عاشورا درنگاه مسیحیان و برخی مورّخان مغرب زمین
دیكِنز _ كارْلایْل _ براوْن_ جمْس _ بوید _ ایروینگ _ ماساریك _ دو كبری _ ماربین _ جرج جرداق _ بارا _ گیبون _ نیكِلْسون _ سایكسْ _ توندون
چارْلز دیكنْز (نویسنده معروف انگلیسی): اگر منظور امام حسین(ع) جنگ در راه خواسته های دنیایی بود، من نمی فهمیدم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند؟ پس عقل چنین حكم می نماید كه او فقط به خاطر اسلام، فداكاری خویش را انجام داد.
توماس كارْلایْل (فیلسوف و مورخ انگلیسی) : بهترین درسی كه از تراژدی كربلا می گیریم، این است كه حسین(ع) و یارانش ایمان استوار به خدا داشتند. آنها با عمل خود روشن كردند كه تفوّق عددی در جایی كه حق با باطل روبرو می شود و پیروزی حسین(ع) با وجود اقلّیتی كه داشت، باعث شگفتی من است.
ادوارد براوْن (مستشرق معروف انگلیسی) : آیا قلبی پیدا می شود كه وقتی دربارهء كربلا سخن می شنود، آغشته با حزن و الم نگردد؟ حتّی غیر مسلمانان نیز نمی توانند پاكی روحی را كه در این جنگ اسلامی در تحت لوای آن انجام گرفت انكار كنند.
فِرْدریك جمس : درس امام حسین(ع) و هر قهرمان شهید دیگری این است كه در دنیا اصول ابدی و ترحّم و محبّت وجود دارد كه تغییر ناپذیرند و همچنین می رساند كه هر گاه كسی برای این صفات مقاومت كند و بشر در راه آن پافشاری نماید، آن اصول همیشه در دنیا باقی و پایدار خواهد ماند.
ل. م.بوید : در طیّ قرون، افراد بشر همیشه جرأت و پردلی و عظمت روح، بزرگی قلب و شهامت روانی را دوست داشته اند و در همین هاست كه آزادی و عدالت هرگز به نیروی ظلم و فساد تسلیم نمی شود. این بود شهامت و این بود عظمت امام حسین(ع). و من مسرورم كه با كسانی كه این فداكاری عظیم را از جان و دل ثنا می گویند شركت كرده ام، هرچند كه 1300 سال از تاریخ آن گذشته است.
واشنگتن ایروینگ (مورخ مشهور آمریكایی) : برای امام حسین(ع) ممكن بود كه زندگی خود را با تسلیم شدن ارادهء یزید نجات بخشد، لیكن مسئولیت پیشوا و نهضت بخش اسلام اجازه نمی دادكه او یزید را به عنوان خلافت بشناسد. او به زودی خود را برای قبول هر ناراحتی و فشاری به منظور رها ساختن اسلام از چنگال بنی امیّه آماده ساخت. در زیر آفتاب سوزان سرزمین خشك و در ریگ های تفتیدهء عربستان*، روح حسین(ع) فناناپذیر است.
ای پهلوان و ای نمونه شجاعت و ای شهسوار من، ای حسین(ع)!
* البتّه امام حسین(ع) در صحرای كربلا شهید شد، نه در ریگزارهای عربستان!
توماس ماساریك : گر چه كشیشان ما هم از ذكر مصائب مسیح مردم را متأثر می سازند، ولی آن شور و هیجانی كه در پیروان حسین(ع) یافت می شود در پیروان مسیح یافت نخواهد شد و گویا سبب این باشد كه مصائب مسیح در برابر مصائب حسین(ع) مانند پركاهی است در مقابل یك كوه عظیم پیكر.
موریس دو كبری : در مجالس عزاداری حسین(ع) گفته می شود كه حسین(ع)، برای حفظ شرف و ناموس مردم و بزرگی مقام و مرتبهء اسلام، از جان و مال و فرزند گذشت و زیر بار استعمار و ماجراجویی یزید نرفت. پس بیایی ما هم شیوهء او را سرمشق قرار داده، از زیردستی استعمارگران خلاصی یابیم و مرگ با عزّت رابر زندگی با ذلّت ترجیح دهیم.
ماربین آلمانی (خاورشناس) : حسین(ع) با قربانی كردن عزیزترین افراد خود و با اثبات مظلومیت و حقانیّت خود، به دنیا درس فداكاری و جانبازی آموخت و نام اسلام و اسلامیان را در تاریخ ثبت و در عالم بلندآوازه ساخت. این سرباز رشید عالم اسلام به مردم دنیا نشان داد كه ظلم و بیداد و ستمگری پایدار نیست و بنای ستم هر چه ظاهراً عظیم و استوار باشد، در برابر حقّ و حقیقت چون پركاهی بر باد خواهد رفت.
جُرج جُرداق (دانشمند و ادیب مسیحی) : وقتی یزید مردم را تشویق به قتل حسین(ع) و مأمور به خونریزی می كردف آنها می گفتند: "چه مبلغ می دهی؟" امّا انصار حسین(ع) به او می گفتند" ما با تو هستیم. اگر هفتاد بار كشته شویم، باز می خواهیم در ركابت جنگ كنیم و كشته شویم.
آنطون بارا (مسیحی) : اگر حسین از آن ما بود، در هر سرزمینی برای او بیرقی برمی افراشتیم و در هر روستایی برای او منبری بر پا می نمودیم و مردم را با نام حسین(ع) به مسیحیّت فرا می خواندیم.
گیبون (مورخ انگلیسی) : با آنكه مدّتی از واقعه گربلا گذسته و ما هم با صاحب واقعه هم وطن نیستیم، مع ذلك مشقّات و مشكلاتی كه حضرت حسین(ع) تحمّل كرده، احساسات سنگین دل ترین خواننده را برمی انگیزد، چندانكه یك نوع عطوفت و مهربانی نسبت به آن حضرت در خود می یابد.
نیكِلْسون (خاورشناس معروف) : بنی امیّه، سركش و مستبد بودند، قوانین اسلامی را نادیده انگاشتند و مسلمین را خوار نمودند ... و چون تاریخ را بررسی كنیم، گوید: دین بر ضدّ فرمانفرمایی تشریفاتی قیام كرد و حكومت دینی در مقابل امپراطوری ایستادگی نمود. بنابراین، تاریخ از روی انصاف حكم می كند كه خون حسین(ع) به گردن بنی امیّه است.
سر پرسی سایكسْ (خاورشناس انگلیسی) : حقیقتاً آن شجاعت و دلاوری كه این عدّهء قلیل از خود بروز دادند، به درجه ای بوده است كه در تمام این قرون متمادی هر كسی كه آن را شنید، بی اختیار زبان به تحسین و آفرین گشود. این یك مشت مردم دلیر غیرتمند، مانند مدافعان ترموپیل، نامی بلند غیرقابل زوال برای خود تا ابد باقی گذاشتند.
تاملاس توندون (هندو، رئیس سابق كنگره ملّی هندوستان) : این فداكاری های عالی از قبیل شهادت امام حسین(ع) سطح فكر بشریت را ارتقا بخشیده است و خاطرهء آن شایسته است همیشه باقی بماند.
یعلی عامری گوید : رسول خدا را به طعامی دعوت كردند در راه حسین علیه السلام را مشاهده فرمود : كه با كودكان سرگرم بازی است . پیامبر در برابر مردم ایستاد و دستان خود را [ برای به آغوش كشیدن حسین علیه السلام ] گشود اما كودك از این سو به آن سو می جست و رسول خدا (ص) او را می خنداند تا این كه او را گرفت و یك دست زیر چانه و دست دیگر بر پشت گردنش نهاد و دهان بر دهان وی گذارد و او را بوسید و فرمود:
[ حُسَیْنٌ مِنّی وَ اَنَا مِنْ حُسَیْنٍ أحَبَّ اللهُ مَنْ أحَبَّ حُسَیْناً ،حُسَیْنٌ سِبْطٌ مِنَ الْأسْباطِ .]
( حسین از من است و من از حسینم خداوند دوست می دارد هر كه حسین را دوست بدارد. حسین نوه ای از نواده ها [ی پیامبران ] است .)
كامل الزیارات / 52 – 53
حدیث 73
امام باقر علیه السلام فرمود: [ اُصیبَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ عَلیهما السلام وَ وُجِدَ بِهِ ثَلاثُمِائةٍ وَ بِضْعَةٌ وَ عِشْرُونَ طَعْنَةً بِرُمْحٍ أوْ ضَرْبَةٍ بِسَیْفٍ أوْ رَمْیَةً بِسَهْمٍ فَرُوِیَ إنَّها كانَتْ كُلُّها فی مُقَدَّمِهِ لِأنَّهُ كانَ لا یُوَلّی .]
( هنگامی كه آن مصائب ناگوار بر حسین علیه السلام وارد آمد بر پیكر وی بر پیكر وی سیصد و بیست و اندی ضربه نیزه و شمشیر و تیر یافت شد و روایت شده است كه همگی این جراحتها از مقابل آن حضرت بوده است زیرا كه حسین علیه السلام هیچ گاه [ به دشمن ] پشت نمی كرد. )
امالی صدوق / 139
حدیث 72
امام صادق علیه السلام فرمود :
[ إنَّ فاطِمَةَ بِنْتَ مُحَمَّدٍ صَلَّی الله عَلَیهِ و آله تَحْضُرُ زُوّارَ قَبْرِ ابْنِهَا الْحُسَیْنِ عَلیه السلام فَتَسْتَغْفِرُ لَهُمْ ذُنُوبَهُمْ . ]
( فاطمه دختر محمد نزد زائران قبر فرزندش حسین علیه السلام حضور می یابد و برای گناهانشان طلب آمرزش می كند. )
كامل الزیارات / 118