تبیان، دستیار زندگی

سعادت عادت است آنرا پرورش دهید. آلبرت هوبار

کامیابی تنها در این است که بتوانی زندگی را به شیوه خودسپری کنی. کریستوفرمورلی

پایداری و تلاش کلید هر بند بسته ای است . ارد بزرگ

برنامه‌های اسلام، برای رسیدن انسان به خوشبختی و سعادت جاودانه تدوین شده است؛ سعادتی كه گستره‌ای به پهنای دنیا و آخرت دارد. در این میان، روزه عبادتی است كه در ره‌پویی بشر به سوی كمال و تعالی نقش بسزایی دارد.

 

با بررسی آیات روشن قرآن در می‌یابیم كه روزه، برای رستگاری انسان و رهایی او از قید تن و توجه او به افق‌های تعالی واجب گردیده است. انسان خو گرفته با روزمرگی، در یك اردوی معنوی یك ماهه، رهایی از بند تن و زنگارزدایی از دل را با هم تجربه می‌كند، غلبه بر خواهش‌های دل را تمرین می‌كند و لذت آسمانی شدن را می‌چشد. در آیه 183 سوره بقره، امید به پرهیزكار شدن انسان در قفس تن را، راز وجوب روزه می‌داند و می‌فرماید: ای ایمان آورندگان! روزه بر شما واجب گردید، آنسان كه بر پیش از شما هم واجب شده بود. باشد كه پرهیزكاری كنید».

 

نكته روان و زیبایی كه در این آیه به چشم می‌خورد، لطافت بیان آن است. به دلیل دشواری روزه، خداوند از طرفی با خطاب «یا ایها الذین امنوا» و از دیگر سو با توجه دادن به این كه روزه اختصاص به شما ندارد بلكه بر پیشینیان نیز لازم بوده است، مسلمانان را آماده انجام آن ساخته است. امام صادق (ع) در بیانی زیبا چنین می‌فرماید: لذت خطاب «یا ایها الذین امنوا» سختی و مشقت عبادت را از بین می‌برد.

 

وقتی انسان با چنین خطابی از سوی معبود بی‌همتا روبرو می‌گردد، سرشار از نیرو خود را آماده اجرای حكم آن یگانه بی‌نیاز می‌كند. در این مقاله بر آنیم تا گوشه‌ای از آثار ارزنده روزه بر زندگی انسان را در دو بعد معنوی و اجتماعی بررسی كنیم.

آثار معنوی روزه

 

معنویت، نیاز اساسی انسان است. همان گونه كه غذا، برای ادامه زندگی مادی ضروری است، معنویت نیز برای طراوت روح بزرگ انسان یك نیاز اساسی است. از نگاه قرآن، انسان، مستعد تعالی است؛ از این رو برنامه‌های ویژه‌ای هم برای او قرار داده شده است. در قرآن به انسان چنین گفته می‌شود: «یا ایها الانسان انك كادح الی ربك كدحا فملاقیه؛ ای انسان حقا كه تو به سوی پروردگار خود به سختی در تلاشی و او را ملاقات خواهی كرد» (انشقاق.4)

 

در مسیر تعالی انسان، برنامه‌هایی از سوی آفریدگار آگاه از همه احوال انسان پیشنهاد شده كه انجام برخی از آنها با شرایط، لازم و برخی دیگر داوطلبانه است. روزه در شمار عبادت‌هایی است كه در شرایط ویژه‌ای مانند ماه مبارك رمضان و یا نذر و... واجب می‌شود، ولی به صورت مستحبی و داوطلبانه هم قابل انجام است. در آموزه‌های دینی هم سفارش زیادی به روزه‌داری و توجه به این برنامه حتی به صورت داوطلبانه و مستحبی شده است. در روایتی از ابی امامه آمده است: از پیامبر خدا (ص) خواستم مرا به عملی سودمند رهنمون گردد. حضرت فرمود: علیك بالصوم فانه لا عدل له و لا وزن لثوابه؛ روزه بگیر كه معادلی برای آن نیست و هیچ ثوابی به پای آن نمی‌رسد. بار دیگر گفتم: مرا به كاری دستور دهید و حضرت فرمودند: علیك بالصوم فانه لا عدل له. وقتی برای سومین بار تقاضایم را تكرار كردم، حضرت باز پاسخم دادند: علیك بالصوم فانه لا مثل له؛ روزه بگیر كه همانند ندارد.

 

امام مجتبی (ع) هم ماه مبارك رمضان، را چنین توصیف می‌كنند: ان الله جعل شهر رمضان مضمارا لخلقه فیستبقون فیه بطاعته الی مرضاته؛ خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه‌ای برای آفریدگان خود قرار داده تا با طاعتش برای خشنودی او از یكدیگر پیشی گیرند»

 

روزه آثار معنوی فراوانی به دنبال دارد كه به برخی از آنها فهرست‌وار اشاره می‌شود:

1- پارسایی

 

مهم‌ترین رهاورد روزه، بر اساس آیه 183 بقره، رسیدن به گوهر پر ارج تقواست. هدف از وجوب روزه، تربیت معنوی انسان و گذاشتن او در بزرگراهی است كه به پارسایی منتهی می‌شود. تعبیر «لعلكم تتقون» در این آیه شریفه، پرده از رازی می‌گشاید كه ملاك برتری آدمیان بر یكدیگر دانسته شده و فرجامی نیك به نام فلاح و رستگاری خواهد داشت.

2- رهایی از بند تن

 

با نگاهی به شرایط روزه‌داری، در می‌یابیم كه این برنامه هدفی جز تربیت انسان و آسمانی كردن او ندارد.

 

خداوند سبحان با دعوت به روزه، مقامی دیگر از انسانیت را پیشنهاد می‌دهد؛ انسانیتی رها از اسارت تن و خواهش‌های درونی. انسانیتی كه با گذار از موانع ساده به دست می‌آید. چشم‌پوشی از آنچه تاكنون به راحتی بهره‌مند بوده آن هم برای مدتی معین. تلاش برای خدایی شدن. شكستن دیوار عادت‌هایی كه مانع انس با معنویات است و انسان را از ترقی و تعالی باز می‌دارد.

3- آرامش

 

یكی از آثار معنوی روزه، آرامش قلبی است، در گران سنگی كه بشریت امروز برای یافتن آن حاضر است از همه دارایی خویش بگذرد.

 

در پرتو روزه‌داری، دل از هوی و هوس بریده و در دامن یاری كه مبدأ و معدن آرامش است، پـناه می‌گیرد. روزه‌دار با توجه بیشتر به پروردگار و احساس نزدیكی به آن «قریب مجیب»، دل از اغیار بریده و سرشار از آرامش و طمأنینه می‌گردد. از این رو امام باقر (ع) در سخنی كوتاه و زیبا فرمود: الصیام تسكین القلوب؛ روزه مایه آرامش دل‌هاست.»

4-حكمت آفرینی

 

روزه، فرصتی است برای تأمل و تفكر. انسان روزه‌دار اندكی در آنچه بوده و آنچه باید باشد، تدبر می‌كند، با چراغ روزه ره می‌یابد و خود را از گردنه‌های پر خطر زندگی مادی به دور نگه می‌دارد. امام علی (ع) از رسول اعظم (ص) نقل می‌كند كه حضرت در سفر معراج از خداوند پرسید: خدایا روزه چه آثاری دارد؟ خداوند فرمود: روزه حكمت می‌آفریند و حكمت، معرفت و شناخت را در پی دارد و به دنبال معرفت، یقین و باور به دانسته‌ها حاصل می‌شود.

 

زمانی كه كسی به یقین رسید، (با تمام شرایط سازگاری می‌یابد) و در این اندیشه نیست كه چگونه شب را به صبح رسانیده؛ در سختی یا آسایش (و تمام خاطر خود را به یار بی‌همتا می‌سپارد و در كسب رضایت او می‌اندیشد)».

5- یادآوری معاد

 

روزه با گرسنگی و تشنگی و محدودیت‌هایی همراه شده تا خواب غفلت از چشم انسان گرفتار در تار دنیای فریبا، برباید و او را به فردایی دیگر یادآور شود. بر این اساس یكی از آثار معنوی روزه، یادآوری روز رستاخیز است كه هیچ كس را از آن گریزی نیست. مردمان هر یك با كوله‌ای از توشه‌هایی كه در دنیا اندوخته‌اند، برانگیخته خواهند شد و در محشر گرسنه و تشنه در انتظار حسابرسی به سر خواهند برد. امام رضا (ع) در این باره می‌فرمایند: «مردم به انجام روزه امر شده‌اند تا درد گرسنگی و تشنگی را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگی آخرت را بیابند.»

6- آزمون اخلاص

 

اگر در عبادت‌های دیگر، فرصت مانور برای شیطان فراهم گردد و بتواند با ریاكاری و تظاهر، گوهر «قبول» را از اعمال انسان برباید، در روزه، این مجال از او گرفته می‌شود چه اینكه روزه‌دار را نیازی به تظاهر نیست و به دور از چشم مردم بر شكستن روزه بدون اطلاع آنها توانا خواهد بود. از این رو، امام علی (ع) فرمودند: «فرض الله... الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق؛ خداوند روزه را واجب كرد تا اخلاص آفریدگان آزموده گردد. فرد با گرفتن روزه و حفظ آن، اخلاص خود را ثابت می‌كند و در اثر مداومت بر این كار، صافی و صفا در دیگر عبادت‌ها نیز برای او حاصل می‌شود. حضرت فاطمه زهرا (س) در این باره چنین می‌فرمایند: «فرض الله الصیام تثبیتا لاخلاص؛ خداوند روزه را برای استواری و تثبیت اخلاص بندگان واجب ساخت.»

7- روسیاهی شیطان

 

از آن روز كه تاج كرامت بر اثر دمیده شدن روح الهی بر آدم، بر سر همه انسان‌ها نهاده شد، دریایی از حسادت و اندوه ابلیس را فراگرفت و با سرباز زدن از سجده بر آدم، خود را از وادی رحمت خداوند راند. از آن پس، هرگاه و هر دم در كمین آدم و فرزندان او نشست تا بلكه سدی باشد بر سر راه عروج آنان، شیطان با انبوهی از لشكریان پلید به جنگ آدمیان همت گمارد و تا روز قیامت به این مبارزه ادامه خواهد داد تا به گمان خود، گوهر سعادت از كف آنان برباید. در مقابله با این دشمن قسم خورده، انسان‌ها به برنامه‌هایی دعوت شده‌اند كه نتیجه آن رستگاری خودشان و روسیاهی شیطان و شیطان صفتان است. در این میان، روزه برنامه‌ای است كه به فرموده رسول خدا، شیطان را از انسان دور می‌سازد و فرصتی برای تقویت روحانی او پدید می‌آورد.

 

روزی آن حضرت به یارانش فرمود: «الا اخبركم بشیء ان انتم فعلتموه تباعد الشیطان منكم كما تباعد المشرق من المغرب؛ آیا می‌خواهید شما را از كاری آگاه سازم كه با انجام آن، شیطان به فاصله مشرق تا مغرب از شما دور گردد؟» اصحاب مشتاقانه پاسخ دادند: آری ای رسول خدا! پیامبر فرمود: «الصوم یسود وجهه؛ روزه (این فاصله را ایجاد می‌كند و) شیطان را روسیاه می‌گرداند.

8- پاداش بی‌كران

 

از چیزهایی كه اهمیت روزه را بیشتر می‌نمایاند، وعده پاداش‌هایی است كه برای این رفتار دینی داده شده است. در حدیثی قدسی می‌خوانیم كه خداوند فرمود: هر كار نیكی، پـاداشی معین مانند ده تا هفتصد برابر آن عمل دارد، غیر از روزه‌داری كه از آن من است و من خود پاداش آن را می‌دهم... چون بنده‌ام به خاطر من از خواسته‌ها و خوردنی‌ها و لذت‌هایش صرف‌نظر كرد» بر اساس این روایت نورانی، سر این پاداش بیكران، در دلدادگی انسان به خدا و گذشتن او از همه خواسته‌های خویش برای او نهان است.

9- آمادگی برای سایر عبادت‌ها

 

انسان هرچند معنویت گریز نیست، اما گاهی دشواری ظاهری برخی از تكالیف دینی، بهانه‌ای برای سهل‌انگاری در انجام آن برنامه را در وی پدید می‌آورد. اما هنگامی كه فرد در برنامه‌ای عمومی و همراه با همسفرانی آسمانی به توفیق روزه‌داری دست یازید، برای او بسان ورود به شهر عبادت و بندگی خواهد بود؛ زیرا موفقیت در گرفتن روزه، با قبول تمام سختی‌های آن، مقدمه حضور دائمی برای دیگر برنامه‌های آسان و انسان‌ساز را در او به وجود می‌آورد. از سویی دیگر تمرین یك ماهه، خود فرصتی برای انس هرچه بیشتر با برنامه‌های دینی خواهد بود. با توجه به این نكات، حضرت رسول (ص) روزه را به منزله دروازه ورود به شهر بندگی دانسته و می‌فرماید: لكل شیء باب و باب العباده الصوم؛ برای هر چیزی دری است و در عبادت روزه است.» روزه آغازی است برای انجام تمام خوبی‌ها، پلی است برای پرواز به سوی بی‌كران‌ها و جرقه‌ای برای خدایی شدن.

10- سحرخیزی

 

یكی از جلوه‌های معنوی روزه‌داری، انس با سحر و عادت به سحرخیزی است. از نظر قرآن بهترین زمان برای مناجات و استغفار، سحر است. خداوند در اوصاف مؤمنان می‌فرماید: «و بالاسحار هم یستغفرون»

 

هر گنج سعادت كه خدا داد به حافظ           از یمن دعای شب و ورد سحری بود

11- تقویت اراده و غلبه بر طغیان غرایز

 

یكی از فوائد بزرگ روزه، تربیت روح و تقویت اراده و تعدیل غرایز انسانی است. روزه‌دار در حال روزه با وجود گرسنگی و تشنگی و خودداری از سایر لذائذی كه باید چشم بپوشد، روح و اراده خویشتن را تقویت می‌كند. بر این اساس، مقصود از روزه به دست گرفتن زمام نفس سركش و تسلط بر شهوات و هوس‌هاست. در حقیقت مهم‌ترین فلسفه روزه همین اثر اخلاقی و تربیتی است.

12- انس با معبود

 

انسان به بهانه روزه، بستر پر آرامش خویش را رها می‌كند، از غذا و نوشیدنی‌ها در طول روز خودداری می‌كند، تمام وجود خود را برای انجام یك روزه كامل و مورد رضایت حضرت حق، از بدی‌ها باز می‌دارد و هر لحظه به یاد او و در اندیشه خشنود سازی اوست.

 

رهاورد چنین برنامه‌ای، تابش نور الهی بر دل چنین فردی است و باز شدن در روشن آشنایی و انس با خدای خوبی‌ها.

 

روزه‌دار در ماه رمضان، مهمان ویژه خداست و بر خوان پر از نعمت او بهترین لحظه‌های معنوی را تجربه می‌كند. آنچنان كه امام باقر (ع) فرمود: شهر رمضان، شهر اله و الصائمون فیه اضیاف الله و اهل كرامته؛ ماه رمضان، ماه خداست و روزه‌داران در آن مهمانان خدا و مورد تكریم ویژه اویند.» روزه‌داران در این ماه فرصتی برای حضور هرچه بیشتر بر سفره احسان الهی می‌یابند. فرصتی كه به منظور انس او با آفریدگارش تدارك دیده شده است.

13- خویشتنداری

 

روزه، قطع نظر از زیبایی‌های دیگرش، یك زورآزمایی و خودشناسی است. روزه دار وقتی كه دید می‌تواند در مدت معینی از همه ضروریات بدن صرف‌نظر كرده و گرسنه و تشنه بماند، می‌داند كه دست كشیدن از محرمات برای او میسر است. بدین وسیله درهای تقوا و مقاومت در برابر شهوت‌ها به روی شخص باز می‌شود و می‌تواند خود را به انجام واجبات و مستحبات وادارد.

14- شكیبایی

 

امام صادق (ع) در تفسیر آیه «واستعینوا بالصبر و الصلاه» فرمود: الصبر الصیام؛ صبر، روزه است. و فرمود: هنگامی كه گرفتاری شدیدی به انسان رو آورد، روزه بگیرد كه خداوند خود فرموده: از روزه و نماز استمداد جویید.

 

روزه، مایه رسیدن به اهداف بلندی است كه بدون تكیه بر معنویات دسترسی به آن ممكن نیست. انسان در پرتو روزه، تحمل و شكیبایی را می‌آموزد و تا رسیدن به هدف، پایمردی و مقاومت نشان می‌دهد، در مواجهه با دشواری‌ها، بی‌تاب نمی‌شود بلكه با تكیه بر لطف الهی، در آرزوی پایان آن می‌نشیند و با كوشش خود، در رسیدن به هدف بزرگی كه دارد، گام برمی‌دارد.

15- انس با معنویات

 

یكی از آثار روزه خصوصا در ماه مبارك رمضان، خو گرفتن به برنامه‌های معنوی با توجه به سفارش‌های فراوان معصومان به آن برنامه‌هاست كه خود نقش بسزایی در انس افراد با معنویات و لذت بردن از برنامه‌های معنوی دارد. یكی از این برنامه‌های پیشنهادی، تلاوت قرآن است كه پاداش بسیار زیادی برای آن تعیین شده است. تا جایی كه پیامبر اعظم (ص) فرمود: من تلا فیه آیه من القرآن كان له مثل اجر من ختم القرآن فی غیره من الشهور؛ خواندن یك آیه از قرآن در ماه رمضان پاداشی همانند تلاوت تمام قرآن در دیگر ماه‌ها دارد».

 

توصیه دیگر پیشوایان هدایتگر، آمرزش خواهی و دعاست. امام علی (ع) در این باره فرمود: «در ماه رمضان بسیار استغفار كنید و دعا فراوان نمایید كه با دعا، بلا از شما دور می‌گردد و با استغفار گناهانتان پاك می‌گردد».

 

به جا آوردن نمازهای مستحبی نیز توصیه‌ای است كه در سرعت سیر معنوی مهمان رمضان، تأثیر فراوانی دارد. علی بن حمزه، از یاران امام صادق (ع) می‌گوید: به اتفاق عده‌ای از دوستان نزد امام رفتیم. ابوبصیر، نظر امام را درباره ماه رمضان پرسید. حضرت فرمود: ان رمضان لحرمه و حقا لایشبهه شیء من الشهور، صل ما استطعت فی رمضان تطوعا باللیل و النهار؛ ماه رمضان را احترامی ویژه و حقی شایان است، هر آنچه می‌توانی در شب روز این ماه نماز مستحبی بگذار.»

آثار اجتماعی روزه

 

1. درس برابری و برادری

 

یكی از آثار اجتماعی روزه، درس مساوات و برابری در میان افراد اجتماع است؛ زیرا با انجام این دستور مذهبی افراد برخوردار، هم وضع گرسنگان و محرومان اجتماع را به طور محسوس درمی‌یابند و هم با صرفه‌جویی در غذای شبانه‌روزی خود می‌توانند به كمك آنها بشتابند. امام صادق (ع) نیز با اشاره به این پیامد نیكوی روزه می‌فرماید: «انما فرض الله الصیام لیستوی به الغنی و الفقیر؛ خداوند روزه را از آن رو واجب كرد كه دارا و محتاج در آن برابر گردند.»

 

ارزش این توجه به نیازمندان تا جایی است كه پیامبر مهر و رستگاری، ماه مبارك رمضان را چنین توصیف می‌كنند: «رمضان شهر الله و هو ربیع الفقراء؛ رمضان ماه خدا و بهار فقیران است».

 

2. ترویج فرهنگ دینی

 

روزه دارای فرهنگ مخصوص خود بوده و روزه‌داران در ماه مبارك رمضان، بیشتر با واژه‌های مربوط به این فرهنگ سر و كار پیدا می‌كنند. طبق تحقیقات در ماه مبارك رمضان، چهارصد واژه همگام با فرهنگ روزه بین ده تا سه برابر بیشتر از سایر ماه‌ها به كار می‌روند؛ واژه‌هایی چون ببخشید، عذر می‌خواهم، تلاوت، صدقه، انفاق، خیرات، احسان، نماز، روزه، دستگیری، فقرا و... از بهار خاصی برخوردار می‌گردند.

3. خروج از خودپرستی

 

بسیاری از كدورت‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی، به ویژه در ارتباطات ناسالم با دیگران، ریشه در خودپرستی و خودشیفتگی دارد. با روزه‌داری، فرد روزه‌دار از پیله خودپرستی خارج شده و پروانه‌وار گرد دیگر دوستان نیز خواهد گشت. توجه به همسایگان، اصلاح كدورت‌ها، بازدید از اقوام و حضور در سفره افطاری دیگران و... زمینه‌های پدیدآیی ارتباطات سالم و سودمند را فراهم می‌سازد.

4. احترام به جامعه روزه‌دار

 

یكی از آثار سودمند روزه در بخش اجتماعی آن، تمرین احترام به قانون و دیگر افراد جامعه است. در جامعه‌ای كه روزه به عنوان یك فریضه دینی مورد توجه است، همه افراد خود را موظف به خویشتنداری و رعایت احترام آن جامعه می‌دانند و از هر كاری كه موجب جریحه‌دار شدن و آزار روزه‌داران می‌گردد، پرهیز می‌كنند. در جامعه روزه‌دار، خوردن و آشامیدن و حركات ضد اخلاقی مغایر با رفتار دینی به شدت محكوم است و انسان‌های فهیم خویشتن را از آن دور نگه می‌دارند.

5. تمرین اجرای قوانین مشترك

 

اگر كار سخت و دشواری برای همگان مقرر گردد، تحمل آن برای افراد از حیث روانی دشوار نخواهد بود. فخررازی در این باره می‌گوید: چون روزه یك عبادت طاقت فرساست، عمومیت آن برای همگان مایه تقویت توان و مقاومت است. به همین دلیل در آیه 183 بقره، از وجوب روزه در تاریخ گذشته سخن به میان آمده است. همچنین روزه‌داری به صورت همگانی و در مدت معینی از سال، فرصتی را برای تمرین یكی از قوانین مذهبی فراهم می‌كند تا همگان از بركات دستورها و راهكارهای دینی به صورت ملموس آگاهی یابند.

6. كاهش جرایم اجتماعی

 

بر اساس آماری كه از سوی نهادهای مربوطه اعلام می‌گردد، هر ساله با فرا رسیدن ماه مبارك رمضان میزان جرایم اجتماعی به میزان قابل توجهی كاهش می‌یابد. ریشه این اصلاح اجتماعی را باید در گرایش افراد جامعه به معنویات و سلطه معنویت بر جامعه جستجو كرد. این راهكار بزرگ معنوی می‌تواند راه‌گشای دیگر معضلات اجتماع اسلامی و نیز بشری قرار گیرد؛ به گونه‌ای كه با تبیین و گسترش صحیح مسائل دینی و روحانی، به ستیز اهریمن پلیدی‌ها و نادرستی‌ها رفت.

7. فرصتی برای مهرورزی

 

تشویق به افطاری دادن در فرهنگ اسلامی و دستگیری از نیازمندان و نیز گستردن سفره‌های اطعام برای همگان كه امروزه به صورت فرهنگی فراگیر درآمده نشانه‌هایی از مهرورزی‌اند.

 

اكرام ایتام به پیروی از مولای یتیمان، امیرمؤمنان نیز گوشه‌ای از آثار اجتماعی روزه‌داری به شمار می‌آید. ماه رمضان، دل‌ها در اثر همسایگی با نور و كاستن از عوامل مادی، رنگ و بوی بیشتری از محبت به خود می‌گیرد و زمینه گسترش شمیم خوش مهربانی در سراسر جامعه اسلامی پدید می‌آید.

 

آثار و بركات روزه و ماه مبارك رمضان در منابع و متون مختلف دینی و مذهبی مطرح و از سوی علما و روحانیون تشریح و تفسیر شده است.

 

اما روزه و آثار آن كمتر از نگاه یك مسلمان غربی تصویر شده است. آنچه به دنبال می‌‌آید، تفسیر و برداشت فاطیما یابیلادی یك زن مسلمان فرانسوی از روزه در ماه مبارك رمضان است.

 

فوائد روزه

 

روزه تنها یك عمل ساده فردی توسط پرهیزگاران كه از روی ایمان و تقوی انجام می‌شود، نبوده بلكه امری واجب برای تمام افراد جامعه محسوب می‌شود. روزه فقط امساك از خوردن و آشامیدن نیست بلكه رعایت و عمل كردن به مجموعه‌ای احكام و دستورات مربوط به خوراك، جسم، روح و اخلاق است كه موجب تغییر عادات و رفتار جامعه می‌شود.

 

اثرات مفید روزه عبارتند از:

 

1- تقویت اراده و صبر در زندگی: روزه ماه رمضان، همان‌طور كه در اسلام واجب شمرده شده است، بهترین روش یادگیری و تمرین صبر می‌باشد. این حقیقت، آشكارا و به طور واضح در تمامی متون مذهبی و مقدس مورد تاكید قرار گرفته است.

 

خداوند در این مورد می‌فرماید: «به تمامی اعمال نیك فرزندان آدم، ثوابی معادل 10 یا 700 برابر آنچه انجام داده‌اند، اعطا خواهد شد. به جز پاداش صبر، كه خود شخصاً پاداش آن را خواهم داد و روزه گرفتن همان صبر است.» حضرت محمد (ص) نیز در مورد ماه رمضان چنین فرموده‌اند: «رمضان ماه صبر است و بهشت با صابرین است.» به طور كل، روزه به معنای خودداری از برآوردن نیاز مبرم، طبیعی و مشروع بدن، كه به محض احساس نیاز به راحتی می‌تواند برآورده شود، می‌باشد. تعهد اخلاقی روزه‌دار تنها انگیزه‌ای است كه وی را ملزم به چشم‌پوشی از این نیاز كرده و این امر به شدت نیازمند آن است كه انسان با اراده و صبری راسخ طی روز كه به مدت یك ماه تكرار می‌شود به انجام این مهم بپردازد.

 

2- رها شدن از عادات روزانه: روزه به معنای اطاعت از دستورات خداوند و سر تسلیم فرود نیاوردن در برابر نیازهای آمرانه بدن كه معمولاً مشروع و قانونی بوده می‌باشد. روزه حایلی در برابر عادات مرسوم و روزانه است. تعهدی موقتی كه بنابر آن انسان با گرسنگی و تشنگی و دوری از لذت، به تربیت و پرورش روح خود می‌پردازد.

 

3- سالم‌سازی كاركرد اعضای بدن: حضرت محمد (ص) فرموده‌اند: «برای هر چیز زكاتی‌است. زكات بدن روزه است. روزه بگیرید تا سالم بمانید.»

 

این كلمات قصار، دربرگیرنده مطالعات مخصوصی است كه در كل جهان در مورد اثرات متعدد و مفید روزه بر روی اعضای بدن صورت گرفته است.

 

گرسنگی و تشنگی ناشی از روزه، معمولاً موجب ترشح اسید غدد گوناگون بدن می‌شود، اسیدهایی كه موجب از بین رفتن میكرب‌های بیماری‌زا می‌شوند. از طرفی روزه عملكرد بهتر دیگر غدد بدن كه به دلیل سیستم یكنواخت و ثابت تغذیه‌ای در طول سال فعالیت كمتری داشته‌اند، را موجب می‌شود.

 

به عبارتی دیگر، روزه این امكان را فراهم می‌سازد تا كاركرد مكانیزم طبیعی بدن، با تحریك به موقع حس واقعی گرسنگی و تشنگی را - كه طی گذشت روزها و سال‌ها بر اثر عادات غذایی غلط مختل شده و بیشتر پاسخگوی هوس‌ها و خواسته‌های نابه‌جای غذایی و دستورات آمرانه اجتماعی، خانوادگی و روانی بوده تا نیازهای حقیقی و مفید بدن - دوباره به وضعیت مطلوبی برگرداند.

 

4- خوگرفتن به فضیلت «صداقت»: روزه‌دار مسلمان تحت آزمایش سختی قرار می‌گیرد كه در آن خود به تنهایی مراقب اعمال و رفتارش بوده و خداوند فقط شاهد رفتار او است. شخص روزه‌دار در حالی كه همه چیز برای خوردن و آشامیدن در دسترس دارد، هر لحظه وسوسه می‌شود تا رفع تشنگی و گرسنگی كند. تنها چیزی كه مانع از این عمل می‌شود، وجدان و ایمان او به خداوند می‌باشد به جز خداوند شخص دیگری شاهد پرهیز او از خوردن و آشامیدن نیست از سن بلوغ به بعد، مسلمان روزه‌دار، صفت صداقت را در خود پرورش داده و با وجود وسوسه‌های مادی و فشار احساسات و خواسته‌هایش به تعهدات اخلاقی پایبند می‌باشد. روزه، صداقت شخص روزه‌دار را به بوته آزمایش می‌گذارد. حضرت محمد در این مورد فرموده‌اند: روزه نوعی امانت است. امانتی را كه به شما سپرده شده، حفظ كنید.

 

5- ثبات و حفظ ایمان: روزه، خلوص و ثبات ایمان فرد مؤمن را محك زده و پایه‌های این ایمان را محكمتر می‌سازد. روزه كشمكشی بین نیازهای مشروع بدن (گرسنگی، تشنگی و نیاز جنسی) كه مرتباً انسان را تحت فشار قرار می‌دهند و احساسی درونی و تمایلی روحی كه بنا به خواسته خداوند در برابر نیازهای جسمی مقاومت كند، می‌باشد. در حالی كه فقط خداوند شاهد چنین امتحانی است، مقاومت و پایداری در برابر این نیازها و خواسته‌ها، موجب استحكام ایمان شخص روزه‌دار به خداوند شده و به او این امكان را می‌دهد تا عملاً خلوص ایمانش را درك كند.

 

6- برقراری رابطه مستقیم با خداوند: خداوند به عبادات، دعا و نیایش بندگاش طی ماه رمضان توجه خاصی دارد. خداوند در این رابطه می‌فرماید: «تمامی اعمال نیكی كه فرزندان آدم انجام می‌دهند، به خاطر خودشان انجام داده‌اند. به جز روزه كه برای من انجام می‌شود و من خود پاداش آن را خواهم داد.»

 

«شخص روزه‌دار، طعم 2 لذت را می‌چشد: یكی در لحظه افطار، زمانی كه شروع به خوردن و آشامیدن می‌كند و دیگری زمانی كه مرا ملاقات می‌كند و من او را وارد بهشت خواهم كرد.»

 

پیامبر اكرم طی خطبه‌ای با خاطرنشان كردن فوائد بی‌شمار ماه خیر و بركت رمضان چنین فرموده‌اند: «رمضان ماهی است كه در آن شما میهمانان خداوند هستید، میهمانانی كه نزد خداوند از عزت و ارزش والایی برخوردارید. ماهی كه در آن نفس‌های شما با ارزش، خواب شما عبادت، عمل شما مقبول و دعاهای شما اجابت خواهد شد.» «گرسنگی و تشنگی ماه رمضان، یادآور گرسنگی و تشنگی روز قیامت است.»

 

7- همدردی با نیازمندان: پیامبر اكرم (ص) ماه رمضان را ماه همدردی و یك نهاد راستین برای یاری رساندن به نیازمندان می‌داند. امام محمدباقر (ع) در این زمینه فرموده‌اند: «خداوند روزه را بر شما واجب شمرد تا ثروتمندان، مصیبت و اندوه گرسنگان را حس كرده و با فقرا همدردی كنند.»

 

امام صادق (ع) در ادامه سخن پدرشان چنین فرموده‌اند: «خداوند روزه را واجب كرد تا فقرا و ثروتمندان در یك سطح قرار گیرند چرا كه برای ثروتمندان فرصتی پیش نمی‌آید تا طعم گرسنگی را چشیده و به یاد فقرا بیفتند.» بنابراین خداوند با چشاندن طعم گرسنگی و بیچارگی به ثروتمندان و برای همدردی كردن آنان با ضعیفان، روزه را بر همه بندگان خود چه فقیر، چه غنی واجب شمرده است. اما آیا حس گرسنگی به تنهایی قادر خواهد بود تا توانگران را به یاد درماندگی و گرسنگی انداخته و آنان را بر آن دارد تا داوطلبانه و سخاوتمندانه به محرومان و نیازمندان كمك كنند؟

 

درك مفهوم گرسنگی، مؤثرتر از هزار پند و مؤعظه در مورد یاری رساندن به نیازمندان بوده و به شیوه‌ای صامت ولی فصیح‌تر و رساتر می‌تواند بر روی ثروتمندان اثرگذار باشد. با این حال اسلام روزه را برای آن واجب ندانسته تا ثروتمندان به خود آمده و به فقرا یاری برسانند. بلكه برای هر یاری و بخشش در ماه رمضان، ثوابی حداقل برابر و یا حتی بیشر از ثواب خود روزه در نظر گرفته شده است.

 

پیامبر اكرم در این مورد فرموده‌اند: «هر كس كه به روزه‌دار دیگری افطاری دهد، ثوابی برابر روزه شخص روزه‌دار و همچنین به اعمال نیكی كه شخص روزه‌دار بر اثر نیروی حاصل از خوردن آن غذا انجام دهد، به شخص افطاری دهنده داده خواهد شد.»

 

بعضی از والدین معتقدند كه اگر فرزندشان چاق است می‌تواند روزه‌داری کند و گمان می‌کنند تنها حذف وعده غذایی موجب کاهش وزن او خواهد شد.

 

اولاً بهتر است بدانید هیچ کسی به این  شیوه وزن كم نمی‌كند و چه بسا از آنجا که ما در ماه رمضان بیشتر از هر ماه دیگر پرخوری می‌کنیم حتی یك گرم هم وزن کم نکنیم.

 

ثانیاً شما برای رسیدن به این هدف باید سعی كنید فرزندتان متناسب با فعالیتی كه دارد كالری دریافت دارد.

 

اینكه قرار باشد در وعده افطار پرخوری کند و یا در سحری بیش از نیازش بخورد بی‌فایده است.در ضمن شما باید دقت كنید برای تامین نیاز بچه‌ها حتماً برنامه غذایی سالمی‌ درنظر بگیرید.

 

درست است كه بچه‌ها مانند بزرگسالان مشکلاتی مانند زخم‌های گوارشی ندارند اما چه بسا ناگهان با یك خونریزی گوارشی مواجه شوند یا برای مثال بچه‌هایی که یبوست یا اسهال دارند و بچه‌هایی كه سوزش سر دل داشته و یا ترش می كنند پیش از روزه‌داری باید با پزشک متخصص مشورت کنند.

 

برای كسی كه یبوست دارد خوب است میوه و سبزی و آب بیشتری در فاصله افطار تا سحر مصرف كند.حتی بچه‌هایی كه در سلامت كامل هستند نباید ناگهان آش و حلیم و سپس یكی دو لیوان چای شیرین و بسیاری غذاهای دیگر را پشت سر هم بخورند.

 

 خوب است با کمی‌فرصت یكی دو ساعته و به ترتیب با یك غذای سبك مانند سوپ مقوی و چند لقمه نان و پنیر وگردو شروع کرده و در آخر شب شام بخورند.در این میان هم مواد آبکی و میوه استفاده كنند.

 

شما باشیوه غذایی غلط می توانید به دستگاه گوارشی بچه‌ها به خصوص آنهایی كه استعداد ابتلا به یكسری مشكلات را دارند، صدمه بزنید.

 

همزمانی ماه رمضان با شروع مدرسه‌ها باید مد نظر شما باشد و اگر فرزندتان مشکل خاصی دارد درباره شیوه‌های روزه داری‌اش دقت کنید.

 

هر چند که آنها در محیط‌های گرم مانند نانوایی و دیگر مشاغل که تعریق و از دست دادن آب زیاد است,قرار ندارند اما همواره بی‌توجهی به نكات ساده است,كه شاید مشكل ساز شود.

 

شاید بتوانیدبا یك برنامه صحیح و رساندن كالری تنها به اندازه نیاز بچه‌ها مشکل چاقی آنان را رفع کنید. همه این مسایل منوط به آن است که از نظر مشکلات احتمالی جسمی ‌او را چک کرده و یك شیوه صحیح زندگی را از همین ابتدا به او بیاموزید كه غذای كم حجم و پر كالری بخورد.

 

روزه‌دارى می‌تواند به تغذیه مناسب كمك شایانى نماید، بدن انسان براى حفظ سلامتى خود همواره مقدارى از چربى موادغذایى را در نقاط مختلف ذخیره می‌كند به مرور زمان چربى‌هاى ذخیره شده تغییر رنگ داده و فشرده می‌شوند و احتمال اینكه مورد استفاده مجدد قرار بگیرند بسیار كمتر می‌شود. روزه‌دارى حتى در افراد لاغر و یا با وزن طبیعى به بدن فرصتى می‌دهد تا این چربى‌ها را از ذخایر آن آزاد كرده و مصرف نماید و پس از پایان روزه‌دارى به جاى آن چربى‌هاى تازه و مناسب‌ترى را جایگزین نماید. غذا خوردن سبب می‌شود خون فراوانى به دستگاه گوارش سرازیر شود كه به دنبال آن بى‌حالى و كاهش توان فعالیتهاى دقیق فكرى اتفاق می‌افتد. روزه با استراحت دادن به دستگاه گوارش و فرستادن خون كافى به سراسر بدن بالاخص به سیستم اعصاب می‌تواند به سلامتى بدن كمك شایانى بنماید. از نظر روانى هم روزه‌دارى بسیار مفید است چرا كه مبارزه با خود در زمینه جلوگیرى از خوردن سبب افزایش اعتماد به نفس می‌شود كه عامل اساسى در پیشگیرى از مشكلات روانى است.چه غذاهایى براى سحرى و چه غذاهایى براى افطارى مناسب است و اساساً آیا بدن میان این دو وعده تفاوتى از لحاظ موادغذایى كه مورد استفاده قرار می‌گیرد قائل شد یا خیر؟

- بسیارى از افراد معتقدند هنگام سحرى بایستى از موادغذایى كه انرژى بالایى دارند استفاده كنند تا در طول روز احساس گرسنگى نكنند به خاطر همین مسأله خوردن غذاهاى چرب را ترجیح می‌دهند ولى بایستى توجه داشت كه به دنبال مصرف موادغذایى پرچرب، تشنگى شدیدى عارض شده كه باعث ایجاد مشكلات عدیده‌اى در این افراد می‌گردد. از طرف دیگر عده‌اى موادقندى را ترجیح می‌دهند كه ذكر این نكته ضرورى است كه مصرف مواد قندى و شیرینى به مقدار زیاد و در یك وعده باعث افزایش ناگهانى هورمون انسولین در خون شده و با توجه به اینكه این هورمون باعث كاهش قند خون می‌گردد ممكن است عوارضى چون سرگیجه، بى‌حالى، پرخاشگرى، عصبانیت و ضعف ناگهانى به وجود آید. پس بهتر است در وعده غذایى سحرى از موادغذایى استفاده شود كه بتواند هم انرژى روزانه را تأمین كند و هم از افت ناگهانى قند خون جلوگیرى كند و مهمتر از همه اینكه باعث ایجاد تشنگى شدید نشود.

 

آیا می‌شود سحرى را به طور كلى حذف كرد؟

 

بسیارى از افراد هستند كه وعده سحرى را به دلایل مختلف از جمله عدم توانایى در بیدار شدن صبحگاهى حذف می‌كنند. بایستى توجه داشت كه در روزهاى عادى فاصله زمانى بین دو وعده غذایى شام و صبحانه روز بعد حدود 10ساعت است كه تقریباً هفت ساعت از آن در حالت خواب می‌گذرد. در ماه مبارك رمضان هم بایستى سعى شود همین حداكثر فاصله زمانى بین وعده‌هاى غذایى رعایت شود. در صورت عدم مصرف موادغذایى در سحرى و حذف آن فاصله بین وعده افطار و شام تا وعده افطار بعدى حدود 24-20ساعت می‌شود كه خالى‌ماندن دستگاه گوارش و نداشتن منبع انرژى براى این مدت زمان طولانى بسیار مضر است چرا كه كلیه فعل و انفعالات بدنى از جمله روند ترشح اسید و آنزیمهاى گوارشى، عدم در دسترس بودن آب براى فعل و انفعالات حیاتى و اتمام انرژى به علت مصرف یك وعده غذا دچار اختلال شده و عوارض مختلفى چون سوزش سردل، زخم معده، عدم تمركز فكرى، بیخوابى و عصبانیت دیده می‌شود. چرا كه در این حالت در كمترین زمان فعالیت (شب) بیشترین غذا خورده می‌شود و در بیشترین زمان فعالیت (طول روز) كه بدن ما نیازمند به سوخت و ساز فعال براى انجام فعالیتهاى روزمره هست هیچ گونه منبع انرژى در دسترس نیست و این مسأله سبب افت در میزان و كیفیت فعالیتهاى مورد نیاز می‌گردد. 

تفاوت بین وعده سحرى و افطارى چیست ؟

 

 - بدن ما در زمان افطار در حالت استراحت كامل است بنابراین هنگام افطار بایستى از موادغذایى استفاده شود كه به طور ناگهانى به دستگاه گوارش فشار وارد نشود بنابراین توصیه می‌كنیم در زمان افطار روزه خود را با چند عدد خرما همراه با یك استكان چاى یا شیر ولرم باز كنید و بین افطارى و شام خود فاصله اى را در نظر بگیرید مثلاً در این فاصله می‌توانید وضو گرفته و نمازتان را بخوانید كه هم ثواب نماز اول وقت را برده و هم حركات نماز باعث شود بدنتان كمی‌از حالت استراحت درآید. توصیه می‌شود كه شام را با غذاهاى سبك، كم قند و فیبردار مثل سوپ و سبزیجات یا سالاد كه فشار چندانى به معده وارد نمی‌كنند شروع كرده و سپس به سراغ شام اصلى بروید. چرا كه مصرف بیش از حد موادغذایى شیرین و پرچرب هنگام افطار منجر به تشنگى می‌شود و مصرف نوشیدنیهاى زیاد بالاخص مایعات خنك با رقیق كردن اسید و آنزیمهاى دستگاه گوارش سبب اختلال در هضم و جذب موادغذایى می‌گردد، این مسأله پیامدهاى مهمی‌چون درد شكم و نفخ پیش می‌آورد.

 

براى از بین بردن یا كمتر كردن عطش شدید در این ماه چه باید كرد؟

 

- براى فهم این سؤال به این مثال توجه كنید. مزرعه اى را در نظر بگیرید كه در كنار یك رودخانه پرآب است براى اینكه بتوانیم این مزرعه به صورت دائم آبیارى شده و از حملات احتمالى آب در فصول گوناگون در امان باشد، سدى مقابل آب می‌زنیم تا بتوانیم آب را مهار كرده و با ایجاد روزنه هایى در سد به صورت دائم و كنترل شده مزرعه مان را آبیارى كنیم. در ماه مبارك رمضان نیز بایستى سدى در بدنمان بسازیم كه بتوانیم آب و موادغذایى را كه در سحرى مصرف كرده ایم به صورت یكنواخت ودائم در طول روز به قسمتهاى مختلف بدنمان برساند. این كار را می‌توانیم با مصرف مواد غذایى پرفیبر (سبزیجات و میوه ها) انجام دهیم. این دسته از موادغذایى با احاطه سایر گروههاى غذایى خورده شده اولاً باعث می‌شود آنزیمهاى گوارشى به صورت آرام آرام روى موادغذایى اثر كند و ثانیاً با كم كردن سرعت جذب مواد غذایى باعث می‌شود كه بدن به آهستگى و در فراخى وقت اقدام به جذب مواد غذایى بكند كه هم دچار خستگى كمترى می‌شود و هم از آن توفان قندى و انسولین بالاى بعد از آن جلوگیرى می‌كند بنابراین توصیه می‌شود در سحرى از مواد غذایى پرفیبر مثل سبزیجات و بالاخص میوه ها استفاده كنید چرا كه میوه ها اولاً منبع سرشارى از فیبر هستند و ثانیاً قند موجود در میوه ها در حالت خالص و بدون فیبر هم دیرتر از قندهاى ساده جذب می‌گردد كه این امر سبب می‌گردد فرد دیرتر احساس گرسنگى نماید. مواد غذایى پرفیبر آب زیادى را در خود جذب كرده و بدن می‌تواند آن را به آهستگى جذب كند و احساس تشنگى دیرتر عارض می‌گردد. یكى از مكانیسم هاى احساس گرسنگى، خالى بودن معده است فیبرها سرعت حركت مواد غذایى را نیز كاهش می‌دهند و این مسأله باعث می‌شود كه مكانیسم مذكور دیرتر شروع شود. مصرف آب به مقدار فراوان در وعده سحرى و بالاخص ما بین غذا توصیه نمی‌شود چرا كه طى اشاره اى كه قبلاً شد باعث رقت اسید و آنزیمهاى گوارشى شده و اختلال در روند هضم را باعث می‌شود.

 

خانمهاى شیرده با رعایت چه تغذیه اى در هنگام روزه دارى سلامت شان تضمین می‌شود؟

 

دركتب تخصصى تغذیه آمده است كه حدود یك سوم نیاز براى ترشح شیر از ذخایر چربى بدن كه در سه ماهه سوم حاملگى تشكیل شده است تأمین می‌گردد و دو سوم دیگر از طریق تغذیه بایستى مهیا گردد رژیم غذایى مادر شیرده بایستى غنى از پروتئین، كلسیم، آهن و ویتامین ها باشد و در صورت لحاظ نكردن این مواد در رژیم غذایى وى دچار كمبودهاى شدید و نهایتاً عوارض خطرناكى چون پوكى استخوان، خرابى دندانها، كم خونى و ریزش مو می‌شود. طبق فتواى مراجع عظام مادران شیرده می‌توانند روزه بگیرند ولى اگر بعد از چند روز احساس كردند كه روزه سبب كاهش در مقدار شیر آنها شده است روزه گرفتن جایز نیست. به مادران در دوران شیردهى توصیه می‌شود در وعده هاى غذایى سحرى، افطار و شام از مواد سرشار از آهن (مثل گوشت و حبوبات) و كلسیم (مثل شیر و لبنیات) بیشتر استفاده كنند و از خوردن ادویه جات، فلفل، سیر، پیاز و زیره كه سبب بد بو شدن شیر می‌شود پرهیز كنند چرا كه مكیدن فرزند یكى از عوامل مؤثر در ترشح شیر است و بد بو شدن شیر سبب عدم مكش نوزاد شده ومنجر به كاهش یا قطع شیر می‌گردد.

 

آیا در سنین مختلف هنگام روزه دارى باید تغذیه متفاوت باشد؟

 

نیازهاى تغذیه اى در سنین مختلف متفاوت است نیاز به انرژى با افزایش سن كاهش می‌یابد كه در ارتباط با كاهش اندازه بدن، كاهش توده چربى و كاهش فعالیت فیزیكى است. نیازهاى پروتئینى در سالمندان كمی‌بیشتر از افراد جوانتر می‌باشد چرا كه براى حفظ تعادل نیتروژنى و پیشگیرى از تعادل منفى نیتروژنى وجلوگیرى از تحلیل عضلات لازم است. با توجه به اینكه افراد سالمند به علت كم تحركى اكثراً دچار یبوست هستند مصرف كربوهیدراتهاى پیچیده مثل سبزیجات، غلات كامل و میوه ها در وعده هاى سحرى و افطارى نسبت به سنین جوان بیشتر توصیه می‌شود چرا كه این گروه از مواد غذایى ذكر شده باعث جلوگیرى از یبوست می‌شوند.

 

در افرادى كه از رژیم هاى غذایى استفاده می‌كنند، باید به چه صورت در مدت این ماه عمل كنند؟

 

افرادى كه به جهت كاهش یا افزایش وزن از رژیم هاى غذایى استفاده می‌كنند بایستى ناهار رژیم را در سحرى میل كنند و وعده غذایى مربوط به صبحانه رژیم را براى افطار در نظر گرفته و شام رژیم را هم در جاى خود و به جاى شام ماه مبارك رمضان استفاده كنند.

 

زولبیا و بامیه به صورت سنتى از قدیم سر سفره هاى افطار است، ضرورتى در مصرف آن وجود دارد؟

 

همانگونه كه قبلاً نیز عرض كردم هنگام افطار ذخیره قندى بدن بسیار كم است و به همین دلیل بهتر است در زمان افطار با خوردن مواد قندى این كمبود جبران شود هنگام افطار توصیه می‌شود زولبیا یا بامیه البته به مقدار كم مصرف شود چرا كه مصرف بیش از حد آن به خاطر استفاده از روغن، كره و ماست و ادویه جات مختلف درتركیبات این نوع شیرینى جات و عدم اطمینان كافى به منابع مذكور ممكن است سبب مسمومیت هاى غذایى شود. علاوه بر آن مصرف بیش از حد زولبیا و بامیه با توجه به اینكه اشتها را كاهش می‌دهد باعث عدم مصرف مواد مورد نیاز دیگر می‌شود.

 

احتیاجات كالرى در زنان و مردان به چه میزانى است؟

 

لازم به توضیح است كه در ماه مبارك رمضان میزان نیاز به كالرى تفاوت چندانى باحالات غیر روزه نداشته و فقط نحوه زمان بندى مصرف مواد غذایى در جهت آزاد شدن ذخایر چربى فشرده و قدیمی‌ و جایگزین شدن آنها با بافت جدید و قابل دسترسى متفاوت است كه در جدول زیر براساس وزن و میزان فعالیت نشان داده شده است.

 

میزان كاهش وزن در ماه مبارك رمضان تا چه حدى باید باشد؟

 

با توجه به اینكه در ماه مبارك رمضان در بیشترین زمان فعالیت (طول روز) كمترین مصرف مواد غذایى را داریم به همین خاطر با توجه به اینكه فعالیتهاى روزمره سبب از دست رفتن كالرى می‌شود و وزن كم خواهد شد این مسأله در مورد افراد مختلف با توجه به جنس (مرد یا زن) ، وزن و سن متفاوت است ولى در حالت معمول بین 2 الى 4 كیلوگرم كاهش وزن وجود دارد كه این كاهش قسمتى به از دست دادن كالرى و قسمتى هم به عدم دریافت مواد غذایى و آب مربوط است.

 

در کسانی که به نحو صحیح روزه نمی‌گیرند و دو وعده غذای نسبتاً سبک در سحری و افطار می‌خورند روزه سبب لاغری می‌شود . به بیان دیگر، اگر در هنگام روزه داری یک وعده غذای انسان حذف شود طبعاً کالری دریافتی کمتر از میزان نیاز بوده و برای تأمین مازاد نیاز به انرژی از چربی ذخیره در بدن استفاده خواهد شد و فرد لاغر می‌شود . اما اگر غذای مصرفی در سحر ، افطار و تا هنگام خواب ، در حد نیاز بدن و یا حتی بیشتر باشد لاغری رخ نمی‌دهد .

 

چه غذاهایی برای سحری مناسب است ؟

 

سحری باید ویژگی یک وعده ناهار را داشته باشد. ضمن این که باید به گونه ای باشد که احساس تشنگی را به حداقل برساند. غذاهایی که آب جذب می‌کنند مثل ماکارونی ، ته دیگ و آش رشته ایجاد تشنگی می‌کنند. استفاده از سالاد و هندوانه تا حدود زیادی مانع تشنگی می‌شود .

 

چه غذاهایی برای افطار مناسب است ؟

 

به دلیل آن که معده چند ساعت خالی بوده بهتر است با مایعاتی که تقریباً درجه حرارت بدن را دارند شروع کنید. آب جوش یا چای کم رنگ یا سوپ‌هایی که زیاد غلیظ نباشند برای این منظور مناسبند. قند یا خرما که سریعآً جذب می‌شود بهتر است ابتدا با آب جوش یا چای خورده تا قند خون را کمی‌افزایش دهد.

 

آیا خوردن دو وعده غذا به جای سه وعده برای بدن ایجاد مشکل می‌کند ؟

 

اصولاً هیچ ترجیحی برای آن که در طول روز مثلاً سه وعده یا چهار وعده غذا بخوریم در بزرگسلان وجود ندارد . اما در کودکان و نوجوانان به سبب کوچک بودن حجم معده حتماً سه وعده غذای اصلی و دو میان وعده لازم است .

 

در مورد نوجوانانی که روزه بر آنان واجب است باید حجم و کیفیت دو وعده غذای سحری و افطار در حدی باشد که نیازهای آنان را تأمین کند و رشد آنان را به تعویق نیندازد .

 

آیا روزه مانع درس خواندن می‌شود ؟

 

ممکن است در ساعات آخر روز و قبل از افطار، به دلیل کاهش نسبی قند‌خون قدرت تمرکز و یادگیری پایین بیاید . البته افراد با هم تفاوت دارند. توصیه ما این است که دانش آموزان و دانشجویان درس خواندن را از صبح زود شروع کنند و ساعات‌های آخر روز را برای استراحت بگذارند .

 

آیا روزه سبب پیدایش کمبود ویتامین ها و املاح بدن می‌شود ؟

 با خوردن سبزی و میوه و شیر در دو وعده سحر و افطار نیاز بدن به ویتامین‌ها و املاح بدن به خوبی تأمین می‌شود .  

 

یه برره ایه پشت کنکوری نذر می کنه اگه دانشگاه قبول بشه ، ننه اش رو با پای برهنه بفرسته کربلا !!!

برره ایه جوراب می‌خره براش بزرگ بوده جلوش پنبه می‌ذاره !

برره ایه می ره مزرعه ای می خره 2سانتی  متر در 8 کیلومتر !!!!

 

می گن : این چه زمینیه ؟؟ چی می خوای  بکاری  ؟؟؟؟

 می گه : به امید خدا ماکارونی