تبیان، دستیار زندگی

درموردش حرف بزنید

عاقلانه است که والدین درمورد اینکه گرسنگی و سیری چه معنایی دارند با فرزند خود صحبت کنند. اکثر ما با توانایی شناختن نیاز بدنمان به غذا به دنیا می‌آییم اما به مرور زمان می‌توانیم یاد بگیریم این نشانه‌ها که ممکن است منجر به افزایش وزن شوند را فراموش کنیم.

بچه‌هایی که می‌توانند زمان‌هایی که واقعاً گرسنه -- یا سیر -- هستند را تشخیص دهند، بهتر می‌توانند مقدار غذای مصرفی خود را کنترل کنند. و جای تعجب نیست که بچه‌هایی که زمان سیر بودن خود را تشخیص نمی‌دهند، به احتمال بیشتری دچار اضافه وزن می‌شوند.

در زیر به چند راه برای تشویق هوشیاری بچه‌ها به زمان سیری خود اشاره می‌کنیم:

•  از قانون «بشقابت را تا آخر بخور» استفاده نکنید. بگذارید فرزندتان بفهمد که اشکالی ندارد اگر سیر شد دست از غذا خوردن بکشد. این بچه‌ها را تشویق می‌کند به نشانه‌های گرسنگی و سیری خودشان واکنش دهند.
•  اگر فرزندتان مداوماً مقدار زیادی از غذایی که برایش می‌کشید را در بشقاب خود باقی می‌گذارد، غذای کمتری برایش بکشید.
•  توجه او را به این جلب کنید که وقتی خودتان سیر می‌شوید، آهسته‌تر غذا می‌خورید، و وقتی که دیگر کامل سیر شدید، از خوردن دست می‌کشید. در چنین لحظه‌ای می‌توانید بگویید، «خیلی خوشمزه است اما دیگه سیر شدم.»

یادتان باشد که بچه‌ها حرف‌های دیگران را خیلی خوب می‌شنوند و کارهای آنها را خوب می‌بینند. اگر والدین و خواهر و برادرها عادات غذا خوردن خوبی داشته باشند، بچه‌ها الگوهای خوبی برای دنباله‌روی خواهند داشت.

نوشابه ممنوع

معمولاً به بچه‌های پیش‌دبستانی نوشابه داده می‌شود اما این نوشیدنی گازدار هیچ ارزش غذایی ندارد و بسیار هم قنددار است. در یک تحقیق مشخص شد که بیش از یک نفر از هر 3 کودک بیش از 240 میلی‌لیتر در روز نوشابه یا نوشیدنی میوه‌ای قنددار مصرف می‌کند.

اگر نوشابه یا نوشیدنی‌های قنددار دیگر مهیا باشد احتمال اینکه بچه‌ها شیر بنوشند کمتر می‌شود. درکنار کلسیم، شیر موادمغذی مهم دیگری مثل ویتامین D، پتاسیم و پروتئین در خود دارد.
همچنین نوشیدن مقدار زیادی نوشابه خیلی آسان است و بچه‌ها هر چه سنشان بالاتر می‌رود مقدار بیشتری نوشابه در روز می‌نوشند. در بچه‌های بزرگتر و نوجوانان، نوشیدن نوشابه و سایر نوشیدنی‌های قنددار موجب اضافه‌وزن و سایر مشکلات مثل پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.

چرا باید صبحانه بخوریم؟

صبحانه راه بسیار خوبی برای رساندن سوخت مورد نیاز بدن به آن است. بچه‌هایی که صبحانه می‌خورند، در طول روز سالم‌تر غذا می‌خورند و احتمال اینکه در فعالیت‌های جسمی شرکت کنند بیشتر است—که هر دو آنها از بهترین راه‌ها برای حفظ وزن سالم است.

نخوردن صبحانه باعث می‌شود بچه‌ها احساس خستگی و بی‌حالی کنند. صبح‌ها لازم است که بدنشان بعد از 7 تا 12 ساعت گرسنگی موقع خواب برای آن روز سوخت‌گیری کند. اگر صبحانه نخورند روحیه و انرژی آنها وسط روز پایین خواهد آمد.

صبحانه همچنین به کنترل وزن بچه‌ها کمک می‌کند. صبحانه متابولیسم بدن را در ابتدای روز بالا می‌برد، فرایندی که طی آن بدن سوخت را به انرژی تبدیل می‌کند. و وقتی متابولیسم بالا رود، بدن شروع به کالری‌سوزی می‌کند.

همچنین کسانیکه صبحانه نمی‌خورند معمولاً کالری بیشتری در طول روز مصرف می‌کنند و احتمال اینکه دچار اضافه‌وزن شوند بیشتر است. دلیل آن این است که کسیکه صبحانه نمی‌خورد، قبل از ناهار مطمئناً گرسنه می‌شود و در طول روز به خوردن تنقلات روی می‌آورند یا موقع ناهار پرخوری می‌کنند.

تاثیر صبحانه در بالا بردن قوای مغزی

خیلی مهم است که بچه‌ها هر روز صبح صبحانه بخورند اما اینکه برای صبحانه چه بخورند هم اهمیت دارد. انتخاب غذاهایی برای صبحانه که از دانه‌های کامل، فیبر و پروتئین ساخته شده و در عین حال قند اضافه کمتری داشته باشند  می‌تواند قدرت تمرکز، توجه و حافظه بچه‌ها را تقویت کند.

تحقیقات نشان داده‌اند که بچه‌هایی که صبحانه می‌خورند، فیبر، کلسیم و سایر موادمغذی موردنیاز خود را دریافت می‌کنند. همچنین وزنشان را کنترل کرده و سطح کلسترلو خونشان نیز پایین‌تر است. این بچه‌ها معمولاً کمتر از مدرسه غیبت می‌کنند و کمتر حین دوران مدرسه بخاطر مریضی پیش دکتر می‌روند یا از گرسنگی شکایت می‌کنند.

آماده کردن صبحانه

آماده کردن کلوچه‌های دانه کامل، میوه تازه و شیر کم‌چرب بسیار عالی است. اما اگر عجله داشته باشید، درست کردن یک صبحانه سالم می‌تواند سخت باشد.

با استفاده از نکات زیر می‌تواید مطمئن شوید که حتی در مواقعی که حسابی عجله دارید هم فرزندانتان صبحانه خوبی خواهند خورد:

•    آشپزخانه را با موادغذایی عالی برای صبحانه پر کنید.
•    تا جایی که می‌توانید صبحانه را از شب قبل مهیا کنید (ظروف صبحانه را آماده کرده، میوه‌ها را پوست کنده و برش دهید و از این قبیل، ...)
•    همه را 10 دقیق زودتر از خواب بیدار کنید.
•    به بچه‌ها اجازه دهید برای آماده کردن و برنامه‌ ریختن برای صبحانه کمکتان کنند.
•    روزهایی که برای غذا خوردن وقت ندارید، جایگزین‌های سرپایی آماده کنید (مثل میوه‌های تازه، بسته‌های تکی سیریال، ماست و از این قبیل).

اگر بچه‌ها اول صبح گرسنه نیستند، حتماً صبحانه‌شان را برایشان بسته‌بندی کنید که در راه مدرسه در سرویس و یا زنگ تفریح میل کنند. میوه تازه، سیریال، آجیل و خشکبار یا ساندویچ کره بادام‌زمینی و موز غذاهایی بسیار مغذی هستند و آماده کردن آنها نیز راحت است.

می‌توانید صبحانه‌هایی که در بوفه مدرسه به بچه‌ها داده می‌شود را ه چک کنید تا اگر مغذی بودند و قیمت مناسبی هم داشتند برای بچه‌ها از آنجا صبحانه تهیه کنید. اگر بچه‌ها صبحانه‌شان را خارج از خانه میل می‌کنند، درمورد انتخاب‌های سالم با آنها حرف بزنید.

اینکه برای صبحانه چه چیزهایی به بچه‌ها ندهید هم اهمیت زیادی دارد. مطمئناً شیرینی و بعضی کیک‌ها قابل حمل هستند و بچه‌ها هم آنها را دوست دارند اما خیلی از اینها ارزش غذایی بالایی ندارند و درضمن سرشار از قند و کالری می‌باشند.

بچه ‌ها به چه میزان آهن نیاز دارند؟

بچه‌ها در سنین مختلف به مقدارهای متفاوتی آهن نیاز دارند. در زیر به میزان آهن موردنیاز کودکان در مراحل مختلف رشد آنها اشاره می‌کنیم:

•    نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند اگر از سیریال‌های تقویت‌شده با آهن نیز در کنار آن استفاده کنند، تا 6-4 ماهگی آهن موردنیاز خود را دریافت می‌کنند (گرچه مادرانی که شیر می‌دهند باید مصرف ویتامین‌های پیش از زایمان خود را ادامه دهند). کودکانی که از شیرخشک تغذیه می‌کنند حتماً باید از شیرخشک‌های تقویت‌شده با آهن استفاده کنند.

•    نوزادان 7 تا 12 ماهه به 11 میلیگرم آهن در روز نیاز دارند. به نوزادان کوچکتر از یک سال باید سیریال‌ها و غذاهای کمکی تقویت‌ شده با آهن درکنار شیرمادر یا شیرخشک داده شود.

•    بچه‌های بین 1 تا 12 سال به 10-7 میلیگرم آهن در روز نیاز دارند.

•    پسران نوجوان باید 11 میلیگرم آهن در روز دریافت کنند و این میزان برای دختران نوجوان 15 میلیگرم است. (نوجوانی زمان رشد سریع است و دختران برای جبران آنچه طی عادت‌ماهیانه از دست می‌دهند، آهن بیشتر مصرف کنند.)

•    ورزشکاران جوانی که بطور مداوم در تمرینات سخت و پرفشار شرکت می‌کنند، آهن بیشتری از دست می‌دهند و به آهن بیشتری در رژیم‌غذایی خود نیاز دارند.

کمبود آهن چیست؟

مشکل کمبود آهن (وقتی ذخائر آهن بدن تخلیه می‌شود) می‌تواند برای برخی کودکان، مخصوصاً کودکان نوپا و نوجوانان (مخصوصاً دخترانی که پریودهای سنگین دارند) ایجاد شود. درواقع، دختران نوجوان بسیاری اگر در رژیم‌غذایی خود از آهن کافی برای جبران آنچه طی عادت‌ماهیانه از دست می‌دهند استفاده نکنند، در خطر کمبود آهن هستند—حتی اگر پریود آنها معمولی باشد. همچنین، ورزشکاران نوجوان از طریق عرق و راه‌های مختلف دیگر در تمرینات سنگین آهن بیشتری از دست می‌دهند.

پس از 12 ماهگی، کودکان نوپا در خطر کمبود آهن قرار می‌گیرند زیرا دیگر شیرمادر یا شیرخشک آهن‌دار نمی‌خورند و ممکن است به آنها سیریال یا غذاهای کمکی تقویت‌شده با آهن داده نشود.

نوشیدن مقدار زیاد شیر گاو (بیشتر از 710 میلی‌لیتر در روز) نیز ممکن است کودک را در خطر کمبود آهن قرار دهد. دلیل آن این است:
•    شیر گاو مقدار کمی آهن در خود دارد.

•    بچه‌ها، مخصوصاً کودکان نوپا، که مقدار زیادی شیر گاو می‌نشوند احساس گرسنگی کمتری کرده و ممکن است کمتر از غذاهای تقویت‌شده با آهن استفاده کنند.
•    شیر جذب آهن را کاهش می‌دهد و ممکن است غشای روده را اذیت کرده و خونریزی‌های کم ایجاد کند و از این طریق آهن به طور تدریجی از طریق مدفوع دفع شود.

کمبود آهن می‌تواند بر رشد کودک تاثیر بگذارد و موجب مشکلات مختلف یادگیری و رفتار شود. همچنین ممکن است به کم‌خونی ناشی از فقر آهن تبدیل شود (کاهش مقدار گلوبول‌های قرمز خون در بدن).

افراد بسیاری که به کم‌خونی ناشی از فقر آهن مبتلا هستند هیچ نشانه یا علائمی ندارند زیرا ذخیره آهن بدن به تدریج خالی می‌شود. اما با پیشرفت این کم‌خونی، ممکن است برخی از این علائم نمودار شود:

•    خستگی و ضعف
•    رنگ پریدگی
•    تند شدن ضربان قلب و سوزش قلب (که در معاینه دکتر تشخیص داده می‌شود)
•    حساسیت و آسیب‌پذیری
•    کاهش اشتها
•    سرگیجه

اگر فرزندتان هریک از این علائم را داشت، حتماً در این رابطه با پزشک او صحبت کنید. پزشک یک آزمایش خون ساده از او گرفته و بعد از تشخیص ممکن است برای او مکمل آهن تجویز کند. بااینحال، ازآنجاکه مصرف بیش از حد آهن هم ممکن است موجب مشکلاتی برای سلامتی شود، هیچگاه نباید بدون مشورت پزشک به فرزند خود مکمل آهن بدهید.

شیر مادر: چقدر و چند وقت یکبار؟

طی این ماه‌ ها نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر از قبل شیر خورده و شب‌ها مدت طولانی‌تری می‌خوابند. در شرایط زیر می‌توانید مطمئن شوید که نوزادتان به اندازه کافی شیر خورده است:

• هوشیار، شاد و فعال به نظر برسد.
• رشد منظم و پیوسته ‌ای داشته باشد.
• شش تا هشت مرتبه در روز شیر بخورد.
• به‌ طور منظم پوشک خود را کثیف کند.

اگر نوزادتان راضی به نظر نرسد یا مرتب گریه کند، حتی پس از شیردهی، یعنی به اندازه کافی شیر نخورده است. اگر یکی از این نشانه‌ ها را در نوزادتان مشاهده کردید، حتماً با پزشکش مطرح کنید.

به یاد داشته باشید که بعد از تقریباً یک ماه، نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، کمتر از قبل اجابت مزاج خواهند داشت. وقتی نوزادتان به دو ماهگی رسید، ممکن است نوزاد بعد از هربار تغذیه یا هر روز پوشک خود را کثیف نکند. اگر نوزادتان بعد از سه روز هنوز پوشک خود را کثیف نکرد، حتماً با پزشک در میان بگذارید.

طی مراحل رشد سریع نوزاد، ممکن است متوجه شوید که فرزندتان دوست دارد بیشتر از قبل غذا بخورد. این شیر دادن‌های مرتب باعث می‌شود بدن مادر شیر بیشتری تولید کند و بعد از چند روز، عرضه و تقاضا متوازن می‌شود.

نوزادانی که فقط با شیر مادر تغذیه می‌کنند باید بعد از دو ماهگی از مکمل ویتامین D استفاده کنند اما مکمل‌های دیگر مثل آب، آبمیوه و غذاهای جامد لازم نمی‌باشد.

شیرخشک: چقدر و چند وقت یکبار؟

نوزادان شیرخشک را کندتر هضم می‌کنند، ازاینرو اگر نوزادتان را با شیرخشک تغذیه می‌کنید، ممکن است فرزندتان کمتر از نوزادی که با شیر مادر تغذیه می‌شود به او شیر بدهید.
با رشد نوزاد، فرزندتان می‌تواند شیر بیشتری بخورد.همچنین متوجه خواهید شد که شب‌ها هم طولانی‌تر می‌خوابد.

طی ماه دوم، نوزادتان 120 تا 150 میلی‌لیتر در هر نوبت شیر خواهد خورد. بعد از اتمام سه ماهگی، احتمالاً نیاز خواهد بود که تقریباً 30 میلی‌لیتر بیشتر در هر نوبت شیردهی به نوزاد بدهید.

یک نکته درمورد تغذیه با شیرخشک: تغذیه بیش از حد با شیرخشک بیشتر از شیرمادر اتفاق می‌افتد زیرا شیرخوردن از بطری برای نوزاد بسیار آسان‌تر از سینه مادر است. بنابراین مطمئن شوید که سوراخ نوک شیشه شیر اندازه مناسبی داشته باشد طوریکه مایع به‌ آرامی از آن بیرون بیاید. همچنین، وقتی نوزادتان نشانه‌های سیر شدن را از خود نشان داد، سعی نکنید نوزاد را مجبور کنید شیشه شیرش را تمام کند.

نکاتی برای میان‌وعده‌های کودکان

1. همیشه میان‌وعده‌های سالم در یخچال داشته باشید. اجازه بدهید کودکتان خودش تنقلات موردنظرش را بین چند مورد که برایش آماده کرده‌اید، انتخاب کند.

2. از انواع مختلف تنقلات استفاده کنید، نه فقط آنهایی که کودکتان خودش دوست دارد. انتخاب‌های جدید پیش روی او قرار دهید اما چیزهایی که قبلاً از خوردن آن امتناع می‌کرده را حذف نکنید. ممکن است مجبور باشید چند بار امتحان کنید تا کودک آن غذا را بپذیرد.

3. برای غذاها و میان‌وعده‌های او برنامه داشته باشید. اینکار باعث می‌شود کودک گرسنگی خود را کنترل کند و بداند که اشکالی ندارد اگر یک وعده‌غذایی یا میان‌وعده را نخورد چون سر فلان ساعت یک وعده‌غذایی دیگر دارد. از ریزه‌خواری کودک در طول روز جلوگیری کنید چون موجب پرخوری و گرسنگی درونی او می‌شود.

4. اجازه ندهید کودکتان جلوی تلویزیون غذا بخورد. همیشه غذا و میان‌وعده او را سر میز غذا سرو کنید.

5. بیشتر موادغذایی سالم را در خانه نگه دارید و تاجاییکه می‌توانید کمتر از موادغذایی پرکالری، پرچرب، با قند بالا استفاده کنید. البته این به آن معنا نیست که بچه‌ها هیچوقت نمی‌توانند از این توع تنقلات استفاده کنند، بلکه مصرف آن باید بسیار کم باشد.

6. به‌جای نوشیدنی‌های قندی مثل نوشابه، همراه با میان‌وعده‌ها شیرکم‌چرب یا آب به بچه‌ها بدهید. آبمیوه‌های 100% را به یک وعده در روز محدود کنید.

7. برای آماده کردن میان‌وعده‌ها از خود بچه‌ها هم کمک بگیرید. بچه‌ها در این سن اگر والدین اجازه کمک کردن به آنها بدهند، احساس مهم بودن خواهند کرد. می‌توانید از آنها در پوست کندن میوه‌ه برای سالاد میوه یا قرار دادن بشقاب‌ و دستمال روی میز کمک بگیرید.

8. به تاثیر روحیه بچه‌ها بر الگوی غذاخوردن آنها دقت کنید. خیلی وقت‌ها بچه‌ها بی‌حوصلگی و خستگی را با گرسنگی اشتباه می‌گیرند. اگر فرزندتان تازه غذا خورده است و دوباره از گرسنگی شکایت می‌کند، ببینید شاید عوض کردن حال‌وهوایش با یک بازی جدید این مشکل را برطرف کند.

9. در خوردن میان‌وعده‌ها کودکتان را همراهی کنید تا بفهمند که چیز خوبی می‌خورند.

در آماده‌کردن میان‌وعده‌ها خلاق باشید

کودکان زیر 7 سال نه خسته‌کننده هستند نه چیزهای حوصله‌سربر را دوست دارند، پس چرا باید میان‌‌وعده‌هایشان اینطور باشد؟ برای اینکه در آماده کردن میان‌وعده‌ها و تنقلات آنها خلاق باشید، لازم نیست چیز پیچیده یا وقت‌گیری برایشان درست کنید.

در زیر توصیه‌هایی برای شروع آورده‌ایم:

ببُرید! از کاترهای فانتزی مخصوص کیک برای بریدن پنیر، سبزیجات و ساندویچ استفاده کنید.

آغشته کنید! تکه‌های میوه، سبزیجات یا بیسکویت را به کره‌بادام‌زمینی، خامه، مربا، سس، ماست و شکلات مایع آغشته کنید یا بگذارید کوچولویتان خودش اینکار را بکند.

خلق کنید! از موادغذایی، هنر خلق کنید. با میوه‌های مختلف شکل بسازید. با برش‌های سیب گل درست کنید. با آلبالو برای آدمکتان چشم بگذارید و با موز دهان برایش درست کنید.

مخلوط کنید! می‌خواهید به کودکتان یک میان‌وعده سالم بدهید؟ اسموتی میوه که با ماست کم‌چرب یا شیر و میوه‌های تازه درست می‌شود یک عالمه موادمغذی به بدن فرزندتان می‌رساند.

بازی کنید! میان‌وعده سالم را به یک بازی تبدیل کنید. مثلاً سعی کنید روی بشقاب با موادغذایی "رنگین کمان"درست کنید و اجازه بدهید کودکتان تصمیم بگیرد، اول کدام رنگ را بخورد. دفعه بعد اینکار را می‌توانید با شکل‌های مختلف انجام دهید.

قوانین اصلی

پس شما و پدر و مادرتان تصمیم گرفته‌اید که اینقدر بزرگ شده‌اید که بتوانید از خودتان بعد از مدرسه مراقبت کنید. هر روز که به خانه می‌آیید، کمی استراحت می‌کنید و بعدش چه؟ سوال خوبی است! بخاطر همین است که باید قوانینی برای خودتان تنظیم کنید.

بعضی از خانواده‌ها لیستی از قوانین درست می‌کنند و آن را جایی می‌چسبانند که همه می‌توانند آن را ببینند، مثل روی در یخچال. بعضی از خانواده‌ها هم یک قرارداد می‌نویسند و همه اعضای خانواده آن را امضا می‌کنند. بعضی خانواده‌ها هم فقط درمورد قوانینشان حرف می‌زنند و آنها را بلند به زبان می‌آورند. روش خانواده شما هر چه که باشد، سوال‌های زیادی هست که بپرسید، مثل:

• آیا باید به محض رسیدن به خانه به مادر یا پدرتان زنگ بزنیذ؟
• آیا اجازه دارید تلویزیون نگاه کنید یا بازی کامپیوتری انجام دهید؟ اگر اجازه دارید کدام‌ها را و به چه مدت؟
• آیا باید اول تکالیف مدرسه را انجام دهید؟
• اگر خواستید تنقلات بخورید، سراغ چه باید بروید؟
• ایا می‌توانید از خانه بیرون بروید، اگر می‌توانید کجا؟
• از کدامیک از وسایل برقی می‌توانید استفاده کنید؟ (مایکروفر، کامپیوتر،…)
• انجام کدامیک از کارهای خانه بر عهده شماست؟
• آیا والدینتان باید هر روز قبل از ترک کردن کار به خانه زنگ بزنند تا آخرین کارهایتان را هم قبل از رسیدن آنها تمام کنید؟

وقتی درمورد قوانین تصمیم‌گیری کردید، می‌توانید به اتفاق خانواده برنامه بریزید، به این ترتیب می‌دانید که هر روز چه انتظاراتی از شما می‌رود. برنامه‌تان می‌تواند به این ترتیب باشد:

• ۳:۳۰-۳:۴۰ - تماس گرفتن با والدین
• ۳:۴۰-۴:۰۰ - عوض کردن لباس‌ها و خوردن یک میان‌وعده
• ۴:۰۰-۴:۴۵ - انجام تکالیف مدرسه
• ۴:۴۵-۵:۳۰ - وقت آزاد!
• ۵:۳۰ - آماده کردن میز شام
• ۵:۴۵ - مادر یا پدر خانه هستند.

ایمن ماندن

دانستن اینکه چطور ایمن بمانید به همان اندازه دانستن قوانین خانوادگی اهمیت دارد. این هم چیزی است که باید درمورد آن با مادر، پدر یا هر دو آنها صحبت کنید. اگر قرار است وقتی در خانه تنها هستید، آشپزی کنید، درمورد قوانین آشپزخانه حرف بزنید. خیلی خوب است که کاری که باید در مواقع اضطراری انجام دهید را پیش والدینتان تمرین کنید.

بچه‌هایی که در خانه تنها هستند ممکن است نگران این باشند که کسی وارد خانه شود و به آنها صدمه بزند. خبر خوبی که برایتان داریم این است که احتمال این اتفاق خیلی کم است. اما قفل کردن درها و پنجره‌ها کمک می‌کند که ایمن بمانید. با پدر و مادرتان تصمیم بگیرید که وقتی تلفن زنگ زد یا کسی در خانه را زد چه بکنید. اصلاً فکر خوبی نیست که به کسی بگویید که در خانه تنها هستید. و اگر وقتی به خانه رسیدید، دیدید که درها باز هستند یا یک پنجره شکسته شده است، اصلاً وارد نشوید. بلافاصله به سراغ یکی از همسایه‌ها که به او اعتماد دارید بروید و کمک بخواهید.

موقعیت‌های اضطراری دیگری هم ممکن است پیش بیاید مثل آتش‌سوزی، گرفتن چاه دستشویی یا مریض شدن یا آسیب دیدن شما یا یکی از خواهر و برادرهایتان. در چنین مواقعی این کارها را باید بلد باشید:

• چطور به ۱۱۰ زنگ بزنید.
• شماره تلفن و آدرستان
• اسم، محل و شماره تلفن محل‌کار مادر یا پدرتان
• اسم، شماره تلفن و آدرس یکی از همسایه‌های قابل‌اعتماد
• اسم، شماره تلفن و آدرس یکی از آشنایان یا فامیل مثل مادربزرگ و پدربزرگ