خواص درمانی و غذایی گوجه فرنگى
گوجه فرنگى ابتدا به عنوان گیاه زینتى در باغچه ها مورد استفاده قرار گرفت و به نام سیب طلایى یا سیب عشق معروف شد. مصرف گوجه فرنگى به عنوان نوعى سبزى از قرن نوزدهم میلادى به بعد شروع شد و بعد از جنگ جهانى اول به تدریج بر مصرف آن اضافه شد، طورى که امروزه به صورت خام و پخته یا به صورت سس و رب موارد استعمال زیادى دارد.
تركیبات شیمیایی
بررسی تركیبات و مواد موجود در گوجه فرنگی نشان می دهد كه درمیوه ی گوجه فرنگی رسیده، گلوكز، فروكتوز، ساكاروز و تقریبا تمام آمینواسیدهای اصلی به استثنای ترپتوفان وجود دارد.
اسید آلی اصلی و عمده ی موجود در گوجه فرنگی، اسید سیتریك است. اسیدیته ی میوه به تدریج از مرحله ی سبزی به طرف قرمز شدن افزایش می یابد و حداكثر آن، موقعی است كه قرمز شدن و رنگ عوض كردن آن آغاز می گردد و پس از آن رو به كاهش می گذارد. ماده ی رنگی اصلی و عمده ی گوجه فرنگی كاروتنوئید،
بتاكاروتن و لیكوپن می باشد. حداكثر مقدار كاروتنوئیدها در حالتی است كه گوجه فرنگی در زیر تابش مستقیم نور رشد می كند.
خواص و كاربرد :
میوه ی نارس گوجه فرنگی سمی است و باید از خوردن آن پرهیز كرد. به علاوه خوردن برگ آن که به عنوان دارو در مواردی تجویزمی شود، باید در حد اعتدال و به مقدار مجاز و محدود، در حدی كه پزشك تعیین كرده مصرف شود، زیرا برگ آن هم سمی است.
- در چین از جوشانده ی ریشه، شاخه ها و برگ های مسن گوجه فرنگی برای رفع
دندان درد استفاده می کنند و خود گیاه نیز خاصیت حشره كش دارد .
مادهای سمّی به نام سولانین در گوجهفرنگی سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسمومیت میشود و دل پیچه، اسهال و باز شدن مردمک چشم ایجاد را می کند.
- در هند و چین از میوه ی گوجه فرنگی به عنوان ملین استفاده می شود و برای تقویت مسلولین(مبتلایان به
بیماری سل )، تب های حصبه ای، رفع ورم ملتحمه ی چشم،
آماس گوش(اوتیت) و
دفع سنگ كلیه تجویز می شود.
- در اندونزی از گرد برگ های خشك كوبیده ی گوجه فرنگی، برای رفع
آفتاب سوختگی پوست و صورت استفاده می شود. از پاشیدن آب دم كرده ی برگ گوجه فرنگی، برای دفع آفت
كلم به نام كاترپیلار نتیجه خوبی گرفته شده است.
- مصرف گوجه فرنگی برای مبتلایان به
درد مفاصل تجویز شده است و برای مبتلایان به
نقرس و
روماتیسم مفید است.
- گوجه فرنگی، خنک و اشتها آور است و آب آن برای رشد و نمو بهتر طفل موثر می باشد.
- گوجه فرنگی به علّت دارا بودن ویتامینهای
A ، B، C،
K و مواد معدنی مانند
کلسیم ،
فسفر و آهن در تأمین انرژی و تقویت بدن نقش موثری ایفاء می کند.
گوجه فرنگی یکی از مهم ترین منابع ویتامین A می باشد. لذا در
تقویت بینایی، تقویت و سلامتی پوست و مخاط ها (دهان و بینی) رشد و نمو استخوانها ضروری است.
- گوجه فرنگی سرشار از ویتامینهای
B1 و
B2 می باشد؛ از این جهت در تسکین دردهای عصبی، رفع بی اشتهایی، و
درمان یبوست ، نقصان ترشح شیر مادر و تورم دهان تجویز می شود.
- گوجه فرنگی، بدن را در برابر امراض و
بیماریهای عفونی حفظ می کند.
- مصرف گوجه فرنگی نیرو و نشاط می بخشد و پوست و دانههای آن به هضم غذا کمک می کند و رودهها را پاک می نماید.
- آب گوجه فرنگی ادرارآور مفیدی است.
- برای تمیز کردن خون باید از آب گوجه فرنگی و
کرفس به نسبت مساوی و به مقدار 3 فنجان در روز، قبل از غذا و به مدت 3 هفته استفاده کرد.
- گوجه فرنگی هضم مواد نشاستهای را آسان می کند و به همین جهت از آن سس درست کرده و با
حبوبات پخته مصرف می کنند.
- مصرف گوجه فرنگی برای اشخاصی که مبتلا به سنگ کلیه و مثانه و
کبد هستند، تجویز شده است.
- گوجه فرنگی بعد از
لیموترش بیش از سایر میوهها
ویتامین C دارد و مقدار زیادی فسفر، آهن، سیلیس و کلسیم دارد.
- گوجه فرنگی گرچه دارای اسید سیتریک است، اما بدن را قلیایی میکند.
- بوی برگ های گوجه فرنگی، زنبورهای خرمایی را ناراحت می کند، لذا می توان بوته ی گوجه فرنگی را در باغها و بوستانها کاشت تا از گزند زنبورها در امان باشند.
- اگر در محل مورچه ها چند عدد برگ گوجه فرنگی بگذارید، بوی این گیاه مورچه ها را فراری می دهد.
- برای تمیز کردن لکه ی جوهر بر روی لباس، یک تکه پنبه را در آب گوجه فرنگی فرو برده و روی لکه ی جوهر بمالید. سپس آن را بشویید.
- اگر پوست شما
کک و مک دارد، هر روز آن را با آب گوجه فرنگی تمیز کنید. کم کم کک و مک ها را از بین می برد.
- برای جلوگیری از مزاحمت حشرات می توانید برگ های گوجه فرنگی را به بند بکشید و آن را در اطاق خود بیاویزید، با این کار حشرات فرار می کنند.
- سالاد
کاهو و گوجه فرنگی درمان کننده ی امراض عصبی هستند.
خوردن گوجه فرنگی، برای بعضی بیمارانی که دچار حساسیت یا آلرژی (خارش بدن،قرمز شدن پوست، آسم، کهیر و...) هستند، ضرر دارد.
تذکرات:
1- گوجه فرنگی نارس و کال هضمش سنگین است، لذا خوردن آن باعث دل درد می شود.
2-
سرخ کردن زیاد گوجه فرنگی در روغن باعث سنگینی هضم آن می شود و روی آتش کباب کردن آن مناسب است.
3- مادهای سمّی به نام سولانین در گوجهفرنگی سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسمومیت میشود و دل پیچه، اسهال و باز شدن مردمک چشم ایجاد را می کند.
4- خوردن گوجه فرنگی، برای بعضی بیمارانی که دچار
حساسیت یا آلرژی (خارش بدن،قرمز شدن پوست،
آسم ، کهیر و...) هستند، ضرر دارد.
منابع:
خواص سبزی ها،تالیف مرتضی نظری
WWW.WIKIPEDIA.COM
WWW.TAAMASRAR.COM
گردآوری مطلب: آیت اللهی-کارشناس تغذیه تبیان*مطلب مرتبط در این سایت:
- برای دریافت لیكوپن ، گوجه فرنگی پخته مصرف كنید.