه باد قدرت وزیدن گیرد، بدان سو مى دوند و در برابر زور، گردن خم كنند. گاه گاه در میانشان، مردمى با ایمان یافت مى شود، ولى خارستان با یكى دو گل، گلستان نمى گردد.
حسین (ع) عزم شهادت داشت و آبیارى درخت پژمرده اسلام را، با خون پاك خود مى دانست. سفر كوفه، راه شهادت بود و كربلا، كوى شهادت و حكومت یزید، وقت شهادت. پیش از آن كه، به سوى كوفه رود، مسلم را به نمایندگى خود، از مكه به كوفه فرستاد.
مسلم
مسلم، پسر عموى حسین (ع) بود، مردى بزرگوار و دلیر و دانشمند و اهل تقوا و فضیلت بود. حسین، تنى چند از یاران خود را، در خدمت مسلم روانه ساخت و او را به تقوا و رازدارى و مهربانى سفارش فرمود و از مسلم خواست كه وضع سیاسى و نظامى كوفه را، براى وى بنویسد. آن گاه، نامه اى كوتاه براى كوفیان نوشت و همراه مسلم فرستاد. نامه چنین بود:
((برادرم و پسر عمویم، مسلم را به سوى شما فرستادم. كسى كه مورد اعتماد من است و بدو اطمینان دارم و وى را سپردم كه وضع شما را، براى من بنویسد. به جان خودم سوگند، رهبر، كسى است كه حق را اجرا كند)).
مسلم، در نیمه دوم ماه رمضان، از مكه بیرون رفت و از مدینه گذر كرد و در مسجد پیغمبر نماز خواند و با كسان خود، وداع كرد و راهى كوفه گردید.
مسلم، دو راهنما با خود برداشت؛ چون بیراهه را برگزید. كاروان كوچك به راه افتاد. راهنمایان، راه را گم كردند و همراهان را به بیابانى خشك و بى آب و گیاه، دچار ساختند. تشنگى بر همه چیره شد و رهنمایان را تلف كرد، و در دم مرگ، راه را نشان دادند. مسلم و یاران توانستند خود را به آب برسانند و از تشنگى جان سالم به در برند. مسلم، براى حسین (ع)، نامه اى بدین گونه نوشت:
از مدینه بیرون شدم. دو راهنما با خود برداشتم. راه را گم كردند و تشنگى، بر همه چیره گردید. آن دو بمردند و ما در دم واپسین به آب رسیدیم. من این پیش آمد را به فال بد گرفتم.
پاسخ حسین (ع) چنین بود:
((برو به سوى مقصدى كه تو را فرستادم)).
مسلم، اطاعت كرد و به سوى كوفه روان شد، و در آن جا، در خانه مختار، منزل گزید. كوفیان، گروه گروه، به دیدن مسلم مى آمدند و مسلم، نامه حسین (ع) را بهر ایشان مى خواند. آنان گوش مى دادند و مى گریستند. گریه از مهر و از شوق بود.
بزرگان و سخنوران با ایمان، هم چون عابس شاكرى و حبیب اسدى، آمادگى خود را براى جان بازى در ركاب حسین (ع) اعلام داشتند.
بیعت آغاز شد؛ شماره بیعت كنندگان به هیجده هزار تن رسید و نام ها در دفتر ثبت گردید.
مسلم، براى حسین نامه نوشت و بیعت آن ها را گزارش داد و تقاضا كرد هر چه زودتر به كوفه آید؛ چون مردم مشتاقانه آرزومند زیارتش هستند.
نامه را به وسیله عابس براى حسین (ع) فرستاد و پس از چند روزى نقل مكان كرد. از خانه مختار)) به خانه هانى رفت و آن جا را پایگاه قرار داد.
نعمان، امیر كوفه بود. پس از آن كه از اقدامات مسلم آگاه شد، از قصر به زیر آمد0 (قصرش را دارالاماره مى نامیدند) و به میان مردم كوفه شد و سخن گفت و تهدید كرد و از طغیان و سر كشى بر حذر داشت، ولى نرمش در گفتار را از دست نداد. روش امیر كوفه را دوستان یزید نپسندیدند، آن ها مى خواستند به خشونت پردازد، به یزید گزارش دادند: امیر كوفه، در برابر مسلم ناتوان است و یا ناتوانى نشان مى دهد.
یزید، ابن زیاد را امیر كوفه گردانید. وى امیر بصره بود، یزید، امارت كوفه را نیز به حكومت او ضمیمه كرد. ابن زیاد، از بصره حركت كرده، به كوفه آمد و زمام شهر را در دست گرفت.
شب هنگام، امیر جدید وارد كوفه شد. بر چهره، لثام بسته بود و جامه هایى هم چون جامه حسین (ع) بر تن داشت. مردم كوفه حسینش پنداشتند و بدو خوش آمد گفتند. به كاخ امارت كه رسید، امیر كهنه نیز، وى را حسین پنداشت، و در كاخ را بر وى ببست و راهش نداد.
امیر نو، فریاد كشید: در را باز كن!
نعمان، صداى ابن زیاد را بشناخت و در را باز كرد.
كوفیانى كه در پیرامونش بودند نیز، وى را بشناختند و از گردش پراكنده شدند و خبر را در كوفه پخش كردند.
ابن زیاد، نخست به جست و جوى مسلم پرداخت تا از جاى گاه مسلم آگاه شد. هانى، میزبان مسلم را دستگیر كرد و چوب زد و در بند كشید.
مسلم، مجبور شد عكس العمل نشان دهد. بیعت كنندگانى كه در دسترس ‍ بودند، گرد آورده، براى نجات هانى به كاخ هجوم برد.
ابن زیاد، در كاخ متحصن گردید، ولى تحصنش طولى نكشید؛ چون یاران مسلم بى وفایى كردند و از گرد او پراكنده شدند!
مسلم، یكه و تنها ماند و سرگردان در كوچه ها همى رفت، تا به در خانه اى رسید كه زنى بر در ایستاده بود. مسلم از وى آب خواست. طوعه برفت و آب آورد. مسلم بنوشید و باز همان جا بایستاد، طوعه سبب پرسید.
مسلم حال خود باز گفت. زن با ایمان، وقتى كه مسلم را بشناخت، به درون خانه برد و به خدمت گزارى پرداخت. دیرى نپایید كه بلال، پسر طوعه، به خانه بازگشت، و مادر، وجود مهمان گرامى را از پسر پنهان داشت. ولى پسر از خدمت هاى مادر، به وجود مهمان پى برد. بامدادان به سوى كاخ رفت و گزارش داد.
ابن زیاد، محمد اشعث را با عده اى سرباز، براى دستگیرى مسلم فرستاد.
مسلم در خانه طوعه بود كه بانگ سم ستوران و شیهه اسبان را شنید و دانست كه براى دستگیرى او آمده اند. آماده دفاع شد و از خانه بیرون آمد و به جنگ پرداخت. جنگیدن در كوچه هاى تنگ و پر پیچ و خم كار آسانى نیست. به ویژه كه مسلم، از پس و پیش، مورد حمله قرار گرفت و كوچه ها، براى وى ناشناخته بود!
كوفیان نیز، هم چون بلال پسر طوعه، از وى پذیرایى كردند! از بام ها به سنگ باران پرداختند! دسته هاى نى را آتش زده، به سوى مسلم پرتاب مى كردند!
مسلم كه از مرگ، هراس نداشت، مردانه مى جنگید و دلیرانه به كارزار مى پرداخت. گاه دشمن را مى گرفت و بر پشت بام پرتاب مى كرد، گاه به جلو مى تاخت و حمله مى كرد، گاه به عقب بر مى گشت و دفاع مى كرد و فریاد مى كشید:
سوگند مى خورم كه جز با آزادگى كشته نشوم.
پیكر مسلم از زخم شمشیر و نیزه آغشته به خون گردید. ولى مسلم، نبرد مى كرد، تنش از آتش نى ها مى سوخت و مسلم نبرد مى كرد. سنگ ها پیكرش را مى دریدند و مسلم نبرد مى كرد. گویند 35 تن را به خاك هلاك انداخت.
محمد اشعث فریاد مى كشید: مسلم تو در امان هستى، چرا بیهوده جنگ مى كنى و خود را به كشتن مى دهى. مسلم نبرد مى كرد.
شمشیر دیگر بكیر، بر چهره مسلم فرود آمد و لب بالا را قطع كرد و بر لب زیرین رسید. مسلم نبرد مى كرد. مسلم بر بكیر حمله كرد و شمشیرى بر فرقش نواخت و دومین 1ربت را بر شانه اش فرود آورد. نزدیك بود، كارش ‍ را بسازد كه كوفیان از چنگ مسلم نجاتش دادند.
مسلم تا رمقى بر تن داشت، به جنگ ادامه داد. هنگامى كه خسته و ناتوان شد و كوفته و بى جان گردید، به دیوار خانه اى تكیه داد. چون قدرت ایستادن نداشت، كوفیان اسیرش ساختند و بر استرى سوارش كردند و به سوى كاخش بردند.
مسلم، در راه مى گریست. یكى بدو گفت: چرا گریه مى كنى؟! كسى كه در راه برانداختن حكومتى گام بر مى دارد، باید آماده چنین روزى باشد.
مسلم گفت: به خدا سوگند، براى خود نمى گریم و از كشته شدن، زارى نمى كنم. من براى حسین مى گریم كه به زودى بدین جا خواهد آمد و این مردم با او چه خواهند كرد؟!
پس، به محمد اشعث روى كرده، گفت:
اى بنده خدا! مى دانم كه تو قدرت ندارى، از امانى كه زه من دادى دفاع كنى. اینان مرا خواهند كشت. مى بینم كه حسین (ع) امروز و فردا به كوفه خواهد آمد و گریه من از این است. آیا خبر دارى؟!
آیا مى توانى، كسى را بفرستى كه از زبان من به حسین (ع) بگوید: سرور، بازگرد، به كوفیان اعتماد مكن، اینان همان هایى هستند كه پدرت، از دستشان، آرزوى مرگ مى كرد. مردم كوفه، به تو دروغ گفتند. پیك تو نیز بگوید. وقتى مسلم این سخنان را مى گفت كه در دست دشمن اسیر بود و تا شب كشته مى شد.
محمد اشعث گفت:
به خدا سوگند، این كار را خواهم كرد و به امیر خواهم گفت: من به تو امان داده ام.
محمد به قول خود وفا كرد و پیكى فرستاد و پیام مسلم را به پیشوا رسانید و به ابن زیاد گفت: من به مسلم امان داده ام.
ابن زیاد گفت: تو را نفرستاده بودم كه امان دهى، تو را فرستاده بودم كه دستگیر كنى. مسلم به در كاخ كه رسید، كوزه آبى دید و آب خواست.
نانجیبى گفت:
این آب را كه مى بینى، بسیار سرد است و تو قطره اى از آن را نخواهى نوشید، تا از سرخ جوش جهنم بنوشى!
مسلم پاسخ داد:
تو، براى نوشیدن سرخ جوش جهنم، سزاوارترى.
پس، به دیوار تكیه داد و بنشست. مردى برایش آب آورد. مسلم جام را بگرفت و تا خواست بنوشد، جام پر از خون گردید. جام دگرى آوردند، باز پر از خون شد، چون از لب بریده خون جارى بود. سومین جام را كه بر لب نهاد، دندان هاى پیشین، در جام بیفتاد.
مسلم گفت:
خداى را حمد مى كنم كه سرنوشت مرا لب تشنه كشته شدن قرار داد.
مسلم را به درون كاخ بردند. مسلم، براى امیر كوفه احترامى نگذارد. افسر گارد بدو اعتراض كرد.
ابن زیاد گفت: كارى نداشته باش، او كشته خواهد شد!
مسلم گفت: مى خواهم وصیت كنم.
به سرنشینان مجلس امیر كوفه، نظرى افكند. عمر سعد را كه از قریش بود، براى وصیت برگزید.
عمر، در آغاز، نپذیرفت كه وصى مسلم شود، ولى پس از موافقت ابن زیاد، قبول كرد كه وصیت را به كار بندد. مسلم را به جایى كه از دیدگاه ابن زیاد پنهان نبود، ببرد و بنشانید و به وصیت گوش داد.
وصیت مسلم چنین بود:
1. هفتصد درم، در كوفه بده كارم، پس از كشته شدن من، زره مرا بفروش و قرض مرا بده.
2. بدن مرا، از ابن زیاد بگیر و به خاك سپار.
3. كسى را نزد حسین (ع) بفرست، تا به حضرتش بگوید كه باز گردد و به كوفه نیاید و این راز را پوشیده دار. ولى عمر، چاپلوسى كرد و راز را نزد ابن زیاد فاش ساخت!
ابن زیاد گفت:
هر چند مسلم خیانت نكرد، ولى به خیانت كارى اعتماد كرد!
در این جا دو چهره در برابر هم قرار گرفتند: چهره مردانگى و فضیلت، چهره نامردى و خیانت؛ مسلم و عمر سعد.
مسلم، دو ماه و اندى در كوفه مانده بود، سالار بود، سرور بود، مهمان بود، عزیز بود، گرامى بود. مى خواست پس از مرگ هم عزیز باشد و كشته اش به روى زمین نماند و به خاك سپرده شود. پول بسیارى به حضورش آورده بودند و براى خرید سلاح و جمع آورى ابزار جنگ مصرف كرده بود، درمى از آن ها را به مصرف شخصى نرسانیده بود و براى نیازمندى خود، وام گرفته بود.
در دم مرگ از وفادارى با پیشواى خود، دست بر نداشت و آن چه توان داشت در راه خدمت به آن حضرت به كار برد، تا صرف اداى وظیفه نباشد و از جان و دل بكوشد.
عمر سعد، با آن كه از قریش بود و با مسلم از یك ایل و تبار بودند، و عرب از تعصب قبیله اى از برخوردار است، به مسلم خیانت كرد. نخست، وصیت را نپذیرفت، مبادا امیر كوفه را خوش نیاید. سپس بدون آن كه از وى بپرسند مسلم چه گفت، راز را فاش ساخت و این خیانتى بود به انسانیت و تملقى بود به امیر كوفه و چاپلوسى نسبت به دستگاه حاكمه!
مسلم را چنین محاكمه كردند:
ابن زیاد: به مسلم روى كرده، گفت:
پسر عقیل! به كوفه آمدى و میان مردم شكاف انداختى و همه را به هم ریختى!
مسلم پاسخ داد:
چنین نیست. من براى چنین كارى نیامدم. مردم این شهر كه از حكومت ظلم و ستم به ستوه آمده بودند، حكومتى كه نیك مردان و پارسایانشان را كشته بود و خون ها ریخته بود و رفتار كسرى و قیصر را پیش گرفته بود. من آمدم، تا عدل را بر پا كنم و مردم را به سوى قرآن دعوت كنم.
ابن زیاد گفت:
اى فاسق! تو را بدین كارها چه كار، تو همان كسى هستى كه در مدینه شراب خواره بودى و مى گسارى مى كردى!
مسلم گفت:
تا كنون من، لب به شراب نیالوده ام و جامه به مى نزده ام. خدا مى داند كه تو دروغ مى گویى، من چنین كسى نیستم. شراب خواره، كسى است كه دستش ‍ تا مرفق، در خون مسلمانان بى گناه فرو رفته، آدم ها كشته، خون ها ریخته، با مردم ستیزه جویى كرده، خیانت كرده و پشیمان نیست! چنان مى نشیند و به لهو و لعب مى پردازد و بى تفاوتى نشان مى دهد، گویى گناهى نكرده و جنایتى مرتكب نشده است!
ابن زیاد گفت:
دلت مى خواست به منصبى برستى و امارتى حایز شوى، ولى خدا نخواست و تو را شایسته ندید!
مسلم پرسید:
پس شایسته آن منصب كیست؟
ابن زیاد:
امیرالمؤ منین یزید!
مسلم:
خدا مى داند شایسته كیست و مردم هم مى دانند و تو مى پندارى كه از آن بهره اى دارى؟!
ابن زیاد: گمان مى كنى كه حكومت از آن شماست؟!
مسلم: گمان نیست، یقین است.
ابن زیاد: تو را طورى بكشم كه تا كنون، در اسلام، كسى ندیده باشد!
مسلم: تو شایسته هستى كه از این جنایت ها بكنى و این گونه بدعت بگذارى! كار تو خون ریختن است! گوش و بینى بریدن است! پلیدى كردن است، پاكان را سرزنش نمودن!
ابن زیاد امیر، در برابر منطق مسلم اسیر، شكست خورد و به دشنام گویى پرداخت.
به مسلم دشنام داد. به على (ع) دشنام داد. به حسین (ع) دشنام داد. به عقیل، پدر مسلم، دشنام داد! مسلم، سكوت كرد و مهر خاموشى، بر لب گزید و چیزى نگفت.
سپس، ابن زیاد بگفت تا مسلم را بالاى بام كاخ ببرند. و بكیر را كه از دست مسلم، زخم برداشته بود، بخواست و گفتش: برو انتقامت را بگیر و سرش را از تن جدا كن واز بام قصر به زیرش انداز!
مسلم، شاهكارى سیاسى به كار بد و خواست محمد اشعث را بر ابن زیاد بشوراند. بدو رو كرده گفت: برخیز و امانى كه دادى دفاع كن. ولى محمد نامردى كرد و خصلت عربى را به دو انداخت و سكوت پیش كشید و كارى نكرد! آیا محمد، عرب نبود، یا وفاى به عهد، خصلت عربى نیست؟!
مسلم را بر بام بردند و بكیر سرش را از تن جدا كرد و سر و تنش از بالاى بام در كوچه بینداخت! پس، به زیر آمد و نزد ابن زیاد شد.
ابن زیاد از او پرسید:
وقت كشته شدن، مسلم چه مى گفت؟
بكیر گفت:
خداى را تسبیح مى كرد، استغفار و طلب آمرزش مى نمود. بدو گفتم: خدا را حمد مى كنم كه به من توان داد تا انتقام خود را از تو بگیرم. آن گاه ضربتى بدو زدم كه كارگر نشد.
مسلم گفت:
اى برده یزید! با این ضربت، انتقام خود را گرفتى، آیا بَسَت نیست؟ پس با ضربه دوم سرش را جدا كردم.
آن گاه، ابن زیاد به كشتن هانى و تنى چند از زندانیان، فرمان داد و فرمان اجرا گردید. كوفیان، پذیرایى از مسلم را به حد اعلا رسانیدند! ریسمانى بر پاى مسلم بستند و ریسمانى بر پاى هانى و هر دو پیكر را در كوچه ها كشیدند.
ابن زیاد هم، سرهاى مسلم و هانى را به شام نزد یزید فرستاد! سپس فرمان داد تن مسلم را، در شهر به دار آویختند.

پیش گامان شهادت (2)
ابن یقطر
دیگر از پیش گامان شهادت، ابن یقطر است.
وى را هم شیر حسین (ع) گفته اند؛ با آن كه حسین (ع) به جز پستان فاطمه، از پستان زنى شیر نخورده بود. ابن یقطر هم پستان فاطمه را به لب نگرفته بود. پس چرا او را هم شیر حسین (ع) گفتند؟
چون مادر ابن یقطر، لله حسین (ع) و نگه دارنده او در كودكى بود.
وقتى كه نامه مسلم، از كوفه به دست حسین (ع) رسید، نامه اى كه در آن تاءكید شده بود كه هر چه زودتر، حسین (ع) به سوى كوفه روانه گردد، حسین، پاسخ نامه را نوشت و با ابن یقطر به كوفه فرستاد. ماءموران یزید، در راه دستگیرش كردند و به كوفه اش بردند. ابن زیاد، هر چه از او بازجویى كرد، چیزى به دست نیاورد، بدو گفت:
برو بالاى بام قصر و در برابر مردم، دروغ گوى، پسر دروغ گو را، حسین پسر على را، لعنت كن و دشنام بده، تا درباره جانت فكر كنم.
ابن یقطر، بالاى بام رفت. وقتى كه با مردم كوفه رو به رو شد، فریاد برآورده گفت: اى مردم! من فرستاده حسین (ع) پسر فاطمه (س) دختر رسول خدایم. اى مردم! حسین را یارى كنید و جهاد در ركاب حسین را در برابر پسر مرجانه به جان بخرید!
نام مادر ابن زیاد، مرجانه بود و ابن یقطر از نسبت دادن به مادرش منظورى داشت كه پوشیده نیست.
پسر مرجانه، هم فرمان داد، تا ابن یقطر را از بالاى بام به زیر انداختند و استخوانهایش بشكست، ولى هنوز رمقى در تنش باقى بود كه قاضى كوفه سرش را از تن جدا كرد!
قیس
قیس پسر مسهر، نیز از پیش گامان شهادت است. وى از مردم كوفه بود و دومین پیك كوفه، به سوى حسین (ع) و حامل طومار بود. در طومار، چنین آمده بود:
هر چه زودتر بیا، همگى انتظار مقدمت را داریم و جز به تو، به هیچ كس نظر نداریم، شتاب، شتاب، والسلام.
قیس، طومار را به حسین (ع) رسانید و با مسلم به كوفه بازگشت و براى بار دوم از كوفه به حضور حسین (ع) رسانید و با مسلم به كوفه بازگشت و نامه اش را براى حسین (ع) آورده بود. اكنون دومین بار بود كه قیس، از مكه به سوى كوفه باز مى گشت و پاسخ حسین (ع) را براى مسلم همراه داشت. ولى این نامه به دست مسلم نرسید.
دیده بانان راه، قیس را دستگیر كردند و نزد ابن زیادش بردند. ابن زیاد نامه حسین (ع) را بخواست. قیس گفت: پاره اش كردم.
- چرا پاره كردى؟
- تا تو از آن آگاه نشوى؟
- نامه براى چه كسانى بود؟
- براى كسانى كه نامشان را نمى دانم.
اكنون كه پاسخ نمى دهى، به مسجد برو و بر منبر شو و به دروغ گو زاده دروغ گو، حسین پسر على، دشنام بده!
قیس، به مسجد رفت و بر منبر بالا شد و چنین گفت:
اى مردم كوفه! من فرستاده حسین، پسر على هستم. بهترین خلق خدا، فرزند فاطمه دختر رسول خدا. حضرتش به سوى كوفه روان است، اى مردم یارى اش كنید.
پس، ابن زیاد را دشنام داد و به زیاد ناسزا گفت و بر امیرالمؤ منین (ع) درود فرستاد.
قیس را بگرفتند و از بالاى بام قصر به زیر انداختند. پیكرش قطعه قطعه گردید و به شهادت رسید.
كاروان شش نفره
اعلان قیس و اخبار او از خروج حسین (ع) به سوى عراق، شش تن را از كوفه به یارى حسین (ع) فرستاد. عمرو و صیداوى و سعد غلامش، سه و چهار، مجمع عائذى و پسرش عائذ، پنج و شش، جناده سمانى و غلام نافع بجلى كه اسب نافع را یدك مى كشید چون نافع خودش، از پیش به حسین (ع) پیوسته بود.
این شش تن، مى دانستند كه دیده بانان بر سر راه ها قرار دادند، تا هر كس كه به یارى حسین (ع) برود، دستگیر سازند، طرماح شتربان را، دلیل راه گرفتند، تا آن ها را از بیراهه به حسین برساند.
طرماح، آن ها را با سرعت از بیراهه مى برد و در راه براى شترها آواز حدى مى خواند و با آن ها سخت مى گفت:
اى شتر من! از تیز راندن من هراس مكن: یا ناقتى لا تذعرى عن زجرى.
و پیش از سپیده دم، براى سفر آماده باش: و شمرى قبل طلوع فجر.
تا بهترین مسافرها را با خود ببرى: بخیر ركبان و خیر سفر.
و به حضور حسین (ع) زاده كریمان شرف یاب سازى: حق تجلى بكریم النحر.
آن بزرگوار آزاده و جوان مردى كه: الماجد الحر رحیب الصدر.
خدایش براى بهترین كار فرستاده است: اءتى به الله لخیر اءمر.
كاروان كوچك شش نفره، بیابان ها را در نوردیدند و مى كوشید كه خود را از دیدگان ماءموران نهاد دارد، تا به حضور حسین (ع) و لى خدا و امام عصر برسد. عاقبت، جوینده یابنده شد و كاروان، سعادت شرفیابى به حضور حسین (ع) را یافت و فراق به لقا تبدیل گردید.
كاروانیان هنگام شرفیابى، شعرهاى طرماح را براى امام بخواندند.
حضرتش فرمود:
((امید است كه آن چه خداى براى ما خواسته، خیر باشد: خواه كشته شویم، خواه پیروز گردیم)).
كاروان شش نفره، در آغاز با سخت گیرى حر رو به رو شد. او خواست كه این شش تن را زندانى كرده و یا به كوفه باز گرداند!
حسین (ع) فرمود: ((نخواهیم گذارد و از ایشان دفاع مى كنیم، چنان كه)) از جان خود دفاع مى كنیم. اینان انصار منند، یاوران منند، تو وعده دادى، تا نامه ابن زیاد نرسد، متعرض من و یارانم نشوى)).
حر گفت: چنین است، ولى این ها همراه تو نیامده اند.
حسین گفت:
((این ها یاران منند و مانند كسانى هستند كه همراه من بوده اند. باید به وعده خود وفا كنى، و گرنه با تو پیكار مى كنم)).
حر كه وضع را چنین دید، سخن خود را پس گرفت و دست از آن ها برداشت و یاران شش گانه به مقصود رسیدند و یار جاودانى حسین (ع) گردیدند.
دفاع حسین (ع) از این گروه كوچك، در برابر حر، قدردانى بود، حسین (ع) كسى را ناامید نمى كند و مهر را با مهر، پاسخ مى دهد. چقدر سعادتمند است كسى كه حسین (ع) از او دفاع كند!
حسین (ع) مرد وفاست، دستگیر است، مهربان است، از یارانش دفاع مى كند؛ به ویژه، یارانى كه در راه حسین (ع) رنج ها برده اند، سختى ها كشیده اند، بیابان ها پیموده اند، تا دست خود را به دامان حسین (ع) برسانند، حسین، دستشان را مى گیرد، او دستگیر است، مهمان پذیر است، مهر را با مهر پاسخ مى دهد. چه خوش بى مهربانى از دو سر بى. آنان عاشق حسین (ع) بودند و حسین نیز عاشق آن ها. عشق حسینى از هر دو سو بود. آیا عشق آن ها افزون تر بود یا عشق حسین (ع)؟ البته عشق حسین هر چه بود، عشق بود، مهر بود، امید بود، عشق حسینى، سعادت است، امید است، نوید است، سوداى با حسین (ع) چنین است، صد در صد سود است، در این سودا، حسین (ع) براى خود چیزى نمى خواهد و بزرگوار همین است.
رفتار این گروه شش نفره، حقیقتا شگفت انگیز است. انسان، رنج ها ببرد. بیابان ها در نور دید و سفر خود را از دید دشمن، نهان دارد، براى آن كه كشته شود براى آن كه شهادت یابد! صیاد پى صید دویدن عجیب نیست صید از پى صیاد دویدن مزه دارد صیادان از صید خود حیات مى گیرند، ولى حسین (ع) حیات مى بخشد، راه حسین (ع) آب حیات است.
حسین (ع) با یاران نو رسیده به سخن پرداخت و حال كوفه و مردمش را بپرسید. پاسخ حضرتش را مجمع بداد. او از یاران پدر حسین (ع) بود و پدر مجمع از یاران جد حسین، رسول خدا، مجمع كه چكیده دوستى اهل بیت بود، چنین گفت:
اشرافت كوفه، پول هاى گزاف و رشوه هاى كلان گرفتند و شكم ها را آكنده كردند و یك جا بر ضد تو شدند! و مردم دیگر، دلشان باقى است، ولى فردا، شمشیرشان به روى توست.
حسین (ع) از حال رسول خود جویا شد.
پرسیدند: رسول حضرتت كیست؟
فرمود: ((قیس)).
گفتند: قیس؟! قیس؟! قیس، در راه كوفه دستگیر شد و نزد ابن زیادش ‍ بردند. وى از قیس خواست كه به مسجد برود و در حضور مردم، تو و پدرت را لعن كند! قیس به سوى مسجد رفت و بر منبر شد و بر تو درود فرستاد و بر پدرت درود فرستاد و ابن زیاد را لعن كرد، زیاد را لعن كرد. آمدنت را به سوى كوفه خبر داد و مردم را به یارى حضرتت دعوت كرد.
ماءموران، او را گرفتند و از بام قصرش بینداختند و بكشتند!
از شنیدن این خبر، دیدگان حسین (ع) پر اشك شد و این آینه را تلاوت كرد:
((فمنهم من قضى نحبه و منهم من ینتظر؛(1)
كسانى وظیفه خود را انجام دادند و كسانى آماده هستند)).
سپس به قیس دعا كرده گفت:
((پروردگارا! بهشت را، براى ما و آن ها منزل قرار بده و ما را در كانون مهرت و مقر رحمتت جاى ده و پاداشى كه اندوخته اى، نصیب گردان)).
گروه شش نفره، در خدمت حسین (ع) ماندند و همگى شهادت یافتند. آن ها نخستین افراد بودند كه در روز شهادت، شهید شدند. در آغاز پیكار، مورد محاصره دشمن قرار گرفتند. حسین (ع)، برادرش عباس، سردار سپاهش را فرمود: ((از محاصره نجاتشان ده)).
عباس اطاعت كرد و یك تنه بر سپاه دشمن زد و كوشید و شمشیر زد، تا خطر محاصره را بشكست و همگى را نجات داد و این جوان مردان را با پیكرهاى آغشته به خون، به سوى حسین (ع) مى آورد و خود، در پشت سرشان، قرار داشت. سپاهیان یزید، خواستند راه را بر این جوان مردان مجروح ببندند. آن ها كه چنین دیدند، از عباس جدا شده حمله متقابل كردند و آن قدر جان بازى نمودند، تا همگى شهید شدند.
عباس، به حضور حسین بازگشت و گزارش داد.
حسین، بر آن ها رحمت فرستاد، باز هم رحمت فرستاد، چند بار رحمت فرستاد.