تبیان، دستیار زندگی

این «سردی‌ات می‌کند» دقیقاً یعنی چه؟!

فصل‌های بهار و تابستان، فصل میوه‌های با طبع سرد هستند و افراد بیشتر سردی را تجربه می‌کنند. در این مطلب، با دکتر غلامرضا کردافشاری، متخصص طب سنتی و استاد دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این مورد گفت‌وگو کرده‌اند تا بیشتر با خوراکی‌های سرد، مصلح‌های آن‌ها و راه‌های پیشگیری از دچار شدن به سردی آشنا شویم.

• آیا درست است که می‌گویند تمام لبنیات طبع سردی دارند و با مصرف آن‌ها سردی‌مان می‌کند؟

تقریباً تمام لبنیات جز پنیر کهنه، شیر محلی تازه، کره و ماست چکیده، طبع سردی دارند. بین لبنیات، پنیر تازه، خامه، دوغ، سرشیر، شیر پاستوریزه و ماست معمولی، طبع سرد و تر دارند و کشک و قره‌قروت طبعشان سرد و خشک است.

• چطور می‌توان از سردی کردن پس از مصرف آن‌ها در امان ماند؟

بهتر است این خوراکی‌ها را با مصلح‌های آن‌ها مصرف کنید. مثلاً پنیر تازه را با گردو، آویشن یا نعناع خشک بخورید. خامه، سرشیر و شیر پاستوریزه را با عسل مصرف کنید. کشک را با سیر، نعناع خشک و پونه کوهی مخلوط کنید. در دوغ یا ماست مصرفی‌تان نعناع، آویشن، سیر، کاکوتی، سیاه‌دانه یا پونه بریزید یا آن را با زیتون همراه کنید. قره‌قروت را هم می‌توان با انواع فلفل، سیاه‌دانه یا زیره مصرف کرد تا دچار سردی ناشی از خوردن آن نشد.

• وضعیت مزاجی ریشه‌های مختلف چگونه است؟

تقریباً تمام ریشه‌ها مانند پیاز، سیر، موسیر و هویج، طبع گرمی دارند و تنها ریشه پرمصرف با طبع سرد و تر، سیب‌زمینی است. به همین دلیل افرادی که با مصرف سیب‌زمینی دچار دل‌درد می‌شوند و سردی‌شان می‌کند، باید آن را با مصلح‌هایش مثل دارچین، زنجبیل و آویشن بخورند.

• یکی از رایج‌ترین میوه‌های فصل بهار، انواع توت‌ها هستند که برخی می‌گویند طبع گرمی دارند و برخی دیگر معتقدند طبع آن‌ها سرد است. در مورد آن‌ها هم برایمان می‌گویید؟

طبع توت‌ها با یکدیگر متفاوت است؛ مثلاً طبع تمشک و شاه‌توت، سرد و خشک است. توت‌فرنگی طبع سرد و تری دارد و طبع توت‌های سفید هم گرم و تر است. باید تمشک، توت‌فرنگی و شاه‌توت را با عسل مصرف کنید تا طبعشان متعادل شود.

• خیار و گوجه‌فرنگی هم جزو رایج‌ترین صیفی‌های مصرفی ما ایرانی‌ها هستند که معمولاً پس از خوردن آن‌ها دل‌درد می‌گیریم. آیا طبع این صیفی‌ها هم سرد است؟

• خیار بوته‌ای طبع سرد و تری دارد اما طبع خیار چنبر، گرم و تر است بنابراین افرادی که با خوردن خیار معمولی سردی‌شان می‌کند یا می‌توانند از خیار چنبر به جای آن استفاده کنند یا خیار بوته‌ای را با نمک، رازیانه، مویز، عسل یا زیره بخورند. البته پوست کندن خیار بوته‌ای راه ساده‌تری برای تعدیل سردی طبع آن است. گوجه‌فرنگی هم طبع سرد و تری دارد و بهترین مصلح آن روغن‌زیتون است. می‌توانید به سالاد شیرازی برای تعدیل سردی طبع آن مقداری پیاز، نمک، روغن‌زیتون و زیره اضافه کنید.

• صیفی‌های دیگر چطور؟

جز هندوانه و کدو که طبعشان سرد و تر است، سایر صیفی‌های پرمصرف مانند طالبی، خربزه، گرمک و حتی بادمجان، طبع گرمی دارند. عسل، بهترین مصلح هندوانه است و زیره، نعناع، روغن‌زیتون، فلفل، خردل، آب‌غوره و نمک هم جزو مصلحات کدو محسوب می‌شوند.

• درست است که می‌گویند مزاج بیشتر میوه‌ها سرد است؟

بعضی از میوه‌ها که اتفاقاً طرفداران زیادی هم دارند و به علت ریز و خوش‌خوراک بودن، زیاد مصرف می‌شوند، مزاج سردی دارند. مثلاً طبع آلبالو، زالزالک، زغال‌اخته و ازگیل، سرد و خشک است. آلو، دارابی، زردآلو، شفتالو، شلیل، کیوی و هلو هم طبع سرد و تری دارند. بین میوه‌های پرمصرف، گیلاس و گلابی دارای مزاج گرم و تر هستند.

• مصلح این میوه‌های سرد چیست؟

عسل بهترین مصلح برای این میوه‌های سرد است اما شفتالو و هلو را می‌توان با مربای زنجبیل هم مصرف کرد.

• آیا بین گوشت‌ها، برخی از آن‌ها دارای طبع سرد هستند یا تمام گوشت‌ها گرم‌اند؟

تقریباً تمام گوشت‌ها جز گوشت بز، ماهی، سیرابی و قلوه، طبع گرمی دارند. مزاج ماهی هم سرد و تر است. به همین دلیل خیلی‌ها پس از خوردن ماهی، سیرابی و قلوه، دل‌درد می‌گیرند و به‌اصطلاح سردی‌شان می‌کند.

• چاره چیست؟

اینکه گوشت ماهی را با روغن کنجد یا روغن بادام شیرین طبخ و آن را با زنجبیل، آویشن و ادویه‌های گرم مانند فلفل، طعم‌دار و مصرف کنید. سیرابی را هم می‌توان با گلپر، سرکه، مرزه، دارچین و زنجبیل همراه کرد. طبع سرد قلوه را هم می‌شود با کباب کردن و زدن روغن زیتون، نمک، فلفل، دارچین و زیره کمی تعدیل کرد. نمک، فلفل، پیاز، دارچین، زیره و خرما هم جزو مصلح‌های گوشت بز هستند.

• پس این ادعا که گوشت گوساله سرد است، صحت ندارد؟

گوشت گوساله طبع گرم و تر دارد اما اگر با خوردن آن دل‌درد می‌گیرید، باید گشنیز، سماق و مرزه را به غذاهای حاوی گوشت گوساله بیفزایید.

• توصیه آخر؟

افراد مختلف بر اساس سن، جنس، خصوصیات جسمی و فصل، دارای مزاج‌های مختلفی هستند. مثلاً از تولد تا 30 سالگی، سن گرمی و تری، از 30 تا 35 سالگی، سن گرمی و خشکی، از 35 تا 60 سالگی، سن سردی و خشکی و از 60 سال به بالا هم سن سردی و تری مزاج است. از طرف دیگر، معمولاً مزاج آقایان گرم‌تر از مزاج خانم‌هاست و ده‌ها عامل دیگر تعیین‌کننده مزاج وجود دارد که باعث می‌شوند نتوانیم یک نسخه واحد خوراکی برای تمام افراد بپیچیم.

  منبع: هفته نامه سلامت

مواد لازم:

لیموی تازه: 4 عدد

تخم خاكشیر: 4 قاشق غذاخوری

تخم ریحان یا تخم شربتی: 4 قاشق غذاخوری

شكر به مقدار لازم

آب یخ: 6 لیوان

طرز تهیه:

* لیموها را روی میز یا كف دست فشار داده و بچرخانید تا نرم شوند و آبگیری آن‌ها راحت‌تر صورت گیرد.سپس آب آن‌ها را بگیرید طوری كه پالپ‌های آن‌ها هم داخلش باشد.

* تخم شربتی و خاكشیر را پاك كرده و درون آب بریزید.

* آب لیمو و شكر را نیز به آن‌ها اضافه كرده و هم بزنید حالا اجازه دهید تخم شربتی‌ها توی آب خیس خورده و لعاب بیاندازند.

* اگر دستگاه یخ پوره كن دارید مقداری یخ پوره كرده و به آن اضافه كنید.

نكته:

* خاكشیر و تخم ریحان بهترین دارو برای روشن كردن رنگ رخساره و پوست صورت است. كسانی كه پوستشان زیاد جوش می‌زند و یا دچار كهیر می‌شوند  بهتر است از این نوشیدنی زیاد میل كنند.

چرا خانم‌ها باید قبل از ساعت ۸ شام بخورند؟

نتایج یک پژوهش آمریکایی نشان می‌دهد که فاصله‌ی دوازده ساعته بین آخرین وعده‌ی غذایی با اولین وعده‌ی روز بعد خطر ابتلا به سرطان سینه و دیابت را کاهش می‌دهد.

از همین امشب شروع کنید. معمولاً صبحانه را ساعت چند میل می‌کنید؟ یک حساب سر انگشتی داشته باشید و شام را در ساعتی میل کنید که 12 ساعت قبل از وعده‌ی صبحانه باشد.

به خاطر اینکه محققان دانشگاه کالیفرنیای ایالت متحده‌ی آمریکا به این نتیجه رسیده‌اند که یک مدت دوازده ساعته‌ی روزه بودن در طول شب میزان قند خون را کاهش می‌دهد و به این ترتیب خطر ابتلا به دیابت و سرطان سینه کاهش پیدا می‌کند.

محققان مشاهده کردند که برای 3 ساعت روزه‌ی اضافه، خطر ابتلا به قند خون به میزان 20 درصد کاهش پیدا می‌کند.

به عقیده‌ی دکتر Ruth Patterson، سرپرست تیم تحقیقاتی، بهترین کار این است که آخرین وعده‌ی غذایی قبل از ساعت 8 شب صرف شود. البته باید گفت که ناشتا ماندن از به عنوان مثال ساعت دوازده شب تا دوازده ظهر تأثیر چندانی ندارد.

به عقیده‌ی محققان خانم‌ها می‌توانند با ایجاد یک تغییر ساده در رژیم غذایی گام بزرگی در ارتقای سلامت خود بردارند. حتی با این کار یعنی صرف شام قبل از ساعت 8 شب می‌توان سلامت عمومی را نیز به ساده‌ترین شیوه و بدون حساب کتاب کالری‌ها یا مواد غذایی دریافتی ارتقا داد.

به عقیده‌ی این محققان زمان و تعداد دفعات غذا خوردن در خطر ابتلا به سرطان نقش دارد. البته نتایج این پژوهش که در مجله‌ی Cancer, Epidemiology Biomarkers and Prevention به چاپ رسیده است نیاز به مطالعات تکمیلی دارد. اما بدون شک ایجاد فاصله بیش از ده ساعت بین آخرین و اولین وعده‌ی غذایی یعنی شام و صبحانه در میزان قند خون تأثیر دارد.

در واقع شما با صرف شام قبل از ساعت 8 شب بدون پرداخت هزینه و به ساده‌ترین شکل ممکن می‌توانید خطر این دو بیماری را از خود دور کنید و شب‌ها سبک‌تر بخوابید.

منبع: topsante

آشنایی با روش تهیه پنکیک پیازچه

مواد لازم:

‏۲ فنجان آرد سفید

یك قاشق سوپ‌خوری نمک

¾ فنجان آب جوش

½ فنجان آب سرد، در صورت لزوم

‏روغن نباتی، در صورت لزوم ‏

یك خوشه پیازچه خردشده ‏

طرز تهیه:

آرد و یك قاشق چایخوری از نمک را در کاسه‌ای ریخته و مخلوط نمائید؛ آب جوش را روی آنها ریخته و تند هم بزنید تا آب کاملا ‏جذب شود. در حین هم زدن هر از گاهی یك قاشق سوپ‌خوری آب سرد به مواد بیافزائید تا خمیر شکل بگیرد. خمیر را به مدت ‏‏۱۰ دقیقه ورز دهید. روی کاسه را با دستمال پارچه‌ای پوشانده و اجازه دهید خمیر به مدت ۴۰ دقیقه استراحت کند. ‏

خمیر را روی تخته‌ی کار که کمی آرد به آن پاشیده‌اید، پخش نمائید؛ و به چهار قسمت مساوی تقسیم کنید.

‏یك تکه از خمیرهای تقسیم شده را روی تخته پخش کنید؛ با برس کمی روغن نباتی روی آن بمالید و ½ قاشق چایخوری نمک و¼از پیازچه‌ها را روی خمیر بپاشید.

یک سر خمیر پخش شده را بلند کنید و خمیر را همچون کاغذ لوله کنید تا به شکل طومار ‏درآید. انتهای خمیر لوله شده را گرفته و خمیر را پخش کنید تا به شکل یک قرص نان گرد درآید. با مابقی خمیرها ادامه دهید، ‏اجازه دهید هر خمیر شبیه به نان گرد ۱۰ دقیقه استراحت کند. ‏

یك قاشق سوپ‌خوری روغن نباتی را درون ماهی‌تابه‌ای ریخته و روی حرارت ملایم قرار دهید. هر یک از خمیرهایی که به ‏شکل قرص‌های نان درآورده‌اید را روی تخته‌ی کار که کمی آرد به آن پاشیده‌اید با وردنه پخش کنید تا عمیق هر یک یك و نیم سانت ‏شود؛ سپس درون روغن بیاندازید و هر طرف آن را به مدت ۲ تا ۳ دقیقه بپزید تا طلایی شود. با مابقی خمیرها ادامه دهید.

http://www.cookingmagazine.ir

آشنایی با سه غذای رژیمی با کلم بروکلی

قطعا شما از خواص بیشمار کلم بروکلی و ضرورت استفاده از آن آگاه هستید. این سبزی کم کالری و سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر می‌باشد. علاوه بر همه اینها منبع فوق العاده غنی از آنتی‌اکسیدانها و مواد شیمیایی گیاهی محسوب می‌شود. اگر تا بحال از این سبزی منحصر بفرد استفاده نکرده‌اید دستور پخت‌های زیر را امتحان کرده و بروکلی را وارد رژیم غذایی خود کنید:

1 - بروکلی چرب

2 فنجان بروکلی را بخار پز کنید تا نرم شوند، سپس آنها را به یک غذاساز منتقل کرده و یک عدد آووکادو خرد شده را به آن اضافه کنید و 5 تا 10 ثانیه مخلوط کنید تا یکدست شوند. سپس یك عدد گوجه فرنگی خرد شده، یک چهارم فنجان پیاز قرمز خرد شده، کمی فلفل سبز تند خرد شده، یک چهارم فنجا ن گشنیز، یک چهارم قاشق چایخوری پودر سیر و کمی نمک را به بقیه مواد درون غذاساز اضافه می کنیم و تا جایی که یک مخلوط همگن بدست آید هم می‌زنیم. می‌توانید این غذا را با کاسنی و کرفس نیز سرو کنید.

2 - بروکلی با سس فتا

2 فنجان کلم بروکلی را بخارپز کرده و کنار می‌گذاریم. در یک تابه نچسب یک قاشق غذاخوری روغن زیتون و نصف یک پیاز ریز شده و پخته و 2 حبه سیر رنده شده را می‌ریزیم و تفت می‌دهیم تا همه آنها نرم شوند. بروکلی را به این مواد اضافه کرده و تفت می‌دهیم تا وقتی پیازها بیرنگ شوند. 2 قاشق غذاخوری آب لیمو ترش تازه را به مواد تابه اضافه کرده و مواد را درون غذاساز یا مخلوط کن ریخته و نصف فنجان پنیر فتا ، یک چهارم فنجان آب و سبزیجاتی مانند جعفری یا شوید را به آنها می‌افزاییم و هم می‌زنیم تا نرم و یکدست شوند.

3 - پوره بروکلی

یک قاشق غذاخوری روغن زیتون را بر روی حرارت ملایم گرم کرده و یک دسته کوچک گل کلم و یک دسته کوچک بروکلی را خرد کرده و به آن می‌افزاییم و به مدت 8 دقیقه تفت می‌دهیم، سپس سه چهارم فنجان آب اضافه کرده و شعله را زیاد کرده تا نرم شوند(حدود 5 دقیقه). مواد را به یک کاسه منتقل کرده و یک چهارم فنجان پارمیزان به آنها اضافه می‌کنیم. می‌توانیم این مخلوط را له کرده و بصورت پوره در بیاوریم و با نمک و فلفل طعم‌دار کنیم. این پوره را می‌توان به جای پوره سیب‌زمینی به عنوان یک پوره کم کالری و سالم سرو کرد.

سیب سبز: بارداری با تغییرات جسمی و روانی زیادی همراه است؛ از شكل ظاهری بدن گرفته تا عملكرد ارگان‌های داخلی همه دستخوش تغییرات شگفت‌انگیزی می‌شوند و زمینه را برای تولد تازه‌واردی به این دنیا فراهم می‌كنند. بعد از اتمام عمل زایمان مدتی طول می‌كشد تا بدن از هر نظر به حالت اولیه خود بازگردد بنابراین مادر نباید توقع داشته باشد ظرف یكی، دو هفته همه چیز درست شود.

معمولا شش تا هشت هفته بعد از تولد نوزاد، بدن مادر سازوكار عادی خودش را بازمی‌یابد اما این موضوع بستگی به این دارد كه در هفته‌های اول بعد از زایمان چطور از خود مراقبت كرده باشد. دكتر كتایون برجیس، جراح زنان و نازایی به شما می‌آموزد چطور در این روزها از خودتان مراقبت كنید.

بعد از زایمان چه بخوریم؟
رژیم غذایی خانمی كه وضع حمل كرده است، نقش تعیین‌كننده‌ای را در سلامت او و نوزاد بازی می‌كند. در دوران بارداری مادر علاوه بر تامین نیازهای بدن خود باید نیازهای جنین را هم برطرف می‌كرد. این ضرورت بعد از تولد نوزاد از بین نمی‌رود و مادر به علت شیردهی موظف است با همان حساسیت مواد غذایی لازم برای خود و نوزاد را مصرف كند. قبل و بعد از زایمان همه دسته‌های غذایی باید در رژیم فرد گنجانده شود. لبنیات، پروتئین، نان و غلات، میوه و سبزیجات باید هرروز و مستمر مصرف شوند. باتوجه به اینكه مادر در دوران شیردهی به سر می‌برد، بهتر است حتی كمی بیش از قبل لبنیات (به‌خصوص شیر) بخورد. ضمن اینكه واضح و آشکار است كه مصرف غذاهای مضری همچون فست‌فودها ممنوع است.

كاچی به از همه چی؟
در خانواده‌های ایرانی پختن كاچی برای زائو به یك سنت تبدیل شده. تا آنجا كه اگر مادران جوان امروزی تمایلی به خوردن كاچی نداشته باشند، اطرافیان خوردنش را مثل یك دارو تجویز می‌كنند و با اصرار آن را به خوردشان می‌دهند اما حقیقت این است كه غذاهای چرب برای كسی كه تازه وضع حمل كرده، خوب نیست و تنها فایده‌اش اضافه وزن برای مادر است، چون كاچی غذای پركالری و بسیار چربی است و باتوجه به كم‌تحركی مادر در هفته اول، در بدن ذخیره می‌شود.

چطور وزن كم كنیم؟
اگر مادری گروه‌های اصلی غذایی را در رژیم روزانه‌اش داشته باشد، دیگر نیازی به دریافت كالری از منبع دیگری ندارد. در اصل بنا بر این است كه فرد بعد از زایمان وطی شش ماه به مرور به وزن طبیعی و اولیه پیش از بارداری برسد. بخشی از كاهش وزن زمان تولد نوزاد اتفاق می‌افتد. جفت، آب، خون و خود جنین از بدن مادر خارج شده و چیزی حدود پنج یا شش كیلوگرم در همین مرحله از وزن مادر كم می‌شود. در ادامه این خود شما هستید كه باید با مراقبت درست و علمی به‌تدریج وزن‌تان را پایین بیاورید.

بستن شكم، شكم را جمع می‌كند؟
غالبا تصور می‌شود كه با بستن شكم آن هم به‌طور محكم، شكم زائو به‌اصطلاح جمع یا سفت می‌شود، به همین دلیل مادر به محض مرخصی از بیمارستان شال محكمی به كمر می‌بندد؛ درحالی‌كه طی بارداری و زایمان عضلات دیواره شكم تغییر كرده‌اند و تنها ورزش می‌تواند این عضلات را سفت و درنتیجه شكم را جمع كند؛ البته اگر بستن شكم آن‌قدر محكم نباشد كه بخیه‌ها را اذیت كند، منعی وجود ندارد و ممكن است در كنار ورزش تا حدی تاثیر بگذارد.
 
چه ورزشی مناسب است؟
كسی كه زایمان طبیعی كرده است از همان روز اول می‌تواند ورزش را شروع كند، ولی در صورت انجام عمل سزارین، تشخیص زمان شروع به عهده مادر است. هر وقت درد و سوزش محل زخم بهبود پیدا كرد، یعنی بدن شما توان ورزش را دارد. از پنج یا 10 دقیقه شروع كنید و كم‌كم به 20دقیقه ورزش در روز برسید. درازونشست ساده، ابتدایی‌ترین حركتی است كه معمولا همه از عهده‌اش بر‌می‌آیند. می‌توانید پاها را سمت شكم خم كنید، كمی نگه دارید و آنها را دراز كنید. تكرار این عمل ورزش محسوب می‌شود و برای‌تان مفید است.

با بخیه‌ها چه كنیم؟
مراقبت از بخیه‌ها در هفته اول بعد از زایمان مهم است چون زخم تازه است و اگر عفونت كند یا دچار هر مشكل دیگری شود، سلامت مادر را به خطر می‌اندازد و مانع از رسیدگی درست او به نوزاد می‌شود. محل بخیه‌های زایمان را باید تمیز نگه دارید. به این منظور بخیه‌ها را روزانه سه بار می‌توانید بشویید. برای شست‌وشو از محلول بتادین رقیق و آب استفاده كنید و این دو را با نسبت یك به 9 با هم مخلوط كنید؛ یعنی به ازای هر یك واحد بتادین 9 لیوان آب اضافه كنید.

كی راه برویم؟
در زایمان طبیعی پس از اینكه نوزاد به دنیا آمد و بخیه‌ها زده شدند، مادر می‌تواند چند قدمی تا اتاق یا تختش راه برود؛ یعنی در این مورد هیچ محدودیتی ندارد و اساسا یكی از ویژگی‌های زایمان طبیعی كوتاه و آسان بودن دوران نقاهت آن است. غیر از آن هر وقت مادر احساس راحتی كند و بخواهد راه برود، می‌تواند این كار را با خیال راحت انجام بدهد چون هیچ آسیبی متوجه او نخواهد شد و برایش مفید هم هست، اما كسانی که عمل سزارین می‌كنند چون با بیهوشی جنرال یا بی‌حسی اسپاینال وضع حمل می‌كنند بین 8 تا 12 ساعت بعد از زایمان می‌توانند راه رفتن را شروع كنند.

مادر از كی می‌تواند حمام برود؟
آلودگی حتی در حالت عادی زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌هاست؛ چه برسد به وضعیت حساس مادری كه به‌تازگی وضع حمل كرده است. برای حمام كردن مادر هیچ مانعی وجود ندارد و می‌توانید روزی یك بار دوش ملایم بگیرید، اما توصیه می‌شود كه در حمام از مواد شوینده و محصولات بهداشتی همیشگی‌تان استفاده نكنید زیرا ممكن است باعث سوزش و درد زخم‌های‌تان شوند. به جای استفاده از شامپو و صابون همیشگی بدن خود را با صابون و شامپوی بچه بشویید. به علاوه سعی كنید حمام‌تان طولانی نشود و خسته‌تان نكند.

چطور مانع ابتلا به یبوست پس از زایمان شویم؟
بعضی‌ها بنا به عادت گوارشی‌شان در حالت عادی هم دچار یبوست می‌شوند. این قبیل افراد باید حتما قبل از بارداری و زایمان این بیماری را درمان كنند، چون در بارداری فشار فیزیكی بر روده‌ها وارد می‌شود و احتمال ابتلا به یبوست بالا می‌رود. این مسئله با توجه به بی‌تحركی یا كم‌تحركی مادر پس از زایمان بیشتر می‌شود. چون فشار فیزیكی از بین رفته ولی برگشتن بدن به روال طبیعی خود مدتی طول می‌كشد. اگر فرد در روزهای اول پس از زایمان مواد غذایی حاوی فیبر مصرف كند، مایعات فراوان بنوشد و حتما تحرك داشته باشد و راه برود، احتمال اینكه دچار یبوست شود به حداقل می‌رسد.

زنگ خطرها كدامند؟
در صورت مشاهده هر كدام از این علائم بدون فوت وقت به پزشك مراجعه كنید. چون به ناراحتی‌هایی مربوط می‌شوند كه درمان جدی می‌طلبند و بسیار خطرناك هستند. دردهای زیر شكمی، ترشحات بدبوی رحمی، ورم اندام تحتانی مثل پا، درد غیرطبیعی و شدید بخیه‌ها.

درمان كم‌خونی پس از زایمان چیست؟
مادر طی عمل زایمان مقداری خون از دست می‌دهد و پس از آن دچار كم‌خونی می‌شود. عموما توصیه می‌شود در پایان هفته اول پس از زایمان مادر برای چكاپ كلی به پزشك مراجعه كند. در این مراجعه نسخه‌ای شامل مسكن‌ها و مكمل‌ها به مادر داده می‌شود كه با مصرف آنها بسیاری از مشكلات برطرف می‌شوند. مادر پس از وضع حمل باید هر روز قرص آهن و مكمل غذایی مصرف كند. مصرف گوشت قرمز و جگری كه خوب پخته شده باشد، به خون‌سازی بدن مادر كمك فراوانی می‌‌کند. مادران گیاهخوار در این مورد دچار كمبودهای شدید و ناراحتی‌های زیادی می‌شوند؛ به هیچ وجه این غذاها و مكمل‌ها را از برنامه روزانه‌تان حذف نكنید.

چطور عوارض شیردهی را کنترل کنیم؟
- برای اینكه در نوك سینه شقاق ایجاد نشود، بعد از هر نوبت شیردهی چند قطره از شیر را روی نوك سینه بریزید و ترجیحا آن را خشك نكنید و نپوشانید.

- یك سری پدهای بهداشتی مخصوص شقاق وجود دارند كه با گذاشتن آنها روی نوك سینه این مشكل تا حد زیادی بهبود پیدا می‌كند. می‌توانید این پدها را از داروخانه تهیه كنید و به كار بگیرید.

- لباس‌های پلاستیكی و نایلونی نپوشید؛ بهتر است لباس نخی بپوشید كه مانع از عبور و مرور هوا نمی‌شود.

- تركیباتی هستند كه مانع بروز زخم در نوك سینه می‌شوند، مثل نشاسته گیاهی یا پارافین سفید كه در داروخانه‌ها پیدا می‌شوند. اگر آنها را روی نوك سینه بگذارید از خشك شدن پوست نوك سینه و زخم شدنش جلوگیری می‌كند.

-  از هر دو سینه شیر بدهید؛ این كار باعث می‌شود دچار التهاب سینه نشوید.

-  هنگام شیر دادن تمام هاله قهوه‌ای را در دهان نوزاد بگذارید و تا وقتی نوزاد سیر نشده سینه را از دهانش در نیاورید.

سلامت: بیشتر نوزادان نارس بین هفته‌های 32 تا 37 بارداری متولد می‌شوند. اگر نوزاد نارس شما پس از زایمان مشکل نداشته باشد (یعنی دچار کمبود اکسیژن، ‌عفونت شدید، یا آسیب مغزی یا ریوی نباشد) احتمال معلولیت یا تاخیر رشد در او کم خواهد بود.

ممکن است در طول 2 سال اول زندگی نوزاد نارس، به نظر برسد که او از لحاظ رشدی نسبت به نوزادان رسیده هم‌سن عقب‌ماندگی دارد. اما انتظار بر این است که نوزاد شما همان توالی شاخص‌های رشدی هر کودک دیگری را بگذراند. این تاخیر در رشد نوزاد نارس در حدود 2 سالگی از سن تقویمی به تدریج جبران خواهد شد. هنگامی که کودک به سنین پیش از مدرسه رسید، 2 تا 4 ماه تفاوت از لحاظ سن یا رشد مشکلی برای کودک در میان هم‌سالانش ایجاد نمی‌کند.


هنگامی که کودکتان مدرسه را به طور رسمی آغاز کرد، در مورد هر مشکل در یادگیری، خواندن و ریاضیات به خاطر نارس بودن هوشیار باشید، زیرا ممکن است این مشکلات برای اولین بار در سال‌های اول مدرسه خود را نشان دهد. اغلب نوزادان نارس بدون اینکه دچار تاخیر رشدی یا ناتوانی جدی شوند، بزرگ می‌شوند. به طور کلی هر چه نوزاد هنگام زایمان نارس‌تر، با وزن کمتر و بیمارتر بوده باشد با احتمال بیشتری امکان دارد که دچار تاخیر رشد یا معلولیت شدید شود.

تولد نوزاد نارس به چه معناست؟
بارداری به‌طور طبیعی حدود 40 هفته طول می‌کشد. نوزادی که حداقل 3 هفته زودتر از این زمان متولد شود، نارس به حساب می‌آید. نوزادانی که نزدیک به زمان 40 هفته به دنیا بیایند، مشکلات کمتری خواهند داشت. نوزادانی که زودتر و نزدیک به 32 هفتگی (اندکی بیش از 7 ماهگی) متولد می‌شوند،‌ نمی‌توانند آسان شیر بخورند، تنفس کنند و گرمای بدنشان را حفظ کنند. اما پس از اینکه به این نوزادان زمان داده شد تا رشد کنند اغلب آنها می‌توانند بیمارستان را ترک کنند.

نوزادانی که در کمتر از 26 هفتگی (اندکی زیر 6 ماه)‌ متولد می‌شوند با احتمال بیشتری ممکن است دچار مشکلات جدی شوند. اگر نوزاد شما با وزن بسیار کم متولد شده یا بیمار باشد،‌ ممکن است با مشکلات بسیار جدی و مرگباری مواجه شود.

مشکل نوزاد نارس چیست؟
ممکن است نتوان نوزاد نارس را از راه دهان تغذیه کرد،‌ تنفس بدون وقفه نداشته باشد یا نتواند بدنش را گرم نگه دارد. این نوزادان به زمان بیشتری برای رشدونمو کامل نیاز دارند. پس از اینکه مشکلات ناشی از تولد زودرس را از سر گذراندند،‌ اغلب آنها را می‌توان بدون خطر از بیمارستان مرخص کرد. داشتن یک نوزاد نارس ممکن است تنش‌زا و ترساننده باشد. برای اینکه بتوانید از عهده این کار برآیید، ‌شما و همسرتان باید مراقب خودتان و مراقب یکدیگر باشید. ممکن است صحبت با یک مشاور یا مددکار اجتماعی به شما کمک کند. همچنین ممکن است بتوانید والدین دیگری را که تجربه مشابهی داشته‌اند پیدا کنید و از آنها كمك بخواهید.

علل تولد نوزاد نارس
تولد نوزاد نارس ممکن است ناشی از وجود مشکلاتی در جنین، مادر یا هر دوی آنها باشد. اغلب علت زایمان زودرس پیدا نمی‌شود. شایع‌ترین علت تولد نارس اینها هستند: مشکلات جفت، بارداری دوقلو یا بیشتر، عفونت در مادر، مشکلات رحم یا گردن رحم و مصرف الکل یا داروهای غیرمجاز حین بارداری.

معلولیت‌ها در نوزادان نارس
اگر نوزاد شما هنگام تولد بسیار نارس (قبل از هفته 26 بارداری به دنیا آمده است) یا وزنش بسیار کم بوده (800 گرم یا کمتر)، به احتمال بیشتری ممکن است دچار معلولیت شدید شود. در مورد نوزادان بسیار نارس یا با وزن بسیار کم، ‌این معلولیت‌ها ممکن است رخ دهد:

• فلج مغزی
• معلولیت ذهنی
• نابینایی
• ناشنوایی

برخی از نوزادانی که با وزن بین 1500 تا 2500 گرم متولد می‌شوند در مقایسه با نوزادان رسیده بعدها دچار تفاوت در ضریب ‌هوش می‌شوند، اما این تفاوت‌ها معمولا کم است.

نوزادان نارسی که با وزن بالای 2500 گرم متولد می‌شوند، ‌تنها در معرض خطر اندک معلولیت‌های رشدی هستند. نوزادانی که دارای نشانه‌های تاخیر رشدی هستند،‌ احتمالا با کمک یک زندگی خانگی ایده‌آل و مراقبانی که به نوزاد توجه دارند، بهبود پیدا می‌کنند.

درمان‌هایی که نوزاد نارس نیاز دارد
نوزادان نارسی که به واحد مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) منتقل می‌شوند به دقت از لحاظ عفونت و تغییرات در تنفس و ضربان قلب تحت مراقبت قرار می‌گیرند. تا زمانی که این نوزادان نتوانند درجه حرارت بدن‌شان را حفظ کنند، ‌با استفاده از تخت‌‌های مخصوصی آنها را گرم نگه می‌دارند.

این نوزادان معمولا از راه لوله بینی یا تزریق داخل وریدی تغذیه می‌شوند. تغذیه از راه لوله تا زمانی که نوزاد آنقدر بالغ شود که بتواند نفس بکشد، بمکد و ببلعد و از راه پستان یا بطری تغذیه شود، ادامه پیدا می‌کند. نوزادان بسیار نارس و بیمار بسته به مشکلات پزشکی‌شان نیاز به درمان اختصاصی دارند. نوزادانی که نیاز به کمک برای تنفس دارند را زیر لوله اکسیژن یا ماشین تنفس (ونتیلاتور) - که به ورود و خروج هوا به ریه‌ها کمک می‌کند- قرار می‌دهند. درمان‌های دارویی و جراحی بسته به وضعیت نوزاد ممکن است لازم باشد.

شیر مادر باعث حفاظت بیشتر نوزاد در برابر عفونت می‌شود. بنابراین پزشکان ممکن است از شما بخواهند شیر خود را بدوشید و دست کم در چند هفته اول پس از زایمان آن را برای نوزاد به بیمارستان بیاورید.

پزشکان و پرستاران واحد مراقبت‌های ویژه نوزادان متخصص مراقبت از نوزادان نارس هستند. اگر نوزاد شما در واحد مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری است، می‌توانید در مورد چگونگی مراقبت از نوزادتان چیزهای زیادی از آنها یاد بگیرید.

وقتی نوزاد نارس را به خانه می‌برید
هنگامی که نوزاد نارس را به خانه می‌برید،‌ از اینکه نوزادتان در دوره‌های کوتاه‌تر از انتظار شما می‌خوابد، شگفت‌زده نشوید. نوزادان نارس نسبت به نوزادان رسیده اغلب جز دو‌ره‌های کوتاهی بیدار نیستند، اما تعدد بیدار شدن‌شان از نوزادان دیگر بیشتر است. از آنجایی که نوزاد شما تنها برای دوره‌های کوتاهی بیدار است،‌ ممکن است به‌نظر برسد که مدت درازی طول می‌کشد تا به شما پاسخ دهد. نوزادان نارس بسیار ساده‌تر از نوزادان رسیده بیمار می‌شوند. ترتیبی دهید که نوزادتان مورد معاینات دوره‌ای و واکسیناسیون منظم برای پیشگیری از بیماری‌های جدی قرار گیرد.

همچنین توجه داشته باشید که نشانگان مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) میان نوزادن نارس شایع‌تر است. بنابراین مراقب باشید که نوزاد روی شكمش نخوابد. این کار احتمال بروز این نشانگان را کاهش می‌دهد.

نوزاد نارس هم شیر مادر می‌خواهد
هدف از تغذیه، فراهم کردن کالری، مایع و موادغذایی کافی جهت رشد مناسب نوزاد است. در مورد نوزادان نارس، هدف آن است که رشد نوزاد با همان روند داخل رحمی ادامه یابد. میزان رشد جنین در داخل رحم در طول دوران بارداری به تدریج زیاد می‌شود و از هفته 37 بارداری، وزن‌گیری روزانه به حداکثر خود یعنی حدود 35 گرم در روز می‌رسد. در این دوران، همچنین توانایی‌های تکاملی برای مکیدن، بلعیدن، هضم و جذب موادغذایی به تدریج به وجود می‌آید. در نوزادان نارس، رفلکس مکیدن از ابتدای محدوده قابلیت زنده ماندن (23 هفته) و حتی قبل از آن وجود دارد اما هماهنگی بین مکیدن و بلعیدن تقریبا در 34 هفتگی برقرار می‌شود. تکامل این هماهنگی تا حد زیادی به سن داخل رحمی بستگی دارد. البته در برخی از نوزادان این هماهنگی در سن پایین‌تر از 32 هفتگی کامل می‌شود. نیازهای تغذیه‌ای نوزادان نارس نیز با نوزادان ترم (رسیده) تفاوت دارد.

نیاز به انرژی، برای تامین نیازهای متابولیک پایه و نیز فراهم کردن سرعت رشد مناسب در نوزاد نارس بیشتر است. نیاز به پروتئین نیز در نوزادان نارس بیش از نوزادان ترم است. در مورد چربی‌ها، هضم و جذب چربی در نوزادان نارس کامل نیست. نیاز به سدیم، کلسیم، فسفر، آهن و برخی ویتامین‌ها در نوزادان نارس بیشتر است. ترکیب شیرمادری که نوزاد نارس به دنیا آورده است با شیرمادر نوزاد رسیده تفاوت دارد به طوری که شیرمادر نوزاد نارس تا حدود زیادی نیازهای تغذیه‌ای این نوزادان را تأمین می‌کند. در شیرمادر نوزاد نارس مقدار نیتروژن، پروتئین، اسیدهای چرب، اسیدهای چرب غیراشباع‌شده با زنجیره بلند، سدیم، کلر، منیزیم و آهن بیشتر است. بهترین تغذیه برای نوزاد نارس، شیرمادر خودش است. عوامل رشد و اجزای سلولی سیستم ایمنی موجود در شیر مادر، دفاع سیستم ایمنی شیرخواران نارس را بهبود می‌بخشند.

مقادیر عوامل ایمنی در شیرمادر نوزاد نارس از شیرمادر نوزاد رسیده بیشتر است. سیستم ایمنی (روده‌ای- پستانی) مکانیسمی است که از طریق آن، شیرخواری که شیرمادر می‌خورد قسمتی از قدرت دفاعی مادر را کسب می‌کند. تماس پوست با پوست مادر و شیرخوار غلظت پادتن‌های شیرمادر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تکامل سیستم عصبی در شیرمادرخواران بیشتر بوده و افزایش ضریب هوشی در آنها دیده می‌شود. تغذیه با شیرمادر ارتباط عاطفی مادر و شیرخوار را که در نوزادان کم‌وزن در معرض خطر است، بهبود می‌بخشد. شیرمادر دمای مناسب دارد و همیشه در دسترس است. به رغم فواید فراوان بالقوه‌ای که در تغذیه نوزاد نارس با شیرمادر وجود دارد در نوزادان نارس و به‌خصوص در نوزادان باوزن تولد کمتر از 1500 گرم ممکن است شیرمادر تمام نیازهای غذایی نوزاد را فراهم نکند بنابراین لازم است از مغذی‌کننده‌های شیرمادر در تغذیه نوزادان استفاده کرد.

سن نوزادان 4 نوع تعریف دارد
سن نوزاد هم گویای عمری است که بر او گذشته، هم شاخصی از میزان رشدونمو اوست. یک نوزاد نارس، برعکس نوزادی که دوران زندگی جنینی را به طور کامل گذرانده، تعریف‌های متفاوتی دارد و به همین دلیل ممکن است والدین دچار سردرگمی شوند. هنگامی که رشدونمو نوزادتان را دنبال می‌کنید، باید تفاوت میان این سنین متفاوت را بدانید:

1. سن تقویمی: از روز تولد نوزاد اندازه‌گیری می‌شود.

2. سن بارداری: این تعریف که برای سن جنین به کار می‌رود،‌از اولین روز آخرین دوره قاعدگی مادر اندازه‌گیری می‌شود. این عدد برای تعیین سن نوزاد نارس و میزان رشدونمو هنگام تولد نیز به کار می رود. این عدد در واقع معادل سن بارداری است.

3. سن تصحیح‌شده: سن تقویمی نوزاد یا کودک منهای هفته‌ها یا ماه‌هایی است که او زودتر از موقع معمول به دنیا آمده است. به‌عنوان نمونه اگر نوزاد شما یکساله است و 3 ماه زودتر از حد معمول به دنیا آمده می‌توانید انتظار داشته باشید که او شبیه یک نوزاد 9 ماهه باشد و مانند او رفتار کند. (سن تصحیح‌شده). این عدد هنگامی كه رشدونمو کودکتان را در 2 سال اول پس از تولد دنبال می‌کنید،‌ می‌تواند برای شما اطمینان‌بخش باشد.

4. سن پس از لقاح: این تعریف که برای سن نوزاد به کار می‌رود، از اولین روز آخرین چرخه قاعدگی مادر شروع می‌شود (همان سن بارداری است اما با نامی متفاوت). این عدد ممکن است در ابتدای زندگی نوزاد نارس شما برای تخمین میزان رشدونمو او به کار رود.

سیب سبز: شاید شما هم مثل بعضی از والدین جوان با دیدن این همه خوابیدن نوزادتان شگفت‌زده شده باشید. همه والدین دوست دارند بدانند چه میزان خواب برای فرزندشان لازم و كافی است. پاسخ این سؤال برای بچه‌های سنین مختلف فرق می‌كند. اگر شما هم دوست دارید پاسخ این سؤال را در مورد كوچولوی خودتان بدانید بد نیست متن زیر را به دقت مطالعه كنید.


چه سنی چه میزان خواب؟
میزان نیاز كودكان به خواب در طول شبانه روز، با سن آنها رابطه نزدیكی دارد. هرچند همه بچه‌های یك سن به یك اندازه نمی‌خوابند و بعضی از شرایط محیطی بر میزان خواب آنها تاثیر می‌گذارد ولی هنوز هم با دانستن چند اصل می‌توانید بفهمید چه میزان خواب برای كوچولوی شما طبیعی و لازم است. هر چقدر بیشتر صبر كنید عادت‌های مربوط به خواب فرزندتان بیشتر دست‌تان می‌آید و شما قادر خواهید بود راحت‌تر با موضع خواب كودك‌تان كنار بیایید. در حقیقت در مورد برنامه طبیعی خواب كودكان در یك سال اول عمرشان اصول كمك‌كننده‌ای وجود دارد كه در ادامه با آنها آشنا می‌شوید.

ریزه كاری‌های خواب نوزاد
وقتی نوزادتان را از بیمارستان به منزل می‌آورید، در روزهای اول متوجه خواهید شد كه از 24 ساعت شبانه‌روز او 16 الی 19 ساعت را در خواب می‌گذراند. اما نكته دشوار ماجرا این است كه نوزاد تقریبا هر 2‌ساعت یك بار از خواب بیدار می‌شود! علت این بیدارشدن‌های زود به زود آن است كه قدم نورسیده شما معده بسیار كوچكی دارد و نمی‌تواند ذخیره لازم برای بیشتر از 2‌ساعت را در آن انبار كند! بنابر این باید حواس‌تان باشد كه هر 3‌ساعت یك بار به نوزادتان شیر بدهید و اگر شیر مادر به او می‌دهید حتی فواصل شیر دادن را از 3‌ساعت هم كمتر كنید. اگر می‌بینید كه نوزادتان در طول شب هم عینا مانند روز هر 2 ساعت یك بار شما را بیدار می‌كند و شیر می‌خواهد نگران نشوید. این دقیقا چیزی است كه باید اتفاق بیفتد!

كودكان 3ماهه چگونه می خوابند؟
وقتی كودك شیرخوار شما به 3ماهگی می‌رسد، شما این شانس را دارید كه شب‌ها فواصل طولانی‌تری بخوابید! چون همین اتفاق برای فرزندتان هم رخ می‌دهد. البته خیلی خوشحال نباشید چرا كه بعضی از بچه‌ها حتی در این سن هم فرقی با دوران نوزادی‌شان نمی‌كنند. این موضوع بستگی به كودك شما دارد. در این زمان نیاز كودك شما به خواب كمتر می‌شود و در شبانه‌روز حدود 13 تا 15 ساعت خواب برایش كافی است. در این زمان ممكن است حتی كودك بتواند در طول شب 6 ساعت را در خواب بگذراند.

در6  ماهگی چقدر بخوابند؟
خوشبختانه در6 ماهگی معده كودك به اندازه‌ای بالغ می‌شود كه قادر خواهد بود میزان نسبتا زیادی از غذا را در خود نگه دارد بنابراین شما مجبور نخواهید بود هر 2 ساعت یك بار به او شیر بدهید. البته در پایان 6ماهگی غذای كمكی نیز برای شیرخوار شروع می‌شود و همین موضوع باعث می‌شود او بتواند مدت طولانی‌تری را بدون گرسنگی در خواب بماند. در 6 ماهگی شیرخواران به‌طور میانگین به روزانه 12 تا 14 ساعت خواب نیاز دارند. البته چه بخشی از این میزان خواب در شب سپری شود و چه مقدار از آن در روز، كاملا بستگی به كودك دارد. اگر شما پدر و مادر خوش‌شانسی باشید و پیش از این توانسته باشید عادت‌های خواب فرزندتان را كمی منظم كنید، كودك‌تان بیشتر این مقدار خواب را در شب خواهد گذراند!

وقتی كوچولوها چرت می‌زنند
وقتی كودك شما به 9 تا 12 ماهگی می‌رسد، دیگر قادر خواهد بود تمام شب را در خواب بگذراند. در حقیقت اگر در این سن كودك شما شب‌ها بیدار می‌شود و نمی‌خوابد، باید دنبال دلیل آن بگردید. در این سن كودك به 11 تا 13 ساعت خواب نیاز دارد و اگر كمتر از این مقدار بخوابد تبدیل به كوچولوی نق‌نقوی بداخلاقی می‌شود كه اطرافیان را هم كلافه می‌كند. در این زمان شما باید سعی كنید برنامه خواب فرزندتان را به شكلی تنظیم كنید كه در طول روز حداقل 2 یا 3 بار چرت كوتاهی بزند. بهترین برنامه برای این كار آن است كه كودك را به یك چرت كوتاه قبل از ظهر، یك چرت بعد از ناهار و یكی در عصر عادت دهید. این كار به شما اطمینان می‌دهد كه كودك‌‌تان خواب كافی خواهد داشت و همچنین بدن او به مقدار انرژی لازم برای رشد سریعش دست خواهد یافت.

خشت اول را درست بگذارید!
بسیاری از والدین جوان اصلا به اینكه نوزادشان كجا به خواب می‌رود توجه نمی‌كنند. كوچولوی بیچاره روی یك پتو یا روی كاناپه به خواب رفته و بزرگ‌ترها در اطرافش مشغول گفت‌وگو و تماشای تلویزیون هستند. اگر می‌خواهید كودك‌تان تفاوت روز و شب را بهتر و زودتر بفهمد باید كاری كنید تا این دو زمان برای او كاملا متفاوت به‌نظر برسد. با آرام و تاریك كردن محیط هنگام خواب شبانه كودك یاد می‌گیرد كه اكنون وقت خواب است. شاید فكر كنید برای كودكان یك سال زود است اما داشتن یك برنامه خواب منظم و دقیق در طول روز و شب به ایجاد عادت‌های سالم و درست خواب در آینده فرزندتان كمك بزرگی می‌كند. این كار نه تنها به نفع فرزندتان است و به او كمك می‌كند انرژی كافی و استراحت كافی داشته باشد بلكه برای خود شما نیز مفید است. چون در آینده نزدیك مجبور نخواهید بود برای رفتن به تختخواب با كوچولوی‌تان بجنگید!

سلامت: پژوهشگران معتقدند ۳ والد از هر ۴ والد، به اینکه کودکانشان بدون استفاده از محافظ مناسب در معرض نورخورشید قرار بگیرند، دقت نمی کنند در حالی که این کار می تواند سلامت بینایی فرزندشان را تهدید کند. حدود یک سوم والدین در انگلیس برای کودکان خود عینک آفتابی تهیه نمی کنند و کسانی هم که عینک آفتابی می خرند، بیش از آنکه به کیفیت عینک توجه کنند، به قیمت آن اهمیت می دهند.

به گفته متخصصان، افرادی که رنگ چشمانشان روشن است، بیش از دیگران در معرض آسیب های ناشی از نورخورشید قرار دارند و توصیه می شود کسانی که چشمان آبی رنگ دارند، همیشه عینک آفتابی بزنند.


با دکتر فرامرز انوری، جراح و متخصص بیماری های چشم، فوق تخصص چشم پزشکی اطفال و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد اهمیت استفاده از عینک آفتابی در کودکان گفت وگو کرده ایم.

چرا چشم طی زمان توان مقابله با اشعه ماورای بنفش را از دست می دهد؟
در اثر افزایش سن تغییراتی در مردمک و عدسی چشم ایجاد می شود که میزان جذب اشعه ماورای بنفش را افزایش می دهد.

استفاده از عینک آفتابی تا چه حد برای کودکان اهمیت دارد؟
توان مقابله چشم با اشعه ماورای بنفش در کودکان بیشتر از بزرگسالان است بنابراین اگر کودکان از عینک آفتابی استفاده کنند، خوب است اما الزامی نیست ولی برای بزرگسالان عینک آفتابی ضروری است زیرا چشم بزرگسالان به اشعه ماورای بنفش خورشید حساس است و عینک استاندارد از بروز بیماری های مختلف چشمی جلوگیری می کند. علاوه بر این، کودکان در سنین پایین و حدود ۴ ۳ سالگی علاقه ای به عینک زدن ندارند بنابراین ممکن است عینک را بردارند و کناری بیندازند. می توان به جای عینک آفتابی، کلاه لبه دار پهن سر آنها گذاشت. معمولا بعد از اینکه کودک به حدود سن۶ ۵ سالگی رسید، خودش علاقه مند می شود عینک آفتابی بزند. به خصوص اگر والدینش هم از آن استفاده کنند. در آن صورت می توان عینک مناسبی برایشان تهیه کرد.

علایم خاصی وجود دارد که نشان دهد نورآفتاب چشمان کودک را آزار می دهد؟
نه، مگر اینکه کودک بیماری خاصی داشته باشد. اگر چشم کودکان مانند بزرگسالان به نورآفتاب حساس بود، همه افراد در سنین بسیار پایین به کاتاراکت یا آب مروارید ناشی از برخورد اشعه ماورای بنفش به چشم مبتلا می شدند. ساختمان چشم کودکان طوری طراحی شده است که تا حد زیادی از اشعه ماورای بنفش مصون بماند. البته اگر کودکی غیرارادی یا ارادی، به خورشید به خصوص در حالت خورشیدگرفتگی یا کسوف، نگاه کند شبکیه اش به همان اندازه بزرگسالان آسیب می بیند و دچار مشکل خواهدشد. به همین دلیل به صرف اینکه چشم کودکان به اشعه ماورای بنفش مقاوم تر است، نمی توان اجازه داد در مواقع خورشیدگرفتگی بدون عینک به خورشید نگاه کنند. بهتر است در کنار دریا هم که میزان اشعه بالاست، از یک عینک آفتابی مناسب که چشم را از ورود اشعه ماورای بنفش محافظت می کند، استفاده کرد. مهم ترین خاصیت عینک هم جاذب اشعه ماورای بنفش و مادون قرمز بودن آن است.

در انتخاب قاب (فریم) عینک مناسب برای کودکان به چه نکته هایی باید توجه کرد؟
والدین برای تعیین اندازه قاب، باید عینک را روی چشم کودک بگذارند و ببینند به سمت پایین حرکت می کند یا نه. اگر عینک حرکت کند، ممکن است پایین بیاید و روی نوک بینی قرار بگیرد. اگر کودک دایم مجبور باشد عینکش را سرجایش بگذارد، برایش آزاردهنده است. پدال عینک هم یا باید قابل تنظیم باشد یا اندازه مناسبی داشته باشد تا به راحتی روی بینی کودک قراربگیرد. دسته های عینک باید طوری باشند که نه فشار زیادی به پشت گوش وارد کنند که جا بیندازند و نه خیلی شل باشند که عینک از روی صورت بیفتد. وقتی عینک را روی چشم کودک می گذارید، با دستتان به قاب در جهت های بالا، پایین، جلو و عقب فشار بیاورید و آن را حرکت دهید. در آن صورت خودتان متوجه می شوید که آیا دسته ها روی گوش ها اندازه است و فاصله پل بینی عینک درست تنظیم شده یا نه. اگر هم عینکی تهیه کرده اید که روی صورت شل است و پایین می افتد، می توانید یک کش به دو دسته عینک ببندید تا وقتی کودک عینک را به چشم می گذارد از افتادن آن جلوگیری شود.

در خرید عینک آفتابی برای کودکان به چه نکته هایی باید توجه کرد؟
مهم ترین نکته این است که عینک آفتابی اشعه ماورای بنفش را به خوبی جذب کند، بنابراین بهتر است عینک را از جایی تهیه کرد که مجهز به دستگاه اشعه «یو وی سنج» باشد. فروشنده باید شیشه عینک را در دستگاه قرار دهد تا درجه جذب اشعه UV مشخص شود. بهترین شیشه برای عینک آفتابی، شیشه ای است که جذب UV ۴۰۰ داشته باشد. حتی اگر میزان جذب UV ۳۸۰ بود، آن را نخرید چون معلوم است آن عینک مشکلی دارد که میزان جذب اشعه اش زیر ۴۰۰ است. عینک هایی که رنگ شیشه آنها در بالا پررنگ و تیره است و هرچه به سمت پایین شیشه می آییم، از میزان رنگ آن کاسته و روشن تر می شود، مناسب نیستند. این شیشه ها نسبت به شیشه های با رنگ یکنواخت اشعه UV را کمتر جذب می کنند. نکته مهم بعدی، انتخاب رنگ شیشه است؛ شیشه هایی با طیف رنگ قرمز و آبی مناسب نیستند زیرا رنگ های آبی، اشعه ماورای بنفش و رنگ های طیف قرمز، اشعه مادون قرمز را جذب می کنند. بهترین رنگ ها برای شیشه عینک آفتابی، طیف رنگ خاکستری تا قهوه ای هستند. رنگ شیشه نباید زیاد تیره باشد تا جلوی دید کودک را نگیرد. دقت کنید که قاب عینک تاب نداشته باشد زیرا در این صورت تصاویر را بد وارد چشم می کند. فرقی نمی کند عینکی که می خرید مارک معروفی داشته باشد یا نه و قیمت بالای آن نشانه بهتر بودنش نیست بلکه زیبایی یک عینک به قاب آن بستگی دارد که سلیقه ای است و خوبی جنس شیشه که از درجه جذب UV آن معلوم می شود.