تبیان، دستیار زندگی

ﺣﮑﺎﯾﺖ

‫ﯾﮑﻰ از ﻣﻠﻮك ﺧﺮاﺳﺎن ، ﻣﺤﻤﻮد ﺳﺒﮑﺘﮑﯿﻦ را در ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻮاب دﯾﺪ ﮐﻪﺟﻤﻠﻪ وﺟﻮد او رﯾﺨﺘﻪ ﺑﻮد و ﺧﺎك ﺷﺪه ﻣﮕﺮ

‫ﭼﺸﻤﺎن او ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﭼﺸﻤﺨﺎﻧﻪ ﻫﻤﯽ ﮔﺮدﯾﺪ و ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮐﺮد. ﺳﺎﯾﺮﺣﮑﻤﺎ از ﺗﺎوﯾﻞ اﯾﻦ ﻓﺮو ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ ﻣﮕﺮ دروﯾﺸﯽ ﮐﻪ

‫ﺑﺠﺎی آورد و ﮔﻔﺖ : ﻫﻨﻮز ﻧﮕﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻠﮑﺶ ﺑﺎ دﮔﺮان اﺳﺖ.

‫ﺑﺲ ﻧﺎﻣﻮر ﺑﻪ زﯾﺮ زﻣﯿﻦ دﻓﻦ ﮐﺮده اﻧﺪ

‫ﮐﺰ ﻫﺴﺘﯿﺶ ﺑﻪ روى زﻣﯿﻦ ﯾﮏ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﺎﻧﺪ

‫وان ﭘﯿﺮ ﻻﺷﻪ را ﮐﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ زﯾﺮ ﺧﺎك

‫ﺧﺎﮐﺶ ﭼﻨﺎن ﺑﺨﻮرد ﮐﺰو اﺳﺘﺨﻮان ﻧﻤﺎﻧﺪ

‫زﻧﺪه اﺳﺖ ﻧﺎم ﻓﺮخ ﻧﻮﺷﯿﺮوان ﺑﻪ ﺧﯿﺮ

‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺴﻰ ﮔﺬﺷﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﯿﺮوان ﻧﻤﺎﻧﺪ

‫ﺧﯿﺮى ﮐﻦ اى ﻓﻼن و ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺎر ﻋﻤﺮ

‫زان ﭘﯿﺸﺘﺮ ﮐﻪ ﺑﺎﻧﮓ ﺑﺮ آﯾﺪ ﻓﻼن ﻧﻤﺎﻧﺪ

 

 

ﺑﺎب اول در ﻋﺒﺮت ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن

‫ﺣﮑﺎﯾﺖ

‫در ﯾﮑﻰ از ﺟﻨﮕﻬﺎ، ﻋﺪه اى را اﺳﯿﺮ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻧﺰد ﺷﺎه آوردﻧﺪ. ﺷﺎه ﻓﺮﻣﺎن داد ﺗﺎ ﯾﮑﻰ از اﺳﯿﺮان را اﻋﺪام ﮐﻨﻨﺪ. اﺳﯿﺮ ﮐﻪ از

‫زﻧﺪﮔﻰ ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد، ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪ و ﺷﺎه را ﻣﻮرد ﺳﺮزﻧﺶ و دﺷﻨﺎم ﺧﻮد ﻗﺮار داد ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ: ﻫﺮ ﮐﻪ دﺳﺖ از ﺟﺎن

‫ﺑﺸﻮﯾﺪ، ﻫﺮ ﭼﻪ در دل دارد ﺑﮕﻮﯾﺪ.

‫وﻗﺖ ﺿﺮورت ﭼﻮ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮔﺮﯾﺰ

‫دﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮد ﺳﺮ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺗﯿﺰ

‫ﻣﻠﮏ ﭘﺮﺳﯿﺪ: اﯾﻦ اﺳﯿﺮ ﭼﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﯾﺪ؟

‫ﯾﮑﻰ از وزﯾﺮان ﻧﯿﮏ ﻣﺤﻀﺮ ﮔﻔﺖ : ای ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﻤﯽ ﮔﻮﯾﺪ:

‫واﻟﮑﺎﻇﻤﯿﻦ اﻟﻐﯿﻆ و اﻟﻌﺎﻓﯿﻦ ﻋﻦ اﻟﻨﺎس

‫ﻣﻠﮏ را رﺣﻤﺖ آﻣﺪ و از ﺳﺮ ﺧﻮن او درﮔﺬﺷﺖ.وزﯾﺮ دﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﺿﺪ او ﺑﻮد ﮔﻔﺖ : اﺑﻨﺎی ﺟﻨﺲ ﻣﺎرا ﻧﺸﺎﯾﺪ در ﺣﻀﺮت

‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﺟﺰ راﺳﺘﯽ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ.اﯾﻦ ﻣﻠﮏ را دﺷﻨﺎم داد و ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺖ . ﻣﻠﮏ روی ازﯾﻦ ﺳﺨﻦ درﻫﻢ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ : آن

‫دروغ ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه ﺗﺮ آﻣﺪ ﻣﺮا زﯾﻦ راﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ روی آن در ﻣﺼﻠﺤﺘﯽ ﺑﻮد و ﺑﻨﺎی اﯾﻦ ﺑﺮ ﺧﺒﺜﯽ . ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﺮدﻣﻨﺪان

‫ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ: دروغ ﻣﺼﻠﺤﺖ آﻣﯿﺰ ﺑﻪ ز راﺳﺖ ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﯿﺰ

‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﺎه آن ﮐﻨﺪ ﮐﻪ او ﮔﻮﯾﺪ

‫ﺣﯿﻒ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺟﺰ ﻧﮑﻮ ﮔﻮﯾﺪ

‫و ﺑﺮ ﭘﯿﺸﺎﻧﻰ اﯾﻮان ﮐﺎخ ﻓﺮﯾﺪون ﺷﺎه ، ﻧﺒﺸﺘﻪ ﺑﻮد:

‫ﺟﻬﺎن اى ﺑﺮادر ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﺲ

‫دل اﻧﺪر ﺟﻬﺎن آﻓﺮﯾﻦ ﺑﻨﺪ و ﺑﺲ

‫ﻣﮑﻦ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻣﻠﮏ دﻧﯿﺎ و ﭘﺸﺖ

‫ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺲ ﭼﻮن ﺗﻮ ﭘﺮورد و ﮐﺸﺖ

‫ﭼﻮ آﻫﻨﮓ رﻓﺘﻦ ﮐﻨﺪ ﺟﺎن ﭘﺎك

‫ﭼﻪ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﻣﺮدن ﭼﻪ ﺑﺮ روى ﺧﺎك

*شخصی دعوی نبوت کرد.

 پیش خلیفه اش بردند. از او پرسید که معجزه ات چیست؟

گفت: معجزه ام این که هرچه در دل شما میگذرد مرا معلوم است.

چنانکه اکنون در دل همه میگذرد که من دروغ می گویم.

عبید زاکانی

*ظریفی مرغی بریان در سفره ی بخیلی دید که سه روز پی در پی بود و نمیخورد.

گفت: عمر این مرغ بریان بعد از مرگ درازتر از عمر اوست پیش از مرگ.

عبید زاکانی

* درویشی به در خانه ای رسید. پاره نانی بخواست. دخترکی در خانه بود

گفت: نیست. گفت: چوبی هیمه ای. گفت: نیست. گفت: پاره ای نمک. گفت: نیست.

گفت: کوزه ای آب. گفت: نیست. گفت: مادرت کجاست؟ گفت: به تعزیت خویشاوندان رفته است.

گفت: چنین که من حال خانه ی شما می بینم، 10خویشاوند دیگر می باید به تعزیت شما آیند.

عبید زاکانی

* درِ خانه ی کسی بدزدیدند. او برفت و در مسجدی برکند و به خانه میبرد.

گفتند چرا در مسجد برکنده ای؟ گفت: درِ خانه من دزدیده اند و خداوند این در،

دزد را میشناسد، در را به من سپارد و در خانه خود بازستاند.

 خرس و دوشکارچی:

دو شكارچی با هم صحبت می كردند.

 اولی پرسید:« اگر خرسی به تو حمله كند، چه می كنی؟»

دومی: «با تفنگ شكارش می كنم.»

اولی: « اگر تفنگ نداشته باشی، چه؟»

دومی:« می روم بالای درخت.»
اولی:« اگر آنجا درخت نباشد، چی؟»
دومی: «خب، پشت یك صخره پنهان می شوم.»
اولی: «اگر صخره نبود، چه؟»
دومی:« توی گودالی دراز می كشم.»
اولی: «اگر گودال هم نبود؟»
در این موقع، شكارچی دوم عصبانی شد و گفت: «داداش!  بگو ببینم، تو طرفدار منی یا خرسه؟!

طاقت کم ملا!!! ملا خود را از دست طلبكاران به مردن می زند، او را شستشو داده كفن می كنند و در تابوت نهاده به طرف گورستان می برند تا دفن كنند . اما تشییع كنندگان راه قبرستان را گم می كنند و هر چه می گردند موفق نمی شوند.  به یافتن راه، ملا كه طاقت خنگی آن ها را نداشت از میان تابوت بلند شد و گفت راه قبرستان از آن طرف است!

 

روز عاشورا نمی دانی كه هست

---

روز عاشورا نمی دانی كه هست

---

 

ماتم جانی، كه از قرنی بِه ست

---

پیش مؤ من كی بود این قصّه، خوار؟

---

قدر عشق گوش، عشق گوشوار

---

پیش مؤ من، ماتم آن پاكْ روح

---

شهره تر باشد ز صد طوفان نوح

---

چون كه ایشان، خسرو دین بوده اند

---

وقت شادی گشت، بگسستند بند

---

 

سوی شادِرْوان دولت تاختند

---

كُنده و زنجیر را، انداختند

---

مثنوی معنوی، به تصحیح و چاپ نیكلسون، ج 3، ص 318

---

شاهد زهرا، شهید كربلا

---

كیست حق را و پیمبر را ولی ؟

---

آن حسن سیرت، حسین بن علی

---

 

آفتاب آسمان معرفت

---

 آن محمّد صورت و حیدر صفت

---

نُه فلك را تا ابد مخدوم بود

---

زان كه او سلطان ده معصوم بود

---

قرَّة العین امام مجتبی

---

شاهد زهرا، شهید كربلا

---

 

تشنه، او را دشنه آغشته به خون

---

نیم كشته گشته، سرگشته به خون

---

آن چنان سر خود كه بُرَّد بیدریغ ؟

---

كافتاب از درد آن شد زیر میغ

---

گیسوی او تا به خون آلوده شد

---

خون گردون از شفق پالوده شد

---

كی كنند این كافران با این همه

---

كو محمّد؟ كو علی ؟ كو فاطمه ؟

---

صد هزاران جان پاك انبیا

---

صف زده بینم به خاك كربلا

---

در تموز كربلا، تشنه جگر

---

سربریدندنش، چه باشد زین بتر؟

---

با جگر گوشه ی پیمبر این كنند

---

وانگهی دعوی داد و دین كنند!

---

كفرم آید، هر كه این را دین شمرد

---

قطع باد از بن، زفانی کاین شمرد

---

 

هر كه در رویی چنین، آورد تیغ

---

لعنتم از حق بدو آید دریغ

---

كاشكی ـ ای من سگ هندوی او

---

كمترین سگ بودمی در كوی او

---

 

یا در آن تشویر، آبی گشتمی

 

---

در جگر او را شرابی گشتمی

---

شیخ فرید الدین عطار نیشابوری