* قیام حضرت امام حسین (ع) از روز خودداری از بیعت با یزید تا روز عاشورا 175 روز طول كشید.
* قیام سالار شهیدان از مدینه آغاز و به كربلا ختم شد. این قیام یك هفته در مدینه، 4 ماه و 10 روز در مكه، 23 روز بین راه مكه تا كربلا (از دوم محرم تا دهم محرم) به طول انجامید.
* از مكه تا كوفه منزل هایی وجود داشت كه ما امروز به آنها كاروانسرا یا اقامتگاه میگوییم. كاروان سید الشهدا در مسیر حركت خود از 18 منزل عبور كرد.
* فاصله میان این منزل ها با همدیگر حدود سه فرسنگ و گاهی پنج فرسنگ بوده است.
* اسرای اهل بیت امام حسین(ع) از كوفه تا شام از 14 منزل عبور كردند.
* زمانی كه امام حسین (ع) در مكه حضور داشت حدود 12000 نامه از كوفه برای آن حضرت فرستاده شد كه در آنها از آن امام دعوت كرده بودند تا به شهر كوفه برود و به یاری مردم آن دیار بشتابید.
* زمانی كه فرستاده امام حسین(ع) یعنی مسلم بن عقیل به كوفه رسید، تعداد 18 هزار نفر با ایشان بیعت كردند. برخی هم تعداد بیعت كنندگان را 25 هزار یا 40 هزارنفر عنوان كردند.
* در زیارت ناحیه نام 17نفر از فرزندان ابیطالب به عنوان شهدا كربلا ذكر شده است.
* درجمع شهدای كربلا،3 كودك ازخاندان بنی هاشم وجود دارد.
* از خاندان بنی هاشم درمجموع 33نفر در واقعه كربلا به شهادت رسیدند. این مجموع عبارتند ازحضرت امام حسین(ع)، سه نفر فرزندان حضرت سیدالشهداء(ع)، 9 نفر از فرزندان امام علی(ع)، چهار نفر از فرزندان امام حسن مجتبی(ع)، دوازده تن از اولاد عقیل و 4 نفر از فرزندان جعفربن ابیطالب. البته درمنابع مختلف 18و 30 نفر هم ذكرشده است.
* غیراز سالارشهیدان و خاندان بنی هاشم، نام82 نفر از شهدا نامشان در زیارت ناحیه مقدسه و برخی منابع دیگر آمده است. غیرازشهیدان نام29 نفر دیگر درمنابع متأخرتر آمده است.
*مجموع شهدای كوفه از یاران امام حسین(ع) 138نفر است.
* درمیان شهدای كربلا تعداد 14غلام دیده می شود.
* پس از واقعه كربلا، دشمنان امام حسین، سرهای تعدادی از شهدای كربلارا از بدنهای آنان جداكرده و با خود به كوفه بردند. آنان در این واقعه سرهای 78 شهید را بین خود تقسیم كردند. در این میان قیس بن اشعف، رئیس قبیله بنی كنده 13 سر، شمر رئیس هوازن 12 سر، قبیله بنی تمیم 17 سر، قبیله مذحج 6 سر و افراد متفرقه از قبایل دیگر13 سر را همراه خود بردند.
* پس ازشهادت امام حسین(ع)تعداد33 زخم نیزه و34 ضربه شمشیرغیراز زخم های تیربر بدن مطهرآن امام به چشم می آمد. سیدالشهدا(ع) در هنگام شهادت 57 سال داشت.
* بعدازشهادت سیدالشهدا(ع) تعداد 10 نفر از دشمنان با اسب های خود بر بدن مطهر آن امام تاختند.
* سپاهیان كوفه با33 هزارنفربه جنگ با امام حسین(ع) وارد شدند. درمرحله اول22 هزار نفر شامل عمرسعد با6000 نفر و سنان،عروه بن قیس، شمرو شبث بن ربعی هركدام با4000نفر برای نبرد آماده شدند. سپس در ادامه یزیدبن ركاب كلبی با2 هزارنفر، حصین بن نمیربا4000نفر، ما زنی با3000نفر و نصرمازنی با2000نفر پا به میدان مبارزه با سالار شهیدان گذاشتند.
* حضرت سیدالشهدا(ع)درروز عاشورا برای 10نفرمرثیه خواند و درشهادت آنان سخنانی ایراد فرمود و آنان را دعا و یا دشمنان آنان را نفرین كرد. این ده نفرعبارتند از: حضرت علی اكبر، حضرت ابوالفضل العباس، حضرت قاسم، عبدالله بن حسن، عبدالله طفل شیر خوار، مسلم بن عوسجه، حبیب بن مظاهر، حربن یزیدریاحی، زهیربن قین و جون
* امام حسین(ع)در شهادت دو نفر بر آنان درود و رحمت فرستاد. این دو تن مسلم بن عقیل و هانی بن عروه بودند.
* سیدالشهدا(ع) در واقعه كربلا بر بالین 7نفر از شهدا یعنی مسلم بن عوسجه، حربن ریاحی، واضح رومی، جون، حضرت ابولفضل(ع)، حضرت علی اكبر و حضرت قاسم با پای پیاده رفت.
* در روز عاشورا دشمنان سرهای سه نفر از شهدا یعنی عبدالله بن عمیر كلبی،عمروبن جناده وعابس بن ابی شبیب شاكری را به جانب امام حسین(ع) پرتاب كردند.
* پیكرهای سه نفر از شهدای واقعه كربلا یعنی حضرت ابوالفضل العباس(ع)، حضرت علی اكبر و عبدالرحمن بن عمیر توسط دشمنان سنگدل قطعه قطعه شد.
* در واقعه كربلا 5 كودك و نوجوان كه هنوز به سن بلوغ نرسیده بودند، جام شهادت را نوشیدند. این افراد عبارتند از:
1عبدالله بن حسین، كودك شیر خوار امام حسین(ع)
2عبدالله بن حسن
3محمدبن ابی سعید بن عقیل
4قاسم بن الحسن
5عمروبن جناده انصاری
* تعداد 5 تن از شهدای كربلا از اصحاب حضرت رسول(ص) بودند.
انس بن حرث كاهلی
حبیب بن مظاهر
مسلم بن عوسجه
هانی بن عروه
عبدالله بن بقطر عمیری
* در ركاب سالار شهیدان 15 غلام به درجه رفیع شهادت رسیدند.
نصروسعد ازغلامان امام علی(ع)
منحج غلام امام حسن مجتبی(ع)
اسلم و غارب غلامان امام حسین(ع)
حرث غلام همزه
جون غلام ابوذر غفاری
رافع غلام مسلم ازدی
سعدغلامعمرصیداوی
سالمغلام بنی المدینه
سالم غلام عبدی
شوذب غلام شاكر
شیبغلام حرث جابری
واضحغلام حرث سلمانی
این چهارده نفر در كربلا به شهادت رسیدند. امام حسین (ع) غلام دیگری به نام سلمان داشت. آن حضرت او رابرای انجام مـأموریتی به بصره فرستاد كه در آنجا به شهادت رسید.
* دو نفر از یاران امام حسین (ع) روز عاشورا به اسارت دشمن در آمده و سپس به شهادت رسیدند. این دو تن سوار بن ثمامه صیداوی هستند.
* چهار نفر از یاران امام حسین (ع) در كربلا پس از شهادت آن حضرت به درجه رفیع شهادت نایل آمدند. این افرادعبارتند از: سعد بن حرث و برادرش ابوالحتوف، سوید بن ابی مطاع كه مجروح بود ومحمد بن ابی سعید بن عقیل
* تعداد7 نفر از شهدای كربلا در حضور پدر بزرگوارشان به شهادت رسیدند. این افراد عبارتند از: حضرت علی اكبر،عبدالله بن حسین، عمرو بن جناده، عبدالله بن یزید، عبیدالله بن یزید، مجمع بن عائذ و عبدالرحمن بن مسعود.
* تنها زنی كه در كربلا به شهادت رسید ام وهب،همسر عبدالله بن عمیر كلبی بود.
* در واقعه كربلا 5 نفر از زنان به دلایلی از خیمه ها بیرون آمده و به دشمن حمله ور شده و یا به آنها اعتراض كردند. این بانوان عبارتند از:
حضرت زینب كبری(س)
كنیز مسلم بن عوسجه
مادر عمرو بن جناده
ام وهب، همسر عبدالله كلبی
مادر عبدالله كلبی
* حضرت علی اكبر (ع) فرزندسالار شهیدان، اولین نفر از خاندان بنیهاشم بود كه در كربلا به شهادت رسید.آن حضرت به هنگام شهادت27 سال داشت.
* در واقعه كربلا سرهای2شهید یعنی حضرت علی اصغر (ع) وحربن یزید ریاحی از پیكر آنان جدا نشد.
پس از شهادت امام حسین (ع) ده نفر از یاران سپاه یزید وسایل آن حضرت را غارت كردند. پیراهن، زیرجامه، عمامه، كفشها، زره، انگشتر، كلاه خود و شمشیر آن امام را با خود بردند.
* دهم محرم سال 61هجری برابر با روز جمعه بود. روز عاشورا در تاریخ معادل21 مهر ماه سال 59 می باشد.
* امام حسین (ع) هنگام شهادت 57 سال داشت.حضرت علی اكبر (ع) به هنگام شهادت 27 سال داشت.
* نام 13 نفر از فرزندان ابیطالب كه در حماسه عاشورا به شهادت رسیدند در زیارت ناحیه نیامده است.
* در روز عاشورا تعداد 60 خیمه با فاصله 2 متر از یكدیگر در صحرای كربلا بر پا شده بود.
* در واقعه كربلا سه نفر از شهدا یعنی جناده بن حرث، عبدالله بن عمیر كلبی ومسلم بن عوسجه همراه با خانواده های خود در این حماسه ماندگار تاریخ اسلام حضور داشتند.
* در واقعه عاشورا هشت مرد و پسر یعنی امام زین العابدین(ع)،امام محمد باقر(ع)، عمر بن حسین، حسن بن حسن، زید بن حسن، عمربن حسن، محمد بن عمر بن حسن و محمد بن حسین به اسارت دشمن در آمدند كه در این میان تنها امام سجاد(ع) و عمربن حسن به سن بلوغ رسیده بودند.
* امام حسین (ع) در روز عاشورا، فرماندهی لشكر خود را به افراد مختلفی سپرده بودند. زهیر بن قین و حبیب بن مظاهر مسئولیت جناح های راست و چپ لشكر را بر عهده داشتند و حضرت ابوالفضل(ع) و خود سیدالشهدا(ع) نیز قلب لشكر را هدایت می كردند.
* سعد نیز لشكر خود را توسط چند نفر هدایت می كرد. عمروبن حجاج و شمر، جناحهای راست وچپ لشكر را فرماندهی می كردند. عمروبن قیس و شبث بن ربعی هم سواره نظام و پیاده نظام لش