تبیان، دستیار زندگی

آیت‌الله حاج شیخ محمدجواد انصاری همدانی از عرفای معاصر و عالم عابد زاهد ناسک، در سال 1320 هجری، چشم به جهان گشود و در سال 1379 هجری دعوت الهی را لبیک گفت. در سیر و سلوک الهی علامه حسینی طهرانی، آیت‌الله سید عبدالحسین دستغیب، آیت‌الله نجابت، حجت‌الاسلام پهلوانی طهرانی، مرحوم دولابی و ... از جمله شاگردان و ارادتمندان مرحوم انصاری بودند.

علامه حسینی طهرانی، آیت‌الله انصاری را چنین معرفی می‌کند: مرحوم انصاری یکی از اولیای برجسته قرن اخیر بود که به لحاظ عملی، اعتقادی، رفتاری و در خفا نیز در ممشای ائمّه طاهرین صلوات الله علیهم أجمعین قدم می‌زد و نمونه‌ای بود که سیره و اخلاق و معارف آن بزرگواران را به عصر خود معرفی می‌کرد.

از این استاد  فرزانه، اشعاری بر جای مانده است که مرحوم علامه آیت‌الله حسینی طهرانی در کتاب «مطلع انوار» چنین نقل می‌کند:

ای شه ملک ملاحت دلبر زیبای من/ قومی از غم کرده‌ای دل خون بت رعنای من

از هلال ابرویت خم کرده‌ای بالای من/ روزگارم ساخت چشمت ترک بی‌پروای من

آخر از رحمت نگر بر زردی سیمای من/ در شب هجران ندارم قصه جز با بوی تو  

هر زمان با چشم غمناکم به یاد روی تو/ ای خوش آن ساعت که گذرم افتد اندر کوی تو  

گه شوم مدهوش و گه مست ای صنم از بوی تو/ یا سپارم جان ز شوقت یار بی همتای من ...

علامه طهرانی می‌نویسد: و این اشعار از عین دستخط مرحوم آیت‌الله حاج شیخ محمد جواد انصاری همدانی استنساخ شده است:

شعری درباره حضرت سیدالشهداء(ع) و واقعه کربلا

یکه تاز عرصه هر ابتلا/ تا روان شد سوی دشت نینوا

عزم جانبازی به راه دوست داشت/ خامه حق حکم او زین سان نگاشت

هم ز مبدأ، او وردش این کلام/ کز شهادت نوش خواهم کرد جام

هم گریزی نیست از این مرحله/ بر من و یاران من یک سلسله

هر که را نبود به سر این آرزو/ راه خود در پیش گیرد سو به سو

ما به ملک جاودان ره می‌بریم/ طالب آن ملک همره می‌بریم

همتش بالاتر از کاخ خیال/ مقصد والای او بودی وصال

این نصیب ار شد مبدل بر خلیل/ سبط او بنمود قربان‌ها قتیل

هم ز جان بگذشت و هم از اهل و مال/ داد دارایی به راه ذوالجلال

بود در انفاس او آب حیات/ زآن سبب بخشید عالم را حیات

دشمنان دین به دشت ماریه/ راه جان بردند سوی هاویه

خیل مشتاقان عیش جاودان/ جاودان گشتند در باغ جنان

*خدا تو را رحمت کند

 (رَحِمَكَ اللّهُ یا مُسْلِمُ! (فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرَُما بَدَّلُوا تَبْدِیلاً )

آنگاه كه مسلم بن عوسجه  با تن خون آلود به روى خاك افتاد و هنوز رمقى در وى بود، حسین بن على علیهما السلام به همراه حبیب بن مظاهر به بالین او آمد و در كنارش نشست و چنین گفت :

(رحِمَكَ‌اللّهُ یا مُسْلِمُ؛ خدا تو را رحمت كند اى مسلم ). سپس این آیه را خواند:(بعضى از آنها به پیمان خود عمل نموده و بعضى دیگر به انتظار نشسته اند و تغییر و تبدیلى در پیمانشان نداده اند).

*خداوند تو را از نمازگزاران قرار دهد

(... ذَكَرْتَ الصَّلوةَ جَعَلَكَ‌اللّهُ مِنَ الْمُصَلِّینَ الذّاكِرینَ نَعَمْ هذا اَوَّلُ وَقْتِها سَلُوهُمْ اَنْ یَكُفُّوا عَنّا حَتّى نُصَلِّى .... تَقَدَّمْ فَاِنّا لاحِقُونَ بِكَ عَنْساعَةٍ).

عمروبن كعب معروف به ابوثمامه صائدى یكى از یاران حسین بن على علیهما السلام چون متوجه گردید كه اول ظهر است ، به آن حضرت عرضه داشت : جانم به فدایت ! گرچه این مردم به حملات پى در پى خود ادامه مى دهند ولى به خدا سوگند! تا مرا نكشته اند نمى توانند به تو دست بیابند من دوست دارم آنگاه به لقاى پروردگار نایل گردم كه این یك نماز دیگر را نیز به امامت تو به جاى آورده باشم .

امام علیه السلام در پاسخ وى فرمود:(ذَكَرْتَ الصَّلوةَ...؛) نماز رابه یاد ما انداختى خدا تو را از نمازگزارانى كه به یاد خدا هستند قرار بدهد،

ابوثمامه همانگونه كه تصمیم گرفته بود پس از اداى فریضه ظهر پیش از همه یاران آن حضرت به جلو آمد و عرضه داشت :(یا اَبا عَبْدِاللّه جُعِلْتُ فِداكَ قَدْ هَمَمْتُ اَن اءَلْحَقَ بِاءَصْحابِكَ وَكَرِهْتُ اءَنْ اَتَخَلَّفَ فَاءَراكَ وَحیداً فى اَهْلِكَ قَتِیلاً؛) جانم به قربانت ! من تصمیم گرفته ام كه هرچه زودتر به یاران شهید تو بپیوندم و خوش ندارم كه خودم را كنار بكشم و ببینیم كه تو در میان اهل و عیالت تنها مانده و كشته مى شوى ).

امام علیه السلام در پاسخ وى فرمود:(تَقَدَّمْ فَاِنّا لاحِقُونَ بِكَ عَنْ ساعَةٍ؛) به سوى دشمن بتاز ما نیز بزودى به تو لاحق خواهیم شد).

*در بهشت پیش روی من هستی

(... نَعَمْ اَنْتَ اَمامِى فِى الْجَنَّةِ).

هنگامی که آن حضرت  به نماز ایستاد، چندتن از یاران آن حضرت از جمله سعید بن عبداللّه و عمروبن قرظه كعبى در پیش روى امام ایستادند و سینه خود را سپر كردند و پس از تمام شدن نماز در اثر تیرهایى كه به بدنشان رسیده بود به شهادت رسیدند.

سعید بن عبداللّه پس از نماز كه با بدن خون آلود و ضعف شدید به روى خاك افتاده بود چشمهایش را باز كرد و به قیافه امام تماشا نمود و به آن حضرت عرضه داشت :(اَوْفَیْتُ یَابْنَ رَسُولِاللّه ؟؛) فرزند رسول خدا آیا من وظیفه خود را در مقابل تو انجام دادم ؟).

امام علیه السلام در پاسخ وى فرمود:(نَعَمْ اَنْتَ اَمامِى فِى الْجَنَّة ؛) آرى ، (تو وظیفه اسلامى و انسانى خود را به خوبى انجام دادى و) تو پیشاپیش من در بهشت برین هستى ).

*گفتار امام بر بالین حبیب‌بن مظاهر

(... عِنْدَاللّه اَحْتَسِبُ نَفْسِى وَحُماةَ اَصْحابِى )

حبیب با اینكه پیر بود ولى در نبردی نابرابر  گروهى از دشمنان  را به هلاكت رسانید و در نهایت به شهادت رسید و دشمن سر از تنش جدا نمود.

كشته شدن این مهمان پیر براى حسین بن على علیهما السلام گران بود و چون در كنار پیكر بى سر و قطعه قطعه او قرار گرفت ، این جمله را فرمود:(عِنْدَاللّه اَحْتَسِبُ نَفْسِى وَحُماةَ اَصْحابِى ؛) بذل جانم و كشته شدن یاران و اصحابم را به حساب خداوند گذاشته‌ام ).

*خدا تو را اهل بهشت قرار دهد

(اَللّهُمَّ سَدِّدْ رَمیتَهُ وَاجْعَلْ ثَوابَهُ الْجَنَّةَ).

ابوشعساء كندى یكى از تیراندازان معروف كوفه و از لشكریان عمربن سعد بود كه پس از سخنرانى امام علیه السلام و نبودن جواب مثبت به پیشنهادهاى آن حضرت قبل از حُر خود را به خیمه هاى امام رسانیده و جزو فداكاران آن حضرت گردید.

ابوشعساء اول سواره به میدان رفت و پس از آن كه اسبش پى گردید به سوى خیمه ها بازگشت و در مقابل خیمه ها زانو بر زمین گذاشت و یكصد تیر كه به همراه داشت همه را به سوى لشكر كوفه انداخت .

امام علیه السلام چون توبه و شهادت او را دید، چنین دعا كرد:(اَللّهُمَّ سَدِّدْ رَمیتَهُ وَاجْعَلْ ثوابهُ الْجَنَّةَ؛) خدایا! او را در تیراندازى محكم و قوى بگردان و اجر و مزدش را بهشت برین قرار بده ).

*در دنیا و آخرت آزاده‌ای

(... نَعَمْ یَتُوبُ اللّهُ عَلَیْكَ وَیَغْفِرُلَكَ قَتَلَةٌ مِثْلُ قَتَلةِ النَّبِیّینَ وَآلِ النَّبِیّینَ ...

اَنْتَ الحُرُّ كَما سَمَّتكَ اُمُّكَ وَاَنْتَ الحُرُّفى الدُّنْیا وَالاخِرَة ).

حضرت در بالاى سر حرّ نشست و در حالى كه خاك و خون از سرو صورتش پاك مى كرد، چنین فرمود:(اَنْتَ الحُرُّ كَما سَمَّتكَ اُمُّكَ وَاَنْتَ الحُرُّفى الدُّنْیا وَالاخِرَة ؛) تو حر و آزاد مردى ، همان گونه كه مادرت تو را حُر نامیده است . و تو آزاد مردى در این جهان فانى و در آن جهان پایدار و ابدى ).

*خدا بر قاتلان تو لعنت کند

(وَاَنَا اَلْقاهُمْ عَلى اِثْرِكَ ... لا یَبْعُدَنَّكَ اللّه یا زُهَیْرُ وَلَعَنَ قاتِلیكَ لَعْنَ الذَّینَ مُسِخُوا قِرَدَةً وَخَنازیرَ)

زهیر بن قین پس از حمله و جنگ شدید، به خیمه ها و به حضور امام برگشت و در حالى كه دستش را روى شانه امام گذاشته بود و براى دومین بار استیذان مى كرد، و مضمون این دو بیت را انشاد نمود:

(جانم به فداى تو كه هدایت یافت و هدایت گردید، امروز روزى است كه جد تو پیامبر را ملاقات مى كنم .

و حسن و على مرتضى را و جعفرطیار، آن جوانمرد سلاح به تن را ملاقات مى كنم و اسداللّه و حمزه ، آن شهید زنده را ملاقات مى كنم ).

امام علیه السلام در پاسخ وى فرمود:(وَاَنَا اَلْقاهُمْ عَلى اِثْرِكَ؛) من نیز در پشت سر تو با آنان ملاقات خواهم نمود).

و پس از آنكه زهیر به شهادت رسید و در زمین كربلا افتاد آن حضرت در بالینش حاضر گردید و با این جملات از وى تقدیر نمود:(لا یَبْعُدَنَّكَ اللّه یا زُهَیْرُ...؛) زهیر! خدا تو را از رحمتش دور نگرداند و بر قاتلان و كشندگان تو لعنت كند، همانگونه كه در دورانهاى گذشته افرادى را لعنت نمود و مسخ گردیدند و به صورت میمون و خوك درآمدند)

*خداوند شما را جزای خیر دهد

(اَى ابنى اَخوى ما یَبْكیكما؟ فَواللّه انّى لاَرْجُو اَنْ تَكونا بعد ساعَةٍ قریرَالعَیْن ...

جزاكُمَااللّهُ یا ابنى اَخوى عَنْ وُجدكُما مِنْ ذلكَ وَمواساتِكُما اِیّاى احْسَنَ جزاء المتّقین ...

وَعَلیْكُمَاالسَّلامُ وَرحْمَةُاللّه وَبَرَكاتُهُ).

سیف بن حارث و مالک بن عبد عموزاده بودند و در روز عاشورا چون كثرت لشكر دشمن و قلّت یاران امام حسین علیه السلام را مشاهده نمودند در حالى كه گریه مى كردند و اشك مى ریختند به خدمت آن حضرت رسیدند. چون حسین بن على علیهما السلام گریه آنها را دید فرمود:(اَى ابنى اَخوى ما یَبْكیكما؟...؛) اى فرزندان برادرانم ! سبب گریه شما چیست ؟ به خدا سوگند! من امیدوارم كه پس از ساعتى چشم شما روشن (و با ورود به بهشت برین ) خوشحال و مسرور باشید).

آن دو جوان عرضه داشتند:(جَعلنااللّه فداك لا واللّه ماعلى اءنفسنا نبكى ولكن نبكى علیك نراك قَدْ اُحیط بك وَلا نقدرُ عَلى اَنْ نَمنعكَ باءكثرِ مِن اَنْفُسِنا؛) یابن رسول اللّه ! جان ما به قربانت ! به خدا سوگند! گریه و ناراحتى ما نه براى خود ماست بلكه به جهت شماست زیرا مى بینیم دشمن شما را احاطه نموده است و براى دفاع از شما خدمت شایسته و عمل قابل ملاحظه اى از ما ساخته نیست مگر همین خدمت كوچك و ناقابل و فدا شدن در حضور شما).

امام علیه السلام در مقابل این وظیفه شناسى و این احساس مسؤ ولیّت و این ایثار و خدمت فرمود:(جزاكُمَااللّهُ یا ابنى اَخوى عَنْ وُجدكُما...؛) خداوند در مقابل این درك و احساس شما و این یارى و مواسات شما كه درباره من انجام مى دهید بهترین پاداش متقیان را بر شما عنایت كند).

*به سوی آنچه بهتر از دنیاست حرکت کن

(رَحِمَكَ اللّه اِنَّهُمْ قَدِ اسْتَوْجَبُوا الْعَذابَ حِینَ رَدُّوا عَلَیْكَ ما دعَوْتَهُمْ اِلَیْهِ مِنَ الحَقِّ

وَنَهَضُوا اِلَیْكَ لِیَسْتَبِیحُوكَ وَاَصْحابَكَ

فَكَیْفَ بِهِمُ اْلا نَ وَقَدْ قَتَلُوا اِخْوانكَ الصّالِحینَ. ...

رُحْ اِلى خَیْرٍ مِنَ الدُّنْیا وَما فیها وَالى مُلْكٍ لا یَبْلى ... آمینَ آمینَ).

حنظله شبامی ابتدا به سوی دشمنان رو کرد و آنان را نصیحت نمود و به من دعوت نمود و سپس به سوی سیدالشهدا آمد.

حسین بن على علیهما السلام در تشویق و تقدیر وى چنین فرمود:(رَحِمَكَ اللّه اِنَّهُمْ...؛) خدا رحمتت كند، این مردم آنگاه كه به سوى حقشان دعوت نمودى و پاسخ مثبت ندادند و به قتل تو و یارانت آماده گردیدند، مستوجب عذاب بودند و اما حالا كه خون برادران صالح تو را ریختند، دیگر گرفتار عذاب و خشم پروردگار گردیدند).

حنظله عرضه داشت :(صَدَقْتَ جُعِلْتُ فِداكَ؛) جانم به قربانت ! كه گفتارت صدق محض است ).

سپس به عنوان استیذان گفت :(اَفَلا نَرُوحُ اِلى رَبِّنا وَنَلْحَقُ بِاخْوانِنا؟؛) آیا به سوى پروردگار خود نمى رویم و به برادرانمان كه در بهشت برین قرار گرفته اند لاحق نمى گردیم ).

امام علیه السلام در پاسخ وى فرمود:(رُحْ اِلى خَیْرٍ مِنَ الدُّنْیا وَما فیها وَالى مُلْكٍ لا یَبْلى ؛) برو به سوى آنچه بهتر از دنیا و از آنچه در آن است و برو به سوى ملك و آقایى كه همیشگى است ).

حنظله با این جمله با آن حضرت خداحافظى نمود:(اَلسَّلامُ عَلَیْكَ یا اَباعَبْدِاللّه صَلَّى اللّه عَلَیْكَ وَعَلى اءَهْلِ بَیْتِكَ وَعَرَّفَ بَیْنَنا وَبَیْنَكَ فى جَنّتِهِ) امام هم فرمود: آمین ! آمین !

*وفای جون و دعای امام حسین (ع)

(یا جُونُ اَنْتَ فى اِذْنٍ مِنِّى فَاِنَّما تَبَعْتَنا طَلَباً لِلْعافیة  فَلا تَبْتَلِ بِطَرِیقَنِنا ... اَللّهُمَّ بَیِّضْ وَجْهَهُ وَطَیِّبْ رِیحَهُ

وَاحْشُرهُ مَعَ الا بْرارِ وَعَرِّفْ بَیْنَهُ وَبَیْنَ مُحَمَّدٍ وَآلِ مَحَمَّدٍ)

جون علامی سیه چرده بود هنگامی که جنگ شدت یافت به خدمت امام آمده و اجازه جنگ خواست .

امام در پاسخ وى فرمود:(یا جُوْنُ اَنْتَ فى اِذْنٍ مِنِّى ... ؛) جون ! من بیعت را از تو برداشتم و آزاد گذاشتم ؛ زیرا تو به امید عافیت و آسایش تا اینجا به همراه ما آمده اى و در راه ما خود را به ناراحتى و مصیبت مبتلا نگردان ).

(جَوْن ) خود را روى قدمهاى حسین بن على علیهما السلام انداخت و در حالى كه پاهاى آن حضرت را مى بوسید چنین گفت : یابن رسول اللّه ! آیا سزاوار است كه من در رفاه و راحتى كاسه لیس شما باشم و در شدت و ناراحتى و در مقابل دشمن ، دست از شما بردارم ؟ آرى بدن من بدبو و خاندان من ناشناخته و رنگ من سیاه است با بهشت برین بر من منّت بگذار تا بدنم خوشبو و رنگم سفید و حسب من به عزّت و شرف نایل گردد، نه به خدا سوگند! من هرگز از شما جدا نخواهم شد تا خون سیاه من با خون شما آمیخته گردد)

امام علیه السلام چون وفا و صمیمیت و اصرار جون را مشاهده نمود، به وى اجازه داد تا به سوى میدان حركت كند و چون از پاى درآمد و در زمین كربلا قرار گرفت ، امام علیه السلام خود را به بالین وى رسانید و در كنارش نشست و با این جملات او را دعا نمود.

(اَللّهُمَّ بَیِّضْ وَجْهَهُ...؛) خدایا رویش را سفید و بدنش را خوشبو و با ابرار و نیكان محشورش بگردان و در میان او با محمد و خاندانش معارفه و آشنایى بیشتر قرار بده ).

*شاید مادرت راضی نباشد

(هذا غُلامٌ قُتِلَ اَبُوهُ فِى الْحَمْلَةِ الاُولى وَلَعَلَّ اُمَّهُ تكْرَهُ ذلِكَ)

پس از كشته شدن جناده انصارى فرزند یازده ساله اش عمر كه به همراه پدر و مادرش به سرزمین كربلا وارد شده بود، به حضور امام رسید و اجازه نبرد با دشمن خواست ، حسین بن على علیهما السلام درباره وى چنین فرمود:(هذا غُلامٌ قُتِلَ اَبُوهُ...؛) این نواجوان كه پدرش در حمله اول كشته شده است ، شاید بدون اطلاع مادرش تصمیم به نبرد گرفته است و مادرش به كشته شدن وى راضى نباشد).

عمر، این نوجوان جانباز چون گفتار امام علیه السلام را شنید، عرضه داشت :(اِنَّ اُمّى اَمَرَتْنى ؛) نه ، به خدا مادرم به من دستور داده است جانم را فداى تو و خونم را نثار راهت كنم ).

ائمه علیهم السّلام هر کدام شعار و جمله ای را بر نگین انگشتر خود حک می کردند. نقش نگین انگشتر سیدالشهداء علیه السّلام عبارت بود از «اِنَّ اللهَ بالغُ اَمرِهِ» و به نقلی دو انگشتر داشتند. بر نگین یکی «لا إلهَ إلاّ الله، عُدَّةُ لِلِقاءِ الله» و بر دیگری «اِنَّ اللهَ بالغُ اَمرِهِ» بود.1

هر دو تعبیر، گویای روح شهادت طلب آن حضرت و مقام رضا و تسلیم او به دیدار خدا و پروردگار است. روایت است که در دست امام صادق علیه السّلام انگشتر جدّش حسین بن علی علیه السّلام بود و بر نگین آن نوشته بود: «لا إلهَ إلاّ الله، عُدَّةُ لِلِقاءِ الله»2 و این نیز که توحید، سرمایه لقای الهی است، نشان دهنده روح خداجویی و شهادت طلبی اوست.

منبع:

1-سفینه البحار،ج1،ص377.

2-امالی صدوق،ص124.

حیات طیبه، زندگی توأم با آرامش است، زندگی ای که با نفس مطمئنه انس دارد و هویت انسان را در جهت درک عبودیت الهی تعریف می نماید. انسانی که زیر خیمه حیات طیبه زندگی می کند، عبدی است خاضع در پیشگاه معبود و مطیع فرامین او که زندگی خویش را در راه او و برای او تعریف کرده و از چشمه فیاض پیامبران و ائمه هدی(علیهم السلام) جام ها نوشیده است تا در راه جانان، جان خود را تسلیم نماید.

همچنان که صحنه کربلا و حادثه عاشورا نشان داد که ره پویان طریق عشق و بندگی، از کجا تا به کجا می توانند در جهت قرب، لقاء و رضوان الهی گام بردارند.

عاشورا حقیقت زنده ای است در متن تاریخ که می تواند برای همه نسل ها حامل پیامی والا و متعالی باشد؛ پیامی که به همه انسان ها نوید می دهد که می توان با تمسّک به ریسمان ولایت، از بحران های زندگی عبور کرده و به حیات طیبه رسید.

کربلا، کلاس درسی است که استاد آن، امام حسین(ع) و تمامی نسل ها، در هر سن و سالی، شاگردان آن هستند. در این کلاس، شاگردانی را می بینیم که از سن شیرخوارگی تا سالمندی، همه در ولایت معصوم ذوب شده اند، خود را در پرتو نور او می بینند و بدون او از شناخت خود و تعریف زندگی خویش محرومند.

درس کلاس کربلا، عبودیت و بندگی است، که در ایثار، عشق، گذشت، وفا، تعهد و بالاخره ایستادگی و مقاومت یاران امام حسین(ع) تحقق می یابد.

عاشورا زندگی را در بستر ابتلاء و آزمایش الهی تعریف می کند و به ما می گوید در هر شرایطی و در هر موقعیتی باید آن باشی که خداوند می خواهد. باید از «بودن »ها عبور کرده و «شدن» متعالی را تجربه کنی.

کربلاییان با انس به زندگی پاک و درک عبودیت و بندگی خالصانه و عاشقانه، در بحران های زندگی، حیات طیبه را لمس کرده و نظام زندگی خویش را در هر موقعیتی، به نحوی مدیریت می کنند که بتوانند زمینه رشد خود و دیگران را فراهم نمایند.

هویت کودکان نیز در کربلا و در بستر ابتلاء، سختی و آزمایش، صیقل خورد و به کمال رسید. امام باقر(ع) در کربلا حدود چهار سال سن داشتند؛ اما با وجود کمی سنّ، از هویت دینی برخوردار بودند. چرا که در این سن، انتظار این است که فرد به صورت طبیعی به بازیهای کودکانه انس داشته باشد و با سختی و مشقت همراه نباشد. اما ایشان سختی ها، دردها، رنج ها و بحران های زندگی را در کربلا تجربه و تحمل کردند و از آنجا که خداوند، حضانت و سرپرستی تربیتی ائمه(علیهم السلام) را در بالاترین درجه، مدیریت می کند، می بینیم که امام باقر(ع) نه تنها در متن گرفتاری ها و مصیبت های زمانه، خم به ابرو نمی آورد، که سعی دارد از حقیقت دین و حریم امامت و ولایت در مقابل فرعونیان دفاع کند.

داستان معروفی در کتاب شریف «نفس المهوم» بیان شده است. براساس آن داستان، وقتی یزید در شام با امام سجاد(ع) ملاقات کرد، از مشاوران خویش پرسید که نظر شما در مورد او چیست. مشاوران نظر به قتل او دادند. در این حال امام باقر(ع) که کودکی چهار ساله بود، لب به سخن گشود و پس از حمد و ثنای الهی فرمود: «ای یزید! مشاوران تو به تو خیانت کردند؛ زیرا فرعون وقتی از مشاورانش در مورد موسی و هارون(علیهم السلام) سوال کرد، آنها حکم به قتل آن دو ندادند؛ بلکه گفتند آنها را تبعید کن؛ زیرا می دانستند که کشتن پیامبران و فرزندان ایشان گناهی است بس بزرگ و قاتل آنها کسی نیست جز فرزند نامشروع. لذا مشاوران فرعون در جهت حفظ شأن و مقام اجتماعی فرعون نظر دادند و به او خیانت نکردند ولیکن مشاوران تو مصلحت اجتماعی تو را در نظر نگرفتند و با این نظر، تو را در مسیری قرار دادند که احترام اجتماعی تو مخدوش شود».

راستی آیا چنین فرزندی با این قدرت تحلیل و درایت، می تواند اسیر حوادث شود؟ آیا برخورد امام باقر(ع) با یزید نشان نمی دهد که ظرفیت رشد شخصیتی کودکان جامعه ما کاملاً مهیا است ولیکن ما از این ظرفیت، بهره برداری لازم را در جهت ارتقاء شخصیت وجودی آنها انجام نمی دهیم.

فرزندان ما از ظرفیت قابل توجهی از رشد برخوردار هستند به گونه ای که می توان گفت آنها می توانند متناسب با سن خویش در مسیر یادگیری بسیاری از حقایق هستی گام بردارند ولیکن ما با برخورد های غلط خویش، اجازه شکوفایی فطرت الهی را به فرزندانمان نمی دهیم.

زندگی پر از حوادث است و انسان در برخورد با این حوادث، باید با اتخاذ تدابیر دقیق و روشن، از هویت الهی خویش دفاع کند و این مقدور نیست جز از طریق تربیتی واقع بینانه براساس یک آرمان الهی که بتواند انسان را در مسیر درک مراتبی از عبودیت الهی، در راستای حیات طیبه راهبری نماید.

هر چه انسان در مسیر عبودیت الهی، دقیق حرکت نماید، می تواند از کارایی بیشتری برخوردار باشد و مدیریت استفاده از تمام ظرفیت خویش را به دست آورد. در غیر این صورت، این امکان و استعداد، نه تنها رشدی نخواهد داشت که در کوتاه یا دراز مدت، دچار بحران خواهد شد. امام باقر(ع) در روایتی شریف، کمال انسان را در سه چیز خلاصه می کند: تفقه و فهم عمیق در دین، صبر بر مصایب و تنظیم معیشت زندگی. این سخن نشان می دهد که هر یک از این سه مورد، گام بلندی است در جهت شکوفایی فطرت الهی انسان. با تفقه، جهل نابود می شود؛ با صبر، انسان به پالایش درونی می رسد و بالاخره با مدیریت فعال در زندگی، انسان می تواند از کم ترین امکانات، بیشترین بهره برداری را داشته باشد.

حال اگر کسی با علم به حقیقت و درک موقعیت در بستر تفقه به بهترین موضع گیری رسید، در جهت تحقق اهداف خویش در مقابل بحران ها و نابسامانی ها ایستاد و مقاومت کرد و زندگی خویش را براساس فقه و روابط سالم الهی مدیریت نمود، آیا باز هم می توانیم باور کنیم که انسان به عقب برود و هویت خویش را مخدوش کند؟

به استناد «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا»، همه وظیفه دارند که ارتباط خویش را با امام حسین(ع) و صحنه کربلا حفظ نمایند و در مسیر حفظ آرمان سرخ شهادت و فراهم کردن زمینه ظهور آن خلف صالح و در پرتو نور هدایت او، انتقام خون کربلاییان از فراعنه تاریخ گرفته شود تا پیروزی خون بر شمشیر و حقیقت، بر همگان مکشوف گردد. چرا که کلاس کربلا از هر سن و از هر قشر، نماینده ای و در هر موقعیت، درسی و در هر حادثه ای، مدیریتی نهفته دارد که می تواند زمینه رشد و کمال ما را مهیا نماید.

آیت الله مجتبی تهرانی گفت: بشر همیشه درگیر مسئله سعادت و شقاوت بوده‌است، امّا متأسفانه هر کس به اندازه ظرفیتش از این فیض بهره می‌برد، شهادت و عشق به ائمه عین سعادت است.

وی با بیان این‌که گاهی ممکن است یک شمیمی به شامّه ما بخورد و منقلب شویم امّا این دائمی نیست اظهار داشت: در کربلا کسانی بودند که انقلابی در درونشان به وجود آمد و سعادت‌مند شدند و ما نمی‌توانیم این افراد را تحلیل کنیم به علّت این که شمه‌ای از حبّ امام حسین(ع) در آنها قرار داده شده است.

استاد سطوح عالی حوزه علمیه با بیان این که سعادت حبّ حسین از ازل در دل آنها بوده است گفت: این ویژگی را هیچ کس درک نمی‌کند حتی اولیای خدا مگر زمانی که رخ داد، آن زمان است که انسان این سعادت یا شقاوت را می‌فهمد.

آیت الله تهرانی در ادامه با اشاره به فداکاری زهیر در راه اباعبدالله(ع) گفت: زهیری که مسلمانی عثمانی مسلک بود و کاری با امام نداشت، حتی نمی‌خواست با او هم منزل شود، در منزل‌گاهی با امام بر خورد کرد و آن‌چنان با یک بر خورد امام منقلب شد که روز عاشورا می‌گفت من را ده‌ها بار بکشند باز دست از حسین نمی‌کشم.

این استاد اخلاق افزود: بدانید اگر حب امام حسین(ع) نبود توبه آدم هم پذیرفته نمی‌شد، اگر انبیاء حبّ امام حسین(ع) نداشتند به این مقام نمی‌رسیدند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: برای سعادتمان آن اندازه که می‌توانیم باید به امام حسین(ع) متوسل شویم و راهی به جز آن حضرت نداریم، به امام حسین(ع) متوسل شوید و ببینید چگونه بزرگان به این کشتی نجات متوسل می شوند و به چه مقاماتی میرسند.