ایدز چیست ؟
در لاتین این كلمه متشكل از حرف اول كلماتی است كه به معنای سندرم نقص ایمنی اكتسابی می باشند
میزبان
اصلی عامل عفونت گلبولهای سفید خون از نوع لنفوسیت های كمكی (CD4) می
باشند . حمله ویروس ایدز به این سلولها باعث اختلال در عمل كرد سلولهای
دفاعی می شود و تكثیر آن در داخل سلولهای دفاعی منجر به كاهش قابل ملاحظه
آنها می شود .این صدمات به سیستم ایمنی ، بدن را در مقابل عفونت های فرصت
طلب و سرطانهای فرصت طلب كه اكثرا شدید و كشنده هستند بی دفاع می نماید.
عامل بیماری
عامل
عفونت ایدز ، ویروس نقص ایمنی (HIV) است . ویروس ها ذرات میكروسكوپی هستند
كه برای تكثیر و رشد خود ننیاز به ورود به سلول موجودات زنده دارند و می
توانند باعث آسیب رسانی به سلولهای میزبان و در نهایت خود میزبان شوند.
ویروس ایدز از خانواده رترو ویروس می باشد و خواص ژنتیك آن در زنجیر RNA وجود دارد . تاكنون دو نوع از این ویروس شناخته شده است .
1-HIV كه بیشتر در كشور های صنعتی دیده می شود.
2-HIV
كه عمدتا در آفریقا گسترده است و از لحاظ بیماری زایی ضعیف تر از نوع یك
می باشد.مشابهت ژنتیك این دو گونه محدود بوده و HIV-2 مشابهت ژنتیكی بیشتری
با ویروس SIV كه در میمونها دیده میشود دارد.
ساختمان ویروس
لایه
خارجی كه دارای گیرنده اختصاصی است و امكان اتصال به سلول های لنفوسیت كمك
كننده (CD4) را فراهم می كند . لایه میانی شامل پروتئینهای داخل ویروس
هستند كه عمل حفاظت از ساختمانهای ژنتیكی رل به عهده دارند. در لایه داخلی ،
ساختمان های ژنتیكی و آنزیمهای كنترل كننده فعالیت های ویروس قرار دارد .
اپیدمیولوژی
شدت
بیماری و گسترش آن در جهان بعد از اولین گزارش كه در سال 1981میلادی
(1360شمسی) بوده است ، بیماری ایدز را در شماریكی از مهمترین معضلات
بهداشتی ، درمانی ، اجتماعی و اقتصادی قرار داده است .
با گزارش
23میلیون فوت بعلت ایدز از ابتدای اپیدمی تا پایان 2001 ایدز چهارمین عامل
مرگ در جهان و اولین عامل آفریقای زیر صحرا شناخته شده است اكثر این
قربانیان جوان بوده و5 میلیون نفر از آنان را كودكان زیر 15 سال تشكیل می
دهند. در حال حاضر وجود 40 میلیون فرد آلوده و بیمار در جهان تخمین زده
میشود.
95% مبتلایان جهان در كشور های در حال توسعه زندگی می كنند .
از نظر سازمان جهانی بهدا شت دنیا به ده منطقه جغرافیایی تقسیم شده است و میزان آلودگی در هر منطقه متفاوت است .
در
سال 1998 در هر ساعت 22000 نفر آلوده شده اند كه یك سوم مبتلایان در گروه
سنی زیر 25 سال قرار داشته اند این عده در دهه بعد یعنی قبل از 35 سالگی
فوت خواهند كرد امید به زندگی كه در قرن 20 با افزایش بهداشت و بكارگیری
واكسن های مختلف حتی در آفریقا افزایش پیدا كرده و به مرز 59 سالگی در
ابتدای 1990 در جنوب افریقا رسیده بود تا سال 2005 و 2010 به مرز 45 سالگی
سقوط خواهد نمود .
تا به امروز 14 میلیون كودك به علت فوت والدین بخصوص مادران خود به علت بیماری ایدز یتیم شده اند .
بر
اساس گزارشات بهداشت جهانی منطقه خاورمیانه و شمال افریقا كه 98 % مردم آن
مسلمان هستند یكی از پاك ترین مناطق دهگانه محسوب می شوند كه مهم ترین علت
آن پایبندی مسلمانان به اصول اخلاقی است . متاسفانه گسترش بیماری در
معتادان تزریقی كه اشتراك سرنگ و سوزن داشته اند باعث شده است كه كشورهایی
مثل بحرین ، ایران ، تونس مصر و پاكستان نیز در معرض خطر جدی قرار گیرند .
در
تاریخ 1381/7/1 تعداد گزارش شده آلودگان و بیماران ایدز در كشور 4237 نفر
بوده كه 189 نفر آنا زن و 6 در صد كل موارد از راه اعتیاد مبتلا شده اند .
راه های انتقال :
احتمال آلودگی با تعداد ویروس ، قدرت تهاجم ویروس ، راه ورودی آن و در نهایت وضعیت ایمنی شخص دریافت كننده آلودگی رابطه مستقیم دارد.
ایدز سه راه انتقال عمده دارد :
1- جنسی
انتقال از طریق آمیزش جنسی كه اولین راه و در حال حاضر شایعترین راه نیز می باشد ، شناخته شده است .
تماس جنسی با فرد آلوده :
در
جهان 80-70 در صد آلوده شدگان از طریق ارتباط جنسی به بیماری مبتلا شده
اند . آلودگی از مرد به زن ، زن به مرد و مرد به مرد منتقل می شود زنان
نسبت به مردان5-3 برابر بیشتر در خطر ابتلا قرار دارند.
وجود سابقه اولین ارتباط در سنین پایین ، تعدد شركا جنسی و سابقه عفونتهای مقاربتی همگی احتمال انتقال بیماری را افزایش می دهند .
درتماس
جنسی ویروس از مرد به مرد ، زن به مرد و مرد به زن منتقل می شود كه مرد به
مرد بیشترین خطر انتقال و زن به مرد كمترین خطرانتقال را داراست .
در
هر بار تماس جنسی 0/1-1% خطرانتقال از زن به مرد 3-5 % خطرانتقال از مرد به
زن وجود دارد. اما به علت تعدد دفعات تماس و طولانی بودن دوره باروری
وباردهی 70-80% بیماران در این گروه قرارمی گیرند.
وجود شركاء جنسی
متعدد و روابط جنسی پر خطر احتمال آلودگی را افزایش میدهد. وجود عفونت های
التهابی آمیزشی مثل سوزاك و كلامید یا احتمال آلودگی در اثر تماس با ویروس
HIV را 3 الی 5 برابر افزایش میدهد . وجود عفونت های زخم دار در دستگاه
تناسلی 5 الی 10 برابر خطر آلودگی را افزایش میدهد .بالاترین گزارش در
افزایش ابتلاء و یا انتقال ویروس HIV دربیماران با تاریخچه عفونت دستگاه
تناسلی 20 برابر است .
همچنین انتقال از راه آمیزش برای جوانان پر
مخاطره تر می باشد . هر چه سن شروع آمیزش پائین تر باشد احتمال آلودگی در
این گروه بیشتر است. مطالعات نشان داده كه دختران و پسران جوان اولین تجربه
های جنسی خود را با افراد بزرگتر ، با تجربه تر و پر خطرتر كسب می كنند.
تصادفی بودن آمیزش ، عدم آگاهی به راههای پیشگیری و آمیزش با آسیب و جراحت
بیشتر عوامل اصلی افزایش ابتلاء می باشد
2-مادر به کودک
از طریق مادر آلوده به جنین و نوزاد :
مادر
آلوده در دوران بار داری ، هنگام زایمان و حین شیر دهی در ماههای اول بعد
از زایمان ، بیماری را به نوزاد خود منتقل میكند . 10 درصد از افراد آلوده
جهان را كودكان آلوده تشكیل میدهند . اكثر این كودكان ساكن آفریقا هستند.
در
كشور های آفریقایی به دلیل وجود كمبود های غذایی به خصوص كمبود ویتامین A ،
بالا بودن تعداد حاملگی ، وجود عفونتهای مختلف مقاربتی و عدم امكان دارو
درمانی احتمال انتقال آلودگی از مادر به نوزاد 50-30 در صد می باشد .
آخرین
راه انتقال ، انتقال از طریق مادر به فرزند است كه می تواند درطی دوران
بارداری در اثر عبور ویروس از جفت آسیب دیده، در حین زایمان به علت تماس
مخاط بدن نوزاد با خون مادر در كانال زایمانی و یا در هنگام شیردهی صورت
بگیرد. شایعترین مرحله آلودگی هنگام تولد است كه نوزاد با ترشحات و خون
آلوده در تماس نزدیك قرار میگیرد.
در كشورهای آفریقایی كه مادران فقر
غذایی بخصوص كمبود ویتامین A دارند، فاصله حاملگی ها بعلت عدم تنظیم
خانواده كوتاه بوده و آمار بیماریهای مقاربتی نیز در آنها بالاست احتمال
آلوده شدن كودك از مادر آلوده 30-50 % است و بر عكس در كشورهای پیشرفته عدم
فقر غذایی ، رعایت تنظیم خانواده ، درمان بیماریهای مقاربتی در هنگام
حاملگی و دارو درمانی با سه داروی ضد ویروس HIV، احتمال تولد كودك آلوده را
به 3-5 % كاهش داده است .)
3– خون و فراورده های خونی
الف: تزریق خون و فرآورده های خونی
ب: ورود اجسام تیز و برنده آغشته به خون آلوده در پوست
ج : اشترك سرنگ در معتادان تزریقی
خون و فرآورده های خونی
(پرخطرترین
راه انتقال ، دریافت خون آلوده است كه بیش از 90 در صد احتمال آلودگی از
این طریق وجود دارد اما در حال حاضر در دنیا فقط 3 درصد آلوده شدگان از این
طریق آلوده شده اند به خصوص در سالهای اخیر با انجام آزمایشهای تشخیصی ،
كلیه خونهای مشكوك معدوم می شوند و اصولا با پیشرفت علم پزشكی نیاز به
دریافت خون كاهش یافته است .
اما راه آلودگی از طریق اشتراك سرنگ در معتادان تزریقی با وجود ورود میزان كمی خون آلوده به مراتب شایع تر از دریافت خون آلوده است .
درمیان
معتادان تزریقی به علت مصرف مواد مخدرسیستم ایمنی دچارتضعیف شده و همچنین
به علت ورود مستقیم مقداری ازخون استفاده كننده قبلی سرنگ به درون سیستم
عروقی فرد معتاد خطرابتلاء دراین افراد به شدت افزایش پیدا می كند ( 60% )
واین افراد می توانند به عنوان كانون گسترش عفونت عمل كنند.افراد معتاد
تزریقی استفاده كننده از سرنگ مشترك در زندان 5/5 برابر بیشتر در معرض
ابتلاء به عفونت هستند .
ده در صد آلوده شدگان جهان از این راه آلوده
شده اند و آمار در برخی از كشور ها به حداكثر 82 در صد می رسد هر وسیله
بهداشتی – درمانی تیز و برنده كه احتمال آغشته شدن به خون آلوده را داشته
باشد ، در صورت ضد عفونی نشدن و ایجاد كردن زخم ، می تواند فرد سالم را
آلوده نماید . لذا ابزار پزشكی و دندان پزشكی ، لوازم خال كوبی ، سوزاندن
مو، سوراخ كردن گوش ، حجامت ، تیغ سلمانی و مسواك ممكن است باعث انتقال
آلودگی شود .كمتر از یك دهم در صد افراد آلوده در دنیا از این راه مبتلا
شده اند . ویروس بسیار ضعیف است و قادر به ادامه حیات در خارج از بدن به
مدت طولانی نمی باشد .
بیماری از طریق دست دادن ، بوسیدن در یك اتاق
خوابیدن ، و از یك ظرف غذا خوردن و همچنین استفاده از حمام مشترك ، استخر
مشترك ، توالت مشترك ، و نیش حشرات منتقل نمی شود)
علائم بالینی:
پس
از ورود ویروس به داخل بدن و شروع آلودگی فرد آلوده تا پایان عمر علائم
مختلفی را تجربه می كنند این علائم بستگی به بیماری زایی ویروس ، تعداد
ویروس ، را انتقال و وضعیت ایمنی میزبان در مراحل مختلف دارند . عفونت های
مختلف به خصوص عفونت های ویروسی در شخص آلوده باعث افزایش تكثیر ویروس HIV
در سلولهای دفاعی و تسریع در پیشرفت بیماری می شوند همچنین بر خلاف اكثر
عفونت ها ، ایدز دارای 2 مرحله بیماری است یكی در ماههای اول ورود ویروس و
دیگری در انتها و بعد از دوره بی علامت است.
مراحل آلودگی و بیماری ایدز عبارتند از :
1 – مرحله حاد
2 – مرحله بی علامت
3 –مرحله بزرگی غده لنفاوی منتشره پایدار
4- مرحله سندرم ایدز
الف : علائم عمومی
ب : علائم عصبی
ج: عفونتهای ثانویه
د: سرطانهای ثانویه
هـ : سایر موارد
1- مرحله حاد:
دراین
مرحله یكسری علائم شایع از جمله تب ، بزرگ شدن غدد لنفاوی ،ضایعات پوستی
وگلودردوجود دارد كه حالتی شبیه منونوكلئوسیس ایجاد می كنند وهمچنین یكسری
علائم كه شیوع كمتردارند مثل سردرد ، اسهال ، تهوع ، ستفراغ ، كاهش گلبول
سفید و پلاكت .
مرحله حاد :
اكثر افراد آلوده 2 الی 4 هفته ( بر اساس
بعضی گزارشات حد اقل 6 روز و حد اكثر 6 هفته ) پس از ورود ویروس ، طیف
وسیعی از علائم بالینی را نشان می دهند ، این علایم به مدت یك الی چندین
هفته ( 4 الی 56 روز ) باقی می مانند. با تولید پادتن بر علیه ویروس علایم
بیماری بهبود پیدا می كنند .
این علائم عبارتند از : تب ، گلو درد خفیف ،
بزرگی غدد لنفاوی ، سر درد ، ضعف و كوفتگی ، درد مفاصل و ماهیچه ای ، بی
اشتهایی و كاهش وزن ، تهوع ، استفراغ و اسهال كه ممكن است ازشدت متفاوتی بر
خوردار باشند . همچنین ممكن است علائم مغزی مثل مننژیت ، انسفالیت ویروسی و
نیز درگیری پوست و مخاط نیز ایجاد شوند.
در این مرحله در صورت بروز
كاهش شدید قدرت سیستم ایمنی امكان وجود عفونتهای فرصت طلب پیش می آید اما
با افزایش مجدد سلولهای دفاعی این عوارض بهبود می یابد . تاكنون هیچ مورد
مرگ و میر در این مرحله گزارش نشده است .)
مرحله بی علامت :
دراین
مرحله فرد مانند افراد عادی جامعه است وممكن است دچارخستگی ، عرق شبانه ،
اسهال متناوب وتب خفیف باشد كه این علائم می تواند دركم خونی ها ، اختلالات
دستگاه غدددرون ریز وبیماریهای روانی هم مشاهده شود
مرحله بی علامت
با
بهبودی مرحله حاد كه بر اساس شدت علائم از یك تا چندین هفته طول می كشد
بیماری به یك مرحله نهفته و بی علامت وارد می شود كه مدت آن در كشور های
پیشرفته به علت وجود امكانات خوب بهداشتی 15-10 سال و در كشور های در حال
توسعه 10-8 سال تخمین زده می شود . این دوره برای بیماران مونث كوتاه تر و
برای كودكان و افراد سالمند بسیار كوتاه است . در حقیقت در مرحله بدون
علامت با وجود تكثیر فعال ویروس ( حدود 10 بیلیون در روز ) سیستم دفاعی بدن
توان مبارزه با آن را داشته و تعداد سلولهای لنفوسیت كمكی (CD4) تقریبا
ثابت می ماند . افراد آلوده در این مرحله ، عفونت های شایع در جامعه غیر
آلوده ، مثل تبخال آفت و درماتیت سبوریك را مكرراً تجربه میكنند ولی عوارض
آنها شدید تر و طولانی تر از افراد طبیعی می باشند . )
3 - مرحله بزرگی غدد لنفاوی منتشر پایدار :
غدد
لنفاوی در اندازه های نیم تا دو سانتی متر ، بدون درد در بیش از دو نقطه
بدن ظاهر میشوند ناحیه كشاله ران در این محاسبه قرار نمی گیرد غدد لنفاوی
اكثرا به صورت دو طرفه بزرگ می شوند . حداقل 3 ماه به این صورت باقی می
مانند و امكان دارد اندازه آنها تغییر پیدا كند.
بزرگی غدد لنفاوی پایدارومنتشر(PGL) :
كه
درآن گره های لنفاوی دربیش از 2 ناحیه ازبدن كه عمدتا“درنواحی گردنی
،پشت گردن ، زیربغل وناحیه فك است بطوردوطرفه بزرگ می شوند كه درمعاینه
درد ندارند ، متحرك وچرمی هستند. البته چون PGL درساركوئیدوز، سیفلیس
ثانویه وهوچكین لنفوم هم دیده می شود بنابراین برای تشخیص نهایی باید از
یافته های هیستوپاتولوژیك استفاده كرد كه درآن طرح Follicular hyperplasia
مشاهده می شود.)
4- مرحله پایدار :
در این مرحله
ویروس ایدز به تمام سیستم ها و ارگانهای بدن حمله كرده و به تنهایی و یا به
كمك عوامل مختلف مانند ( میكروب ها – قارچ ها- انگل ها- ویروس ها )
عفونتهای مختلف را ایجاد می كند . یكی از شایع ترین علایم بیماری وجود تب
طولانی بیشتر از یك ماه ، اسهال به مدت بیشتر از سه ماه و كاهش وزن شدید (
بیشتر از 10 در صد در مدت كمتر از 4 ماه ) است . سل یكی از مهمترین
بیماریهایی است كه با گسترش اپیدمی ایدز در دنیا مجددا افزایش یافته است .
بیماری سل حتی در كشورهای پیشرفته نیز بعلت شیوع ایدز از كنترل خارج شده
است در مراحل نهایی بیماری كه سلولهای دفاعی بدن بسیار آسیب دیده اند ،
عفونت های فرصت طلب مثل سینه ، پهلو به علت قارچ پنوموسیستیس كارینی و
سرطان كاپوسی و لنفوم عارض می شود.
همچنین ویروس مستقیما به سلولهای بخش
خاكستری مغز كه مركز یادگیری است حمله میكند و با از بین بردن سلولهای آن
سبب ایجاد اختلال در حافظه بیمار می شود.
ایدز AIDS:
شروع
این مرحله زمانی است كه شمارلنفوسیت های CD4+ كمتراز 200 شود ویا علائم
بالینی اختصاصی ظاهرگردد.این مرحله دارای 4 خصوصیت بالینی مهم می باشد:
الف)
عفونت فرصت طلب : دراین مرحله هرنوع میكروارگانیسمی می تواند دربدن ایجاد
عفونت كندولی احتمال درگیری فرد با این عفونتها تحت تاثیر4 فاكتور زیر است :
اولین فاكتورخود میكروارگانیسم است Exposure to the organism
دومین فاكتورتوان بیماریزایی میكروارگانیسم Relative virulance
سومین فاكتورپروفیلاكسی كه با داروهای مختلف انجام می شود Chemoprophylaxis
آخرین و مهمترین فاكتوركفایت سیستم ایمنی است Immuno competence
لازم به ذكر است این تقسیم بندی دیگر مورد استفاده نمی باشد.
براساس
یافته هایی كه تا اینجا گفته شد علاوه برتقسیم بندی اولیه كه براساس علائم
بالینی بودتقسیم بندی دیگری بنام والتررید (walter Reed) بیان شد كه
ازصفرتا 6 درجه بندی شده است و 4 پارامتردرآن دخیل می باشد.
ب) عوارض مغزی :
تظاهرات
عصبی درمرحله ایدزمی تواند بصورت موضعی وسیستمیك ویا حتی تظاهرات روحی
روانی باشد وعلت آن درگیری مستقیم مغزباویروس HIV ، عفونتها و سرطانهای
فرصت طلب وهمچنین داروهایی كه فرد مبتلا مصرف می كند می باشد.
ج ) عوارض كلی :
یكسری
علائم غیراختصاصی ازجمله تب ،اسهال وكاهش وزن می باشد كه علت خاصی برای
آنها نمی توان ذكركرد كه این علائم درآفریقا بیشترگزارش می شود چون امكانات
تشخیصی درآنجا ضعیف تراست ودرنتیجه دردسته علائم بی علت قرارمی دهند.
مطالعات
وتحقیقات درزمینه ایدزهمچنان ادامه داردوآخرین تقسیم بندی موجود كه بعداز
تقسیم بندی اولیه CDC و walter Reed بیان شد به قرارزیراست كه درآن از
دوفاكتورعلائم بالینی وشمارش لنفوسیت +CD4 استفاده شده است.
C | B | A |
|
C1 | B1 | A1 | ³500 |
C2 | B2 | A2 | 200-499 |
C3 | B3 | A3 | < 200 |
1-دسته A : شامل عفونت حاد ، بزرگی غدد لنفاوی (P.G.L) و بی علامت
2-دسته B :علائم مرحله عفونت HIV (كه نه درمرحله A ونه درمرحله C دیده می شود)
3-دسته C :علائم اختصاصی مرحله ایدز
پیشگیری :
آمارنشان
می دهد كه ازسال 92 به بعد تعداد بیماران مبتلا به HIV از 13 میلیون نفربه
بالغ بر 50 میلیون نفررسیده است وبه مرز فاجعه آمیز نزدیك شده است
بنابراین مردم ومسئولان به فكرراه حلی جدی برای جلوگیری از این فاجعه
افتاده اند.
اهمیت پیشگیــری از اینجا مشخص می شود كه ازبین بردن عامل
بیماری دربدن ممـكن نمی باشد ونیز واكسن موثری هنوز برای آن ساخته نشده
است. ولی قطع چرخه انتقال بیماری به وسیله پیشگیری كاملاً امكان پذیراست
وشعارسازمان بهداشت جهانی درسال 199(Listen, Learn ,live) اهمیت پیشگیری را
نشان می دهد.
پیشگیری به طورموفق عملی نمی شود مگربوسیله آگاهی دادن به
مردم كه این آموزش دردرجه اول به عهده پزشكان وجامعه پزشكی ودرجه دوم به
عهده هركس دیگری است كه ازایدز آگاهی دارد ودرقبال دیگران احساس مسئولیت می
كند.
برای آگاهی وآموزش باید از تمام امكانات موجود ورسانه های گروهی
استفاده كرد. همچنین زمان وسن خاصی برای آموزش وجودندارد چون هرشخص می
تواند از حدود 9 سالگی تا 65 سالگی اعتیادرا شروع كند ونیز اززمانی كه بالغ
می شود تا اواخرعمرروابط جنسی را داشته باشد همچنین انتقال خون ،
آرایشگاهها واعمال دندانپزشكی درهرسن وزمانی می تواند صورت گیرد.ولی كسانی
كه درمعرض رفتارهای پرخطرمی باشند یا كسانی كه دارای تفكرات وباورهای غلطی
هستند برای آموزش دراولیت قراردارند.
راههای پیشگیری :
اجتناب
از وارد كردن هرجسم نوك تیز نامطمئن به داخل پوست استفاده از سرنگ
یكبارمصرف درتزریقات ونیز بودن یكنفرهمراه تا برتزریق نظارت داشته باشد
كنترل خون وفراورده های خونی ، عدم استفاده از تیغ یا استفاده از تیغ
یكبارمصرف درآرایشگاهها ،استریل كردن وسایل پزشكی ودندانپزشكی دربین مریض
ها ونیز استفاده از وسایل ایمنی برای خود پزشك یا دندانپزشك، خویشتنداری
ودوری از روابط جنسی نامطمئن با افراد مختلف ، نداشتن شركای جنسی متعدد ،
بالابردن سن اولین تماس جنسی واینكه فرد فقط یك شریك جنسی داشته باشد
ومطمئن باشد كه خود تنها شریك جنسی طرف مقابل است ، استفاده از روشهای
پوششی مانند كاندوم ، حامله نشدن مادرآلوده و در صورت آلودگی پیشگیری از
آلودگی فرزند در درجه اول یا استفاده از داروهای ضد ویروسی مانند زیدوودین
به طور جدی كمك خواهد كرد و مساله مهم دربرنامه های مبارزه با ایدز این است
كه ما با خود بیماری مبارزه می كنیم نه با بیمار، بایدبا بیمار به صورت
سالم زندگی كرد وارتباط داشت واورا ازجامعه طردنكرد چون طرد این افراد
علاوه براینكه ازلحاظ انسانی واخلاقی درست نمی باشد باعث ایجاد مشكلات
روانی دربیمارمی شودو احتمال آلوده كردن عمدی سایرافراد جامعه را بالا می
برد.
غول ایدز را باید به وسیله آگاهی از بین برد. ترس راه درستی نمی
باشد. با ید دست دردست هم دهیم وازفاجعه وانفجارجهانی جلوگیری كنیم . باید
نسل آینده ما دنیایی روشن وپرامید را پیش رو داشته باشد . نسل آینده قطعـا“
از ما درباره كارهـایی كه می توانستیم انجام دهیم و نداده ایم سئوال
خواهدكرد كه ایدزیكی ازآنهاست.
باوركنیم وبدانیم كه وقت كم است. ازهمین امروز شروع كنیم . شاید فردا دیرباشد.
مشكل
عمده درمورد بیماران معتاد تزریقی این است كه بعد از تزریق فرد به دلیل
عدم تعادل روانی وجسمی ممكن است سرنگ خودرا درهرمكانی رها كند وباعث آلوده
شدن افراد شود. همچنین بـه دلیل بـی بندوباری دراین افـرادونیز اینكه ممكن
است ازلحاظ مالی برای تهیه مواد مخدر درمضیقه باشند و دست به خودفروشی
بزنندودرهمین حال روابط جنسی نامطمئن داشته باشند ، تمام این موارد به
پیشرفت بیماری كمك می كند
برای مبارزه با ایدز یكی از موثرترین موارد مبارزه با اعتیاد است وبه همین دلیل باید قدرت نه گفتن را درجوانان خود تقویت كنیم.
درمان:
فرضیه های درمانی :برای درمان این بیماران بطوركلی دوفرضیه عمده وجوددارد.
1)
حذف كامل ویروس از بدن از طریق تحریك ژنوم ویروس ، ایجاد ترانسفورمیشن
((Transformation وساخته شدن پروتئین نامناسب وتزریق پیش داروهای غیرسمی كه
درسلول آلوده سمی می شوند.
2) جلوگیری ویا كاهش سرعت تكثیرویروس
روش های درمان :
A : جلوگیری از چسبندگی GP120 به سلول :
1) سنتزAnti-Idiotype
2) تزریق +CD4
3) استفاده از سولفات دكستران
B : جلوگیری از نفوذ ویروس به سلول ( (Anti GP41 activity استفاده از AL721
C : جلوگیری از انجام اعمال آنزیمها كه مفصلا“ درمبحث بعدی توضیح داده خواهد شد.
D : مهارنواحی ژنی : غیرفعال كردن ژنوم tat كه تكثیرویروسی را تحریك میكند ویافعال كردن ژنوم nef كه بازدارنده تكثیرویروسی است.
E : جلوگیری از رهایی ویروس از سلول :
1) افزایش PH
2) استفاده اینترفرون ها (IFN)
داروهای ضد ویروسی موجود :
1-بازدارنده آنزیم ترانس كریپتاز معكوس Reverse transcriptase inhibitors
A)Nucleoside reverse transcriptase inhibitor
1. (Zidovudin(ZDV)(AZT
2.Didnozine(ddI)(
3.Zalcitabine(ddc(
4.Stavudine(D4t)
5.lamivudine(3tc)
6.Abacavir
B)Non-nucleoside reverse transcriptase inhibitor
1.Nevirapine
2.Delaviridine
2-بازدارنده آنزیم پروتئاز Protease inhibitors
1.Saquinavir
2.Ritonevir
3.Indinoevir
4.Neffinavir
5.Amprenavir
3-بازدارنده آنزیم انتیگراز Integrase Inhibitors
به علت Cytotoxicity بسیارشدیدی كه دارندهنوز درفهرست داروهای درمانی قرارنگرفته اند.
درمان چند دارویی Combination therapy
درمان
تركیبی مزیت های بسیارزیادی نسبت به درمان تك دارویی دارد كه این
مزایاشامل دوزمصرفی پائین تر،كاهش سمیت ، تاخیرمقاوم شدن ویروس نسبت به
داروها ، هدف قراردادن قسمتهای مختلف چرخه ویروس و…
دردرمان چنددارویی بطورعمده دوشیوه وجوددارد:
1-درمان دودارویی ،
2- درمان سه دارویی
آنچه
كه باتوجه به نتیجه تحقیقات تاكنون پیشنهادشده است استفاده از
دوتابازدارنده آنزیم ترانس كریپتازمعكوسی و یك بازدارنده آنزیم پروتاز است .
تركیب بعضی از داروها اثرات كاهنده برروی یكدیگرAntagonistدارند
مانندZDV+d4I وتركیب بعضی از داروها باهم تقویت كننده (Synergist) هستند
مثل ZDV+3TC
استراتژیهای درمان
اولین اقدام پزشك برای رویارویی با این بیماران روان درمانی است. باید بیماردرخود احساس امنیت كند كه بیماری او رو به بهبودی است
بیمارمی
بایست كه ازمراحل درمان تاحدودی آگاهی داشته باشد،كلیه مسائل مربوط به
پیشگیری به این بیماران آموخته شودوتمامی ریسك فاكتورها برای آنها بازگو
شود.
تعیین زمان شروع دارو:
1-Early therapy
2-Late therapy.
پس ازشروع درمان معمولا“ بعد از دوتا چهارهفته آثاردرمان كاملا“ آشكارمی شود.
مساله
بسیارمهمی كه درحال حاضر به عنوان یكی از معضلات درمان نیزمطرح می باشد
هزینه درمان است. قیمت داروها بسیارگران است. روی هم رفته هزینه درمان یك
بیمارباتوجه به آزمایشاتی كه انجام می دهد به اضافه هزینه داروها حدود 1100
دلاردرهرماه است.
روشهای درمانی دیگری نیز برای درمان این بیماران
وجوددارد كه دراین روشها عمدتا“ برروی تقویت سیستم ایمنی كارمی شود. این
روشهای درمان هنوزتحت مطالعه اند ونتیجه قطعی اثربخشی آنها هنوزبه اثبات
نرسیده است.
روش علمی درمان دركلینیك ها درحال حاضردرایران به این صورت
است كه پس از شناسایی بیماران درمان با روش late therapy و با استفاده از
درمان سه دارویی شامل موارد زیرانجام میگیرد.
تشخیص :
ویروس
حدودا 6 هفته الی 6 ماه پس از ورود به بدن سیستم ایمنی را تحریك نموده كه
به دنبال آن در بدن علیه ویروس پادتن تولید می شود این زمان ممكن است به
كوتاهی 5 روز باشد. و یا تا 16 ماه نیز طول بكشد . فاصله بین ورود ویروس تا
ایجاد پاد تن دوره پنجره ای گفته می شود . در این دوره نتیجه آزمایش تشخیص
ایدز منفی است .مراكز انتقال خون در مراكز استان های كشور همگی مجهز به
وسایل و امكانات انجام تست ، تشخیص آلودگی به ایدز می باشند . توصیه میشود
كه افراد اگر در معرض خطر قرار گرفته اند با مراجعه به پزشك یا مراكز
بهداشت استانها یا شهرستانها و یا مراجعه مستقیم به مراكز انتقال خون در
خواست انجام آزمایش را بنماید .
نكات مهم
پاسخ منفی نمی تواند دلیل عدم وجود آلودگی باشد و بر اساس زمان آلودگی ممكن است فرد آزمایش شده در دوره پنجره ای باشد
پاسخ
مثبت نمی تواند مرحله بیماری را مشخص كند و تنها نشان دهنده آلودگی است ،
علائم بیماری و یا بررسی میزان سلولهای لنفوسیت كمكی در خون و یا اندازه
گیری میزان ویروس ، مرحله بیماری را مشخص می نماید .
تشخیص بیماری ایدز
تستهای
آزمایشگاهی درمراحل تشخیص ودرمان بیماری ایدز اهمیت فراوانی دارند ونقش
آزمایشگاه به عنوان مطمئن ترین مرجع برای تشخیص قطعی بیماری بسیارپراهمیت
است. درسالهای پیش از تولید انبوه روشهای آزمایشگاهی این بیماری تنها
براساس علائم كلینیكی تشخیص داده می شد تااینكه در سال 1985 روشELISA برای
تست روتین مورد استفاده قرارگرفت .
بطوركلی روشهای آزمایشگاهی به
دودسته تقسیم می شوند دسته اول روشهای مستقیم هستند مانند كشت كه تست قطعی
تشخیصی است اما به دلیل وقت گیربودن وخطراستفاده ازآن درآزمایشگاه ، عملاً
مورد استفاده قرارنمی گیرد.دسته دوم روشهای سرولوژیك هستند كه كاربرد
بیشتری دارند. دراین روشهاAgو یاab را درسرم یا پلاسمای آلوده تشخیص می
دهیم
درتشخیص هدف نهایی پروتئینهای ویروسی هستند كه درسردسته زیرجای می گیرند.
1) گلیكوپروتئینهای خارجی پوشش مثل gp160, gp41,gp120
2) پلی مراز پروتئینها مثل e1p31,rt p76
3) پروتئینهایی مثل gag)p24)
علائم
آزمایشگاهی ابتلا به بیماری hiv 6-8 هفته پس از تماس باویروس همزمان با
تولید p24 درخون آغازمی شود كه این پروتئین را میتوان با روش ELISA
بطوراختصاصی شناسایی كرده سپس با Western blott تایید كرد.
اولین روش
سرولوژیك شناسایی پاد تن روش ELISA است كه gag,gp120,gp160 را تشخیص می دهد
این تست نیاز به تائید دارد اما از حساسیت 99/5 % واختصاصیت 99/8%
برخورداراست همچنین باید به مساله تداخلگرهایی مثل واكسن آنفولانزا، Ab ضد
میتوكندری وبدخیمیها كه تولید مثبت كاذب می كنند توجه شود. اگرتست منفی شد
چند ماه بعد تكرارمی شود. تفسیرنتایج western Blott با ELISA به این صورت
است كه اگرتست ELISA اولیه منفی شد حضورAb ضدHIV نفی میشود اما اگرمثبت شد
باید تكرارشود درصورتیكه ELISA دوم منفی شد نیز حضورAb نفی می شود اما
اگرELISA مثبت شد western blott انجام می شود كه اگرمثبت شد حضور Ab ضدHIV
ثابت می شود اما اگرمنفی شد باید مساله window period درنظرگرفته شود.
روش
بعدی Radio Immuno Assay است كه تست تائیدی جایگزین western blott است وبا
gp120 وgp160 واكنش می دهد. هدف ازتست تشخیص مقادیركم Ab وپیگیری افراد
مبهم است اما این روش نیاز به نگهداری كشت سلولی وحمل ونقل مواد
نشانگرومهارت تكنیكی دارد بنابراین استفاده ازآن محدود است.
روشهایی
نیز وجوددارند كه ساده وسریع هستند مثل p24 capture assay كه درطبقه بندی
افراد آلوده وقدرت تاثیردارو اهمیت دارند وهدف ازآن تشخیص آنتی ژن p24 است
كه این تست چند هفته قبل از seroconversion مثبت می شود.
روشهای جدیدی
نیز برای شناسایی پروتئینهای اختصاصی ویروس ویا شناسایی مستقیم اسید
نوكلئیك وجوددارد مانند روشهای PCR كه اخیراً بسیارمورد توجه قرارگرفته و
ویژگی وحساسیت بالایی دارند وانتظارمی رود درآینده گسترش بیشتری پیدا كنند
منبع:سایت پزشکان بدون مرزhttp://www.pezeshk.us
/خ