8 تكنیك موثر برای كیش و مات كردن استرس و عصبیت
این روزها کمتر کسی را پیدا میکنید که از مشکلات عصبی و استرسهای زمانه گلایه نکند اما شاید برایتان جالب باشد بدانید برخی افراد نمیتوانند درک کنند که تحت فشار عصبی هستند. این افراد ممکن است این مشکل را با سردرد، بیخوابی، دل به هم خوردگی و تغییرات گوارشی تجربه و بیان کنند. اگر شما هم احساس میکنید که دارید با چنین مشکلاتی دست وپنجه نرم میکنید با خواندن مطلب زیر میتوانید قدمهای بیشتری به سوی آرامش بردارید...
1- درست با استرس برخورد کنید
نخستین گام در یادگیری نحوه کنترل استرس، شناسایی عامل آن است. پاسخ و واکنش هر فردی به حوادث، با دیگری متقاوت است. به عنوان مثال یک آدم پرکار را در نظر بگیرید. ممکن است دیگران فکر کنند این فرد خودش را اذیت میکند و تا پای مرگ کار میکند، در حالی که در حقیقت این شخص با کار کردن احساس آرامش و کنترل بیشتری به دست میآورد. آرزوها و انتظارات غیرواقعبینانه و دور و دراز، کمالگرایی، نگرانی، نگرشها و احساسات منفی، رفتار غیرمسوولانه، عادات بهداشتی و نظافت نامطلوب، از جمله عوامل استرس زاست . شناسایی عوامل میتواند با ایجاد نوعی احساس کنترل بیشتر در شما مفید باشد.
پذیرش این واقعیت که شما همیشه در حال تجربه و تحمل نوعی استرس هستید و اینکه، این یک موضوع طبیعی است در کنترل استرس بسیار سودمند خواهد بود.
2- بردباری را تمرین کنید
به عنوان بخشی از راهبرد کلی در کنترل بهتر استرس، سعی کنید نسبت به خود و شرایطی که روی آنها کنترل ندارید بردبارتر شوید. ممکن است فکر کنید که شما همیشه باید شاد باشید اما مادامی که به این موضوع اعتقاد دارید، محکوم به یاس و ناامیدی خواهید بود. پذیرش این واقعیت که شما همیشه در حال تجربه و تحمل نوعی استرس هستید و اینکه، این یک موضوع طبیعی است در کنترل استرس بسیار سودمند خواهد بود.
3- مهارت کنترل خشم را بیاموزید
کنترل خشم تکنیک مهمی برای کاهش استرس است. خشم میتواند به مدت طولانی به شکل قابل توجهی استرس را افزایش داده و آن را طولانیتر کند.عصبانیت حتی میتواند باعث حمله قلبی شود. نحوه کنترل خشم تا حدود زیادی شبیه کنترل استرس است.
4- به تمرین تفکر مثبت بپردازید
مطالعه ذهنی یا خودگویی مثبت راه موثر دیگری برای برخورد با استرس است. منظور از خودگویی، جریان بیانتهایی از افکار است که هر روز از ذهن شما میگذرد. این افکار خود کار ممکن است مثبت یا منفی باشند. برخی از آنها مبتنی بر عقل و منطقی هستند و بقیه ممکن است سوءتعبیرهایی باشند که شما در نتیجه اطلاعات ناکافی به آنها دست مییابید. در طول روز لحظهای تامل کنید و افکار خود را مورد ارزیابی قرار دهید و راهی پیدا کنید تا به آن وسیله جهت مثبتی به جریان منفی افکار خود بدهید. یک قاعده عقلانی در مورد فرآیند خودگویی مثبت این است که آنچه را به دیگران نمیگویی به خود مگو.
افکار خود را مورد ارزیابی قرار دهید و راهی پیدا کنید تا به آن وسیله جهت مثبتی به جریان منفی افکار خود بدهید.
5- برای خودتان برنامه تنظیم کنید
وقتی عوامل استرسزا شناسایی شدند و وجود آنها را به رسمیت شناختید، زمان برخورد با آنها آغاز میشود. برخی از استرسزاها تحت کنترل شما قرار دارند اما بقیه نه. ذهن خود را بر وقایعی که قادر به تغییر آنها هستید، متمرکز کنید. و به آنها نظم و برنامه بیشتری بدهید.
6- منظم باشید و استراحت را فراموش نکنید
محیط خانه و کار را به گونهای سر و سامان دهید که مجبور نباشید وقت زیادی را برای پیدا کردن شی گم شده تلف کنید. همچنین در طول روز به طور متناوب زمانی را به استراحت، نوشتن یا قدم زدن اختصاص دهید. توجه داشته باشید که یک بدن سالم به بهبود سلامت روان کمک میکند.
وقتی منابع و علل استرس را شناسایی کردید، حداقل میدانید که چه چیزی باعث این علایم ناخوشایند در شما میشود. این موضوع به خودی خود میتواند با ایجاد نوعی احساس کنترل بیشتر در شما مفید باشد.
7- درباره نگرانیهای خود صحبت کنید
صحبت کردن با یک دوست قابل اعتماد به رفع استرس و فشار عصبی کمک میکند و ممکن است در این میان راهحلی هم برای آن پیدا کنید. از روزمرگی فاصله بگیرید و برای یک مدت کوتاه روشهای روزمره را کنار بگذارید و به شکل وشیوه دیگری کارها را انجام داده و از آن لذت ببرید.
8- خنده را فراموش نکنید
بهتر است بخشی از وقت خود را با افرادی سپری کنید که به همه چیز با نگاه مثبت مینگرند. بیخیال و آسوده خاطرند یا شوخطبع. خنده تنشهای عصبی را کاهش میدهد. در پی فعالیتهایی باشید که باعث احساس لذت در شما میشوند. فرقی نمیکند که این یک فعالیت بدنی، هنری، موسیقی یا سرگرمی دیگری باشد. سعی کنید حداقل روزی 30دقیقه از وقت خود را به آن اختصاص دهید.
نوشته:دکتر سیدحمید حسینی از هفته نامه سلامت
آموزش ساخت یك تصویر سه بعدی در فتوشاپ
1. ما این درس را شروع خواهیم کرد با ایجاد یک سند جدید در سایز 376 در 300 با پس زمینه سفید – خاکستری رنگ. سپس با استفاده از ابزار Pen Tool را انتخاب کنید و مطابق شکل زیر تصویر زیر را نقاشی (بکشید) کنید.
2. حالا روی تصویر لایه ای شکل راست کلیک کنید و گزینه Blending Options را انتخاب کنید. حالا از منوی پنجره گزینه Inner Glow را انتخاب کنید و از وضعیت settings در قسمت چپ استفاده کنید.
3. سپس در همان پنجره روی گزینه Color Overlay کلیک کنید و تغییرات را مطابق تصویر زیر اعمال کنید.
4. در ادامه روی گزینه Gradient Overlay کلیک کنید و ادامه تنظیمات را مطابق تصویر زیر انجام دهید.
5. اگر شما مراحل قبلی را درست و مطابق تنظیمات من انجام داده باشید میبایست تصویری شبیه به این داشته باشید.
6. در این جای کار لایه عکس را جفت کنید و سپس با راست کلیک کردن لایه نمونه را ایجاد کنید و از قسمت لایه ها گزینه Clear Layer Style را انتخاب کنید. سپس برای تغییر پهنا و ارتفاع تصویری که ساخته اید از منوی Edit گزینه Free Transform را انتخاب کنید و مقدار 10 درصد را لحاظ کنید.
7. در این مرحله ما نیاز داریم که دو نقطه زیر را حرکت دهیم و برای این کار ابزار, Direct Selection Tool که شکل آن به این صورت است را انتخاب کنید. سپس پایین را انتخاب کنید و همانطور که من در شکل انجام داده ام به سمت بالا درگ (drag ) بکشید.
8. در مرحله بعد, دو لایه عکس پایین را جفت (دوبله) کنید. روی قسمت لایه ها یک لایه نمونه ایجاد کنید و برای این کار از کلیک راست کنید و گزینه Clear Layer Style را انتخاب کنید. همانطور که قبلاً انجام داده ایم. رنگ را به رنگ مشکلی تغییر دهید, و همانند نمونه انجام شده شکل را به پایین جا به جا کنید.
9. در این قسمت از آموزش به منوی Filter بروید و زبانه Blur را انتخاب کنید و سر انجام Gaussian Blur را انتخاب کنید و مقدار 2.1 پیکسل را لحاظ کنید درست مطابق تصویر زیر.
10. ابزار Eraser Tool را انتخاب کنید. شما میتوانید قسمتهای سیاه را از قسمت تیره که ما قبلاً در نقطه مقابل علامت زده بودیم پاک کنید. تصویر شما میبایست شبیه به تصویر من شده باشد.
11. در اینجا شما تصویری که مایلید در طراحی خود استفاده کنید انتخاب کنید. پیشنهاد من تصاویری است که تلفیقی از آب و … باشد رو انتخاب کنید. مثلاً من برای این آموزش از عکسی از یک نهنگ که از آب به بیرون پریده است استفاده کرده ام. تصویری که انتخاب کرده اید و در محیط فتوشاپ باز کنید و در قسمت لایه ها در بالاترین قسمت قرار بدهید.
12. در این مرحله ما نیاز داریم که عکس نهنگ را همراه با آبهای پاچیده به اطراف خود را از تصویر اصلی جدا کنیم. برای این کار ما به یک قلم برای رسم کردن نهنگ داریم. ساختن آن بسیار ساده است, شفافیت تصویر نهنگ را به کم میکنم تا شما الگوری استفاده و ترسیم شده من را به درستی نگاه کنید. شما دقیقاً جایگزین گرافیکی را مشاهده میکنید. حالا با استفاده از ابزار Pen Tool نهنگ و قسمتی از آبهای پاچیده شده را انتخاب میکنم, درست مطابق تصویر زیر.
در میان و بین این مرحله کدری و شفافیت شکل لایه را به صفر درصد تغییر میدهم.
13. حالا کلید Ctrl را کلیک کنید روی لایه شکل جدید برای ایجاد کردن یک انتخاب و سپس برای انتخاب اطراف آن و سپس آن را پاک کنید. انتخاب مقابل شما شکل راه من را نمایش میدهد. منوی Select را باز کنید و گزینه Inverse را انتخاب کنید و سپس به منوی Edit رفته و گزینه Cut را انتخاب کنید.
14. شما اگر مراحل قبل را به درستی و با دقت انجام داده باشید بایستی تصویر زیر را داشته باشید.
15. ابزار Eraser Tool را انتخاب کنید و قلم موی ترشح (Splatter brush) را از منوی براش ها و سپس شروع به نقاشی کردن کنید. با کلیک کردن روی دسته قلمو روی چپ یا قسمت راست آن یا هر دو …
16. شما باید به دو فلشی که روی طرح کلی استخر در پشت زمینه نقاشی رسم شده توجه داشته باشید. برای پاک کردم و حذف کردن این قسمت ها بایستی از ابزار Clone Tool استفاده کنید. ابزار نام برده شده را انتخاب کنید و قلموی نرم شماره 15 پیکسل را انتخاب کنید, سپس برای انتخاب محیط این تصویر که شما میخواهید پوشش دهید آن را با زدن روی کلید Ctrl از روی صفحه کلید و حالا بیائید شروع کنیم. با کلیک کردن و کشیدن و درگ کردن روی محیط استخر و حوضچه پس از زمانی عالی خواهد شد.
17. شما اگر مرحله قبل را با دقت و ظرافت کامل پشت سر گذشته باشید یک همچین تصویری خواهید داشت. به آبهای اطراف نهنگ دقت کنید و ببینید چه خوب دور بری شده است.
18. حالا روی کلید Ctrl کلید کنید, پنجره تصویر لایه برای ایجاد انتخاب اطراف آن همانطوری که در زیر انجام داده ام , انجام دهید. سپس ابزار Brush Tool را انتخاب کنید و قلموی نرم 10 پیکسل با رنگ سیاه روی لایه جدید ایجاد کنید. سپس تمام لبه های آن را نقاشی کنید . با همان رنگ مشکی و خیلی ملایم که فقط یک حالت دور قاب و سایه ای درون قاب بیافتد.
19. نتیجه کار همانطوری است که میبینید, رنگ آب کمی تغییر یافته است و نقطه 3D Photo اضافه شده است. و امیدوارم از این درس لذت برده باشید.
20 روش برای تقویت حافظه
1-من حافظه ضعیفى دارم و کارى هم نمىشود کرد! این یک جمله کاملاً بى معناست. شما به سادگى مىتوانید حافظه ضعیف خود را تقویت کنید و کارآیى آن را افزایش دهید؛ همان گونه که ضعف بینایى یا شنوایى خود را با استفاده از عینک یا سمعک اصلاح مىکنید. پس قدم اول این است که شما باید باور کنید که ضعف حافظه، یک بیمارى گذراست و به راحتى قابل علاج و اصلاح است. حالا وقت آن است که دست به کار شوید.
2 -شما حافظهاى بسیار نیرومند دارید! باور نمىکنید؟ آیا مىخواهید این امر را به خودتان ثابت کنید؟ بسیار خوب، سعى کنید چیزى را که قبلاً مىدانستهاید، فراموش کنید؛ امکان ندارد! این طور نیست؟ حافظه شما به شدت مقاومت مىکند و مطمئن باشید که بالاخره این حافظه شماست که برنده مىشود. در یک رویارویى کاملاً مستقیم با حافظه خود، مىتوانید باور کنید که حافظه شما هم قوى و نیرومند است تا براى تقویت بیشتر حافظه، بیش از پیش اعتماد به نفس پیدا کنید.
3 -اولین قدم براى آماده ساختن حافظه، ایجاد یک ارتباط و پیوند و تداعى معانى است. تداعى معانى آگاهانه و کنترل شده، دقیقاً همان حافظه تربیت شده و قابل کنترلى را ایجاد مىکند که شما به دنبال آن هستید.
این پیوند یا اتصال معانى، ممکن است آگاهانه و در اختیار یا نیمه هشیارانه و نیمه آگاهانه باشد. تداعى معانى نیمه آگاهانه، یعنى همان تداعىهاى ناخودآگاهى که در ذهن شما میان کلمات یا حرکات یا تصاویر خاصى با یک خاطره یا معانى دیگر شکل مىگیرد.
اما تداعى معانى آگاهانه که کاملا در کنترل اراده و خواست ماست، همان نیروى اتصالى است که حافظه ما را بیدار و تربیت مىکند؛ پس ارتباط میان معانى برقرار کنید تا حافظهاى نیرومند بدست آورید. مثلاً فرض کنید که مىخواهید معناى کلمه انگلیسى New را به خاطر بسپارید؛ شما در ذهن خود با تکرار کلمه «نیو»، به یاد کلمه نو مىافتید. نو و تازه، معناى کاملاً نزدیک به جدید، یعنى کلمه Newدارد. سپس شما با نام نیو به یاد نو ودر نتیجه به یاد جدید و تازه مىافتید.
4 -یکى از محرکهاى تقویت و تولید کننده جرقه حرکت حافظه، علاقه است. به یاد آوردن چیزهایى که به آنها علاقه داریم، همیشه آسانتر از به خاطر آوردن چیزهایى است که مورد علاقه ما نیستند.
یکى از روان شناسان متخصص حافظه مىگوید: نیروى حافظه، بستگى زیادى به علاقه دارد. او هر روز صبح از کارهایى که مىخواهد انجام دهد، فهرستى ذهنى تهیه مىکند و مىگوید نکته مهم این است که اتصالهاى یاد آورنده ذهنى، مارا مجبور کنند در لحظه مناسب، به آن چیزها علاقهمند شویم.
به عبارت سادهتر، تداعى، باعث ایجاد علاقه مىشود.
براى به خاطر آوردن هر چیز جدید، آن چیز باید با چیز دیگرى مربوط شود که از قبل آن را مىشناسیم یا آن را به راحتى به خاطر مىآوریم.
5 -بعد از این که دو چیز در ذهن ما به هم مربوط شدند، موضوعى که از قبل آن را مىشناسیم، چیز جدید را به یادمان مىآورد انجام چنین کارى آنقدر ادامه مىیابد تا مطلب جدید به صورت اطلاعى در آید که از قبل آن را مىشناسیم و به عبارت سادهتر، در ذهن ما استقرار و استحکام یابد و به راحتى در حافظه ما حضور یابد.
چرا ما به سادگى نقشه ایتالیا را به خاطر مىآوریم؛ اما به دشوارى مىتوانیم شکل سرزمینهاى آلمان یا فنلاند را به یاد آوریم؟ زیرا معلم از کودکى به ما آموخت که ایتالیا شبیه یک چکمه است؛ یعنى شکلى که ما از قبل آن را مىشناختیم.
از قدرت تصویر ذهنى خود بیشتر استفاده کنید! متخصصان فن حافظه مىگویند: هر چه به تصویر درآید، به سادگى به خاطر سپرده مىشود.
6 -وقتى شما فکر مىکنید، تصویر هایى در ذهن شما پدید مىآید. این عمل تصور کردن، تصویر سازى یا تصویرى کردن است. این کارى است که شما هر لحظه و پیوسته انجام مىدهید و هیچ مشکلى درباره آن ندارید.
ارسطو در یکى از کتابهایش مىگوید:
«براى فکر کردن، ما باید با تصویرهایى گفتوگو کنیم که آنها را در ذهن خود مىبینیم. فرض کنید من به شما مىگویم که به صندلى فکر کنید. شما در ذهن خود چه چیزى را مىبینید؟ بدون شک، اولین تصویرى که در ذهن شما ساخته مىشود، یک صندلى است.
شما مىتوانید با پیوند دادن بعضى معانى به بعضى تصاویر قرینه و نزدیک به آن، به حافظه خود در یاد آورى آن معنا کمک کنید؛ مثلاً یادگیرى یک مطلب علمى در کلاس درس با حادثهاى که همان زمان موجب جلب توجه شما شده است، عجین مىگردد و به محض یاد آورى تصویر آن حادثه یا جریان، آن مطلب علمى نیز در ذهن شما حضور مىیابد. بسیارى از این تصاویر جالب را مىتوان به صورت خودآگاه و عامدانه به وجود آورد.
7 -اسپینوزا مىگوید: هر قدر یک چیز قابل فهمتر و روشنتر باشد، آسانتر در حافظه، حفظ و نگه دارى مىشود و بر عکس هر قدر مبهمتر باشد، آسانتر از یاد مىرود.
نتیجه مىگیریم که بهتر است مفاهیم مبهم و مشکل را به اجزاى ساده و قابل فهم تبدیل کنیم و یا تصویر ذهنى ملموسى از آنها بسازیم تا سادهتر در ذهن باقى بمانند و یاد آورى آنها آسانتر گردد.
8 -ما تمایل داریم چیزهاى ساده، ملموس، روزمره و معمولى را فراموش کنیم؛ اما به ندرت چیزهاى منحصر به فرد، خشونتآمیز، غیر معمولى، مضحک و فوق العاده را از یاد مىبریم.
ما مىتوانیم با ایجاد پیوندهاى ذهنى میان اشیا و کلمات، آنها را غیرمعمولى، تمسخرآمیز یا غیر ممکن سازیم تا مثل چسب به هم محکم شوند و در ذهن بمانند.
براى تصویرسازى از کلمات مبهم، از نیروى تخیل و ابتکار خود بهره بگیرید. یک ذره تخیل به اضافه مقدارى ابتکارى، به شما امکان مىدهد تا هر چیزى را تصویرى کنید.. تخیل مىتواند بسیار مهمتر و مفیدتر از اطلاعات باشد. اگر شما تخیل نداشته باشید تا از اطلاعات خود استفاده کنید فایده ذهن و مغز چیست؟
مثلاً براى به خاطر آوردن سورهاى از قرآن کریم که سجده واجب دارند، این گونه خیالپردازى کنید: شبى در حالى که ستاره در آسمان مىدرخشید، پدرم را دیدم که در حال سجده، سوره فصلت را قرائت مىکرد. نام چهار سوره مذکور، در این داستان آمده است: نجم (ستاره)، سجده، فصلت و اقرأ یا علق(قرائت).
9 -خوب مشاهده کردن در تقویت حافظه، کمک بزرگى است. نگاه کردن و دیدن،آسان است؛ اما به دقت و به درستى مشاهده کردن، مهارتى است که باید آن را کسب کنید. حافظه و مشاهده، رابطه نزدیکى با هم دارند و در کنار هم شما را به موفقیت نزدیکتر مىکنند. تفاوت دیدن با مشاهده کردن چیست؟ تفاوت آن است که ما با چشمان خود مىبینیم؛ اما با ذهن خود مشاهده مىکنیم؛ به عبارتى مشاهده کردن، یعنى با ذهن دیدن.
تنها قاعده براى مشاهده کردن خوب و حساس، دقت و توجه است. شما با تمرین آگاهانه یا نا آگاهانه، مىتوانید درست مشاهده کردن را به صورت یک قاعده در آورید و آن گاه که بر اثر کسب این مهارت، از هر معنایى یک تصویر ذهنى دقیق و روشن و همراه با جزئیات در ذهن شما تشکیل شد، متوجه خواهید شد که چقدر در به خاطر آوردن آن توانا هستید و چه حافظه نیرومندى پیدا کردهاید.
10 -اطلاعات، قابلیت اتصال به یکدیگر را دارند و هر اطلاعى را مىتوان به اطلاع دیگر متصل کرد. مهم نیست که اتصال چقدر واضح و روشن یا مبهم و رمز گونه باشد؛ مهم آن است با تمرین در ذهن ما جایگزین شود.
اطلاعات به هم متصل شدهاى که شما زیاد استفاده مىکنید و در مدت کوتاهى به معلومات شما تبدیل مىشوند، فقط به این دلیل است که مورد استفاده قرار گرفتهاند. حال با اطلاعاتى که به طور مرتب مورد استفاده ما نیستند، چه کار کنیم؟ اصلاً نگران نباشید! فقط کافى است چند وقت یک بار آنها را در ذهن مرور کنید. در این صورت، وقتى که به آنها نیاز دارید، آن اطلاعات به یاد شما مىآیند. این کاربرد مرتب است که بر چگونگى نگه دارى اطلاعات در ذهن، نظارت مىکند.
11 -علت فراموشکارى چیست؟ ریشه مشکل فراموشى در کجاست؟ اگر به دقت توجه کنید، مىبینید علت این است که به موقع حضور ذهن نداشتهایم. ذهن ماغایب و در حقیقت در جاى دیگرى بوده است. ما در شرایط معین، کارهایى را انجام مىدهیم که وقتى بعد مىخواهیم آن وضعیت یا کارها را به خاطر آوریم، موفق نمىشویم و این، یعنى فراموشکارى.
براى حل مشکل فراموشکارى، باید مطمئن باشید که در لحظهاى که دارید آن کارهاى معین را انجام مىدهید، ذهن شما حاضر است و غایب نیست. وقتى شما بدون تفکر درباره عملى، آن را نا خود آگاه انجام مىدهید، در واقع آن را در ذهن خود ثبت نمىکنید؛ پس در آینده نیز چیزى را به خاطر نمىآورید. راه حل آن است که آگاهانه عمل کنید و اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافى توجه و حضور ذهن دارید.
12 -چه کار کنیم که مجبور نباشیم یک مطلب را بارها و بارها بخوانیم تا بتوانیم آن را به ذهن بسپاریم و به عبارتى چگونه مىتوانیم حافظه مطالعاتى خود را تقویت کنیم؟ شما باید خوب خواندن (خواندن مؤثر) را یاد بگیرید.
13 -براى تقویت حافظه ناچارید که تمرکز حواس داشته باشید. تمرکز، یعنى توجه و دقت اختصاصى، انحصارى و منحصر به فرد، درباره یک شىء، یک هدف، یا یک موضوع.
شما چگونه مىتوانید تمام توجه و دقت خود را به طور کامل به یک موضوع اختصاص دهید؟ براى رسیدن به این هدف، باید قانون اصلى تمرکز را به کار ببرید؛ خود را درگیر کنید.
چگونه خود را درگیر کنید؟ جواب مهم و طلایى ما این است: سؤال کنید؛ شما با سؤال کردن، شروع به فکر کردن مىکنید. وقتى مطالب را با هدف یافتن پاسخهاى معین براى پرسشهاى معین بخوانید، این امر حافظه شما را در یادگیرى مطالب تقویت مىکند.
14 -براى تقویت حافظه یک دفتر یادداشت تهیه کنید و از مطالبى که معمولاً فراموش مىکنید، فهرستى تهیه کنید.
فهمیدن این که چه مطالبى را فراموش مىکنید، از آن جهت مفید است که مىتوانید براى فراموش نکردن آنها بیشتر تمرکز ایجاد کنید.
مشکل اساسى آن است که ندانید چه مطالبى را فراموش مىکنید.
این روش فایده بزرگ دیگرى هم دارد. شما وقتى فهرستى از فراموش کارىهاى خود تهیه مىکنید، خود را هم متقاعد مىسازید که حافظه شما چندان هم خراب نیست و فقط در موارد محدودى که فهرست آن را در اختیار دارید، دچار مشکل هستید و تازه مىفهمید که بسیارى از موارد هم راه حل هایى بسیار ساده و آسان دارند و در واقع شما از دو جهت مشکل خود را کوچکتر مىکنید.
15 -مطالبى را که ممکن است فراموش کنید، به صورت سؤال در آورید و در طول امروز چندین بار آن سؤال را خود بپرسید. اغلب مسائل، با ایجاد سؤال در ذهن شما حک مىشوند و تصویر سؤال، نا خود آگاه با تصویر پاسخ آن، حالت تداعى پیدا مىکنند؛ اما احتمالاً سؤالاتى هستند که با این روش به آسانى پاسخ آنها را به خاطر نمىآورید و باید توجه و دقت خاصى به خرج دهید و از روشهاى دیگرى نیز استفاده کنید.
16 -براى تقویت حافظه خود مىتوانید از دیگران بخواهید که سؤالاتى را که احتمالاً پاسخ آنها را فراموش مىکنید، از شما بپرسند. با تکرار این تمرین، شما بر نقاط ضعف حافظه خود تسلط پیدا مىکنید و فرا مىگیرید که همیشه آماده پاسخ به هر سؤالى باشید و در نتیجه ذهن شما مطلب مورد نظر را به صورت آماده باش نگه مىدارد تا آرام آرام آن مطلب به دانستههاى ناب و دائم شما اضافه گردد.
فرقى نمىکند که چه کسى آن سؤالات را از شما مىپرسد؛ خود شما خوب مىفهمید که چه وقت خوب و کامل پاسخ دادهاید و چه وقت پاسخ را از خود ساختهاید؛ پس خود را فریب ندهید.
17 -یک روش مؤثر دیگر براى تقویت حافظه آن است که از متدهاى کمکى استفاده کنید. شما مىتوانید از قلم و کاغذ یارى بجویید و مفاهیم، ارقام یا مطالبى را که در حفظ آنها مشکل دارید، بر روى کارتهاى کوچکى بنویسید و هر روز چند دقیقه را صرف باز نویسى فهرستها نمایید. دقت کنید که کدام مطلب را به خاطر دارید و کدام را هنوز فراموش مىکنید. فهرست جدید دیگرى از مطالبى که بیشتر فراموش مىکنید، تهیه کنید و دوباره آنها را تمرین کنید.
وقتى بدانید چه مطالبى را فراموش کردهاید، به راحتى مىتوانید در جهت حفظ آن اقدام کنید. هر چه بیشتر مطلب مهم را فراموش کرده باشید، کمتر احتمال دارد که مجدداً آنها را فراموش کنید. این را بدانید که به خاطر سپردن مطلبى به دفعات در حافظه، مؤثرتر است از این که آن مطلب یک بار و در موقعیتى خاص در ذهن شما جاى گرفته باشد.
18 -یک مطلب مهم در افزایش کارآیى حافظه آن است که بدانید دقیقاً چه مطلبى را باید به خاطر بسپارید. فهرستى از نکاتى که باید همیشه در ذهن آماده داشته باشید، تهیه کنید تا به سؤالات مربوطه به طور موفقیتآمیز و سریع پاسخ بگویید و از تکرار مطالبى را که نیازى به یادآورى مداوم و همیشگى آنها ندارید، پرهیز کنید تا ذهن خود را بیهوده خسته نکنید. مردم وقت زیادى صرف یادگیرى مطالبى مىکنند که به طور منطقى از آنها انتظار نمىرود که به خاطر داشته باشند.
همیشه از خود بپرسید که آیا لازم است این مطلب را به خاطر بسپارم یا اگر بتوانم در مواقع لزوم از آن استفاده کنم، کافى است؟
19 -از صدر المتألهین نقل مىکنند که مىگفت: تعقل و تعلق هرگز یک جا جمع نمىشوند. او داستانى را درباره یکى از دوستانش نقل مىکند که حافظهاى بسیار قوى داشت و در یادآورى علوم کلى و سنگین بسیار توانا بود؛ اما طى حادثهاى جذب مادیات شد و تعلقات مادى و دنیایى چنان توجه او را به خود جلب کرد که قدرت سرشار حافظه خود را آرام آرام از دست داد؛ به گونهاى که در سادهترین مسائل تعقلى در مىماند.
به عقیده ملاصدرا، هر چه مشغلههاى فکرى و تعلقات دنیایى و افکار حاشیهاى از ذهن آدمى دور شود، قدرت تمرکز بر مطالب خاص و توانایى به حافظه سپارى آن چه شایسته و ارزشمند است، بیشتر مىشود.
20 -بنابر آموزههاى اسلامى نیز راهکارهایى براى تقویت حافظه وجود دارد:
1. پرخورى نوعى حماقت را به همراه مىآورد و قواى عقلى را ضعیف مىکند و کم خورى یکى از راههاى زیاد شدن حافظه است.
2. زیاده از حد آب خوردن و بدون احساس نیاز آب نوشیدن، موجب کندى ذهن مىشود.
3. مسواک زدن منظم، حافظه را زیاد مىکند و بى توجهى نسبت به بهداشت دهان و دندان، موجب بروز حالات و امراضى مىگردد که فراموشى و کند ذهنى ایجاد مىنماید.
4. شستوشوى بینى یا استنشاق آب، یکى از راههاى تقویت و گشایش حافظه است. بدیهى است که اصلاح وضعیت تنفسى و رسیدن اکسیژن کافى به مغز، قدرت قواى ذهنى را افزایش مىدهد.
5. حجامت در محل متعارف آن یعنى میان دو کتف، یکى از عوامل افزایش حافظه است و علاوه برآن، بر عقل نیز مىافزاید. جالب است که میان افزایش تحرک و قدرت جابه جایى اجزاى خون که با حجامت و فصد حاصل مىگردد با خون رسانى صحیح و آسان به کوچکترین عروق مغزى، رابطه نزدیکى وجود دارد. 6. خواب کوتاه قبل از نهار (قیلوله) از عوامل تقویت حافظه و ترک آن از عوامل فراموشى شمرده شده است.
7. مویز، کندر، سیب، انار، به، سرکه، بادام و پسته، پیاز و سیر، شیر گوسفند و فلفل سیاه براى تقویت حافظه، مفید هستند.
نتیجه
چیزى به نام حافظه ضعیف وجود ندارد. حافظهها دو نوعند؛ تربیت شده و تربیت نشده.. فقط باید بدانیم که ما کدام یک از این دو نوع حافظه را داریم و در صورت نیاز براى تربیت و پرورش حافظه خود اقدام اساسى کنیم. روشهاى تقویت حافظه فراوانند و شاید بسیارى از آنها از حوصله این بحث خارج باشد و شاید هم اغلب راهکارها به تمرین و ممارست ختم شود که کارى عملى است و نه تئورى.
آن چه ما قصد بیان آن را داریم تلنگرى به ذهنهاى تسلیم شدهاى است که گمان مىکنند هرگز نخواهند توانست طلسم فراموش کارى خود را بشکنند. آنها باید بدانند که براى داشتن یک حافظه قوى و نیرومند، لازم است زحمت بکشند و با روشهاى علمى و مجرب، از سرمایه وجودى خود استفاده کنند.
به قول نیکلاس راو: «حافظه، گنجینهاى است که اگر مىخواهیم از آن به قدر نیاز یارى بگیریم، باید به آن بها بدهیم و برایش سرمایه گذارى کنیم.»