سه نسل: یکی از اصلیترین عوامل پوکی استخوان، کمبود کلسیم است، برای اینکه بدن، کلسیم لازم را جذب کند، باید به نکات زیر توجه کرد:
۱)
سبزیهایی مانند اسفناج، کنگر فرنگی، چغندر، چای و کاکائو دارای اسید
اگزالیک میباشد. اسید اگزالیک به کلسیم میپیوندد و کمپلکس نامحلول درست
میکند، ایجاد این کمپلکس جذب کلسیم را کاهش میدهد.
۲) اسید فیتیک که یک اسید موجود در سبوس غلات است نیز با کلسیم، کمپلکس نامحلول تشکیل میدهد.
حبوبات نیز منبع خوبی برای کلسیم هستند ولی مقدار کلسیم جذب شده از حبوبات به خاطر اسید فیتیک موجود در آنها کم میباشد.
۳)
دریافت مقدار کافی کلسیم توسط تغذیه و در صورت برطرف نشدن نیاز به کلسیم،
استفاده از مکمل کلسیم برای جلوگیری از ابتلا به بیماری پوکی استخوان بسیار
مهم و تاثیرگذار میباشد.
۴) وجود اسید فسفریک در نوشابهها باعث کاهش جذب کلسیم میشوند. بنابراین باید از استفاده زیاد آنها پرهیز کنید.
۵)
انواع مواد خوراکی مثل سیبزمینی، کدو، نخود و صیفیجات و ریشه بعضی از
این مواد منبع خوب و مناسبی برای تامین کلسیم میباشند و در جذب کلسیم نیز
مشکلی به وجود نمیآورند.
۶) سبوس جو و غلات را به صورت متعادل مصرف
کرده و این اشتباه را نکنید که چون مقداری از سبوس برای بدن مفید است و
اثر چشمگیری در سلامتی دارد، مصرف زیاد آن برای بدن بسیار مفیدتر و بهتر
است؛ بلکه مصرف زیاد از حد فیبر، از جذب ویتامینهای ضروری و عناصر معدنی
مورد نیاز، جلوگیری میکند و عامل کمکی برای جذب نشدن کلسیم و در نتیجه
ایجاد پوکی استخوان میباشد.
۷) توصیه من به شما، استفاده از
فرآوردههای لبنی کمچرب میباشد که میتواند اکثر نیاز روزانه فرد به
کلسیم را تامین کند. لبنیات پرچرب مانند کره، خامه و پنیر چرب حاوی کلسیم
کم و گاهی فاقد کلسیم میباشد.
۸) ویتامین D باعث افزایش جذب کلسیم
میشود: این ویتامین با فعال کردن یک پروتئین حامل در روده سبب اتصال کلسیم
به این پروتئین شده و در نتیجه جذب کلسیم از طریق جدار روده را آسان
میکند. از طرف دیگر کمبود ویتامین D باعث نرمی استخوان شده و این مسئله
منجر به اردکی راه رفتن مبتلایان میشود. یکی از راههای تامین ویتامین D
بدن، تابش آفتاب به پوست میباشد و راه دیگر تامین آن از مواد غذایی است.
۹)
از خوردن غذاهایی که پرچرب است، پرهیز کنید وجود چربی در غذا باعث ترکیب
این گونه چربیها با کلسیم در رودهها و ایجاد ترکیبات نامحلول کلسیم
میشود که کلسیم را غیرقابل جذب میکند.
۱۰) از خوردن غذاهایی که
غنی از سدیم میباشد، پرهیز کنید. خوردن نمک زیاد به خاطر داشتن سدیم باعث
افزایش میزان سدیم شده و در نتیجه سبب دفع کلسیم به همراه ادرار میشود.
● در تمام عمرتان مصرف کلسیم را از یاد نبرید
عده
زیادی تصور میکنند که توصیههای پزشکی برای مصرف کلسیم و لبنیات فقط برای
زنان باردار یا سالمندی که علایم پوکی استخوان دارند، میباشد؛ در صورتی
که چنین نیست و این تصور به کلی اشتباه و خطرآفرین است. داشتن یک رژیم
غذایی با میزان کافی کلسیم برای تمام افراد صرفنظر از جنس و سن است. به
تمام خانوادهها توصیه میشود که همیشه منابع مغذی این ماده معدنی را تهیه
نمایند و مصرف آنها را به یکدیگر توصیه کنند. اگر شما والدین کودکانی
هستید، آنها را از همین امروز درباره پیشگیری از بیماریهای مختلف، آموزش
کامل دهید.
با فرزندانتان درباره نیاز مداوم بدن به منابع کلسیم،
صحبت کنید و مطمئن شوید که کودکان مخصوصا دختران، کلسیم کافی برای ایجاد و
استحکام توده استخوانی را دریافت کنند. در تمامی مراحل زندگیتان چه
میانسالی، چه کهنسالی، مصرف کلسیم را از یاد نبرید تا استخوانهایی مقاوم
داشته باشد، به ویژه اینکه تا قبل از ۳۰ سالگی مصرف کلسیم را به طور مستمر
ادامه دهید.
منبع: خانواده سبز
کتابهای فارسی
• تحلیلی از دوران دهمین خورشید امامت امام هادی، سید محمد حسینی، علی رفیعی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1370ش، 630ص.
• صحیفه امام هادی علیهالسلام، جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1381ش، 431ص.
• چهارده نور پاک، عقیقی بخشایشی، ج12، زندگی امام هادی علیهالسلام، قم، انتشارات نویداسلام،1381، 139ص.
• تحلیلی از زندگانی امام هادی علیهالسلام، باقر شریف قرشی، مشهد، کنگره جهانی حضرت رضا علیهالسلام، 1371ش، 528ص.
• زندگانی دهمین پیشوای شیعه حضرت امام هادی علیهالسلام، مرتضی مدرسی چهاردهی، تهران، انتشارات غدیر، 1352ش، 250ص.
• خورشید هدایت پیشوای دهم امام علی بن محمد الهادی علیهالسلام، هیئت تحریریه موسسه در راه حق، قم، موسسه در راه حق، 69ص.
• فرهنگ جامع سخنان امام هادی علیهالسلام، همراه با متن کتاب موسوعه کلمات الامام الهادی، گروه حدیث پژوهشکده باقر العلوم، ترجمه علی مویدی، نشر معروف 1380، 590ص.
• سیره عملی اهل بیت علیهالسلام حضرت امام علی النقی الهادی علیهالسلام، کاظم ارفع، قم، فیض کاشانی، 63ص.
• چشمههای نور: امام هادی علیهالسلام، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1368ش، 138ص.
• مشکات هدایت: پژوهشی در زندگانی امام هادی علیهالسلام، ابوالفضل هادی منش، قم، مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، 136ص.
• امام هادی علیهالسلام قهرمان شکستناپذیر عصر متوکل، محمد رسول دریائی، انتشارات وهاج، 1336ه. 294ص.
• امام هادی و نهضت علویان، محمد رسول دریائی، رسالت قلم، 361،293ص.
• ستارگان درخشان، ج12: سرگذشت حضرت امام علی النقی علیهالسلام، محمد جواد نجفی، قم کتابفروشی اسلامیه، 176ص.
کتابهای عربی
• سبع الدجیل السید محمد بن الامام علی الهادی علیهالسلام، برهان البلداوی، قم، مکتبه الامین، 168ص.
• موسوعة الامام الهادی علیهالسلام، چهار جلد، ابوالفضل طباطبائی اشکذری، مهدی اسماعیلی، قم، موسسه ولی العصر علیهالسلام، 1424ق، 2109ص.
• الامام علی الهادی علیهالسلام مع مروق القصر و قضاه العصر، کامل سلیمان، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1421ق، 352ص.
• فی رحاب رسول الله و اهل بیته 13 ـ 16، هاشم موسوی، تهران، المشرق للثقافة و النشر، 1380، 66ص.
• الامام الهادی علیهالسلام قدوة و اسوة، سید محمد تقی المدرسی، تهران، مکتب العلامه المدرسی، 1420ق، 71ص.
• حیاة الامام الهادی علیهالسلام، محمد جواد الطبسی، قم، فیض کاشانی 1426ق، 511ص.
• فی رحاب الامامین الجواد و الهادی علیهالسلام، فوزی آل سیف، عربستان سعودی، دار المحجة البیضاء، 2005.
• سلسلة حیاة الرسول و اهل بیته علیهالسلام سیره الائمه علی الهادی علیهالسلام، الامام العسکری علیهالسلام، المهدی المنتظر علیهالسلام، باسلوب قصصی میسر، محمد رضا عباس محمد الدباغ، بیروت، دار المحجة البیضاء، 2004م.
• سیرة الامام العاشر علی الهادی علیهالسلام، عبدالرزاق شاکر البدر، بغداد، دیوان، 100ص.
• لمحات من حیاة الامام الهادی، محمدرضا سیبویه، مشهد، آستان قدس رضوی، 1413ق، 134ص.
•
اعلام الهدایه، ج12: الامام علی بن محمد الهادی، گروه نویسندگان، قم، المجمع العالمی لاهل البیت، 1422ق، 244ص.
• مسند الامام ابی الحسن علی بن محمد، عزیزالله عطاردی، مشهد، کنگره جهانی حضرت رضا علیهالسلام، 1414ه، 400ص.
• منهاج التحرک عند الامام الهادی علیهالسلام، نجف علی مهاجر، وزارت ارشاد اسلامی، 183ص.
• الامام الهادی علیهالسلام، لجنة التألیف، موسسه البلاغ، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،103ص.
• موسوعة المصطفی و العترة، ج14: الهادی علی علیهالسلام، حسین الشاکری، قم، نشر الهادی، 1418.
• النور الهادی الی اصحاب الامام الهادی علیهالسلام، عبدالحسین الشبستری، قم المکتبة التاریخیة المختصه، 1421ق، 360ص.
• ابوجعفر محمد بن الامام الهادی علیهالسلام، محمد علی الغروی الاردوبادی، نجف اشرف، مخزنة الامینی، 1956م، 176ص.
ماهنامه کوثر – شماره 70
تهیه:ح.عسگری
تنظیم:س.آقازاده
هرکه درراه خدا محکم و استوارباشد ، مصائب دنیا بر وی سبک آید ، گرچه تکه تکه شود." امام هادی علیه السلام "
دهمین پیشوای شیعیان، حضرت امام علی بن محمد الهادی علیهالسلام در نیمه
ذیحجه سال 212 هجری در " صریا " ، منطقه ای واقع در 6 کیلومتری مدینه متولد
شد . نام مبارک ایشان" علی " ، کنیه اش " ابوالحسن " ، و القاب این
بزرگوار : نجیب ، مرتضی ، هادی ، نقی ، عالم ، فقیه ، امین، مؤتمن، طیب و
عسکری(1) می باشد که مشهورتر از همه " هادی " و " نقی " است .
پدر
گرامی آن حضرت ، امام جواد علیه السلام و مادر ایشان بانوی گرانقدر و با
فضیلتی به نام " سمانه مغربیه " است که به " سیده ام الفضل" معروف بود(2) .
محمد بن فرج می گوید :
" ابوجعفر ، محمد بن علی علیه السلام مرا
خواست و فرمود : کاروانی از را ه می رسد که برده فروشی در میان آن است و
کنیزانی همراه خود دارد. " سپس هفتاد دینار به من داد و امر کرد با آن ،
کنیزی را با مشخصاتی که داد ، بخرم.
من ماموریت را انجام دادم . این
کنیز که " ام ولد" ( به کنیزی ام ولد گفته می شود که از صاحب خود دارای
فرزند شود که همین خصوصیت موجب آزادی او پس از مرگ مالکش می گردد ) بود ،
همان مادر " ابوالحسن" علیه السلام است .(3)
قدر و منزلت این بانوی
گرامی بدان پایه بود که امام هادی علیه السلام درباره اش فرمود : " مادرم
عارف به حق من می باشد و اهل بهشت است . شیطان سرکش به او نزدیک نمی شود ،
مکر زورگوی لجوج به وی نمی رسد ، خداوند حافظ و نگهبان اوست و او در زمره
مادران صدیق و صالحان قرار دارد ."(4)
عبادت امام
امامان معصوم علیهم السلام در بالاترین درجه مقام شناخت حق تعالی قرار
داشتند و همین درک و بینش عمیق ، آنان را به ارتباط و انس همیشگی با خدا
واداشته و سبب می شد که شعله های آتش عشق به معبود و وصال به حق برجانشان
شرر افکند و آرامش حقیقی را به ایشان ارزانی دارد .
امام هادی علیه
السلام شب هنگام به پروردگارش روی می آورد و شب را با حالت خضوع به رکوع و
سجده سپری می کرد و بین پیشانی نورانی اش و زمین ، جز سنگ ریزه و خاک حائلی
وجود نداشت . پارسایی و انس با پروردگار ، آن چنان نمودی در زندگی امام
داشت که برخی از شرح حال نویسان در مقام بیان برجستگی و صفات والای آن
گرامی به ذکر این ویژگی پرداخته اند .
ابن کثیر می نویسد : " او عابدی وارسته و زاهد بود . "(5)
یافعی می گوید : " ایشان کمر همت به عبادت بسته، فقیه و پیشوا بود . "
ابن عباد حنبلی نیز می گوید : " کان فقیها، اماماً ، متعبدا. "(6)
اخلاق حسنه امام
پیشوایان معصوم علیهم السلام انسانهای کامل و برگزیده ای هستند که به
عنوان الگوهای رفتاری و مشعلهای فروزان ، هدایت جامعه بشری را به سوی
خداوند عهده دار شده اند . گفتار و خوی و منش آنان ، ترسیم " حیات طیبه "
انسانی و وجودشان تبلور تمامی ارزشهای الهی است .
ائمه علیم السلام- به تعبیرامام هادی علیه السلام در زیارت جامعه کبیره-معدن
رحمت ، گنجینه داران دانش ، نهایت بردباری و حلم ، بنیانهای کرامت ، خلاصه
و برگزیده پیامبران ، پیشوایان هدایت ، چراغهای تاریکی ، پرچمهای
پرهیزکاری ، نمونه های برتر و حجتهای خدا بر جهانیان هستند.
حلم و
بردباری از ویژگیهای مهمی است که مردان بزرگ به ویژه رهبران الهی که
بیشترین برخورد و اصطکاک را با مردم نادان و نابخرد و گمراه داشتند، از آن
برخوردار بوده و در پرتو این خلق نیکو، افراد بسیاری را به سوی خود جذب
کردند. امام هادی علیه السلام نیز همچون نیاکان خود در برابرناملایمات
بردبار بود و تا جایی که مصلحت اسلام ایجاب می کرد با دشمنان حق و ناسزا
گویان و اهانت کنندگان به ساحت مقدس آن حضرت، با بردباری برخورد می کرد. "
بریحه" عباسی- که از سوی دستگاه خلافات به سمت امام جماعت مکه و مدینه
منصوب شده بود- از امام هادی علیه السلام نزد متوکل شکایت کرد وبرای او
نوشت:
" اگر خواهان حفظ مکه و مدینه هستی ، " علی بن محمد "
را از این دو شهر بیرون کن ، زیرا او مردم را به سوی خود خوانده و گروه
زیادی از او پیروی کرده اند ."
بر اثر تلاشهای پیاپی " بریحه" ،
متوکل امام را از کنار حرم جد بزرگوارش رسول خدا صلی الله علیه و آله
تبعید نمود . هنگامی که امام از مدینه به سمت سامرا در حرکت بود ، بریحه
نیز همراه ایشان بود . در بین راه بریحه به امام گفت :
" تو خود می
دانی که عامل تبعید تو من بودم . با سوگندهای محکم و استوار سوگند می خورم
که چنانچه شکایت مرا نزد امیرالمومنین یا یکی از درباریان و فرزندان او
ببری ، تمام درختانت را درمدینه آتش می زنم ، خدمتکارانت را می کُشم و چشمه
های مزارعت را کور می کنم . بدان که این کارها را خواهم کرد ."
امام علیه السلام در جواب فرمود :
"
نزدیک ترین راه برای شکایت از تو این بود که دیشب شکایت تو را نزد خدا
بردم و من این شکایت را که بر خدا عرضه کردم نزد غیر او ، از بندگانش
نخواهم برد ."
"بریحه" چون این سخن را از امام شنید ، به دامن آن
حضرت افتاد ، تضرع کرد و از ایشان تقاضای بخشش نمود . امام علیه السلام
فرمود : تورا بخشیدم .(7)
امام علیه السلام در بیان دیگران
امام هادی علیه السلام پیوسته تحت نظر حکومتهای جور بود و سعی می شد که آن
حضرت با پایگاههای مردمی و افراد جامعه تماس نداشته باشد. با این حال آن
مقدار از فضایل اخلاقی از ایشان بروز نموده که دانشمندان ، شرح حال نویسان و
حتی دشمنان اهل بیت علیهم السلام را به تحسین آن وجود الهی واداشته است .
ابو عبدالله جنیدی از دانشمندان مسلمان می گوید : " سوگند به خدا ، او بهترین مردم روی زمین و برترین آفریده های الهی است . "(8)
ابن حجر در شرح حال آن حضرت می نویسد : " وی در دانش و بخشش وارث پدرش بود . " (9)
متوکل در نامه ای که برای امام علیه السلام می نویسد خاطر نشان می کند :
"
امیرالمومنین عارف به مقام شماست و حق خویشاوندی را نسبت به شما رعایت می
کند و طبق آنچه مصلحت شما و خانواده تان می باشد عمل می کند ."(10)
شاگردان امام
همواره تشنگان حقیقت و شیفتگان امامت ، در پوششهای مختلف به محضر امامان
علیهم السلام می رسیدند و در حد ظرفیت و معرفت خود از دریای بی کران دانش
الهی آن بزرگواران سیراب می شدند .
بنا براظهار شیخ طوسی ، تعداد شاگردان
امام هادی علیه السلام بالغ بر 185 نفر بوده است(11) ؛ که در میان آنان
چهره های برجسته علمی و فقهی فراوانی که دارای تالیفات گوناگونی بودند نیز
دیده می شود . در اینجا از برخی شاگردان آن حضرت به طور اختصار یاد می شود :
1- ایوب بن نوح :
مردی امین و مورد وثوق بود و درعبادت و تقوا رتبه والایی داشت ، چندان که
دانشمندان رجال او را در زمره بندگان صالح خدا شمرده اند . او ، وکیل امام
هادی و امام عسکری علیهما السلام بود .
ایوب به هنگام وفات تنها یکصد و پنجاه دینار از خود به جای گذاشت، در حالی که مردم گمان می کردند او پول زیادی دارد .(12)
2-حسن بن راشد :وی از اصحاب امام جواد و امام هادی علیهما السلام شمرده می شود و نزد آن دو بزرگوار از منزلت و مقام والایی برخوردار بوده است.
شیخ
مفید او را در زمره فقیهان برجسته و شخصیتهای طراز اول دانسته که احکام
حلال و حرام از آنها گرفته می شد و راهی برای مذمت و طعن آنان وجود نداشت
.(13)
3-حسن بن علی ناصر : شیخ طوسی او را از اصحاب امام هادی علیه السلام شمرده است . وی پدر جد سید مرتضی از سوی مادر است . سید مرتضی در وصف او می گوید :
مقام و برتری او در دانش و پارسایی ، و فقه روشنتر از خورشید درخشان است .
او بود که اسلام را در " دیلم " نشر داد، به گونه ای که مردم آن سامان به
وسیله او از گمراهی به هدایت راه یافته و با دعای او به حق بازگشتند . صفات
پسندیده و اخلاق نیکوی او بیش از آن است که شمرده نشود و روشنتر از آن است
که پنهان بماند . (14)
4-عبد العظیم حسنی : وی که نسب شریفش
با چهار واسطه به امام حسن مجتبی علیه السلام می رسد ، بر اساس نوشته شیخ
طوسی از یاران امام هادی و امام عسکری علیهما السلام است .
عبدالعظیم ، مردی پارسا ، وارسته ، دانشمند ، فقیه و مورد اعتماد و وثوق
امام دهم بود . ابو حماد رازی می گوید : " در سامراء بر امام هادی علیه
السلام وارد شدم و درباره مسائلی از حلال و حرام از آن حضرت پرسیدم ،
ایشان فرمود : ای حماد ! هر گاه در ناحیه ای که زندگی می کنی ، مشکلی در
امر دین ، برایت پیش آمد از عبد العظیم حسنی بپرس و سلام مرا به او برسان
."(15)
5-عثمان بن سعید : وی در سن جوانی و در حالی که یازده
سال از عمرش می گذشت ، افتخار شاگردی امام را پیدا نمود(16) .امام هادی
علیه السلام در مورد او به احمد بن اسحاق قمی فرمود :
عثمان بن سعید ، ثقه و امین من است ، هر چه به شما بگوید از سوی من گفته و هر چه به شما القا کند از ناحیه من القا کرده است . (17)
امام هادی و شیعیان ایشان در ایران
اکثر شیعیان در قرن نخست از شهر کوفه بودند . این مطلب با مراجعه به کتب
رجالی شیعه به خوبی به دست می آید ، زیرا ملقب شدن این افراد به کوفی ،
بهترین ملاک برای شناخت آنان می باشد .
از دوران امام باقر و امام صادق
علیهما السلام به این طرف ، لقب" قمی " در آخر اسماء تعدادی از اصحاب ائمه
به چشم می خورد . اینها اشعری های عرب تباری بودند که در قم می زیستند
.(18)
در زمان امام هادی علیه السلام ، قم مهمترین مرکز تجمع شیعیان ایران بود و روابط محکمی میان شیعیان این شهر وائمه طاهرین وجود داشت .
در
کنار قم، دو شهر آبه ( یا آوه ) و کاشان نیز تحت تأثیر تعلمیات شیعی قرار
داشته و مردم این شهرها از بینش شیعی مردم قم پیروی می کردند .
مردم
قم و آوه ، همچنین برای زیارت مرقد مطهر امام رضا علیه السلام به مشهد
مسافرت می کردند که امام هادی نیز آنها را در قبال این عمل
" مغفور لهم" وصف کرده اند .(19)
پی نوشتها :
1- مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 401
2- همان
3- دلایل الامامة، ص 216.
4- همان
5- البدایة و النهایة ، ج 11، ص 15
6- تاریخ اجمالی پیشوایان علیهم السلام.
7- اثبات الوصیة، مسعودی، صص 196-197
8- ائمتنا، ج2، ص 252
9- الصواعق المحرقة، ص 207
10- الارشاد، شیخ مفید، ص 333
11- رجال طوسی، ص 409
12- معجم رجال الحدیث، ج 3، صص 260-262
13- همان، ج 4، ص 324
14- همان، ج 5، ص 28
15- همان، ج 10، صص 48-49
16- رجال طوسی، ص 420
17- الغیبة، شیخ طوسی، ص 215
18- تاریخ تشیع در ایران، ج 1
19- عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 260