مسألهی عقیده به ظهور مصلحی جهانی امری عمومی و همگانی است و مختص مكاتب و اد یان مذك ور نبوده، بلكه چنین اندیشهای با شكلهای مختلف، در میان همهی اقوام و ملل متمدن و غیر متمدن جهان و حتی قبایل بدوی وجود داشته و دارد.
در اینجا به فهرست مختصری از بازتاب این عقیده در میان اقوام و ملل مختلف جهان اشاره میکنیم:
1- ایرانیان باستان معتقد بودند كه: «گرزاسپه» قهرمان تاریخی آنان زنده است و در «كابل» خوابیده، و صد هزار فرشته او را پاسبانی میكنند تا روزی كه بیدار شود و قیام كند و جهان را اصلاح نماید.
2- گروهی دیگر از ایرانیان میپنداشتند كه: «كیخسرو» پس از تنظیم كشور و استوار ساختن شالودهی فرمانروایی، دیهیم پادشاهی را به فرزند خود داد و به كوهستان رفت و در آنجا آرمیده تا روزی ظاهر شود و اهریمنان را از گیتی براند.
3- نژاد اسلاو، بر این عقیده بودند كه از مشرق زمین یك نفر برخیزد و تمام قبایل اسلاو را متحّد سازد و آنها را بر دنیا مسلّط گرداند.
4- نژاد ژرمن معتقد بودند كه یك نفر فاتح از طوایف آنان قیام نماید و «ژرمن» را بر دنیا حاكم گرداند.
5- اهالی صربستان انتظار ظهور «ماركو كرالیهویچ» (Markokralyevic) را داشتند.
6- ساكنان جزایر انگلستان، از چندین قرن پیش آرزومند و منتظرند كه: «آرتُور» روزی از جزیرهی «آواكون» ظهور نماید و نژاد «ساكسون» را در دنیا غالب گرداند و سعادت جهان نصیب آنها گردد.
7- اَسِنها معتقدند كه پیشوایی در آخر الزمان ظهور كرده، دروازههای ملكوت آسمان را برای آدمیان خواهد گشود.
8- سلتها میگویند: پس از بروز آشوبهایی در جهان، «بوریان بور و یهیم» قیام كرده، دنیا را به تصرف خود در خواهد آورد.
9- اقوام اسكاندیناوی معتقدند كه برای مردم دنیا بلاهایی میرسد، جنگهای جهانی اقوام را نابود میسازد، آنگاه «اودین» با نیروی الهی ظهور كرده و بر همه چیره میشود.
10- اقوام اروپای مركزی در انتظار ظهور «بوخص» میباشند.
11- اقوام آمریكای مركزی معتقدند كه: «كوتزلكوتل» نجاتبخش جهان، پس از بروز حوادثی در جهان پیروز خواهد شد.
12- چینیها معتقدند كه «كرشنا» ظهور كرده، جهان را نجات میدهد.
13- یونانیان میگویند: «كالویبرگ» نجاتدهندهی بزرگ، ظهور خواهد كرد، و جهان را نجات خواهد داد.
14- نصارا نیز به وجود حضرت مهدی (علیه السلام) معتقدند و میگویند كه در آخر الزمان ظهور كرده، عالم را خواهد گرفت. ولی در اوصافش اختلاف دارند.
آنچه در بالا بیان شد، اگرچه با مهدی موعود اسلام كاملاً تطبیق نمیكند و حتّی برخی از آنها اصلاً شباهتی به امام عصر (علیه السلام) ندارد، لكن از یك حقیقت مسلم حكایت میكند و آن این است كه نوید مصلح جهانی به گوش آنها رسیده و عقیده به ظهور یك رهبر مقتدر در آخر الزمان در اعماق دلشان جا گرفته است، ولی چون از فروغ حق بیشتر از این برخوردار نبودهاند در تطبیق آن دچار اشتباه شدهاند.
. سید اسد اله هاشمی شهیدی، ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) از دیدگاه اسلام، مذاهب و ملل جهان، صص 32- 58 .