اما از آنجا كه به گلدانهایمان وابسته بودیم و به قول قدیمیها زحمتشان را كشیده بودیم، نمیتوانستیم به امان خدا رهایشان كنیم، پس تصمیم گرفتیم راهی برای صرفهجویی در آب مصرفی خانه پیدا كنیم، اما گلدانهایمان را نگه داریم.
ابتدا تصمیم گرفتیم فقط یك هفته، موارد استفاده از آب و مدت زمان آن را در خانه بنویسیم. حین نوشتن موارد استفاده از آب در خانه، نهتنها كشف كردیم كه ما هر روز برای امور غیر مهم، مقادیر زیادی آب مصرف میكنیم، بلكه متوجه شدیم بخش زیادی از آبی كه در طول انجام امور روزانه به فاضلاب ریخته میشود به مواد شوینده آلوده نیست و میتوانیم برای گیاهان استفادهاش كنیم.
به این ترتیب ما چند دبه 20 لیتری خریدیم و شروع كردیم به ذخیره همین آبهای غیر آلوده به مواد شوینده مثل آب باقی مانده از آبكشی ظرفهای غیرچرب كه بدون مواد شوینده شسته شدهاند، آب حاصل از شستشوی برنج، آب باقی مانده ته كتری، حتی آب همراه با تفالههای چای كه وقتی قصد دم كردن دوباره چای داریم آن را همراه تفالهها دور میریزیم. با این روش نهتنها آب مصرفی خانه را كنترل و گلدانها را سیراب كردیم بلكه همین دقت در مصرف آب باعث شده است قبضهای آب ما از آن زمان تا امروز بیتغییر بماند.
این تجربه را با شما تقسیم كردیم تا نشان بدهیم كه میشود با تغییرات كوچكی در سبك زندگی، كمتر اسراف كرد، بیشتر پسانداز كرد و در عین حال از خوشیهای زندگی هم لذت برد. این گزارش مجموعهای از راههای مختلف برای صرفهجویی در مصرف آب، برق، گاز، بنزین و شیوه استفاده از وسایل مختلف در خانه است كه زندگیتان را تغییر میدهند.
فصلهای گرم سال كه میرسند مصرف آب بسیاری از خانوادهها چند برابر میشود. بخشی از این تغییر مصرف ناگزیر است. مردم در این فصلها بیشتر حمام میروند، تعرقشان بیشتر میشود و به همین دلیل لباسهایشان را بیشتر میشویند و همه اینها باعث میشود نیاز بیشتری به آب داشته باشند، اما حتی اگر مصرف آبمان به ناچار در فصلهایی از سال زیادتر شود باز هم میشود راههایی برای صرفهجویی پیدا كرد.
شاید با خودتان فكر كنید كه اصلا چه فرقی میكند میزان آب مصرفیتان با انجام این روشها دستكم 15 ـ 10 درصد كاهش داشته باشد؟ اولا اسراف در فرهنگ دینی ما بشدت نكوهش شده و گناه محسوب میشود، بنابراین با كاهش آب مصرفی در خانه از معصیت دور شدهاید.
ثانیا، همین كاهش اندك مصرف آب كه البته احتمالا خیلی بیشتر از این مقدار خواهد بود، باعث میشود قبض آب در پایان هر ماه وحشتزدهتان نكند و به جای پرداخت هزینههای سنگین، پول بیشتری را پسانداز كنید.
ثالثا بسیاری از استانهای كشور بخصوص در فصلهای گرم با مشكل كمبود آب مواجه هستند و صرفهجویی ما در مصرف آب ـ هرچند اندك باشد ـ میتواند برای آنها مفید باشد.
آب را ول نكنید
آشپزخانه جایی است كه بیشترین میزان آب ورودی به هر خانهای در آن مصرف میشود. بنابراین اگر قرار باشد جلوی هدر رفتن آب را بگیریم باید از این مكان كار را آغاز كنیم.
نخستین راه برای صرفهجویی در آب مصرفی آشپزخانه استفاده از سردوشهای مخصوص است. این نوع سردوشها، حتی مقادیر كم آب را با فشار بیرون میپاشند و به همین دلیل مجبور نیستید میزان آب خروجی از شیر را برای پرفشار شدن، بیشتر كنید.
نكته دیگر درباره شیرهای آب در خانه این است كه همه آنها را بررسی كنید تا ببینید كدام شیرها چكه میكنند و سپس عوضشان كنید. شاید در ظاهر قطرههای آبی كه از یك شیر میچكد ناچیز به نظر برسد، اما اگر یك لیوان آب زیر آن بگذارید میبینید كه در مدتی كوتاه پر میشود، میدانید این لیوان آب پر شده چه معنایی دارد ؟ این لیوان آب، نمادی از همه لیوانهای آب تصفیه شدهای است كه هركدام میتوانسته تشنهای را سیر كند، اما حالا بدون استفاده شدن، به فاضلاب پیوسته است.
بعضیها برای صرفهجویی در وقت و میزان آب مصرفیشان از ماشین ظرفشویی استفاده میكنند. دقت داشته باشید كه برای استفاده از ماشین ظرفشویی، اولا باید ظرفها را پیش از قرار دادن در ماشین با دستمالی پاك كنید و ثانیا در نظر داشته باشید كه ظرفهای كمتر چرب را با دور ملایم هم میشود شست و میتوانید دستگاهتان را برای شستن آنها روی كمترین چرخه تنظیم كنید.
ماشین دیگری كه معمولا در آشپزخانه قرار دارد و مقدار زیادی آب مصرف میكند ماشین لباسشویی است. باید بدانید كه ماشین لباسشوییهای اتوماتیك بسیار كمتر از ماشین لباسشوییهای غیراتوماتیك، آب مصرف میكنند و بنابراین اگر در موقعیت خرید ماشین لباسشویی هستید اتوماتیكها را ترجیح بدهید.
برخی لباسها هم وجود دارند كه برای جلوگیری از رنگپسدادنشان آنها را معمولا با دست میشویید، بهتر است این نوع لباسها را در طول هفته جمع كنید و همرنگها را همزمان با هم خیس كنید و بشویید تا آب كمتری مصرف شود.
در شستن ظرفهای غذا به این نكته دقت داشته باشید كه چربی غذا حتی با مقدار بسیار كمآب هم پاك میشود و هر چه بیشتر مایع ظرفشویی روی ابر ظرفشویی بریزید، بیشتر كف میكند و آب بیشتری برای شستن ظرفها هدر میرود.
كسانی كه حرفهای ظرف میشویند حتما میدانند كه اگر ظرفها را پس از خوردن غذاهای چرب با مقدار كمی آب خیس كنند، سریعتر و با آب كمتری پاك میشوند.
برای صرفهجویی در آب مصرفی، حتی آب خوردنتان هم باید تابع اصولی باشد. برای مثال، میتوانید به بچههای خانواده یاد بدهید هرگز با دست آب نخورند و در عوض همیشه از لیوان استفاده كنند تا آب از دستشان سرریز نكند. ضمن این كه در یخچال آدمهای صرفهجو همیشه یك پارچ پر از آب هست كه باعث میشود اعضای خانواده هر بار برای نوشیدن آب خنك ناچار نشوند شیر آب را مدتی باز نگه دارند و خونسردانه به آب تصفیه شدهای كه به فاضلاب میرود، خیره شوند.
از آشپزخانه كه بگذریم میرسیم به دستشویی و حمام. شما این دو محل را در خانه چند بار در روز میشویید؟ میدانستید بعضیها عادت كردهاند دستشوییشان را هر روز بشویند؟ به بچههای خانواده روش درست دستشویی رفتن و شیوه صحیح استحمام را یاد بدهید. با این روش، دستشویی كمتر آلوده میشود و آنها هم آب كمتری برای شستن دستهایشان مصرف میكنند.
گاهی به برچسب انرژی نگاه كنید
حتما بارها در تلویزیون و رادیو شنیدهاید كه باید هنگام خرید لوازم برقی به برچسب انرژی آنها توجه داشته باشید تا لوازمی را انتخاب كنید كه برق كمتری مصرف میكنند.
برچسب انرژی فقط مختص ایران نیست و در بسیاری از كشورهای دنیا به كار میآید. این برچسب به مصرفكنندگان میفهماند یك وسیله برقی چقدر انرژی مصرف میكند.
برچسب انرژی یك دستگاه الكترونیكی، بخشهای مختلفی دارد. از بخشهایی كه مربوط به نشان تجاری و نام شركت سازنده و مدل یك دستگاه است كه بگذریم میرسیم به مهمترین بخش برچسب انرژِی. این بخش، با 7 حرف لاتین از A تا G، تقسیمبندی شده است. حرف A كه مقابلش فلشی سبز رنگ قرار دارد نشان میدهد كه دستگاه كمترین میزان انرژی را مصرف میكند و بیشترین بازده را دارد، اما از این حرف به بعد تا حرف G كه جلوی آن فلشی قرمز قرار گرفته، میزان انرژی مصرفی دستگاه، بیشتر و بازدهی آن كمتر میشود. این یعنی اگر برچسب انرژی دستگاهی رتبه A یا B باشد آن دستگاه برق كمتری مصرف میكند، اما بازده بالایی دارد.
بنابراین خرید لوازمی با این نوع برچسب انرژی در كاهش هزینه برق مصرفی به شما كمك خواهد كرد.
با یخچال و فریزر مهربان باشید
این كه پشت یخچال و فریزر باید خالی باشد تا تهویه هوا از پشت آنها آسانتر انجام شود را همه میدانند، اما چیزهای زیادی هست كه مردم درباره یخچال و فریزر و كاهش برق مصرفی آنها و افزایش طول عمرشان نمیدانند مثلا برخی مردم بیخبرند كه نباید غذای داغ را داخل یخچال بگذارند، نباید درش را به مدت طولانی باز نگه دارند و باید آن را هفتگی تمیز و یخهای داخلش را به شكل منظم ذوب كنند.
كولر، دلتان را آتش میزند
هنوز تا تابستان حدود یك ماه وقت داریم، اما گرمای بیسابقه هوا باعث شده است بسیاری از خانوادهها از همین حالا كولرها را راه بیندازند.
كولر به همان اندازه كه میتواند خانهتان را خنك كند، اگر مراقب نباشید قبضش هم ممكن است دلتان را آتش بزند! نكته اول در استفاده از كولر این است كه كانالهای آن با كوتاهترین مسیر به دریچهها برسد. چون اگر كانالها طولانی باشد نهتنها هوای خنك كولر در طول مسیر گرم میشود بلكه فشار هوا نیز كم میشود و برای خنك شدن خانه باید كولر زمان بیشتری روشن بماند.
چرا برخی مردم تصور میكنند اگر هوا گرم است باید كولرشان را 24 ساعته روشن بگذارند؟ در حالی كه میشود كولر را فقط تا وقتی هوای خانه خنك شده است روشن گذاشت و سپس آن را خاموش كرد. مطمئن باشید این هوای خنك تا چند ساعت دمای خانه را پایدار نگه میدارد.
روی دور تند تنظیم كردن كولر هم یكی از روشهایی است كه مصرف برق را افزایش میدهد و گرچه اگر كولر را روی دور ملایم تنظیم كنید به زمان بیشتری برای خنك كردن خانه نیاز دارید، اما به هر حال این روش برق كمتری مصرف میكند و عمر موتور كولر را زیاد میكند.
راه دیگر برای این كه بتوانید جلوی گرم شدن هوای خنك در حال حركت در كانالها را بگیرید این است آنها را با پشم شیشه عایقبندی كنید.
پیش از راهاندازی كولر، آن را بررسی كنید و از درست كار كردن بخشهای مختلفش مطمئن شوید و اگر آدم فنی نیستید از یك تعمیركار كمك بخواهید. بهتر است پوشالهای كولر را هم هر سال عوض كنید.
به نظرتان میان كتری و كولر و اجاق گاز رابطهای وجود دارد؟ وسایل زیادی در آشپزخانه هستند كه اگر مراقب استفاده از آنها نباشیم با روشن ماندنشان، هوای خانه گرمتر میشود برای مثال ما ایرانیها در طول روز زیاد چای مینوشیم، اما برخی مردم عادت دارند در فواصل میان چای خوردن روزانهشان هم، كتری را روی اجاق روشن باقی بگذارند تا چایشان برای هر بار استفاده گرم بماند در حالی كه جوش آمدن كتری فقط چند دقیقه طول میكشد و بنابراین لازم نیست برای گرم ماندن آب داخلش، آن را ساعتها روی اجاق روشن بگذارند!
حتما این نكته را هم میدانید كه وقتی كولر كار میكند باید درها و پنجرهها را ببندید تا هوای گرم راهی به داخل خانه پیدا نكند و وقتی از خانه خارج میشوید باید حتما كولر را خاموش كنید.
برق و نور
كارشناسان میگویند هر لامپ رشتهای معمولی 5 برابر یك لامپ كم مصرف برق مصرف میكند. این یعنی اگر همه لامپهای خانهتان كممصرف باشند دستكم آن بخش از هزینه برق كه به روشنایی خانه اختصاص دارد، به یكپنجم كاهش مییابد از طرفی باید این نكته را هم در نظر داشته باشید كه لامپهای كم مصرف تقریبا 8 برابر بیشتر از لامپهای عادی عمر میكنند، اما استفاده از لامپهای كممصرف مضراتی نیز دارد. برای مثال پزشكان میگویند مصرف بیش از اندازه این نوع لامپها كك و مك را بیشتر میكند، باعث افسردگی میشود و احتمال ابتلا به سرطان سینه و آب مروارید را افزایش میدهد.
بنابر این حتی در استفاده از لامپهای كممصرف هم باید صرفه جو باشید و چهبسا بهتر است آنها را در محیطهای خارج از خانه، مثلا پاركینگ، انباری یا راهرو اختصاص بدهید و برای روشن كردن خانه تا آنجا كه ممكن است از نور خورشید استفاده كنید و به همین دلیل باید كمكم راههای ورود نور به خانه را بشناسید و با تمهیداتی، ظرفیتشان را برای عبور نور بیشتر كنید برای مثال سخت نیست شیشه پنجرهها و حبابهای لامپها را پاك كنید.
رنگ اشیا و دیوارهای خانه هم در روشنایی آن اثر دارد یعنی دو اتاق كه یكی دیوارها و فرشها و مبلمان قهوهای سوخته دارد و دیگری همه اجزایش سپید است حتی اگر مقدار یكسانی نور واردشان شود، از نظر روشنایی یكسان به نظر نمیآیند.
در خرید، جیبهایتان را بچسبید
تا به حال برایتان پیش آمده است در صف پرداخت فروشگاهی بزرگ منتظر شوید و ناخودآگاه به خریدهای دیگران در سبدهایشان نگاهی بیندازید؟ برای ما پیش آمده است. میدانید چه نتیجهای گرفتیم؟ مردم خیلی وقتها چیزهایی را میخرند كه یا اصلا نیازی به آنها ندارند یا نیازشان كمتر از میزانی است كه خرید كردهاند.
به عبارت دیگر ما بخشی از پول مان را هنگام خرید صرف اشیا و لوازمی میكنیم كه بهتر بود نمیخریدیمشان. یكی از دلایل این رفتار، بیهدفی در خرید كردن است یعنی ممكن است شما امروز تصمیم بگیرید به خرید بروید، اما دقیقا ندانید نیازهای خانواده چیست و بنابراین وقتی وارد فروشگاه میشوید با دیدن اشیای مختلف تصمیم میگیرید آنها را بخرید بدون این كه به عواقب خریدنشان یا مقدار نیازتان فكر كنید برای مثال امكان دارد شما واقعا به نان در خانه احتیاج داشته باشید، اما نه به اندازه 3 بسته بلكه فقط به یك بسته نان نیاز دارید و به این ترتیب باقی آن بیات خواهد شد و باید دور بریزیدش.
برای آن كه یك خرید موفق و بدون اسرافكاری داشته باشید بهترین روش این است كه پیش از رفتن به فروشگاه، فهرستی از مایحتاج و مقدار مورد نیاز هر ماده را تهیه كنید و برای عادت دادن خودتان به تبعیت از این فهرست و جلوگیری از ولخرجی، هیچ کالایی خارج از آن را نخرید.
شاید در هفتههای اول ناچار باشید چند بار به فروشگاه بروید، اما به مرور زمان هنگام نوشتن فهرست، بیشتر و بهتر تمركز میكنید و همه آنچه لازم دارید را به یاد میآورید.
شما همچنین باید بودجهای مشخص به خرید اختصاص دهید تا جایی برای ولخرجیهای روزمره و خرید هر آنچه چشمتان را گرفت، باقی نماند!
روش مهم دیگری كه برای صرفهجویی در مخارج روزانه همیشه باید به كار ببندید نوشتن مخارج هر روز در یك دفترچه است مثلا میتوانید در این دفتر بنویسید، خرید بستنی 2 هزار تومان، كرایه تاكسی 5 هزار تومان، خرید جزوات كمك درسی برای بچهها 37 هزار تومان و... سرجمع این ارقام را هر شب حساب كنید و ببینید آیا دخل و خرجتان با هم جور درمیآید؟ و اگر حساب و كتابهایتان به هم نمیخورد ببینید كدام دسته از خرجها غیرلازم است یا میشود به شیوهای آنها را كاهش داد.
همیشه به یاد داشته باشید كه معیارتان برای خرید صرفهجویانه، فقط كمقیمت بودن اشیا و لوازم نباشد. گاهی وقتها صرف هزینهای بیشتر حتی باعث میشود سود اقتصادی بهتری داشته باشید. بگذارید در این باره، نمونهای را مطرح كنیم.
فرض كنیم شما به فروشگاه میروید یكی از اتوها، گرانقیمت است، اما شما برند آن را میشناسید و دوستانی دارید كه پیشتر آن را به شما توصیه كردهاند چون خودشان سالهاست از همان مدل استفاده میكنند و راضیاند، اما اتوی دیگر، یك سوم قیمت این اتو را دارد و به نظر میآید از كیفیت خوبی برخوردار نیست.
شاید اگر اتوی دوم را انتخاب كنید دوسوم از هزینهای را كه باید برای اتوی اولی خرج میكردید پسانداز كنید، اما واقعیت این است كه این اتو بزودی خراب میشود و كاراییاش را از دست میدهد و به همین دلیل شما ناچار میشوید باز هم به فروشگاه بروید و اتوی اول را بخرید كه به این ترتیب هزینه صرف شده برای خرید اتو میشود قیمت اتوی اول به اضافه اتوی دوم!
بنزین سهم همه اعضای خانواده است
نكند واقعا خیال میكنید بنزین خودروی شما فقط مال خودتان است؟! اگر خودروی شما قرار است بخشی از فراغت خانواده را پر كند، اگر بناست این وسیله، برای برخی تفریحات همچون سفرهای كوتاه داخل شهری یا بلند بین شهری به كار بیاید آن وقت طبیعی است كه باور كنید بنزین خودرو هم سهم همه اعضای خانواده است و اگر در استفاده از آن مراقب نباشید حق تكتك اعضا را از بین بردهاید.
به نظر شما ممكن است دو راننده مختلف در مسیری یكسان با مقدار بنزین مشخص و خودروهای همانند رانندگی كنند و میزان بنزین مصرفی شان یكی نباشد؟! نوع رانندگی هر فرد بر میزان بنزین مصرفیاش اثر میگذارد یعنی امكان دارد یك راننده حرفهای و با ملاحظه، بنزین كمتری از رانندهای غیرحرفهای مصرف كند برای مثال یك راننده حرفهای هیچ وقت خودرواش را پشت چراغ قرمزهای طولانی روشن نگه نمیدارد و میداند كه ترمز كردنهای شدید یا گاز دادنهای بیش از اندازه، سرعت بالا و انتخاب غلط دنده مصرف سوخت را بشدت زیاد میكند.
دلارام اسفندیاری