تبیان، دستیار زندگی

ثبت عزاداری های سنتی و اصولا نگارش تاریخ عزاداری در شیعه از یک سو کاری است مذهبی و از سوی دیگر تاریخی.
برای کسانی که به تاریخ علاقمند هستند و حتی به مسائل اجتماعی و آداب و رسوم عشق می ورزند ثبت جزئیات مربوط به کیفیت عزاداری کاری درخور توجه است. به خصوص اگر نوعی حساسیت در پرداختن به هرچه بیشتر جزئیات و ارائه اطلاعات مردمی در آن وجود داشته باشد.
اما کاری که در صدد معرفی آن هستیم کاری است مذهبی و به هدف تبلیغ و ترویج آیین های مذهبی در ماه محرم نوشته شده است. با این حال دقیقا همان چیزی است که علاقمندان به تاریخ آن را می پسندند.
اثر هفت جلدی آقای سید حسین معتمدی که از روحانیون کاشانی است به لحاظ آن که به مسأله مذهبی – اجتماعی مهم عزاداری پرداخته و تلاش کرده است تا جزئیات جالبی را در تاریخ عزاداری در روزگار گذشته و به خصوص روزگار ما ثبت کند و مخصوص در باره کاشان که مهد این قبیل عزاداری ها و شهر هئیت های مذهبی است فراون سخن گفته اثری فوق العاده است. برای کاشان فوق العاده مهم است. این را تأکید می کنم چون واقعا جزئیات فراوانی در این باره در آن ثبت شده است.
با این همه و مع الاسف نظم و ترتیب آن در همه مجلدات بک نواخت نیست و از آنجایی که از یادداشت های متنوع ارسالی از سوی دیگران بهره برده سطح نگارشی و ادبی و اطلاعاتی آن بسیار |پر فراز و نشیب است.
جلد اول این کتاب با 848 صفحه و 26 فصل تاریخ عزادری در همه جا و از جمله در کاشان است. در واقع غالب مطالب این جلد مربوط به عزاداری در کاشان و آداب و سوم خاص آن و اسامی هیئت ها و عزاداری سقایی و مسائلی از این قبیل است. به مناسبت از شمار فراوانی از علمای کاشان هم یاد شده است. این جلد در سال 1378 چاپ شده است.
جلد دوم عنوانش این است: عزاداری سنتی شیعیان در بیوت علما و حوزه های علمیه و کشورهای جهان که 900 صفحه است. این مجلد حاوی تاریخچه عزاداری در شهرهای مختلف ایران است: قم، قزوین، مشهد، تهران، اصفهان، شیراز، شوشتر، دزفول، اهواز، خرمشهر، نجف، کربلا، کاظمین، سامرا، بصره، بحرین، کویت، عربستان سعودی، عمان. این جلد در سال 79 چاپ شده است.
جلد سوم هم در 792 صفحه همان عنوان مجلد پیشین را دارد جز آن که مربوط به شهرها و کشورهای دیگری است: تبریز، اردبیل، زنجان، بهبهان، خمین، نطنز، کرمان، سوریه، لبنان، هندوستان، پاکستان، افغانستان، ترکیه، تایلند، انگلستان، این تا ص 400 است. بعد از آن از فصل شانزدهم تا بیست و پنجم تاریخ شروع عزاداری از اول و بحث روضه خوانی از نظر ائمه و ثواب گریه کردن و آغاز سینه زنی و زمان علنی شدن شعارهای شیعه و حکومت پهلوی و بی حجابی و جلوگیری از عزاداری و آغاز سیاه پوشی برای امام حسین است.
جلد چهارم که 650 صفحه است در باره مدایح و مراثی و ذکرهای نوحه سرایی سقایی برای چهارده معصوم خاصه شهدای کربلا از مدینه تا مدینه رایج بین دسته جات سقایی و سقاخوان های کاشان است.
دو جلد پنجم و ششم تا لحظاتی که این سطور را می نوشتم از صحافی در نیامده است. اما جلد هفتم که به بازار آمده مجموعه ای از فتاوی علما در باره عزاداری و کیفیت آن است که در باره قمه زنی و غیره هم مطالب فراوانی در آن آمده که خواندنی است.
آقای سید حسین معتمدی کاشانی مقیم کاشان است و کتاب را هم انتشارات عصر ظهور در قم توزیع می کند.