3- ـ دوره نهفتگي بيماري حدود 7 روز پس از تماس مي باشد. تعداد 8000 تا 50000 ميكروارگانيسم براي آلودگي از راه تنفسي لازم است.
4 ـ علائم بيماري كدامند؟
در نوع پوستي اغلب به صورت تورم موضعي و يا زخم پوستي بدون درد، سياه رنگ، نكروز شونده با بجا ماندن اثر بعد از بهبودي يا eschar ميباشد.
آنتراكس تنفسي ممكنست داراي علائمي شبيه آنفلوآنزا بوده و در موارد پيش رفته به صورت پنوموني هموراژيك تظاهر نمايد كه ميتواند مرگ زا باشد.
5 ـ تشخيص بيماري چگونه است؟
كشت خون مثبت به همراه رنگ آميزي گرم Gram Stain
روشهاي تشخيصي اختصاصي آزمايشگاهي
6 ـ روشهاي پيشگيري كدامند؟
استفاده از واكسيناسيون در افراد در معرض خطر
مصرف آنتي بيوتيك پني سيلين ، داكسي سيكلين و ترجيحاً سيپروفلوكساسين زير نظر پزشك
واكسن سياه زخم از سويه Sterne باسيلوس آنتراسيس كه توكسين در مقادير غيركشنده توليد ميكند و ميتواند آنتي بادي محافظ ايجاد نمايد، تهيه مي گردد.
ايمونيزاسيون به كمك 2 نوبت تزريق زيرجلدي به فواصل دو هفته و سپس 3 تزريق در ماههاي 6 ، 12 و 18 صورت ميگيرد. تزريق بوستر ساليانه نيز توصيه مي شود.
تزريق واكس براي افراد سالم 65 ـ 18 سال مجاز مي باشد و براي خانمهاي حامله نبايد مورد استفاده قرار گيرد.
7 ـ درمان كدامند؟
با استفاده از آنتي بيوتيكهاي پني سيلين ـ داكسي سيكلين و ترجيحاً سيپروفلوكساسين زير نظر پزشك مي باشد. تا كنون مقاومت قابل ملاحظه گزراش نشده است.
شروع سريع درمان كمك كننده است.
آنتراكس نوع تنفسي بعد از شروع علائم باليني علي رغم درمان 100% كشنده مي باشد.
چگونگي برخورد با موارد مشكوك (بسته ها يا نامه هاي پستي)
به آلودگي با باسيل سياه زخم
How to identify suspicious packets & Letters
راههاي شناسايي بسته هاي مشكوك به باسيل سياه زخم :
برخي مشخصات بسته هاي مشكوك به الودگي عبارتند از :
- بسته بندي هاي بزرگتر از حد معمول يا با وزن بيش از حد معمول
- پاكت هاي بدون نشاني و يا با عنوان نادرست
- هر گونه احساس برآمدگي يا وجود جسم خارجي در درون پاكت
- بسته هاي لفاف پيچ شده بيش از حد با طناب، چسب و …
- شواهد دال بر وجود ورقه آلومينيومي يا موارد مشابه درون پاكت
- بسته هاي با ظاهر فريبنده يا داراي صداي خش خش (بعد از تماس دست)
- وجود عناوين خاص روي بسته مانند محرمانه است يا شخصي و …
- عدم هم خواني مهر منطقه پستي با نشاني فرستنده
- وجود لكه چربي ـ هر گونه بو يا تغيير رنگ مشخص بر روي پاكت مشكوك و …
چگونگي نقل و انتقال بسته هاي مشكوك به باسيل سياه زخم
يا هر عامل بيولوژيك تهديد كننده ديگر
How to Handle Anthrax and other Biological agent threats
در اين موارد توجه به نكات ذيل الزامي است :
1 ـ قدم اول حفظ آرامش و دوري از ترس و اضطراب است.
2 ـ هرگز محتويات بسته ها يا پاكت هاي مشكوك را تكان نداده و يا خالي نكنيد.
3 ـ پاكت يا بسته مشكوك را بايد در كيسه پلاستيكي ضخيم يا پارچه محكم ضخيم و يا ظرف و سطل دردار كه امكان نفوذ محتويات آن به خارج نباشد قرار داد.
4 ـ به محض برخورد با هر پاكت يا بسته مشكوك چنانچه در محل كار خود هستند سريعاً مسئول ارشد يا مسئول حراست سازمان و يا پليس را مطلع نمائيد.
5 ـ در صورت دسترسي به طور مستقيم با پليس 110 تماس حاصل فرمائيد.
6 ـ پاكت يا بسته مشكوك را هيچگاه قبل از اطلاع به مراجع ذيربط جابجا ننموده و از نشان دادن آن به ديگران و يا از بررسي آن جداً خودداري نمائيد.
7 ـ افراد حاضر در محل را از وجود بسته مشكوك با خبر سازيد.
سپس محل را ترك كرده و درها را كاملاً بسته و از ورود افراد به محل جلوگيري نمائيد.
سيستم تهويه را خاموش نمائيد.
8 ـ دستها را جهت جلوگيري از انتشار آلودگي به صورت و يا پوست و ساير نواحي بدن، كاملاً با آب و صابون شسته و از به كار بردن مواد ضد عفوني كننده مانند الكل خودداري نماييد.
9 ـ در مورد افرادي كه در معرض آلودگي قرار گرفته اند و يا احتمال تماس و برخورد را خواهند داشت بايد دستورالعمل هاي پيش گيري اشاره شده جهت جلوگيري از ابتلا به بيماري اجرا شود.
10 ـ در صورت امكان فهرست افرادي كه هنگام دريافت بسته مشكوك در محل حاضر بوده و يا به نحوي با نقل و انتقال بسته در ارتباط بوده اند را تهيه و در اختيار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و نيروي انتظامي قرار دهيد.
چه كساني بايد پاكت هاي مشكوك را تحويل گيرند؟
در ايران تمام بسته ها در اختيار آزمايشگاههاي رفرانس كشور به نشاني تهران ـ خيابان دماوند ـ بيمارستان بوعلي قرار داده مي شوند.
* توجه
تمام افرادي كه به نحوي در تماس و برخورد با بسته هاي مشكوك به آلودگي به باسيل سياه زخم قرار دارند بايد از وسايل محافظتي مانند دستكش ـ لباس مخصوص (گان محافظ) ـ ماسك يا فيلتر مناسب و در صورت امكان عينك محافظ استفاده نموده و بعد از اتمام كار و تعويض كامل لباس ها دست هاي خود را با آب و صابون بشويند.
شرايط آزمايشگاههاي مسئول در شبكه بهداشتي جهت بررسي و تشخيص باسيل سياه زخم
از آنجائيكه اسپورهاي باسيل سياه زخم نسبت به شرايط سخت محيطي فوق العاده مقاوم بوده و مي توانند سالها در خاك، سطح پوست و هواي آلوده زنده بمانند لذا توجه به شرايط ايمني آزمايشگاه حين كار يا نمونه هاي مشكوك به باسيل آنتراكس داراي اهميت خاص است و آزمايشگاههاي مسئول بررسي و تشخيص اين نمونه ها بايد واجد تمامي شرايط ذيل باشند :
1 ـ كاركنان آزمايشگاه بايد همواره از دستكش، گان يا لباس محافظ، ماسك مخصوص يا فيلتر مناسب و در صورت امكان عينك محافظ استفاده نمايند و از هر گونه تماس مستقيم با نمونه مشكوك پرهيز نمايند.
2 ـ تمامي آزمايشگاهها بايد زير هود بيولوژيكي صورت گيرد. در مورد باسيل شاربن (سياه زخم) كه از ميكروارگانيزم هاي با خطر احتمالي گروه 3 (Risk Group 3) است، سطح ايمني بيولوژيكي
Biosafety level (BSL) مورد نياز حداقل كلاس III مي باشد.
در اين شرايط امكان فعاليت هاي تشخيصي بر روي مواد توليد كننده ذرات ريز آئروسل كه سبب انتشار عفونت از طريق هوا مي گردند ميسر مي باشد.
كليه فعاليت هاي آزمايشگاهي بايد در يك اطاق مجزا و مجهز به هود بيولوژيكي حداقل كلاس II انجام گيرد.
3 ـ قابليت مهر و موم نمودن اطاق جهت عفونت زدايي
4 ـ سيستم تهويه :
سيستم airflow (هواي جاري) به همراه بازيابي هواي صاف شده حتماً موجود باشد.
وجود سيستم تهويه از طريق ساختمان و يا به طور مجزا.
5 ـ اطاق كار مجهز به درب ورود به صورت دو در پشت سر هم باشد (Double-door entry)
6 ـ دستگاه اتوكلاو بايد در اطاق كار و همچنين جداگانه در آزمايشگاه موجود باشد.
7 ـ پس از اتمام كار بايد لباس ها را درآورده و اتووكلاو نمود و يا در كيسه مخصوص قرار داده و معدوم شود و سپس دست ها را كاملاً با آب و صابون شستشو داد.
8 ـ تمامي سطوح هود بيولوژيك و هم چنين ميزهاي كار و تمامي وسايل مورد استفاده را بايد كاملاً با هيپوكلريت 5% و يا فنل 10% ضدعفوني نمود.
* توجه :
باسيل سياه زخم نسبت به فورمالين 5% ـ گلوتارالدئيد 2% هيپوكلريت 5% حساس است (بهتر است وسايل يك شب در محلولهاي فوق بماند.)
جهت استريليزاسيون مي توان از اتووكلاو با دماي مرطوب 121؛c فشار 15PPS به مدت حداقل 30 دقيقه استفاده نمود.
چگونه افرادي را كه در معرض آلودگي با باسيل سياه زخم قرار گرفته اند بشناسيم :
اين كار با استفاده از دو روش امكان پذير است :
كشت سواب از بيني افراد مشكوك
تعيين (Ab) آنتي بادي بويژه سطح بالا روند آنتي بادي ضد باسيل سياه زخم در افرادي كه در معرض قرار گرفته اند.