حکمت 148 نقش سخن در شناخت انسان (رفتار شناسى) (اخلاقى، علمى) و درود خدا بر او، فرمود: انسان زیر زبان خود پنهان است«».
حکمت 147 (علمى، اخلاقى، اعتقادى) و درود خدا بر او، فرمود: (کمیل بن زیاد مىگوید: امام دست مرا گرفت، و به سوى قبرستان کوفه برد، آنگاه آه پردردى کشید و فرمود) اى کمیل بن زیاد این قلبها بسان ظرفهایى هستند، که بهترین آنها، فراگیرترین آنهاست، پس آنچه را مىگویم نگاهدار: 1- اقسام مردم (مردم شناسى «» مردم سه دستهاند، دانشمند الهى، و آموزندهاى بر راه رستگارى، و پشّههاى دست خوش باد و طوفان و همیشه سرگردان، که به دنبال هر سر و صدایى مىروند، و با وزش هر بادى حرکت مىکنند، نه از روشنایى دانش نور گرفتند، و نه به پناهگاه استوارى پناه گرفتند. 2- ارزشهاى والاى دانش
اى کمیل: دانش بهتر از مال است، زیرا علم، نگهبان تو است، و مال را تو باید نگهبان باشى مال با بخشش کاستى پذیرد امّا علم با بخشش فزونى گیرد، و مقام و شخصیّتى که با مال به دست آمده با نابودى مال، نابود مىگردد. اى کمیل بن زیاد شناخت علم راستین (علم الهى) آیینى است که با آن پاداش داده مىشود، و انسان در دوران زندگى با آن خدا را اطاعت مىکند، و پس از مرگ، نام نیکو به یادگار گذارد. دانش فرمانروا، و مال فرمانبر است. 3- ارزش دانشمندان اى کمیل ثروت اندوزان بى تقوا مرده گرچه به ظاهر زندهاند، امّا دانشمندان، تا دنیا برقرار است زندهاند، بدنهایشان گرچه در زمین پنهان امّا یاد آنان در دلها همیشه زنده است. 4- اقسام دانش پژوهان بدان که در اینجا (اشاره به سینه مبارک کرد) دانش فراوانى انباشته است، اى کاش کسانى را مىیافتم که مىتوانستند آن را بیاموزند آرى تیز هوشانى مىیابم امّا مورد اعتماد نمىباشند، دین را وسیله دنیا قرار داده، و با نعمتهاى خدا بر بندگان، و با برهانهاى الهى بر دوستان خدا فخر مىفروشند. یا گروهى که تسلیم حاملان حق مىباشند امّا ژرف اندیشى لازم را در شناخت حقیقت ندارند، که با اوّلین شبههاى، شک و تردید در دلشان ریشه مىزند پس نه آنها، و نه اینها، سزاوار آموختن دانشهاى فراوان من نمىباشند. یا فرد دیگرى که سخت در پى لذّت بوده، و اختیار خود را به شهوت داده است، یا آن که در ثروت اندوزى حرص مىورزد، هیچ کدام از آنان نمىتوانند از دین پاسدارى کنند، و بیشتر به چهارپایان چرنده شباهت دارند، و چنین است که دانش با مرگ دارندگان دانش مىمیرد. 5- ویژگىهاى رهبران الهى آرى خداوند زمین هیچ گاه از حجّت الهى خالى نیست، که براى خدا با برهان روشن قیام کند، یا آشکار و شناخته شده، یا بیمناک و پنهان، تا حجّت خدا باطل نشود، و نشانههایشان از میان نرود. تعدادشان چقدر و در کجا هستند به خدا سوگند که تعدادشان اندک ولى نزد خدا بزرگ مقدارند، که خدا به وسیله آنان حجّتها و نشانههاى خود را نگاه مىدارد، تا به کسانى که همانندشان هستند بسپارد، و در دلهاى آنان بکارد، آنان که دانش، نور حقیقت بینى را بر قلبشان تابیده، و روح یقین را دریافتهاند، که آنچه را خوشگذارانها دشوار مىشمارند، آسان گرفتند، و با آنچه که ناآگاهان از آن هراس داشتند أنس گرفتند. در دنیا با بدنهایى زندگى مىکنند، که ارواحشان به جهان بالا پیوند خورده است، آنان جانشینان خدا در زمین، و دعوت کنندگان مردم به دین خدایند. آه، آه، چه سخت اشتیاق دیدارشان را دارم کمیل هر گاه خواستى باز گرد.
حکمت 146
ارزش دعا، صدقه و زکات دادن (اخلاقى، اقتصادى) و درود خدا بر او، فرمود: ایمان خود را با صدقه دادن، و اموالتان را با زکات دادن نگاهدارید، و امواج بلا را با دعا از خود برانید.
تناسب امداد الهى با نیازها (اعتقادى) و درود خدا بر او، فرمود:
کمک الهى به اندازه نیاز فرود مىآید.