تبیان، دستیار زندگی

شیخ مرتضی فرزند ارشد آیت‌‏اللَّه شیخ عبدالكریم حائری یزدی موسس حوزه‏‌ی علمیه‏‌ی قم در 1334 قمری در اراك به دنیا آمد. وی پس از اتمام دروس مقدماتی، به محضر درس اساتید بزرگ حوزه از جمله آیات عظام: گلپایگانی، سیدمحمدتقی خوانساری، محقق داماد، حجت كوه كمره‏‌ای، بروجردی و امام خمینی راه یافت و نیز از درس والد خود، خوشه‌‏ها چید. ایشان بیش از چهل سال در حوزه‌‏ی علمیه‏‌ی قم به تدریس پرداخت و شاگردان زیادی تربیت نمود. در زمان حكومت طاغوت، با قوانین ضد خدایی شاه مخالفت می‌‏ورزید و با آن مبارزه می‏‌كرد. این عالم ربانی سرانجام در 25 اسفند 1364 ش درسن 72 سالگی به لقای معبود شتافت و در پایین پای پدر بزرگوار خود آرمید.

حضرت آیت‌اللّه العظمی حاج شیخ محمدعلی اراکی(ره) در 24 جمادی الثانی 1312 ق. در اراك دیده به جهان گشود. پدرش، حجه الاسلام حاج احمد آقا، مشهور به میرزا آقا فراهانی از علمای مشهور آن سامان بود. مادرش نیز از نوادگان امامزاده سید حسن واقف است. وی پس از یادگیری خواندن و نوشتن، در نوجوانی وارد حوزه علمیه اراك شد و در درس استاد سید جعفر شیثی حضور یافت و مقدمات علوم اسلامی را از او فرا گرفت. دروس سطح حوزه را نزد آیت‌الله العظمی سید محمد تقی خوانساری به خوبی پشت سر گذراند. آیت‌الله اراكی هم زمان با تحصیل دوره سطح، در درس شرح منظومه آیت‌الله شیخ محمد باقر اراكی معروف به سلطان آبادی شركت كرد و از دانش آن حكیم فرزانه خوشه‎ها چید،ایشان سال‌ها در درس آیت‌الله العظمی آقا نور الدین اراكی و آیت‌الله العظمی شیخ عبدالكریم حائری یزدی شركت كرد و از دانش و تقوای آن دو مرجع بزرگ تقلید شیعیان، بهره‎ها برد. آیت‌الله حائری علاقه زیادی به او داشت. نبوغ فكری آیت‌الله اراكی مورد توجه استاد قرار گرفت. آیت‌الله اراكی به سفارش استاد معمم شد. با یكی از بستگان ازدواج نمود.

ابوزكریا، یحیى بن قاسم ثَعْلَبی، فقیه، قاری، مفسّر، نحوی، لغوی، عروضی و شاعر ماهر بود. او سال‏‌ها در مدرسه‏‌ی نظامیه‏‌ی بغداد به تدریس اشتغال داشت و شاگردان زیادی پرورش داد. از ابوزكریا كه در میان اعراب بیشتر به عنوان ادیب و شاعر مطرح می‏‌باشد، دیوان شعری به جای مانده است. سرانجام ابوزكریا در سال 616 قمری در 95 سالگی بدرود حیات گفت.

دكتر احمد طاهری عراقی یكی از برجسته ترین ادبا و اسلام‌شناسان ایران، درسال 1322 شمسی در اراك به دنیا آمد. در سال 1342 در رشته زبان و ادبیات فارسی درجه لیسانس از دانشگاه تهران گرفت و از استادانی چون شادروان جلال الدین همایی بهره برد. از سال 44 تا 48 در بنیاد فرهنگ ایران به پژوهش اشتغال داشت و از سال 1348 تا 1355 در مركز خدمات كتابداری به تحقیقات علمی كتابداری به وی‍ژه در زمینه گسترش و تكمیل طرح‌های رده بندی جهانی از جمله رده بندی ده‌دهی، دیویی و رده بندی كتابخانه كنگره معروف به LC پرداخت. برای پژوهش و مذاكره علمی پیرامون این طرح‌ها و رفع نواقص آثار اسلام‌شناسی و ایرانشناسی، چند سفر تحقیقاتی داخلی و خارجی انجام داد و تحقیقاتی در كتابخانه دانشكده الهیات دانشگاه مشهد و دارالكتب مصریه (كتابخانه ملی مصر) و بعضی از كتابخانه‌ها و مراكز علمی بیروت به عمل آورد. طرح گسترش یافته‌های او راجع به اسلام در طبقه بندی LC در سال 1358 مستقلاً به طبع رسید. دكتر طاهری بر این اثر مقدمه بی‌سابقه و پرباری نگاشت كه اعجاب صاحب‌نظران را برانگیخت. هم چنین از جمله فعالیت‌های او گسترش رده اسلام در دو رده بندی نظام دیویی و نظام كتابخانه كنگره آمریكا (LC) است.
این كار یكی از كاربردی‌ترین كارهایی است كه در این حوزه انجام شده است. بعدها با الگو قرار دادن كار ایشان، گسترش رده‌های دیگر در موضوعاتی مانند زبان و ادب فارسی، جغرافیا، تاریخ و ادبیات عرب در حوزه كتابداری ایران گسترش یافت. دكتر طاهری از سال 1355 برای ادامه تحصیلات عالی به انگلستان رفت و تا سال 1362 در زمینه مطالعات اسلامی و زبان و ادبیات عربی نزد استادان بزرگی چون مونتگمری وات كه از بزرگترین اسلام‌شناسان امروز جهان است، آموزش دید. رساله دكتری او در زمینه ملل و نحل اسلامی زیر عنوان "زندقه در اوایل دوره عباسی با تاكید خاص بر شعرا" بود. وی در سال 1362 به ایران بازگشت. از سال 1363 همكاری او با بنیاد دایره‌المعارف اسلامی آغاز شد و در این مدت به عضویت هیأت امنا و معاونت علمی دانش‌نامه جهان اسلام نائل آمد. استاد فقید طاهری نخستین دفتر دایره‌المعارف را زیر عنوان دانشنامه جهان اسلام با همكاری جمعی از صاحب‌نظران و محققان انتشار داد. همچنین سردبیری مجله تحقیقات اسلامی كه از دیگر آثار همین بنیاد است با او بود. همزمان با فعالیت در بنیاد دایره المعارف به تدریس مرجع شناسی در دوره‌های كارشناسی و كارشناسی ارشد در گروه كتابداری دانشكده علوم تربیتی دانشگاه تهران و نیز تدریس رشته‌های مختلف معارف اسلامی در دانشكده الهیات اشتغال داشت. عبدالحسین آذرنگ كه از همكاران اولیه بنیاد در زمان حضور مرحوم طاهری عراقی بوده است، در توصیف ویژگی‌های علمی وی می‌گوید: مرحوم طاهری در چهار شاخه تبحر چشمگیری داشت، 1- مأخذ شناسی و مطالعات ایرانی و اسلامی ، 2- ادبیات عرب، 3- ادب فارسی، 4-تصوف و عرفان از جمله آثار ارزشمند طاهری عراقی، تصحیح كتاب قدسیه ( كلمات بهاء الدین نقشبند) از خواجه محمد بن محمد پارسای بخارایی است كه در سال 1354 توسط انتشارات طهوری منتشر شده است. وی در چهل و هشت سالگی، در چهارم اردیبهشت 1370 بر اثر عارضه ریوی در تهران درگذشت. مركز نشر دانشگاهی در سال 1382 به پاس قدردانی از خدمات علمی ایشان مجموعه مقالات وی را زیر عنوان یادگار طاهر منتشر كرد.

با گذشت یك دهه از اجرای قانون اساسی مصوب سال 1358، علی‏رغم استحكام و نقاط قوت، مواردی در آن وجود داشت كه عدم اصلاح آنها، اداره كشور را با مشكلات جدی در آینده روبرو می‌‏ساخت. از اینرو، تعدادی از نمایندگان مجلس و شورای عالی قضایی، از محضر امام خمینی(ره) خواستار تعیین هیئت بررسی متمم قانون اساسی شدند. حضرت امام نیز طی نامه‏‌ای به رییس جمهور وقت، ضمن معرفی هیئتی 20 نفره به همراه 5 نفر از نمایندگان مجلس به انتخاب آن هیئت، آنان را مسؤول بررسی و تغییر تعدادی از مواد و اصول قانون اساسی كردند. برخی از موارد مطرح شده برای تغییر عبارت بودند از: رهبری، تمركز در مدیریت قوه مجریه و قوه قضاییه، تعیین نمایندگان مجلس شورای اسلامی، روشن كردن راه بازنگری قانون اساسی، تعیین جایگاه مناسب برای مجمع تشخیص مصلحت نظام و... . هرچند در اواسط كار، ارتحال حضرت امام روی داد و شورا به طور موقت تعطیل شد؛ ولی در 20 تیر 1368 ش، كار شورا به اتمام رسید و اصلاحات انجام شده جهت تأیید به حضور حضرت آیت‏‌اللَّه خامنه‏‌ای رهبر معظم انقلاب ارسال شد. موارد بازنگری شده به دستور مقام معظم رهبری در ششم مرداد همان سال به همه‏‌پرسی گذاشته شد و مورد تأیید 97/38 درصد شركت كنندگان در انتخابات قرار گرفت.

عملیات كربلای 10 با رمز مبارك یا صاحب الزمان(عج) در منطقه‌‏ای به وسعت 350 كیلومتر مربع از چهارم اردیبهشت 1366 به مدت 10 روز با هدف تصرف و تامین ارتفاعات مسلط بر شهر ماووت عراق در استان سلیمانیه، پاسخ به شرارت‏‌های دشمن در خلیج فارس و عكس‌‏العمل در برابر بمباران شیمیایی مناطق غرب به ویژه كردنشین، در سه مرحله صورت گرفت. نتایج عملیات كربلای 10 عبارت بودند از: تلفات نیروی انسانی دشمن: اسیر 210 نفر، كشته و زخمی 2500 تا 3000 نفر، انهدام ده‌‏ها دستگاه تانك و نفربر و چندین تیپ و گردان دشمن و نیز تصرف 250 كیلومتر مربع از خاك دشمن. این عملیات در حمایت از مردم مظلوم كردستان عراق كه تحت شدیدترین فشارهای رژیم بعث عراق قرار داشتند و در پی شهید و مجروح شدن هزاران تن از آنها در اثر بمباران‏‌های پیاپی شیمیایی رژیم بعث، به انجام رسید.

شهید عباس ذاکرحسین، بیست و پنجم شهریورماه ۱۳۳۹شمسی در جنوبی‌ترین نقطه‌ شیراز چشم به جهان هستی گشود.‌ هنوز دوران خردسالی را پشت سر نگذاشته بود که به بیماری مننژیت دچار شد و پزشکان از سلامت و بهبود او قطع امید کردند و پدر که جزو شیفتگان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) بود، عاجزانه از خداوند شفاعت فرزندش را خواستار شد و خداوند بار دیگر به او لطف فرمود و عباس را عمری دوباره بخشید. او در هفت سالگی به مدرسه رفت و ضمن آموختن علم، قرائت کلام‌الله مجید را به دیگر دانش‌آموزان آموخت تا آن‌جا که با پول هفتگی خود جوایزی تهیه کرده و به افرادی که احادیث یا قرآن را صحیح می‌خواندند، جایزه می‌داد. ذاکرحسین بعد از اخذ مدرک دیپلم فنی، تمام وقت خود را مصروف مبارزه با فساد و طاغوت و عبادت و خودسازی کرد. او دوستانش را به کوه‌های اطراف شیراز می‌برد و در آن‌جا علیه استبداد پهلوی صحبت می‌‌کرد. اولین فعالیت انقلابی‌اش حمله به مشروب‌فروشی‌ها و سینما‌ها بود. او با دوستانش شیشه‌های مشروب را خرد می‌کرد که توسط عمال شهربانی بازداشت شد. در این زمان، به عضویت گروه مسلح حزب‌اللهی درآمد. در این دوران، برادرش سعید نیز جزو مبارزین انقلابی بود و توسط ساواک دستگیر گشت. عباس با پخش اعلامیه و پوسترهای امام (ره) و حضور در تظاهرات، مبارزاتش را آشکار‌تر ساخت و در یکی از همین راهپیمایی‌ها ساواک موتورسیلکت او را به غنیمت گرفت. به‌دنبال پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، پوسترهای زیادی از تصاویر امام (ره) تهیه کرد و در بین دوستانش پخش نمود و اندک زمانی بعد، لباس سبز سپاه را بر تن کرد و عازم خطوط مقدم جبهه‌های جهاد گشت. عباس پس از عضویت در نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به تهران رفت و با طی دوره‌ کوتاه اطلاعاتی، به جبهه شوش اعزام و با سمت فرمانده اطلاعات مشغول انجام وظیفه شد. عباس ذاکرحسین، سرانجام در روز چهارم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۶۰ هجری شمسی طی یک مأموریت شناسایی در منطقه‌ شوش در سن بیست و یک سالگی به بیکران آسمان بال گشود. شهید آیت‌الله دستغیب بر پیکرش نماز خواند و شهید عباس ذاکرحسین بر دست‌های مردم داغ‌دار شیراز به سوی آرامگاه ابدی‌اش رهسپار گردید.

در این روز برای اولین بار در ایران، اداره رادیو تأسیس و از فرستنده رادیو تهران، گزارش فعالیت‏‌های داخلی كشور پخش شد. در ابتدای تأسیس رادیو، اداره امور آن زیر نظر وزارت فرهنگ بود و برنامه‌‏های آن از یك فرستنده، به مدت روزانه پنج ساعت پخش می‏‌شد. پنج سال پس از افتتاح رادیو تهران، كم‏كم بعضی از شهرستان‌‏های ایران هم با فرستنده‏‌های محلی به پخش برنامه‏‌های محدود پرداختند، تا این كه به تدریج بر قدرت فرستنده‌‏ها و مدت پخش برنامه‌‏ها افزوده شد. در اواخر سال 1319، این سازمان، اداره كل انتشارات و تبلیغات و در 1330 سازمان اداره كل انتشارات و رادیو نام گرفت كه در فراهم آوردن اطلاعات، تهیه فیلم‏‌ها و گرفتن آخرین خبرهای مهم ایران و جهان فعالیت می‌‏كرد. در حال حاضر، شبكه‏‌های سراسری رادیو برای اقشار مختلف مردم ایران و شبكه‏‌های محلی در استان‏‌های مختلف كشور، برنامه‏‌های متنوع ارایه می‏‌كنند.

پس از آن كه خبرگزاری رسمی ایران با نام آژانس پارس، فعالیت خود را تحت نظارت وزارت امور خارجه در سال 1313 شمسی آغاز كرد، به صورت دفترخبری فعالیت می‏‌نمود. همزمان با تاسیس و آغاز به كار رادیو در چهارم اردیبهشت ماه 1319 ش، این آژانس به خبرگزاری پارس تغییر نام یافت و تحت نظر اداره كل انتشارات و در سطحی وسیع‏تر به انجام وظایف خبرگزاری ادامه داد. خبرگزاری پارس پس از پیروزی انقلاب اسلامی با نام خبرگزاری جمهوری اسلامی به پخش آخرین خبرهای ایران و جهان و در حوزه‌‏ای وسیع اشتغال دارد.

سه روز پس از امضای پیمان دوستی و امنیت مشترک ایران و ترکیه، چهارم اردیبهشت 1305 (اپریل 1926) رضاشاه پهلوی و در آن زمان 47 ساله طی مراسمی تاجگذاری كرد. وی در این مراسم كه در كاخ گلستان برگزار شده بود، شخصا تاج را سر نهاده بود. به این مناسبت در سراسر ایران سه روز جشن و چراغانی بود. رضاشاه كه با تاجگذاری، دارای دربار سلطنتی شده بود عبدالحسین تیمورتاش را وزیر دربار خود كرد. در آن زمان، محمدعلی فروغی نخست وزیر بود [فروغی در جریان برکناری رضاشاه در شهریور 1320 هم نخست وزیر بود، در سال 1305 دوست رضاشاه و در سال 1320 دشمن او].
در پایان مراسم تاجگذاری چند ژنرال از جمله وزیر جنگ و فرماندهان لشکرهای جنوب، غرب، شرق، آذربایجان و تیپ شمال عنوان آجودان شاه گرفتند. پس از مراسم، هواپیماهای نظامی ایران در آسمان تهران نمایش پرواز دادند و دو روز بعد بی سیم کشور آغاز بکار کرد که محل آن در نزدیکی چهارراه سید خندان هنوز به باغ بی‌سیم معروف است که اینک مقرّ وزارت پست و تلگراف و تلفن (مخابرات) است. مجلس موسسان در 22 آذر سال 1304 چهار اصل از اصول متمم قانون اساسی را اصلاح، ژنرال رضاخان پهلوی فرمانده ارتش (سردار سپه) و نخست وزیر وقت را شاه و سلطنت را در خاندان او موروثی كرده بود. پهلوی یکم (متولد مارس 1878 در سوادکوه مازندران و متوفی در جولای 1944 در تبعید در یوهانسبورگ آفریقای جنوبی و عملا زندانی دولت لندن) قبلا نظر به جمهوری شدن ایران داشت ولی در سال 1304 هجری خورشیدی ناگهان تغییر عقیده داده بود.