مادر گاهی گلایه او را به پدر می‌كند
چون سمیه حرف مادر را گوش نمی‌دهد.
تا 2 سال قبل سمیه شاگرد ممتاز كلاس
بود، اما از وقتی 15 سالش را تمام كرده است رفتارهایش نیز كاملا عوض شده است.
مادر به مدرسه رفته و بروشورهایی
دریافت كرده كه در مورد اعتیاد نوجوانان نوشته است. فیلم‌هایی در صداوسیما دیده و
اخباری شنیده كه تنش لرزیده است.
مادر سمیه می‌گوید: اولین بار كه با
راهنمایی مشاور وسایل او را گشتم، ناگهان سر رسید و الم شنگه‌ای راه انداخت كه نگو
و نپرس. او آنقدر دعوا و پرخاشگری كرد و حرف‌های درشت به من گفت كه تا مدتی با او
صحبت نمی‌كردم.
بعضی‌ها رفتارهای او را خصوصیات دوره
نوجوانی می‌دانند و بعضی دیگر معتقدند احتمال دارد او درگیر اعتیاد شده باشد.
نمی‌دانم از كجا باید مطمئن شوم.
متخصصان معتقدند تشخیص رفتارهای آشكار
دوره نوجوانی از رفتارهای ناشی از مصرف مواد مخدر دشوار است.
از نوجوانی تا افیون
علی رضایی، مشاور یكی از دبیرستان‌های
تهران در مورد علائمی كه باید در نوجوانان مراقبت كرد، می‌گوید:
نوجوانان به نشست و برخاست با گروه
همسالان بسیار علاقه‌مندند، ولی اگر نوجوان آلوده به مواد مخدر شده باشد، انزواطلب
می‌شود. رفت و آمد او با افرادی متفاوت صورت می‌گیرد كه یا شما نمی‌شناسید یا هم‌سن
و سال فرزندتان نیستند یا خودشان هم آلوده‌اند. نوجوان نسبت به همراهی با خانواده
ابراز دلزدگی می‌كند و دیگر ارزشی برای نظام ارزش‌های خانواده قائل نیست.
گاه نوجوانی كه مدت‌ها گوشه‌گیر بوده و
تمایلی به برقراری ارتباط نداشته، به طور ناگهانی تمایل زیادی به جمع‌های دوستانه
پیدا می‌كند، پرحرف می‌شود، دوستی‌های جدیدی برقرار می‌كند.
برخی دانش‌آموزان دچار افت تحصیلی
می‌شوند، در حالی كه برخی دیگر بخصوص در شروع مصرف، عملكرد تحصیلی‌شان به طور
ناگهانی افزایش می‌یابد. شخص در مقابل تكالیف مدرسه بی‌مسوولیت می‌شود. دیر سر
كلاس‌ها حاضر می‌شود و ممكن است بی‌قراری زیادی سركلاس درس نشان دهد. بی‌حوصلگی،
پرخاشگری، اضطراب، بی‌قراری، تمایل به پنهان‌كاری و… از علائم دیگری است كه در
رفتارهای نوجوانان و جوانان قابل توجه است.
تفاوت بحران نوجوانی و اعتیاد در این
است كه شخص معتاد وقتی پای منافعش به میان می‌زند، پرخاشگری می‌كند، اما نوجوان
ممكن است به طور عمومی عصبی شود. پرخاشگری یكی از ابزارهای معتاد برای فرار از
توضیح است. آنها به مشورت با نزدیكان و بزرگ‌تر‌ها اعتقادی ندارند؛ برخلاف نوجوانان
سالم دیگر به ورزش اهمیتی نمی‌دهند و كناره می‌گیرند و گاه زود به گریه می‌افتند و
ثبات رفتاری خود را از دست می‌دهند.
این روان‌شناس اختلالات خواب، تنفس و
ضربان قلب را از دیگر علائم مصرف مواد مخدر می‌داند و می‌افزاید: اگر فرزند شما تا
صبح بیدار بود و تا ظهر می‌خوابید، وضعیت او را بررسی كنید.
وی تفاوت عمده یك معتاد و یك نوجوان
دچار بحران سنی را در تظاهرات جسمی می‌داند. چیزهایی چون لرزش دست و تنگی مردمك
چشم‌ها و آبریزش از چشم و بینی و چشم‌های قرمز.
نازك مثل شیشه
احمد از دوران تلخ نوجوانی خود كه با
اعتیاد به كراك، شیشه و تریاك تباه شد، خاطراتی به یاد دارد كه مرور آن برایش
آزاردهنده است. این جوان 30 ساله می‌گوید: آن روزها مثل شیشه، شكننده‌شده بودم و
بردباری خود را براحتی از دست می‌دادم. كوچك‌ترین مشكلات برایم كوهی به نظر می‌آمد
و همیشه به خود می‌گفتم من خیلی زود می‌میرم به همین خاطر باید هرچه می‌توانم و
هرچه را می‌خواهم بچشم.
تن به هیچ كاری نمی‌دادم و از كلاس اول
دبیرستان، مدرسه رفتن را كم كم كنار گذاشتم.
به مادرم گفتم می‌خواهم كار كنم، اما
واقعیت چیز دیگری بود. برای تهیه پول مواد می‌خواستم كار كنم، اما از عهده آن بر
نمی‌آمدم.
به مسائل بی‌توجه بودم و حساب‌های
مغازه‌ای را كه در آن كار می‌كردم، اشتباه می‌نوشتم، به همین دلیل خیلی زود اخراج
شدم. اما برای تامین مخارجم شروع به زدن جیب پدر و مادر و فروش وسایل كردم.
دیگر تا خیابان‌خوابی فاصله‌ای نداشتم
كه دختری را كه خیلی دلم می‌خواست وقتی بزرگ‌تر شدم و كار و كسبی راه انداختم،
دیدم. او مرا دید و آنقدر تابلو بودم كه به من گفت: تو كه از دست رفته‌ای.
آن شب تا صبح گریه كردم و موادی را كه
توی جیبم بود، دور ریختم. بعد كه خماری آمد سراغم، رفتم ته جوی آب را گشتم، اما
خوشبختانه آب آن را برده بود. پیرزنی كه مرا در حال گشتن توی جوی آب دیده بود، به
رویم تف انداخت و من آنقدر از چیزی كه بودم، متنفر شدم كه رفتم خانه به پدرم التماس
كردم مرا ترك دهد. گفتم هر كاری می‌خواهی بكنی بكن یا بمیرم یا ترك كنم.
پدرم مرا در انباری زندانی كرده بود و
یك قفل بزرگ روی آن زده بود و بعد به كلینیك ترك اعتیاد برد. 3 سال در اعتیاد غرق
بودم. 3 سال طول كشید تا كاملا ترك كنم و دوباره به زندگی برگردم. دختر مورد
علاقه‌ام را از دست دادم، اما خدا را شكر می‌كنم كه زندگی را به من برگرداند.
مواد مخدر با بدن چه
می‌كند؟
مواد مخدر روی مغز تاثیر می‌گذارد، به
این ترتیب كه تفكر را كند كرده و واكنش را آهسته می‌سازد، باعث ایجاد احساس شادی
موقت و خیالبافی می‌شود.
باعث احساس رخوت و شل‌شدن عضلات،
ضعیف‌شدن تنفس، كاهش یا افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شود.
كاهش اشتها، یبوست، تهوع و استفراغ از
تاثیرات آن بر بدن است. مواد مخدر باعث تغییرات ظاهری نامناسب می‌شود، رنگ پوست
افراد معتاد به مواد مخدر كدر و لب‌های آنها تیره می‌شود. متاسفانه به دلیل لاغرشدن
بر اثر سوء‌مصرف سیگار و مواد مخدر برخی دختران جوان نیز به این مواد روی آورده‌اند
كه گاه بر اثر استفاده از مواد روان‌گردان در مهمانی‌های نامناسب، كنترل بر مسائل
جنسی و اخلاقی را از دست می‌دهند و تن به كارهایی می‌دهند كه در شرایط عادی به سمت
آن نمی‌روند.
اختلالات خلقی و روانی و ابتلا به
عفونت‌ها بر اثر اعتیاد تزریقی از دیگر مشكلاتی است كه معتادان با آن درگیر
می‌شوند.
كمك به فرزندان
در پایان دوران ابتدایی، كودكتان را نسبت به مواد مخدر
هشیار كنید. به آنان بیاموزید كسی كه به نه گفتن شما در مقابل عمل خلاف احترام
نمی‌گذارد، دوست شما نیست. خطرات و عواقب مصرف مواد را برای او توضیح دهید. اگر
فرزندتان در دام اعتیاد افتاده است، به او اطمینان دهید كه با ترك اعتیاد، عوارض
جسمی، بزودی بر طرف می‌شود و تا پایان این مرحله و ورود مجدد او به جمع دوستان سالم
و اجتماع، از او حمایت می‌كنید. او را به كوشش برای ترك تشویق كنید تا حتی در صورت
عدم موفقیت باز هم تلاش كند. همچنین او را به یكی از مراكز معتبر درمان اعتیاد
راهنمایی كنید.
زهره زیارتی
